장음표시 사용
231쪽
sensium,& judiciorum conc tum, sicut ait Manlius: - Hominum mentes inimica sorte seruntur. Brevi tamen semper j ites compositae, discsidentes pacificati , luxata negotia in inte grum restituta, & diremptae amicitiae colliga. tae. Atque talis eis Helveticae aui p. status, qui in hoc usque tempus, ringentibus quam vis inferorum repagulis floruit: Utinam in
aeternum floreat, & illius hostes pudore suufundantur, atq; valeant qui Perniciem in nostram percusso finderejurant.
Hic vero breviter observandae quaedam causae,quae Helveticam concordiam turbare solent aut pollunt, nec non illius co servandae remedia. Quidam discordiarum fomitem, in religionis divortio collocant, sed male, certum enim, pacatiorem & tranquilliorem nusu
quam suisse Helvetiam , quam ab ipsa illa aetate, qua resigionis divortium fuit introdu
ctum. Botting. pag. t 8'. certUm tamen est, etiatam ex Reformata Rel igione, pacis turbandae quaerere praetextus Isiolos quos lana ab Aus ris flantes; ii, ut juxta juramentum res sedis Romanae & Domus Austriacae, promoveam, specioso religionis praetexpuutuntur, animos accendunt, & conciliis, dictis , factisque suis bellum excitare, concordiam turbare, amicitiasq; dirimere student: Audiamus Thuanum, de ejusimodi Rerumpub. caco daemonibus loquentem
232쪽
Dal HELv5T, POLITIA, Ist quentem lib. 79. ad an . is 83. Apud Helvetios ortevti illius Romani largitionibus ac vastitie tuγ- silentisque Iesiuitarum concionibus belli civilis incendia propemodum hoc biennio excitata sunt, ut Dei
nates emendatiae religionis cultores, Caroli Sabauiliae Ducis, in eos ex composito irrupturi armis obruerentur. Istorum natura optime describi potest Virgilii verbis
Tru potes unanimes armare in presia stati es, Atque Odys Persare domos: tu rei bera tect is, Funere que inferre faces, tibi nomina mille, Mille nocendi aves.
Sed numquid odisset Deus , qui seminat discordias ρ Prorrab. 6. numquid quoque odis sent homines, ejusmodi discordiarum satores& fautores. Homerus Iliad. 9.Flagiti tu is e l, sceleratus, inutilis, excors, uulsiquis amat populis bella intestina movere, uuae mala tanta ferunt siecum, causast malorum Innumeras sine ne sierunt civ libus armis.
HBν careret, aut a lentis, sed periculosis venenis salutari vomitione liberaretur. Concordiam non parum inter Helvetios labefactat invidia, eaque dupleX: prima esteXterorum principium, maXime vero Vicinorum, qui potentiam Helveticam torvis oculis respiciunt. Hesiodus. Semper vicinus, vicino est aemulus, hunc ut Codere cerni t opes properante gnaV er,d c.
233쪽
qq8 HELvΕΥΤΑ Α NT10uA ET NOV Altera invidia est sociorum Sc laederatorum inter se, inter pares potentia, opibus impares livor malevolentiam parit. Quod agno.vit Da niel Demita. Bernatibiti cum magnitudinesnium invidia crepit odiosa. Sed haec & alia parvi debent este momenti , nec talia, quae Rei p. Helveticae florentem in hoc usque tempus, statum turbent. Itaque, o Helvetii,quorum hactenus fama coto orbe fui t celeberrima, partam semel libertatem , in regramque vestram existimationem con servate, ne auri aringenti Vc eorum, quorum tyrannidis jugum excussistis, mancipia sitis, fallac bus promissis aures obturate , Machia Vellicas sententias seu pestem fugite; neve φιλαργυρο α peruviana oculis Vel tris tenebras offundat. Sopita
Non omni ex re lucrum oportet cupere, Plures enim turpibus ex lucris Dannis lectos videas, quam servatos.
