Helvetia antiqua et nova, seu Opus Describens Helvetiam ...

351쪽

δ-α τατον Γαλαφον, id est, Gallicani gentem potentissimam Apollodoro, apud Stephanum. Lirius decad. 3. lib. i. de illis siclo quitur. Allobroges, gens jam inde nulla Gallica gente opibus aut fama inferior. De illorum moribus& contra eos gestis agere non est hujus loci.

Quae vero prius Allobrogia dicta est, postmodum Sabaudia nuncupata fuit, 'Vae certe non semel in libro Notitiarum nominatur inter Galliae Narbonensis provincias. Memin xunt ejusdem, nunc Sabaudiam, nunc variante Scriptura Sapaudiam nominantes, Sc med ij aevi Scriptores. Non tamen seque patuit Sabaudia, ut Allobrogia, proprie enim Sabaudite nomen illi regioni, quae inter Al pes& La- cum Lemannum, est impositum. Eo vero tempore quo sub Imperatoribus Romanis fuit

Helvetia , regio, quae hodie Vaudi dicitur, sub Sabauclia habita est; Sic de Calarona in

lib. Notitiar. di provincia maxima Sequanorum Tribunus cohortis primae Flaviae Calarona Sabaudi . Sic de Ebroduno in eodem libro. In propincia maxima Sequanorum Praefectus clasiis Barcanorum Ebroduni Sabaudia. Sed post Gentium migrationes Sabaudiar nomen trans lacum retrocessit: Burgundiae enim minori Vaudi regio tributa est, donec iterum Sabaudiae Comites eam usiurpastent, ut alibi vidimus. Tandem restituta Helvetiae libertate, restituti etiam

sunt antiqui Helvetiae limites, ita ut hodie,

352쪽

Ha LVETIIT FINITIMI S. 3Iriton minus quam ante Juli Caesaris tempora,vaudi regio Helvetiae accensenda sit. Hic

Telicere non postum Dan. Erem. in Waldenses convitium. Bellicosi, inquit, Beruates, sed imbellis turba sit bd tormn: Quorum pars Sabaudie, alia alijs debeatur: Eos Heli etios non esse lingua O degener animus arguit Nihil etiam ex proceritate illa

corporum, nihil ex virtute retinent. Quali vero

quoniam Ualdenses Sabaudis paruerunt, generosi esse non possint ρ Ouasi vero omnes Saba udi timidi fuerint ρ Scilicet i nrer Belgas, o Daniel Eremita, nulli existant pusillanii nes& ignavi 8 Scilicet lingua aut corporis pro cc

ritas magnanimum faciat quempiam 8 Sabaudiae nomen unde impositum, vari j varie quaerunt. Sic Carion lib. s. p. m. 8 3. Nomen Sabai di novum ent, tractum vela Savona oppido inter Genuam ct Niceam, vel a Sabbatjs Alpinis populis. Hoc postremum voluisse Ptolomaeum testis est μὴ erburch. Ali a Sabati' rudis deri-Vant, inter quos est Paradinus. Est aurem Satabatium vadum s hodie Rav) Plinio Liguriae

urbs, quae Sabatia, Melae; Σαβατα, Pt blomaeo; Σαββά ν Ουα , Straboni, dicitur. Alij Sabaudiam vocant, quasi Sabbatorum quos Sas audienses scribit I laterranus, Pinrvel id est, ager, pratum, locus pascuus. Quibusdam quasi Sau voe, via per salices, duinosaq; Ω aspera quondam loca. Nonnullis quasi Satipe voste, salva via , quod Buraldus latrones vij s

353쪽

ait Da ANTI Quis P o pia i 1 sin festos destruxerit& viatores in illa regione ab omnibus periculis liberaverit. Paraditi. Multi ex Sebusianis, de quibus Caesar. lib. i. &quos Segusitanos vocat Simibo, factos Saba udos

Volunt. Coni j ciunt acl huc alij, Sabaudiam vel Sapaudiam, a Sapinis gallica linguant iis, id est, abietibus, dictam: Fert enim reiagio abieres & piceas proceras, navali materiae apta S. Siniter. lib. i. de Valles.

De Ani tib M. DE bis populis variae sunt sententiae,

multi erit m eos curii Nantuatibus con iundunt. Sic Casauboi in lib. 4. strab. An tuates de Nantuates apud Caesarem diversas suis se gentes non credit. Quidam AntUate S, Iritu. tilis es, seu Vaudi incolas appellant. Munianus eos facit populos citra Rhodanum extra Belgas, Cetitas ct Aquitanos, finitimos Allobrogum, ct Gebem a oppido, ac Gallia provincia Romanorum proximos. Hujus nominis extat vicus se praefectura qimedani Monachorum, inter Genevam se De natum, qui sGenevelisis dioca sis. Haec Maclianus. Duae priores sententiae refutationem non merentur pOstrema simpliciter vera non est. Geneva enim

est in sinibus Allobrogum, unde Martias Antuates nimium extendit, quod ipse quoque animadvertit, dum dicit. Videntur secundώu Caesaris descriptionem Antuates magis fuisse inter alialobroges

