Helvetia antiqua et nova, seu Opus Describens Helvetiam ...

311쪽

aut Vendouem, Vocant.

Sita est Vindonissa ad amnem LIrsiam . ubi Arulam ingreditur, in territorio DD. Bernensium: Habuit', s ut ait Rufiinget in magnam commodisitem a duobus illis navigabilibus vise, di os trajectus fortita, ac alteram quoque Rusia suri ripam aedificijs olim complexa. Stum chromsib. I. p. m. 2o . hanc urbem adeo amplam futile asserit, ut omnia circum vicina loca, ubi

hodie oppidum Trinil castrum altensiit glAbbatia mutissistitiai r c. ambitu suo complerca fuerit. Post cujus vastatione solum suburbium Q rite propter eo loci trajectus neces sitatem conservatum fuisse. Maximam urberrisuisse testantur longe lateque siub terra dispersa rudera, inventa numismata, muri, coli apsi omnis generis sornices, & pavimenta, 5 c. Male ergo Martianae Vmdon illam prope Mo-guntiam urbem collocat. Hunc locum jam Caesaris tempore suis te, atque post illius incendium reparatum credibile est, a quo iterum varias passus est vastationes, donec tandem, ut jam diximus, penitus est delectus. Vindonissam olim fuisse legionum hybernaculis

nobilem tradit Tacitus lib. 4..tDI. Hybo Intμbversa cremataque, ijs tantum relictis, quae Maguntiaci, ac Vindomisa sita sunt. Et paulo post, eodem Lib. Atque interim una ct IX. legio, Hindonissa, Sextilius Felix, cum auxiliaribus cohortibus per I bif-

312쪽

LOCORUM DgsCR1PTION g. 27 iam irrupere. Insignis quoque fuit hic Iocus ob victoriam adversus Alemannos a Constantio, Constantini patre reportatam, qua de re sic Panegyristes ad Constantinum de patre Coni Matio, loquitur. id commemorem Lingonicam via toriam, ct Imperatoris ipsius vulnore gloriosim ' quid Vindisisse campos mstiumstrage completos, sed adhuc bus opertos' Hanc historiam, cum hujus non sit loci, vide apud Eutropium,ma Time vero apud Silonium de imp. occidunt. ad an . CCXCVI. Supersunt adhuc apud Vindones quaedam antiquitatis monumenta. In caemeterio in quoda eXterioris parietis te-pli angulo, Mercuris imago adhuc ostendebatur an .i6i'. quam citulis an p. 23. suo tempore integram prope adhuc fuisse refert. Ibidem in caemeterio lapis visebatur cum his literis :

In eodem coemeterio lampas effossa est cum hae inscriptione:

Fuit ejus nominis Arimetus quidam civis Roma his, & Tiberi j Caesaris libertus. P. Appian antiq. Rom. & J. Lipo s. ad ann. Taci di, referente Rufimoero. In alicujus incolae domo haec Rom. micriptio extabat. s 3

313쪽

1 DE AN Tistu Io RuM HELvη risi, Inter arcis Altenburgi, prope Vindoni fana reliquias, haec inscriptio inter duas saxi partes cernebatur, sicut refert Guissim. pag. 2s.& Rujunge , sed jam masis suo tempore mala.

L. VEGNATIO. ΡOL. MAXIMO. DO.FOR. COR. MI L. LEG. XI. G. P. F. GVSORIVS geminae pia felicis)ANN. XLVIII. STI P. XX. I . S. E. Hic situs est G. ROSCIUS OMPHALUS. HER. FAC. CVR.

Hanc Stum . supradicto loco paulo aliter

refert.

Simierim MSC. dicit, rusticum quendam hunc lapidem muro inseruisse, ita ut nunc non appareat. Sequentem inscriptione apud Cana.

allatam , ciam rusticus hortum moliturus

eruisset, caescripssit Guissim. Dabnpurg lib. a.

314쪽

C. VALERIVS. C. F. VOL. CAMPANV sv I ENNA. MIL.D XI. G. P. F. OL NI ANNO. XI, STI P. XI. T. FEC. COMINIUS NE AUSUS F. F, C.

