Helvetia antiqua et nova, seu Opus Describens Helvetiam ...

331쪽

1ρ , DE ANTIQUIORuM HELVETIAE vero eam colligit GD 1.ex lapide in arae spe ciem formato qui nunc Ioua in provimo Vico ostenditur, pone templi ostiuria, cum his paucis literis.

C. OCT. PROVIN.

L. D. D. D. locus 3atus decreto Decurionum

Dicitur autem hodie Raper svvyI, quasi Rupertis villa, a quodam Ruperio imilitiae, sius Ludovico Rege, Druce qui amoenitare loci de. lectatus, arcem aedificaVit, ut ait Guillim. pag. 37. observat Dan. fremita, in su i s notis, vel .

aut myl habitationem significare, ut illi apersui ei I, Halvveil, &c. Manet &hodii vocabulum, sed moram denotat; quod lati. nis idem cum habitatione est: Hinc Gallicum

ille, non a Villa latino, ut vulgus Diagatur, 'tot nomina eX eo composita, Themvilla, Neu sevisse, O C. Vitodurum. HUjus antiqua mentio apud Antoninstin, in cujus eXemplaribus variat lectio; quidam enim legunt Vitia durum, alii Vitulorum, Viti durum, aut Vito durum. CrediderLnt nonnulli Uitodurum suisse Constantiam, ed hos resutant Guillini. pag. 26. 4c Claveri lib. a. cap. q.. Et Stum chron. lib. s. cap. Io. Istius

332쪽

LOCO Ruu DE sc RipTIONA. 297 porninis vestigium manifeste fatis apparet in oppido hodierno minterthur, ad st. Eulachsito, in ditione Tigurinorum. Volunt autem quidam Uuin tertitur vel Uintherdura Duro, seu Thur n. nomen habere. Hujus oppidi antiquitatem petit Guillim. a Iulii Caesaristem poribus, dum unum eX XII. Helvetiorum oppidis su ille statuit, quod post eorum reditum reparatum fuerit. Diocletiani & Maximiani tempore Romanorum erat castellum, sed ab Alemannis cum multis aliis eversum: Hoc Constantius & Galerius, Diocletiani &Maximiani in imperio successores , instaurandum curarunt per Aurelium Proculum in Helvetia Procuratorem : ejus rei testimonio est vetus lapis Constantiae, cum hac inscriptione , quae adhuc legebatur interius in S. Blas j capella, anno isto. & a Guillim anno pag 25. de Stumps dicto loco sic refertur.

Russingerus pauid aliter eam refert.

333쪽

Arbor felix

UEteris hujus oppidi ad lacum Acromum

siti, in suo itinerario meminit Antoninus. Ammianus Gratiani ex Helvetia inPannoniam iter describens, mentionem facit in hoc praesidii Romani. Dillositis, inquit, qua pro temporum captu, per Gallicas res, nationesque poscebant, Gratianus exinde digressivi per castra, quibus arboris felicis nomen es, O ci Liber notitiarum ostendit, in eo sui sie Tribunum cohortis Herculiae ex Pannonia. Quidam hoc oppidum ita ex Constanti j, Constantini liiij, contra Alemannos victoria dictum putant , sed antiquum magis est. Praestat hi Munsteri, sententia, qua credit hunc locum, arborem felicem, dictum ob maximam soli fertilitatem. Vetus nomen ex parte manet in hodierno arbon. Walafridus de Rapertus Arbonam vocant, & vicinam regionem , pagum Alisonensem. Arbonam, cum

asce

334쪽

LOCO RuM Dps C RrpTIONE 29st arce antiquissima, Divi Galli morte nobilitatam ait nudianus in Mel. Iib. 3. Plura vide apud Sinin chron. lib. s. cap. 9.

Asserit Guillimanu tu hoc oppidum, ad Rheni ex lacu Cellensi egressum, non longe

situm, ex ruinis Burri, antiquitus Romani pror-sidii, sed ab Alemannis vastati, in altera Rheni ripa te dilicatum fuisse Romana apparent monimenta, & ingentes murorum ruinae, per xotum ejus collis , ubi Burgum fuerat, circuitum, usque ad vicum Estherite, in cuius rem plo, &castri antiqui ruderibus haec mutilata cernebatur inscriptio, Cajo Caesari facta, quam sic resert Guillim. p. 'S.

IMP. CAE S. CAIUS. PONT.

Stum us vero chron. lib. s. cap. I . hic re fert.

335쪽

PErvetus oppidum Stintero lib. 2. videtur Rin ovium, quamvis hodie aedificiis parum excultum sit: eo loci quondam castra adversus Alemannos habuisse creduntur Romani. Ossium tumuli & numismata ex agris effossa loci celebritatem & antiquitatem indicant, videatur Guitli1 n. p. 'Sunt sine dubio in hoc pago alia antiqua Ioca, de quibus tamen nihil aliud habeo di cendum , praeter haec paucula. Est locus in Turgovia dictus hodie psu, cujus meminit Antoninus eum nominans ad nes, distat locus ab arbore felice XX. m. p.&a Vindonis a XXX. m. p. forte ita nominatus, quod Rhaetiebusque s nes suos eXten derint. In praefectura Saru negaunensi , ad lacum Rivarium est oppidulum , vulgo vocatum male; ad , quasi Italorum oppidum aut statio alen enim Germanorum multi Italos nominant, teste Gin inninuo pag. 148. quod vel ibi adversus Rhinorum irruptiones ibi custodias collocarat Tiberius, vel Rhaeti ipsi ijs locis aut deducti , aut praedabundi sationes coeperint. Unde etiam in eadem regione est si

336쪽

G. ister , latine castra Rhaetica, quod osten dit Rhaeios quandoque in Helvetiorum fines irrupit se. Resiqua vide apud Stumnum chron. Helν. lib. .. 9 seqq. Atque haec de quatuor Helvetiae pagorum celebrioribus & antiquioribus. locis breviter pro tenui nostro modulo , & quantum te scire potuimus, dicta sunto, alias fori plura dicturi, ubi plura edocti

fuerimus.

