Helvetia antiqua et nova, seu Opus Describens Helvetiam ...

361쪽

316 DE ANTIQuIS PopuI Is exesias & attritas pauci exceptis literis cerni, quasdani sic refert: D M

- -- COS. DESIG.

Inscriptionem Tito Vespasiano factarn se reperisse Agauni testatur Guillim. lib. 2. p. Is 7. sed quae praeter nomen & paucos characteres vix aIi quid certi demonstraret. octo unu Caesari vicus fuit Veragrorum, eujus meminit Antoninus scribens Octodimima summo Pennino distare XXV. m. p. & a Tarnada XII. m. p. quae distantia hodie quoque eadem fere tradituit: nisi quod quidam ad si immum Pennini plus III. m. p. numerant. m. de Vall. lib. I. In libro Provinc. vocatur Civitas R. iliensium h. e. Octodurum: &apudViterbiensem Ottodurum. Jovius, Martianus&

alij Octodurum interpretati sunt per S. Mad-ritium, sed malὲ, ex Caesare enim patet esse Martiniacum hodiernum: Caesaris haec sua t

362쪽

H A L v A T I AL F1NITIMI S. 327 verba l ib. 3. Otoi victu positus in valle, non magna adjecta planitie altissimis montibus undique c-tinetur. Cum hic in duas partes mine divider tur, alteram partem ejus pici Gallis ad humandum conce fila, alteram vacuam ab his relictam, cohortiabus at ribuit. Haec descriptio Martiniaco probe convenit. Flumen autem iroia a C ae sare intelligi Rhodanum, sud Dransam ostendit Eutropius qui torrentem nominat : nec Rhodani celeberrimi fluvij nomen reticuisset Caesar. Refert Guilliman. lib. 4. p. 4 4s, florente adhuc Octoduro supra suisse arcent Martiniacum nominatam, ubi vero oppidum siubversum, antiquum nomen aboleytilla, restante solo nomine F ars inachab arce in praecipiti petra sita, cujus adhuc hodie rudera cum turri conspiciuntur. Celebris fuit hic locus, cum Vallensium quondam caput suerit , &suos Episcopos habuerit, ut ostendit Guistiman sed liic Episcopatus, cum ob nimbi ruinam oppidum sere corruisset, a multis seculis antiquatus est, &Sed unum translatus. Postre iii 5 Romanae inscriptiones loci vetustatem restantur , has duas refert Simi pr. lib. i. de valles. in angulo templi.

363쪽

313 DE AN Tistia Is Po Pu LII Columnae rudi lapide sub posteriore porticu ejusdem templi.

IMP. CAESARI UAL. CONSTANTIO PIO FEL. INUICTO AUG. DIVI. CONSTANTI I. PII. AVG. FILIO FOR. CL. VAL. BONORE1ΡVBLICAE NATO.

Testatur Munsterus lib. 3. se in illa columnae potuisse tantum legere haec vςrba.

INUICTO. AUG. DIVI. CONSTANTII. FILIO.

De Sedunis.

DE his si e Martianus. Sedusij vel Sedunt,populi Germaniae, si pro Sedim urbem incolentibus capiantur, ut conjectura est. Heiret,s, ct pro parte Ceuis annumerantur, vel saltem eis sunt sinitimi, ipso que fluviuι Phodanus irrigat, sinitimi etiam sunt Veragris, inter montes quibus nunc Ari-ga O S. Bernardi nomen est, non longe ab sntuatia bisue ct Allobrogibus , Germanica lingua magna ex parte utentes, Civitaου est viscopatu, Tarent tala. tine nomen retinens: in cujus finibus Rhodanus oritur, nec longe ab eis versiis Curiensiem ct Tridentinnam dioc es Rhenus exoritur. Sed quam varie& turpiter hallucinatur bonus vir: unde merito a Glareano & Rhellicano notatur. Nos

Sedunos sic desicribimus.

Seduni antiquissimi suerunt Galliae popu- Γ

364쪽

li , de quibus Caesar, Plinius , Mela de alii '

mediam Vallesiae regionem incolentes, VeragrOS ab occidente, Viberos, aut Iuberos ab oriente habentes : a Septentrione Helvetiis, a meridie Lepontiis finitimi, sed ab illis altiscsimis montibus separati. ' Hos interm lib. r. de Vall. extendit a rivo Morsia, ad conventum Vispianum inclusive ὁ Cluperius vero ad vicum itu cf. Horum urbs, civitas Sedunorum, &Sed unum, totius genti S nomine Vo .cata est: quod aliis quoque accidit urbibus, ut populorum quorum essent capita, nomina sibi adsciscerent, sic Rhemorum &Parisiorvia inomine celeberrimae in Gallia urbes nuncupantur, quar maxima horum populorum oppida quondam fuerunt. Dicitur Seduniani hodie, Germ. Sit telai Gall. Syon. Urbem vetustissimam credit Simi erus, tum quod Sedunorum apud Antiquos reperiatur nomen, tum quod ex variis incendiis Sc vastationibus quaedam adhuc supersint antiquitatis monumenta , inter quae est inscriptio sequens, ad

ma orem templi B. Virginis portam, Caesari Augusto facta; hanc sic se habere testatur Simo

PATRI PATRIAE

... TIFICI MAXIMO AS. SEDUNORUM

PATRONO.