Pristinam sinceritate n , constantiam, sima plicitatem, prudentiam, fidelitatem, cranco uiam, aequitatem, aliasque veterum Helvetiorum virtutes ad praxin revocate: Sicut illis cuncta fuerunt piosipera, ita illorum vestigiis insistentibus bene erit: Nolite existinae, majores nostros a is Renip. magnam ex parva β-cisse: sita esset, multo pulcherrimam nos haberemim. Quine sociorum atque civium, praeterea armorumisiis. Sed tact equorum major copia nobis quam
234쪽
DA HELVn T. Porrri I99fιηt qua illos magnos fecerunt, qua nobis nulla fiunt Domi industria: foris justam imperium: animim tu
consulendo liber: neque delicto, neque libidini ob-ηoxius. Pro his vos habemus luxuriam ct avariti m: publicὲ egestatem. privatim opulentiam. Laudamus divitias quimur inertiam : inter bonos , malos nullum dis rime' , omηia virtμtum praemia
ambitio p det. Augustinus lib. s, de civit. Dei Catonem loquentem inducens. Hic Vς- ro gradum sistimus. De Helvetiorum enirn inter se, aut cum a lijs principibus, foederibus, de publicis ipsorum conventibus, & publicarum controversitarum judiciis, aliisque ad Po itiam pertinentibus dicere nunc nihil at rinet, cum inter alios, ea exacte in sua Repub. lib. 2. Simier. descripserit.
De bellica Helbetiorum vir ute. I Am ad rem militarem accedamus, qua jam
olim Helvetii floruerunt, & toto orbe con spicui fuerunt. Nobis autem de priscis Helvetiis OX veteribus Scriptoribus agendum. Sicut pronum in arma Gallorum animum
variis depingunt coloribus Historici, ita quoque ipsorum in bellis serociam & audaciam describunt. Gallos animosos facit Claudianus; bςllicosos armipotentes alij tradunt: N unde
235쪽
etos HALvgΤIA ANTIQuA ET NOVA . unde Cicero de provinciis consularibus agense
dixit, Galliam Romanis elle timendam ; &Salu - , Italiam omnem ab hac gente contremuisse, adeo ut cum Gallis non de gloria, sed de salute certari fuerit solitum. Nullagens, inquit Sabellicus in praef. En n. q.. Italiae fom=vidolosior , nulla majores ipsi terra intulit clades: cellarunt Romani cum finitimis populis de principatu, cum Pyrrho de gloria, cun7 Carthaginensebus de imperio, cum Gallis de vita semper. Sed quae de Gallis circa rei bellicae studium habent veteres, ea neminentiore gradu Heli etiis tribuenda cen semus. Nonne Cicero, in orat, deprov. coris acerrimam Helvetiorum navionum facit ρ Nonne scripsit Caesar Heli etios,
reliquos Gallos virtute praecedere ' nonne eos VΟ-cat . homines bellandi cupidos, qui pro multitudine bonumNu. 9 pro gloria belli, atque fortitudine, angustos sie habere , res arbifrabatitur' Nonne Tacitus hist. Iib. i. Helvetios Gallicam gentem, olim armis virisque, mox nominis memoria claram facit 'Oro tus lib. 6. cap. 7. fortissimam Omnium Gallorum gentem dixit. Helvetios , cupidam
bellandi gentem , ut ait Sabellicus En n. s. lib. semper filis se ostendulit, variae ipsorum cum Gallis in Italiam & Graeciam expeditiones; audax occupandarum Galliarum , Caesaris tempore conssilium: & frequentes suae ad bellum operae locationes; unde Gessata Polybio
nominati , uti vidimus supra cap. XVII.
236쪽
DE BELLt CA HELV. VIR Tu ΤΗ. 2O Porro quibus armis uti consueverint , eos communem Gallorum armaturam habui isse credibile est. Helvetiis non minus quam Gallis graves fuerunt gladii, imo praclongi licsine mucronibus, Polybio & Livio notantibus, ad hoc tantum utiles , ut quemadmodum apud Strabonem videre est , desuper in hosteria impingerentur, unde - - site consiurgit in ensem.
