장음표시 사용
461쪽
vnti mouens mouent.CMam unu3 est quod ut obiectu mouet appetibile sc3.est enim principi u.et illius gFa uellectus
non sine appetitu moveῖ:sunt igit unum mouens.Si em ut duo mouerentinon sc63 coena virisq3 spem motus moueretis boe una specie: illud altera. quod no fit. Cum enim ratio moueri colimilit voluntas mouet .Est enim voluntas appeis
titus.non in cum appetitus mouet:roem mouere op3. Ram
cocupiscentia et ira appetitus sunt qui sine rone vi cu in ginato in mouere possunt. Poc tamen inter roem p voluntatem parte ex una:phatasia et appetitu parte ex altera intest. P ronalis uellectus et voluntas semper recta sunt: pbantasia vero et appetitus recta et non recta.CTertia no ome lbonum:appetitum mouet ad Mal mouendii.gria appetibile ita mouet appetitum. petibile autem hic dicim's bonum est aut bonum appareticoringes et in illa potestate.n6 autem omne bonum: tale est. Ro igis omne bonu: appetitu3 ciet ad animal mouendum.CCorrelarm. Dinc fit ut iteru 3Inon equa fuisse dinoscat triptita ale diuisio in cocupisci leue/irascibile3 et ronalem. Ram appetitiua una est:que cum practico uellectu aut cum imaginatioe animal mouet. no itaq3
hoc pacto fuit anima secanda .sed si secanda fuisset: loge in plures uticulas vi dcm e secada fuiss3:ut vegetatiuat sensitivam appetiti uanilintellectiva cotemplativa et activa. queplus differre adinvicem videntur:* cocupiscibilis et irascibilis. gQuestio.Si appetitsua virtus vita sit in nobis: quo npacto euenit nos appetitus sentire eotrarios CGnsio Gicut potentia sentiendi una est: qnM diuersis usa sensuu functonibus:ita appetendi virtus una est:in tres diffusa actus cocupiscentialiramlatq3 rationem. Et quoties ratio aduersaturicontraq3 it cupiditatibuslet ire: hos contrarios appetitus in nobis experimur.CCorrelari u.Quo fit vi bec aps appetituum distentio bis solis alantibus accidatique itellectum habent et temporum discretionem. atam cocupisceriacu piis delectabile et V titillet attenditi tan* summu bonii sit sceleri manus datvictas:quia nimii de futuro pressi : intellectus vero futurum prospiciens exitum atq3 finem: ipsa retrabitisuoq3 renititur vicio. Et hinc illa appetituu in nos bis dinoscitur pugna.CQuarta unum est specie moues γ 'non mouetur: et unu spe quod mouet et mouetur.C Ha pri
462쪽
mum est appressisteIquod appetitum ciet:pellitq& et non mouetur.Sc63 est appetitus qui ut dictu exab appetibius mediante intellectu aut imaginatione excitas:qui et mouy antis,s mal.CCorret artu. Dinc fit ut ad parandii imotu:4tuor reis 4randimouens quod et primu imobile ut bonu. moues et idem mouetur ut appetitinu.qs mouet ut animal et quo mouetur ut sensibile et corporeu organa.de quo i eo loco dde opibus corporis et aie coibu diligentius psyderandu Ghmi eni corporeu organu tuberasvertebrat cocauaq3:ad comissuras et compages tenet.Est et iunctura cois parti quia escenti et mole rone dissidens:reuoluiturq3 una us in alterious concavo.et motus ille pulsu et tractu copletur. Estq3 aliquid circa quod reuoluit ut in circulo quiescens.E3 hactenus sati osciti est quo mo appetitiuu quod no sine imaginatione est ut tale:aial mouet.et imaginatioem intelligim' autronalem que in homibus restitur: aut sensuale que et in bolisbus et in aliis cospicit alantibus.