365쪽

ι; o DE ANTIQuas PopuLIs Integra vero sic se habuit.

IMP. CAESARI. . DIVI JULI F. A LIGUSTO COS. XI. IMP. XIII.

TRI BINICIA POTESTATE XVI PATRI PATRI AEPONTIFICI MAXIMO CIVITAS SED INOR MPATRONO. .

A tempore quo Alpinae Gentes sub Augusto devictae si int, oppida Seduniam, Octoduruin& Agaunum condita & moeriijs cincta fuisse

credidit Sishlerus lib. 1. de Vall. clim ante vici fuisse t; Inter quae Octodoren ses Latio donatos Plinius traditi Idem de Sedunot Agauno susipicatur Sim l. Veteres enim inscriptiones Romanos, aut saltem Italos, in his locis muriacaturae causa, & ad Alpina itinera tuenda, habitasse ostendunt. Arx illa, quae hodie Ca nonicorum est, dc aleria nominatur, sine dubio vetustissima est: Ferunt quidem, Canonicos propter assidua bella, ante aliquot secula hunc exaedificasse & inhabitasse locum.

Divinitamen, inquit Simi erus, nomen ipsium Valeriae me movet, ut multo ante t6mpore hunc locum a Romanis inlinitum credam, sed bellis aut alio modoxa statum pol tea aCanonicis opportunitatem loci securitis deuitio restitutum. Dicta forsan Valeria, vela Valerio Procillo, qui sub Caesare in Gallia militavit, vel ab aliquo alio Valerio ejus nominis Romano,

366쪽

De miseris aut Iuberis. NEmo horum populorum , inter Vctetes

meminit praeter Plinium lib. 3. cap. 2 OV qui eos inter Alpinas gentes collocat, & Rhodani fontis accolas facit. Uno apud Plinium loco, Riberi, hil alio ubi Augusti trophamna ponitur JuDER: nominantur: Quo loco Sigismi indus Gelenius Viberorum nomen reposuit, sed non ita apposith nosten iis em de Vall. lib. I. nec ullam ejus rei affert rationem Observat Munsterus Iib. 3. Montem Furcam unde Rhodanus oritur,nominatum Coatium, Ursellum &Juberum, est etiam mons Vicinus

undo Elmius fluviii , quem quidam Rhodani

fontem faciunt) Iubet nominatus&fors an is est, quem Jovius vocat to t. Quidam Viberos, volunt esse Ursarios aut Ursella nos in pago Uriensi, Sic vero Sinaturus. Juberi ses: Viberi supreniam Rallesia partem tenent, quorum nomine, s quis ursarios quoque comprehendi censeat, quando sepe pilem populus ab utraque parte alicujiis montis habitat, non valde repugnarim. Dicti autem Viberi forte apia, qu bd apud eos sit via in Italiam di fHujus nominis vestigium reman-

sisye vult Sinitorus in vico Briga, dicto quasi Viberiga, aut Vibetico vico. Observat vero Cluverius lib. I. cap. . ant. Germ. Vocem Briga antiquis Celtis significaste pontem, quena Ger-

cant;

367쪽

33: DE AN 1 quis PopuI Iscant; & oppida terminantia in Brige esse ad

fluviorum ris a S.

ANtiquissima. In fortissimamque fuisse

Rhaetorum g nteni nullum est dubium, chiria ampla sit illo i 'um apud omnes Veteres mentio. Nostri non test instituti, hic ea omnia quae illi habent reseri ye, sed tantum quaedam Rhaetice & Rhaetorum 3 antiqua breviter pro ferre, quantum quidem Rhaetorum, tanquam Helvet ijs finitimorum, ii odieq; foederatorum cognitio, Helveticis anti quitatibus &historijs aliquam poterit afferre lucem Rhaetorum origo fatis ni V a. Sic Plinius lib. 3. cap. 2O. Rhaetos Thuscorumpi ole n arbitrantur a Gallis pulsios, duce Rhato. Fufius ' Justin. Histor. lib. ZO. p. m. 213. Gallis causam, Italiam veniendi, sed L novas quaerendi. intestina di, scordia, ct Uidiia domi dissensioneVahe: Quaru1, y taedio, cum in Italiam venissent, se ibin Titscos exput. 'punt, ct Mediolanum , Comum, Brixiam, Veronam, de gomum, Tridentum, Ricentiam condiderunt. T, ssici quoque duce Rhaeto, avitis sedibin amisiis, Alpes Οι cuparere, o nomine ducis gentem Rhaetiorum com it erunt. Con silendi Livius,Strabo, aliiq; Veter. 'S. Hoc

factum A. M. 3396. juxta supputationen Ver-derii lib. 2. V. C. 18 . Olym r. q. ani a0β. Regni Servii Tullii Romanorum regis, secundit m