Apud Virgilium censore Servio : his impetentes hostium capita abscindebant. Caela &scuta cum reliquis Gallis habuerunt, de his Dirgilius Mneid. 8.- - Duo quisque alpina coruscant Gasa manu, scutis protecti corpora loum. Dicuntur alpina non uolum, quod Alpini populi i s uterentur , verum etiam, quod eXalpina materia facta ellent. Simier. de Alpib. Caelar lib. 3. bel. gal. Gela vel Caesa , ut scribendum putant quidam, Re agris Gallis tribuit. Quodnam vero suerit armorum genus, variant Authores: tela suisse ex Varrone habet Nonius, unde etiam Caser, citato loco ait, Gallos Gesa in vallum conjectile. Haitas viriles ad Inrgit locum interpretatur Servius, qui viros fortes , inses, a Gallis vocatos censci. Volui it quoque nonnulli, Gesaras ab hoc armorum genere, nomen accepi ile, quod Gessatis Helvetiis , magis qua in ali is Gallis proprium fuerit. Rox in inferiore Germania, inquit
237쪽
ior Hs Luget IA Au Tanu A ET MovΑ. Merula, bellis renata civilibus, perplugataque, se uuiparti adverse ab altera nuper indita. Qualis autem in Helvetiis fuit praeliorum virtus Virium prorsus confidentia ingens , fuerunt enim homines aperti, minimcq; insidiosi, per virtutem, non per dolum dimicare consueti. Hinc Di vico Helvetius, ad Caesarem, qui Tigurino g circum Uenerat, locutus legitur. Se ita a patribus majoribusque si is dissicisse , at magis
virtute quam dolo contenderent, aut insidiis niterentur. Caesar lib. 3. bel. gal. de Galiis loquitur sic : ut ad bella siti sipienda Gallorum alacer ac promptus est animus, sic mollis ac minime re flens ad calamitates perferendas mens eorum est. Livius quoque ait, Gallorum prima praelia plusequam vi rorum , postrema minus quam fmninarum. Sed Livium mendacii arguit Frey cap. 6. impudenter Livius subjungit, postrema minus quam sae- minarum, perius enim o sdelius, Leo de bellιco apparatu. In magno, inquit, opprobrio parvam retro-c ionem ponunt, atq; eam, fugam existimant Galli. Quidquid sit, non fuit ille Helvetiorum animus, qui demet fuga, nesciverunt; Sic enim Caesar lib. I. Hoc toto praelio, cum ab horas tinis ad velleram puguatum sit, apersum bostem videre nemo potuit. Norabile est, Helvetios sortissimam gentem, nunquam victos Histe, nisi a Romanis rerum dominis, qui totum orbos nsibi subjecerunt, sicut ait Petronius, satyr.
238쪽
DE BALLICA HELvET. VIR Tu TE. 2 3Orbem jam totum victor Romanus habebat, Ouamare, qua terra, qua judus currit utrimque. xt Buchanan US. Eoma armis terras, ratibusique subegerat an rastque ijdem mes, orbu ct urbis erant.
