Helvetia antiqua et nova, seu Opus Describens Helvetiam ...

281쪽

illud Nasenis *iphonematicum pronuntiatum. Tempus edax rerum tufi invidiosa vetustas Omnia de ruitis, vitiatas dentibus aevi, Paulatim lenta consuinitis omnia morte. Ouis hsc non stupeat , ad tantam tantuli aeris contumaciam, adversus non flum tot hostium depa- flationes, sed se elementorum ipseri , caeli, aquae, ignis, terrae , ipsius1 denique cundia consitiinentis temporis injuriam, piolentiam cst edacatatem, ne minimam quidem in minima parte pasii, quam penitius contemplantium oculis ingerat diminutione; Nam quod cornu dextrum factum praeseperat, ea

furina fusium credibile est , ut inde pugnacis Tauri ferociam colligas, ac proinde de victimae pretio constet. Et si autem se aetate hujus imaginis nihil potest definiri ct constitui certi: verum tamen cum reperta sit, non quidem in ruderibus , quorum Pix tantula majoribus nostris apparuere vestigia , sed νeluti in cineribus sorenti mae quondam civitatis, quam multo ante C. Iuli, Casiaris tempora eversam

funditus a Lemano quodam a quo ct lacui nomen)' Magni cujusdam Herculis Gallorum regis filio ex ejus reliquiis Genevam fundatam anno ab orbe condito terinillesimo nongentesimo nonagesimo quarto, non modo ex iis, quae hujus Raldensis regionis squam vocant) circumferuntur chronicis, sed' ex fide dignis authoribis accepimus: Inde liquet, hanc imaginem esse ad minimum circiter mille sexcentorum O stx ginta annorum , s jam modo liceat numerare, ab

282쪽

Lo CostuM DE sCRIpT DONE nbe condito cum nonnullis, qui circa istam temporum stupputationem videri volunt Omvium accuratis ii, quinquies mille sexcentos quadraginta novem annos. Γuoad strichalcum, ex quo constatum

hoc simulachrum, olim in maximo pretio fuse con testantur vetustissimi quique Scriptores. Ex hoc ni talio pleri' fere omnes nummi cust, non rem priscis illis mortalibus tanta vis auri ct ηrgenti innotuerat. Habes paucis descriptuis vetus hoc signum. Quid insuper penitius intuentes admoneat, ct cum yaulo tacite contestari videatur,

t scipite . Mementote vos quondam sec. Eph. a P. M. 12 sec. Ergo gratias agite Patri. Coll. I. P. II: IJ.

Ouin ct illud hierogliphicum monitum non assernandum.

appinger fori se etiam non a go;

Circunglecte agat Taurus, jam altero cornu niuistilus , caveat ille ne adstantis instantis' victi ari, Rom. astersionibus, carminibus, aliisve blanditiis Pontiscis deliniim , deceptus oe praeparatus quod propitius nobis hactentu Dein averruncasiit) s VS L. umini cadat victima. S. D. L, Mnemoneuticum boc oblatum se appensium λ- iacium. COS. Nobilis . Ampli ino, literati motviro Benjamino Roselo Domino de leus. PRAET. BRBANO D. Iohanni Copino viro insegerrimo, sejuris obserpantisi aequi moque. Ques EST. Nobi-

283쪽

distino Prudenti 'mo; viro D. Job. Bapt. Signodo. TRIBB. PLE B. Nobili sensis ornatisi isq, Viris D. D. Henrico Praromano Domino de Coeires. Johan. Rodolpho Mi trali. Abrahamo de Monserand.Joh. Bap.Sednodo. Francisco Gaudino. m. DILITATEM gerente Jodoco Gaudardo viro politissmo ct architectura peritissmo, diligenti mos, anno a Virginis

partu. I s. Id. Apr.

Gabriel Depetra Eccl. Laus. Pastor. Sed ad institurum nostrum redeamus,& unde Lausastae antiquitas peti posisit, videamuS. Refert Vercator in veteribus chronicis reperiri, Lausannam A. M. 27sio. ab Arpentino Herculis centurione fundatam sub nomine Sarpentoracti saut potius Arpentinae) quod immutatum, cum urbs super montem transferretur, circa Martini Episcopi tempora A. C. ' . Eadem fere habent Uaudi chronica: Narrant enim Arpentinum, sub Hercule belli Ducemi

prope rivum nomine Carma. A. M. 28 2. Urbem quam Arpentinam nominavςrit, condistisse, ex cujus ruinis Laus annam aedificare coeperit Imper. Valerius Aurelianus. Dicimus vero ad haec: Urbem aliquam ibi Misse conjectura est non levis, de cujus origine narrationem in medio relinquimus. De indo hallucinantur illa Uaudi chronisa, dum Aurelianum,&Genevae restauratorem,&Lausanae fundatorem coqstituunt. , si enim idem est Lausannae conditor,qui Genovae resta ator,non ille