354쪽

ΠgLvRTIAE FINITIMI G Uylobroges O vicum Heragrorum, cui D. Mauritius S dunensis diocaesis nomen est. Sic autem Caesar initio i ib. 3. Cum in Italiam proficisceretur Caesar, Servium Galbam cum legione duodecima se parte equitatus, in Antuates, Heragros, Sedunosque misit,

qui alibus allobrogum se lacu Lemanno O sumina Rho ano ad summas Alpes pertinent. Ex illis Caesaris verbis colligere est illos eam occupasse vallem, quae a S. Mauritio ad lacum usque eX- tenditur,qilaeq; maxima eX parte D. Bernensibus hodie paret; quod reliquum est trans Rhodanum Vallesianis. Nominis Antiuatium vestigium remansisse videtur in pagulo quodam , Mandamenti sui vulgo vocant Olonensis, Vocato Ant igne. De Antuatibus jam aliquid diximus cap. 3. Horum regionem postea Chabusi, nominatam volunt quidam , quamque alij Gene vana usque cxtendunt, alij ad Ceneven si uim confinia restringunt , di cuntq; sic appellatam a caballis, quod eo equi latus Romanus se reciperet. A cta tamen an liqua S. Mauritium in Chab Iasi j regione situm ostendunt. Antilatium celebriora locastitit Penne locus, & Aquilea. Distat Penne locus a Tarnada Xl V. m. p. secundum Antoninum in Tabulis est Penne lucos. Alius non reperitur locus, cui Antonini calculatio , magis quam villae novae , ad lacus caput conveniat,

ponit enim inquit Guillim.) medio inter Tarnadam sui e S. Mauritium, & Viviscum

355쪽

j16 DE ANTI Quis Poru LIS itinere: sed fallitur, longius enim distat Pentane lucus a Tarnada , quam a vivisco. Claventamen credit Pennelucum esse Novillam vi cum ad Rhodani ripam, dictumq; Penni lucum quasi sacrum Iovi nemus : De Penno Veragrorum Deo alibi diximus. Villam novam sta i ille neupe) quod attinet, antiquum esse locum testatur se iiiens inscriptio eX quadrato marmore vel columnae Epistylio intelVillam novam & lacum a Claris s. D. Hem ij nuper descripta: quae ita se habet.

aquile a vicus hodie est Gallice dictus sis Germ. Resuri. Antiquus est sine dubio, quamvis hujus non meminerit Antoninus. enim nomen s accolis flo) accepisse credit Guillim annus p. 99. ab equitum alis, quod ibi equitum Romanorum Aquilam pro insignibus habentium, praesidium fuerit, unde etiam nomen δί insignia habent hodie Aquileenses: Est quoq; pagus vicinus dictus vulgo Tuornat. ab hybernis, ad id enim locus valde commo-

356쪽

HALvETIAE FINITIMI s. 3 iidus erat: propterea Caesar lib.3. equitatus pariem in Antuates misit.

De Rullesanis.

E A rogio, quam Germani Mastis aut dias

si stellant, Galli Valle' aut Valea. Vocans, Latinis vulgo OD a, vel secundum quandam inscriptionem, quam ad urbem Gene-vam vidimus, Valli is ; quo nomine jam Romanorum tempore, indigitatam fuisse credimus. Incolae dicti Vallenses, galles , & Valle- uni. In conciliorum Epaunensis & Aurelianensis quinti subscriptionibus, Episcoporumi Octodurensum Palinsanorum mentio fit, ita enim quaedam exemplaria vocant, alia vertinali simu nomen habent, ut Sc in libro pro vinc. Simiere de vall. libί I. Guillam. p. 4 o. Vallesiam dictam vult Mult. cosm. lib. . Vel, a palle, quod hinc atque hinc altissimis mori libus vallata sit, vel ab arce Valeria quae Se duni est. Vel forsan a De i Hallonia, qta ae ut a id Sipontinus erat Dea vallibus praesidens,& forte

apud Vallesianos custa; siqui ctem haberent vallem fertilissimam , munitissimam , dc

amoenam. Vallis ipsa in longitudinem sere C. n. p. patet, tota tamen angusta est, nisi qua inter montes in alias valles diffunditur, quarum quaedam XV. nonnullae etiam XXX. in . p.

longitudinem habent. De longitudine & lati-X tudine:

357쪽

tudine sic Cluper. lib. 2. cap. q.. Rhodanus ab exucelso Alpium versice nunc est D. Gotthardi mons Jprofluens vallem oecit xC. m. p. a capite ad lacum Lemannum in longum porrectam , latam vero ubi sit minum patet cluam millium passitum. Mun-sterus lib. g. eam ab oriente in occidentem e X- tendit per spatium trium aut quatuor dierum, Mercator vero quinque. Terminos autem habet a Septentrione, Helvetios, ab oriente Lepontios, a Meridie eosdem Lepontios &Salassos, ab occidente Antuates. Vallem hanc Penninam a quibusdam vocari vidimus in Alpibus penninis, cap. V IJ I. Polybius lib. l. vallesia nos , Ard es nominasse videtur, cum sic loquitur: Multus Rhodani cursus est intra

convallem : cujus septentrionale latus Ard es Celida colunt. De horum populorum nomine vestigi una remansiisse vult C DpePer. lib. 2. cap. 7.

in vico Arnen. sed vocis similitudo major est in vico & fluvio Antonio, Nec Arnen est ad latus septentrionale, sicut ardon. Vallesiam porro Varios populos incolis ille certum est; Horum trium meminerunt Veteres, Viberorum, Sedunorum, & Veragrorum, de his aliquid dicturi, adversium petemus Rhodanum,&a Veragris incipiemus tanquam ab Aiuuatium vicini S.