337쪽

REVERENDO Isti stris o e Principi

Ac Domino,

VIBERORUM, SEDUNORUM, VERAGRORUM QUE . PRAESULI, TOTIUS VALLESIAE COMITI

AC PRAEFACTO. Nec non

VENERABILI, SPECTATISSIMOQUE;

DOMINO,

ANTIQUI AC CELEBERRIMI

338쪽

DE HELVETIAE FINIT Limis populis & locis.

H acti in de Helvetiis remisissimis populis, frantiquioribus Helvetiae locis verba Iecimus. Non injucundum erit, nec inutile aliquid depopulis Hel xetia sinitimis, ct celebrioribus quibusdam locis di cere. Caesar lib. I. Beli. Gall. de illa memorabit ι Helvetiorum in Gallivi expeditone loquens, mention nu facit: Primo Helvetiorum tanquam praecipuorum tum belli Authorum, tum regionis incolarum. Deinde Tulingorum, Latobrigorum, Bojori ct Rauracorum. De Heli etijs jam disseruinius. De Boi, non est quod mullis alamus, cima extra Helvetiae laesin agro Noric o sinerint psiti, dubio procul aut Hel petiys foederati auisti lecti. De aliis ordine.

De Tulingis. TUlingos Helvetijs finitimos scripsit Caesar, Verum quam occuparim regionem, non eadem est omnium sententia. I. Marii avus populos inter Celtas non longe ab Allobrogibus esse asserit. I L Alijs fuerunt incolae Tu regi oppidi, nunc inter Helvetios siti. III. Crediderunt non pauci eos incoluit Ie op pidum hodie nominatum Thoui, in Lotharin gia. Sabellic. En n. 6. lib. s. Tulingi quipν lea Lothoringi. IV. Crediderunt nonnulli Tu-

339쪽

3o Da HELVETIAE FINITIMI II ingos trans Rhenum in Suevia fuiste: Viάdentur Tulingi, simiero M S C. auiliore prope Hercyniam sylvam in Eremo Helvetia habi lasse, forte tum Helvetiorum imperio subjesti, aut cum illis isdere conjuncti; Nominis vestigia duobus locis mansis e credit, I. In Stilii .i arce & oppidulo ad Harcyniae sylvae caput. II. In Lutelinoa vico ad Danubium: Ιlta duo loca Tulingorum fuisse coni j cit Sim-lerus, cima non longe distent. Sed hae omnes sententiae varijs gravantur incommodis. Prima, cum nihil certi ac determinati dicati eadem facilitate rei jcitur, qua profertur. Altera ii ullo fulcitur fundamento, SI Caesari repugnat, qui Tigurinos a Tulingis manifeste distinguit. Tertia ob nimiam locorum dictantiam, refutatione indigna, dc jam pridem apud Doctos exulat: Lolliaritagia enim a Lothario, Ludovici Pii filio nomen accepit, tella Platina in vita Sergi j a. Papa'. Quarta verisimilior est, vix tamen contistere potest. Caesiar enim clare 1 itis Helvetios a

Transrhenanis distinguit, inter quos quotidiana erant bella & Tulingos Helvetiorum vicinos facit: dixit quidem Caesar, Bojos trans Rhenum iii coluisse, quare ergo reticui cset , sit Tulingi trans Rhenum habita flent

Propterea Clumiui eos prope Rhenorum confluentes fuiste, inter Rhaetos scilicet& lacum Brigantinum credit. Haec opinio probabilis

340쪽

Ρopu Lis ET LOCIs 3 os est, ut di ea qua coni j citur fuisse amnis Tauri Thur ) accolas , quos nunc Turgovi OS

vocant.

De Listobrigis. Latobrigi, aut Latobrigii, j tra Orosium lib. 6. p.7. Helvetiorum fuerunt finitimi inter Celtas non long ε ab Allobrogibus , quos Laus annenseς fuisse conjectura esl, ut ait Mamlianus, a sibi diu & post eum Guillimannus, Cloel-goviae intra Rhenusti & Hercyniam sylvam, incolas fuisse, tuorum Scaphulia fuerit caput,

credunt. Si intero MSC. corruptum videtur Vocabulum ex Altem burg, vico ex adverso Ri- novi j oppiduli ad Rhenum. Rhellicanin hanc vocem vertit Udas Ilibet sculdi unde cola ecit ut credo) Clui eram lib. a. cap. 7. Latobrigos superiorem Valles se partem habitasse, cujus rei extet velligi uni in vico Briga. Sed haec conjectura variis urgeri potest incommodis , praecipue vero his. I. Caesar loquens de Vallesiae populis di de ipsorum gestis, mentionem quidem de Veragris & Sedunis facit, Latobrigorum non item. 2. Qua ratione tot populi in tam angusto contineri spatio potuis. sent' 3. Non ita Helvetiorum sunt S finitimi, a quibus montibus altis & fere imperviis separantur, qui Brigensem tractum incolun r.

. Non veri limile est Latobrigos , si in illo tractu suas habuissent sedes, patriam suam deferturos suisse relictis vicinis Sedunis , qui v Helve