284쪽

LOCO RuM DAs RIpTrous a 'Aurelianus erit, sed Marcus Aurelius Antoninus, ut ex inscriptione quae Genevaeeactat supra vidimus : Sed nascitur hic mihi scrupulus ex supra memorata inscriptione, Utrum ille Aurelius sit, qui . Pius cognominatus est, aut qui ei successisi&dictus fuit M. Ati R. ANTO

Ni estis Vs Rus PHILO s. Priorem esse, indicare videtur in criptio, dum eum nominat Au RE L. ANTO K IN ula Piu M, sed eadem inscriptio etiam refragari videtur, dum eum vocat M. id est, Marcum, non enim reperio eum Marrum, ed T. id est, Titum, nominatum: Eutropius lib. 8. istius nomina recenset hoc modo: Tiaeus Au REL Ius Fui VIus ANTONINus P Ius . Aut ergo in hac in scri 'tione M. positum est pro T. aut quod verisimile esse pollet, qui illam ex marmore descripserunt, in describendo errarunt y Vel adhuc, intelligenda esset inscriptio de M. Au RELIO

AN TON INO, cognominato UE RO & PH 1 Lo- sopito, qui forsan etiam Pi I. Nomen acceperit. Quidquid sit, certum saltem est, Ge nevae restauratorem δί Lausannae sundatorem non esse Aurelianum, qui dictus est, L. Do Mi T. Au R. VAL. Au RELI ANus, Guillim.

haec nomina sic refert pag. 167. hic nunquam vocatur Pius, imo crudelis suit; regnavitq; centum circiter annos post duos superiores

imperatores

in s ex

285쪽

2so D g ANTIQuio RuM HELVETIAEux ia. oppidis Caesaris tempore incensis, fui si

se ; illudq; esse oppidum, quod apud Ptolomaeum, librariorum incuria, aut Scriptoris ignorantia Diasanium, corrupte pro Lausam tivocatur; facilis enim apud Graecos Δ&Aest Iapsius, ut notat Sinite . Hs C. Sed his relictis, evidens & antiqua est, in Antonini itiner. Lausannae mentio, ubi lacus Lausonius dicitur distare ab Equestribus XX. m. p. crediderim vitiose legi lacum, pro locum, & tum temporis, non quidem urbem fuisse, sed locum aliquem,

Puta Victam, aut arcem celebrem. In tabula

itineraria est lacus LGonne; legit in inscriptio ne lacus Cluperius, lacus Loovente, corrupte pro Iacus Lausianensis. Apud Antoninum legisse videtur Gusirim. Lausiunum. Sabellicus En n. s. lib. s. LauXanam pronuntiavit, sed male.

Observat D. Hermanum accuratus antiquitatum indagator; conitar ex veteribus docuis mentis, praecipue ex Testamento Berthae Burgundiae Reginae, Lausannae civitatis nomen fuisse LauAona; & ex alijs antiquis Actis Lau- sene&Losene, juXta D. Gaudardi observationem. Inepta autem est quorundam originatio, qui Lausannam dictam putant a duobus rivis, inter quos maxima urbis pars jacet, juxta hunc versum, quem sic pronuntiant: Inter Lavi & rana, fuit fundata Lausamur. Certum vero est nec rivos illos ita nominari,

nec ab initio istius urbis fundationis, inter dictos

286쪽

tos illos rivos fuisse, quotquot enim aedificia, quae nunc ibi sunt, longe post vicum Burgi, ume de Bouet, constructa fuisse constans est in ter Lausa nenses opinio, ex Vaudi chronicis, &c.

Hrba, Hoc oppidum non multa antiquitatis habet monumenta, hic nullae Romanae in scriptiones. Antiquam tamen esse constat, cum enim pagi Urbi geni mentionem faciat Caesar, exinde non levis clicitur conlectura, ab oppido Urba, denominatum illuna pagum, ut volunt sere omnes antiquitatum Scriptores. Istius quoque meminit Antoninus a unde

conjecit Cluverius pagi illius fuiste caput, cui successerit Aventicum, Urbamque Antiquorum esse orbam hodiei nam, siquidem praeter nominis similitudinem, intervallum probe conveniat, quod est a Lausanna X VIII. m. p.

secundum Antoninum. Referunt raudi chronica, priscis temporibus vocatum hoc oppiduintivelles, constructumque fuisse ab Alemannis qui illam Helvetiae oram occupassent, sed illis ab Helvet ijs profligatis & devictis,destructum& dirutum, idq; ante Caesaris tempora, ut VO' Iunt eadem chronica. Ebro-