368쪽

sci a Tusco rege Herculis filio dicti, secundum potivnum Festum, prius Umbros expulerant Plin. lib. s. cap. l . postmodum Thusci ean dem sortem experti sunt a Gallis, sub Bello. . velo corum rege. A Thuscis ergo Rhaeti ori ginem, & a Rharto duce nomen habuerunt iunde etiam Rhoeti aliquid steΥuscorum lin gua retinuerunt. Strabo lib. i. Merula P. 79 . Quamvis vero sub Rhaetis varii comprehensis uerint populi, hodie tamen solis G risionibus mansit. Dan. Erem. in obs. Cluvertius in sua Vinde l. c. g. ait Gerras de quibus Diovisus Afer, &Aνienus Poetae, esse Rhaetos, qui etiam Canis vide Guillim. 18.) dicti sitim, unde Maratilin.

lib. I S. eorum regionem, campoS canino S VO-cat. Retinent hanc appellationem itali, cos Grisiones, & Germani, querampi ut dicr canos λι- Dderatos vocantes. Sivit. lib. I. Rei p. Hel V. Late autem patuit quondam l Laetia, quae non tantum Alpinas regiones, sed maxima ex parte Sueviam & Bavariam com prehendebar,

unde nos iiii a Rhoeti ad Italia usq; pertinent supra Veronam & Comum, ut ait Strabo lib. 6. sed & ad Brigantinum usq; lacum extendun- Iur Solin. cap. 3 . Hinc Malno, Rhoeti sunt vel cisalpini vel transalpini. Romani etiam imperatores duplicem fecerunt Rhaetiam .primam& secundam, seu superiorem & inferiorem. Secunda

369쪽

3jι DA A M 1 1 rati s PopuLgyda Rhoetia comprehendebat lacum Briganti mina, vicinasq; regiones hinc Curiam versius; illinc ad si istum, quam vetustas nominavit Augustam Rhaeticam; appellatio adhuc in extrema ora hau et prope Noringa ilia Cares13 p. na. ys. & haec fuit inferior Rhaetia. Prima Rhaetia superior etiam dicta, appellatur totus ille tractus, qui ab Helvetiorum finibus initiusianaeias honam Galliae cisalpinae partem ad Larium usq; lacum occupat; Grisones appellantur. Secundum esuper. Primae & secundae

Rhaetice mentio apud Antoninum. Notit. imper. Rom. Paul. Diac. lib. 2. cap. 13. Sed cum Rhaeti, At pina gens, varios sub se populos antiquitus comprehenderunt, eorum aliquos breviter videam US.

De Leponii S. Eponti j ita dicti creduntur, quod ab Her

cute eo loco relicti fuerint. Sit Uer. de Alp. p. m. to 2. de his sic Sprech. pall. Rhaer. lib. i. Gens haec antiqui lima e t ; Caesare, Strabone, Ptolo-1u.eo, ct Plinio teste: citi eos ab exercitu Hercitiis; Alpes transcendentis, in summis ibidem Alpibus relliatios se collocatos inde λ ων ποι, quasi relicti subulantur. Habent Leponti j a septentrione Helvetios, & ab occidente Vallesia nos finitimos: Horum nomen mansit in valle Lepontina, ut alibi vidimus. Non bene eos Martianus

370쪽

H E L v E i 1 AL F r N I r 1 31 r s. nus describit his verbis. Leponti' populi fiunt Germaniae, qui Alpes incolunt, inter Sedunensem O rie em Diocines: Hos quibusdam placet ' se Sarmatas, apud quos flumen Rhenus oritur, sorte hodie Suitenses dicti: Inter fontem Rhodani sua j, o R

ricas Alpes siti. De Nantuatibus. Hi suerunt Helvetiorum finitimi, habue

runt enim a septentrione , Uranios de Glaronenses, & interpositis tamen Alpibus. De his non levis dissicultas inter aut hores diversum sentientes suborta est, ut autem aliquam super hac re lucem assteramus: I. NO- stram sententiam proponemus, Unde. z. Apparebit, quam invalidar notiro saltem judicio) sint aliorum conjectura'. Ut igitur cujus regionis fuerint incolae perspectum sit, consulendus Caesar lib. . qui & primo & clarius de illis locutus est. Rhenus, inquit, oritur ex Lepontiis, qui Alpes incolunt se longo 1 statio pers-nes Nantuatium, Helvetiorum, O c. citatus fertur.

Non obscure quoque Strabo lib. 6. Ad Rhenum trimi omnium habitant Nantuates, & eodem livibro. Apud Nantuates Rheni sunt fontes in adula monte. Animadvertendum tantum iri priori strabonis loco vitiose in quinusdam eXemplaribus legi chtουmν πιθουατιοι , pro Ohmum ν θου et θαμ vidit clander Strabonis interpres

inquit Caserebo iis in lib. 6. Strab.) loci uri effe