Vulgati olim fuerunt sermones, Romam inundi caput, unde Martialis;
Terrarum Dea, gentiumssi Roma. Et Cicero ita scripsit. Nulla gens est, quae nouaut ita sitibactast, ut vix extet, aut ita domita, ut quiescat, aut ita pacata, ut pictoria nostra imperioq; luetur Quare mirum non cit, Helvetios
cum reliquis populis candem habuisse sorie n. Quales fuerint ipsorum praeparationes& commeatus, cima aliquod bellum suscipe-xent, doce ipse Caesar. His rebus adducti ct authmi tate Orgetorigis permoti, constituerunt ea, quae a/ἰirificiscenidum pertinerent, comparare jumeretθ-rum o ' carrorum maximum numerum coemere, se γλ. ii in quam maximas facere, ut in itinere copiastu Dii si si 'peteret: cum proximis civitatibus pacem amicitiam confrinare, O c. Sic veteres Helve
iii milicaturi maximam rei frumentariae r tionem habuerunt, ut ea ipsis suppeteret, ii stibus vero deficeret. Carris quoque sua castra claudebant, teste eodem Casare. UXores & liberos secum in bellum ducebant, imo legimus, Tigurinorum de Ambronum squi Helvetii erant in mulieres in bello Cimbrico, in huis castris Mario diu restitisse, donec a Romanis
239쪽
rοι Hstv ETIA ANTIQUA ET Nou A. manis superatae, se suosque parvulos tam in eo furore, vi autem virili necavissent, ut loquitur Orosius lib. s. Galli & Germani olivia cum hoste congressuri, dision o dc truci cantu, quem barritum
vocant, cum ululatu & tripudiis scuta qua attenres praclia inibant. slex. lib. q. . cap. 7, Hic militaris tumultus frequenter a Lipio notatur, praecipue dec. 3. lib. I. Galli occursati in ripam, cum variis ululatibus, cantuque moris sei quatientes scuta seuper capita, vibr nilque dextris tela. Idem fere fuit Helvetiorum mos , sic enim alex. ab Alex. jam citato loco. Ambrones incessu tardo it a pulsantes 1 ramis cum congres iis Θpusu aranorum consonantibus Hum nomen expria mentes in hostes irruebant. Plerosque Gallos si 1- per umbilicum nudos pugnare consili eri se,
narrant de Pol)bius se Livius : Idem quoque fecisi e Gessatas Helvetios ostendit m . lib. 2.
Gessatae ob magnitudinem animi is incredibilemgloria cupiditatem abjectis scistis, o c. nudi tantum cum armis ante omnes flabant, rati per eum modula sese aptiores se magis expeditos ad bellum fore, si re dein dense in iis locis flentes implicarent vestes , armorum usium praepedirent, & eodem libro sic ait. Maona ac nuda corpora , ct bellici quidam motus seu b clypeis miraculo uti ct formidini erant. Sic Caesar lib. r. multi ut diu jactato brachio,
praeoptarent saltum manu emittere se nudo corpore
pugnare, O . Obsides accipere , non dare
240쪽
Da BELLICA HALV. VIR Tu TE. 2 Osconsueuisse veteres Helvetios, refert idem casar. Caeterum Helvetios innatum rei bellicae studium de masciuium animum non sol iam antiquioribus, sed di posteri oribus seculis lia-bvis te certum eii experientia, testimonijs Scrati opibus. Experienti in historiarum narratione cernitur. Testimonia ejus rei habemus multa, quaedam lila proferemus. Vola terranus geog. lib. 7. Helvetios, gentem ani mae prodigam Sc bellacissimam: Baptista Pim, Truces : Mantuanus, genu S armiporens: Egnatius, seram gentem armis, Helvetiam : Ose vul-dus Pergenerus, Martigenas &. bellicosos: Author Thes. Polit bellicosos & natura feroces: Guic ril. lib. 2. Nationem Helvetiorum omni tempore invictam δί serocem, faciant. Ludovicus Palatinus Comes habito ad Frideri cum Ducem sermone, Hosvetios acre ac bullicosum hominum genus vocat. Gerarat. de κω his l. Aut . lib. ψ. lia bellicosos faciunt Helvetios omnes pene Scriptores. Sic sua vir Tuu- horum virtus ac potentia, ut se Imperatores aliquot, dum eos sub se gare niterentur, non sothis anima, sed θ opes O si v tivi defecerint, quod inviolataeorni sederit praestitnunt. Sic quoque Gillius in annalib. Franc. Domines bellicosi, di in armis exerciti, quorum proinde opem is auxilium extera sepitis vationes q riunt. Noi3 ergo solum ob