358쪽

De Veragris.

V Eragrorum primus meminit Caesar lib.

3. qui eos etiam sub Gallorum nomine comprehendit. Straboni dicuntur Ουαγγροι tu ab ipso inter Alpinas gentes collocantur lib. . Apud Plinium lib. 3. cap. 2 o. legunt multi Raragri. Horum regio, male dicitur,

Guillelmo Paradino. Melius Martianus. Verastri populi extra Celtaου, Belgaue ct Aquitanos, inter Sedunos, Ansuates 2 Allobroges , montesque RPern ardi , Brigam, quos Veragros fluvius Rhodanus interlabitur. Clarius Sina tertis lib. i. de Valles. Post Sedunos Veragri imam ballem inhabitant , a Morsa flumine ad fauces usique, qua Rhodanus egreditur , laseriorem Vallisam, eorum regionem hodie nuncupant. Celebriora & antiquiora Veragrorum loca sunt 3 arnadas & Octodurus. Turn idia locus est, cujus meminit Antoniis nus,in Tabulis Turn as; dillans ab Octoduro XII m. p. Convenit haec distantia S. Mauritio, in vallesainorum ditione. Hunc Vera grorum caput constituunt Volaterraniin lib. 3. Se Martian. in Cae . de hoc sic Guilum. lib. l. c. 3.

Tarnada , latinum prius Celtis nominata , Amsanit, hoc est, ad rupem, stu siaxorum ct montium e rupta. Nam ct i ita D. Mani iiij, ut juberioribus

359쪽

D , D A ANTI Q u Is Populis annis, in ejus gloriosissmi martyris basilica legebdamus, ait Agaunum corrupte ita dici, pro Ani Gani,

quod Gallica lingua. hoc est Celtica, a saxa signi

cat, quod multa eo loco saxa, ct rupes altis in ne qua Vallemnos ab Helvetiis tanquam clautio, ct urcede jungunt. Oectodura quidem primo Thebaea Legireis imperata caedes. sed major pars Agaui trucidat . S. Sigismundiu burgundia Rex praeclarum ibi miniasterium cou idit inhonorem SS. Martyrum. Vocatum autem est monasteri u illud S. Agaunensili, & vicus postea dictus S. Mauritim S. Mauritio, cujus ruti qui se hic asservari creduntur: De hujus Mauritii martyrio sic Viterbiensis, cliton. p. I s. His temporibus imperatoress. Mauri tuin tu Galli. is ad expugnandos hostes imperi, cum legione sua destinaverunt, qui a Marcello Papa, cum legione sua ιhristiana benedi tione percepta , ut cum Imperatore Maximia 'o Alpes per montem Joris trans en it, cumque apud Octodurum ad idololatriam vocaretur, cum sitis renuens martyrisantur, ex

quibus juxta surium Rhenum corrupte pro Rhndanum ) novem occidunt in oppido quod Bunna ro-catur,oec. Eadem fere habet, sed fusiliis Sig0ilius lib. i. ad ann. 28s. videatur & Stu eris. Hunc locum veterem esse ostendunt non s0lum quod Antoninus illius meminerit , sed etiam variae inscriptiones Romanae: imo mu-aritum Gallico bello locum a Julio Caesare futile plerique credunt, ut sic in sua potestate Alpium haberet transitum': quo consilio

etiam

360쪽

H E L v Η Υ I IE FINITIMIS. etiam Latio donati sunt Octodorenses. Siniter de Vall. lib. 1. fuerunt hoc in loco Flamines Sacrorum administit, ut ex inscriptione sequenti, quam mancam reperit Guillim. p. 80 . in xuinis chori veteris B. marty Ium.

-- V: FILIO SEVERO11 VI RO FLAMINIIVLIA DECUMINA MARITO.

Aliter hanc resert Sinitem de valles. lib. r. magis integre.

D. Ρ ΑNs Io M. FISE VERO AN. XXXVI. IV. D CUM INA MATERFὶ L. PIENTISSIMOX PANSI O. COR. FILIO. SEVERO II VIR. FLAMINIIV LIA. DECVMINA MARITO.

Si interus, & post eum Hottingerus, se

quentem habet. U FIVLIA DECVM. FI L. DE CUM IN A. FLAMINICA.

Ait quoque idem Sinalerus, multas praete-xea inscriptiones in templi pavimento, pa-xietibus & muro coemetem , sed vetustate