Reperti quoquo sunt nummi apud Vindones, in quibus erant Diocletiani & Maximiani imagines. Nummi qui Diocletiani em-gium ferebant, cX una parte hanc habebant inscriptionem IMP. CE. VAL. DIOCLETIA Nus. AP. Au G. ex altera parte erat Jovis es figies, cum hac circumscriptione JoVI CON-sERVAT. AUG. C. In nummis Maximiani, ex una inscriptum erat IMP. MAXIMIA NusAu G. ex altera veris parte G E N io Po Du LIRO MANI. P. I s. Vindonissae etiam in tegula quadrata hoc apparebat monumentum rese

Gai man. Habsp. lib. a. tres ultimas lineas paulo aliter haber. i

315쪽

DE hoc loco non alia habeo dicenda; referam hic Guissima vinurba de Reb. Helv. pag. 37. Tobinium nunc Zos geη usicant, oppidum prope s. Aliacum vel niggeram , cujus antiquitatem etsi nulla probent Romaηa , aut vetustatis insigni , tamen inde colligas nou parku dignitatis his isse, quod tempore jam Caroli Cras i Imp. cistinia monetae licentiam. authoritatemque haberet, oppi misisci, cum Ligurum non nisi ricus e fiet, ct exiguo in honore, nisi quantum m vitalisum attulit monaserium. M autem man sum est ex privilegio, quod idem Caresus Abbatis e Berthae sorori Da A. C. δ . dedit credendae ores 1 iovera, quo in prii ilegio usu

Tabbi ensis nummi expresse memoratur , recipiturque, sec. ous Tu inus.

H Inc pagum, alibi diximus, hos habuis

se limites, Limagum de Uriam amnes, inter quos conclusi suerunt Turini, vel Toy-geni secundum Strabonem. Henrico Stepha-nQ, Tugi, silc eos vocat) fuerunt vetustissimi Helve-

316쪽

Lo ColluM DE sCRip Trous. 281 Helvetiorum populi, quorum praeter Strabonem, Eutropiis , Plutarchio in Mario , aliique meminerunt. s i Cimbrico periere bello,

suique nominis in oppido Tugio Bug) reliquerunt vestigium , quod quidem squamvis

veterum illius meminerit nemo) unum ex XII. incensis ab Helvetiis oppidis fuisse, Scpostmodum diversis vastatum temporibus vult Guillini. De hoc nulla alia habemus antiquitatis monumenta. In hoc pago suas etiam habuerunt sedes Sylvanii, quorum maxima pars Cimbri fuerunt , qui Rumone Principe eam occupa VC-runt vallem, quae Undervvaldia hodie dicitur : reliquos suppeditavit Roma, eX Imperatorum Augusti, Tiberii, Caligulae & Neronis proscriptionibus: Unde Romana apud Sylvanios remanserunt nomina, inter quae praecipuus locus dicitur Stante, quod ibi demum stetissent, unde etiam Sylvanii omnes inferiores & superiores Stantes nominati, &eorum regio, vallis in Stantῆ vocata suit. Guillim.

quoque fuerunt incolae, hodie sernensibus paret. De illorum origine sic ovili. p. 3 o. Hale*eae Erisia orientali, O iube Has 'elinga, quae in 'ci est phalia, aut potius Hasset, oppido ad Vidium si fuibus Frisiie occidentalis propiuιia Transiisit lana, Habeliam dese vallein Resso ductore consstuemit.

317쪽

131 DE AN Tiquio RuM HELvATIAE Fuit hic pagus reliquis, falle ira quoad oppida, miniis illustris; regionem enim non iratacundam, maximamque partem inter montes sitam, occupavir. Pauca sunt in hoc pago Ioca, quae, quantum sciri potest, antiquitatem sapiant, si solas squis Helveticra eXci pias, quas Rhe min. lib. 3. Ca stellum thermarum, Glareanus Vero Thermopolin appellant, vulgo in aberit ubi adhuc Romana visuntur monumenta. Anno Domini centesimo, quo imperium iniit Tra, janus, marmorea apud Aquarum castellum, columna illi cum hac inscriptione erecta est. Hanc sic refert Guilliman. pag. 139. Et Stum

chron. lib. . cap. 2I. IMP. CAESARI. DIVI. NERVAE. F. NERVAE TRAIANO. AUG. GER M. PONT. MAX TRIB. ΡO T. COS. II, P. P. DES.

DT M. P. LXXXV. Paulo aliter Ru lingeriu, sed non ita benαIMΡ. CAESARI DIVINE RUAE F. NERVAEΤRAIANO AUG. GER M. PONT. MAX. TRIB. ΡO T. COS. II. P. P. DES. III. M. P. LXXXV.