287쪽

Nominatur hic locus Ebrodunum, aut

Eburodunum, hodie Yverdanum. Tria fuisse loca hoc nomine appellata annotat Cla- verius. Primus locus est in Alpibus Delphina, rus, cujus meminit Antoninus, vulgo Emho. Alter in Germania est ultra Bojohaemum Tertius est in Helvetia, cujus quoqu e menti O-nem facit Antoninus, in itineraria tabula. In libello ubi Romanae provinciae recensentur, Ebrodunum inter crastra ponitur, testeGuillisa. qui unum ex XII. Caesaris oppidis suillo credit, Romanosque hic habuisse praesectum, per quem curarent abietes eXmonte Jura, adna vigationem parari, dicit. Hoc oppidum jam Caesaris tempore fuisse conjectura tantum est: Veterum enim nulli, & ante Antoninum, Millam Notitiarum librum, meminerunt. Visitur quidem hodie ibi inscriptio, in rotundo marmoris albi lapide, muro privatarum aedium

indito. Inscriptio manca est, M sic sὸ habeti prout ipse eam descripsi

COS . .

288쪽

LOCO RuM DE sCRxprio NE . Sed lapidem hunc repertum suisse in pagulo vicino nominato, Treycopagne, testamur inulti. Clim praestantissimus vir Dominus Daniel Mortor, IllustrissimaeReipublicae Bi mnensis Chiliarcha & expraefectus Romani monasterij & Morgiensis ante aliquot annos una cum ali s laudatissimae societatis tria meimsi illius aquaeductus operis consociatis Canalem illum inter Albonam & Ebrodunum per mediam paludem, omnio generis mercibus δίpraecipue vino Yverdunum usq; transvehei, dis opportunum, magno molimine conficienduna curaret, inter rupes praescis iis Serratae, quasi in medio earum, qua paret,iransitus, An. 164. o. repertus est lapis cum sequenti inscriptione, quae ita se habet curri interpretatione

sit expositione Praestantissimi Viri, Domini C. esuris Lentuli , inclytae Reipublicae Bernensis Senatoris Clarissimi ex Nobilissima Mantiquissima illa Romanorum Lentulorum prosapia oriundi.

AVENTICUM M. P. XXX XL Inter

289쪽

2s4 ANTIQuro RuM HELVETIS. Interpretatio. Imperatori, Caesari, Triumphatori, Publio Elio , Hadriano Augusto, Pontifici Maximo, Tribunitia potestate, Consuli tertium

Patri Ρatriae, Aventicum, monumentum posuit Anno vitae Hadriani ) quadragesimo

prinao: Vel quod millia passuum liter aperuiser. AElius Hadrianus X T. Rom. thip. immens labρ-ris: quippe qui provincias omnes pedibus circumierit : Socias civitates, atque tributarias ct subditas mirifce jurit ; multas earum invisit, o quM nullus antesie imperatorum viderat, atque omnibus aliquid vis ct auxilii tulit. hus cum alia monu- meuta , tum in uelvetiorum sinibus Pons Alius, iis comitatu Burgundiae, quem Ponfartisium vulgo no minasi , itinere illo cujus extant adhuc vestigia,

quod quondam Agrippa Galliae proetibus ex Lildunensi provincia , ct IIae uis iis Sequanos Rauracoseque ct Rhenum perpetuis stratis perduxit. Natus

autem uadrianus Anno C. 73. Imperator creatus anno. IIo. Regnarit annos aa. vixit anno. 6s

objt h. C. 138. Subductis igitur annis imperi, Ia ab annis aetatis D. restabunt anni I. qui Iliaeein rivi est de quo agitur.

290쪽

Abiolici H jus loci distantia varie apud Antoni

num legitur. In tabulis Abiolica ab Eburochmo distat Xi III m. p. apud Antoninum X X Ι v. m. p. Merula testimonio. Cluperius vero dicit in tabul. Antonini VI. m. p. distare ab Ebur dimo Vesonticinera Ve sus. Hinc natae dis repantes sententiae, credit enim Merula, este Ornans, in Burgundiae comitatu . Vult vero Cluverius nomen hoc& spatium situmque convenire vico hodie dicto nullat, in monte Iura sub DD. Bernensium jurisdictione, in praefectura Yver-dunensis. Observat tamen D. uerma n. vicum Bulet, non antiquum osse , imo quidem vi- cum Sanctae Crucis, dictum. EX veteribus enim

actis ostenditur, locum illum Bul et suisse, tempore Sabaudiae comitum , eXtirpatum a qui Susidam tributariis, unde etiam illius incolarum hodierna lingua, accentum retinet sabaudicum δ

cans Bibiscum, & in tabul. Viviscum, vulgata has literas B de V mutandi ratione, ut ait Guillim. pag. a. Nos reclam pronuntiatio-