Hanc columnam in suburbanis oppidi Aquensis agris repertam, Agidius I schudi Glaronensis, uim ejus Comitatus praefectus

318쪽

LOCO RuM DE s C RIPTIO ME. 283 in arcem transtulit, & ante arcis pontem colloca Uit. An .i 3 . Guillim. pag. 16o. Et Stum .

ibid. In istius oppidi templo , ad latus sinistrum ingrediendo, quondam saxum , cum inscriptione Antonino, Caracellae cognominato facta, situm fuit, ut refert iamler. M S C.

M. Α V RE LIO. ANTONINO. CAES IMP. DESIGNATO. M.L. SEPTIMI SEVERI PERTINACIS AUG. FILIO RES P. AQV.

Fuit & reperta dedicatio Deo invicto facta, in saxo quadrato, ab Uldarico Comite a Monte forti Tetna cum translato, anno I 6 . quod arae forma cum his literis cernebatur, ut habet illini. pag. 2 . DEO INVICTOT IB. CASSIVS SANCTUS ET TIB. SANCTEIUS VALENS

Hujus loci meminit adicitus lib. 1. hist. duinait. Irritaverant turbidum ingenium Helveti, Gallica

gens, olim armu νιrisque mox memoria nominis clara, de caede Galbae ignari, ct Vitelli, imperium abnuentes. Initium bellosuit avaritia ac festinatio undevicesima legionis: rapuerant pecuniam misam in sit pendium castelli, quod olim Helvetii suis militibu a stipendiis tuebamur. AEgre iis p. Helvet ij, interceptis epistolis, quae nomine Germanici exercitus ad Pannonicas legiones serebantur, centurion ct quo dam

319쪽

184 DE AN Tiouro Rurus Issa LVATI Adam militum in custodiu retinebant. Caecinna belli

avidus, proximam quamqκe culpam, aut equam ps niteret , ultum ibat. Mota propere castra: va lati agri. Direptus longa pace in modum municipi' extructus locus, amoeno salubrium aquarum usiu st quens. Helveti, propter vastatos agros , vicum Thermarum direptum. commoti in Caecinam ct Titellium, lento Claudio Severo duce statuerant legioni refl-stere. Sed cum cogitarent exitiosum adversus reteranos 4se praelium, ct intutam ob ionein castelli dilapsis vetustate inoenibus, non ausi tentarefortunam, arma abjecerunt inter Carinae exercitum θRhaeticas cohortes iii mςdio pagabundi. Ex his Taciti verbis colligere est. i. Celebrem,obloci amoenitatem , & thermarum commoditatem iuisse locum, quem jam Caesaris tempore extitis Io credibile est. 2. Helvetios in hoc aquarum castello praesidium habuisse,

tum quod locus esset ad Versus GermanoS munitus & resistendo opportunus, tu quod, ut ait Cluveritu,huc ad consilia venerint Helvetii, &hic suas archivas habuerint. 3. Vicum fuisse iri signem,qui in municipium eXcrevisset,lempore pacis quae a Julio Caesare ad Vitellium

usque duraverat, tum enim & direptus themmarum vicus, & aquarum castellum, locus tamen postea restitutus, ut ex inscriptiones . pra memorata,& Antonino Caracallae Severi

filio facta constat , ubi Reipub. Aquensistit

320쪽

Meminit cujusdam inscriptionis ad sedem sacram Gebes dorii non longe ab oppido Ba den, Vici, Gi Irim. Habs p. lib. a. quam sic

refere. M. MAGI II S. M. F. ΡO. MACRIUS. VERONA. MI L. LE G. XI. G. P. F. MARCI. MODESTI. ANNO. XXXIII. EX TESTAMENTO. H. F. C. LENNIUS SECUNDUS Q. ROMANUS VERECUNDIS. H. S. L. Brem arten.

Ppidum est ad I Irsam fluvium, ita dictum, ut vult Guillim annus pag. ''. quasi prima G1 arctia a statisne Romanorum decem scit: millibus passuum supra Vindoim sani. Nam si

loci situm. firmitudinem, ubertatem, amoenitatem spectes. nulli a ubium erit, quin Romano cultu fuerit paratum. Illud sumen ursa, ut circino circintilis-ctium, pene totum cingist, assurgente sensos eo tu colli-Gllium, qui qua planitiem ducit, folli a clatiditur 9 praecipitio. ι

Lucerna.

LII cernam admodum antiquam vult T cui diu: Nasum olim vocatam refert volat man. lib. 7. Luceriam vocandam censet ypa