C petitus in nobis qui cum ratione et syllogismo baber est voluntas:que et appetitus ronalis notata gQui vero pinter opinionem et syllogismu in nobis est: cupiscibilis et irascibilia est.quem et appetitu sensualem/irratiotiale brutaq3
dicere consueuerunt. Ertium cap cotinet tres questiones. et earu soluuis
3 s t onea C aprinia strio.a quo implacia aialia vi mulae et vermes quibus dirimus prius non adee pM talia moueant si iRnsio.sicut illa indeterminatu biit et vagu3 motuudefminata imaginatoeni biit et appetitu. perfecta enim phantasire eis adesse negauimus. det ent ipsa letitia et tristitia inesstimare et cocupiscentia et appetitus. quibus etiam imaginatoem phantasiam indefminatam inee cora cedis'. CEcla. Cum imaginatio sensualis cetis alanti si se movet insit:bola' ho et sesualis e ronalist ba* an sesuaran ronalis mouet in botes C Mnsio. um doceri volumus ex duabus quantitatibus utra earum fuerit maior:certa costitutam utimur mesummi palmo aut cubito: ut huiusce refcertitudine experiamur.Ita duob' propolitis cupietes cognoscere utrum eligibilius siti nos aliquid unumst delectabile aut utile loco mensure ad quam ea conferamus consti
463쪽
Lituere oportet. in nobiis appetitus pniis cum ratione et syllogismo habetur: est et unus qui in pter opinione et syllogismu.Et vehementior et valentior debiliore rapit et iuuat. hinc sepe euenit ut ronalis moueat irronalem:cumvebemetior fuerit. Euenit item et sepe uersa vice irrationale moueaere rationalem atque secum rapese:cum ips memetior meaerit.Non quidem et debilior suu motum deserat: sed alteri fortiore et validiore motu rapitur. 2Madmodum in inberiscelestibus sphera que ultimuin celi ambitum coercer orisbes planetaru: motus pernicitate et velocitate precelles seocum rapit:suos tamen in contrariti circuitus efficiunt. Ita est et in nobis.ωoc tamen interest: et in mundo lamy is mois tua vincinqui natura eminentior et nobilior est et alios securepit ut is qui primo et supremo attribuitur circulo. In bomine vero fit pleruq3:ut natura superius pitantiusq3 ab inferiore supereturi vincatur atq3 rapiatur. vr incontinentiu constat argumento et tribus cognoscantur agitari motibus inferioris superiorisset quodamodo tertio raptus . CTer. 38tia questio.Cum duplex sit enimatio siue apprehensio: hecvniuersalis. ut ome liberalitatis opus boneste fit et fieri debet. bec vero particularis ut huic pi,ilosopbie operam stuis disse nauati et quidem indigenti erogare: liberalitatis op est. e ba*:motum imperare Responsio.Straq3.b unis
uersalis minus .urque stando quiescendoq3 magis: moueo M.et ab actione remotior. Darticularis vero magis v que
actioni vicinior appinquiorq3 imineat.
CIncorruptibile animal addit:propter eos qui celum imo verius mundum animal esse asserunt: cui tame nullum se sum tribuunt ut Timeus.Bit emmec oculis indigebat:danioeil extra quod cerni posset relictum erat. Rec auribus: cum nichil superesset foris:qs audiretur. vlec erant aere circunfusa externa mundi: ut respiratione3 requireret.)Rec membris quidem talibus opus erat:per que noua alimemta susciperet:aut decocti cibi excrementa emitteret.
464쪽
tractatus continet duo cap. MUM primum continet se e coclusiones.hilnum correlarium ad quinta3. Et quomodo aialia a longe sentiat post sextas' si prima conclusio. Quicquid viuina generationis initio ad suum usq3 obitu inteo ritum vegetatricem viam retinere necesse est Canam omne tale a sue generationis initio ad statu modo impedimentum tollatu augescitistatum habet:post que ad obitum usq3 minuitur.Id autem sine alimento fieri noquit.Znest igitur ipsis suo toto durationis tempore vegeta Ao trix anima.KSecunda. Ron Oibus uiuentibus presto adeesensum necesse est.CRa lantis non adest:etsi uita possideant Earum enim corpus nimio simplex terreumtet ad senatiendum ineptum .ssion igitur habent tactum.quo non babito:vr ceteri deficiant necesse est Sine enim tactu:sensum vi
i lum baberi impossibile est.gTertia. C mne animal sensum babetsi Ram omnia que natura subsistunt: propter aliquid sunt:et natura nihil temere et frustra facit. hab uni igis iasum que progrediuntur et que se de loco in locu transferstrvi cibum a longe sibi queritent et acquirati. alioquin fine carebuntiatique non poterunt.Et pariter sensu3 habebunt que sedi ni ea alio se transferre nequeunt: ut coniunctum discernant alimentu3. Req3 licet dicere corruptibile animal motu preditu:intellectu hse sufficere ad discernendu:et sensu non habere.n 3 quide incorruptibile.na aut id sic melius esset corpi aut ale.non aut aic:qa no meli sine ipso itelligit neque itide corpi:q6Opter sens 'cialibreatu esse videt. si Quarta Malis corpus simplex ee ipossibile e.CaRa si simplex esset: tactu no hpes.tactu aut:ipiu bse necesse e IRO igis co 'sim ' plex se eopositu mi uq3 b3g Amta.taci mane mali necessarius est Catam cum animal corporeunt sit:ipsu proxima contingere corpora necesse est.oportuit igitur ipsum muniri tangendi facultate:qaa salubria ab officientibus discernere quear saluteque suam efficiatalioquin vita no saluat. fit enitactus per udda internu. quo igit dinoscer3 aiat ea que prosunt utrisquatur et ea que officiunt nocentq3 ut fugiat sine tactu quo psidio destituta alalia: ut statim depereat Macesse est. De visu aute3lauditu et odoratu no ita fit:0 medio
465쪽
quodam hauriunω extraneo. CCorrelarium hinc fit ut A. gustus quodUmcdo animali sit necessarius. Nam gustusut 'tactus Idam cst:et alimentu tangere necesse est. Est igit vi tactus quod modo necessarius.CGexta conclusio. vi Aestinauditust et odorandi sensus non sunt ut tactus necessaὰ rii. sill actum em et gustu diximus aiali necessarios: ta eius alimenti sit sensus.sine quo non contingit animal esse posse non autem de visulauditu aut odorandi sensu ita est. Color enimi sonus et odor alimentum non prestant augmodium et decrementu. et natura pleram alatium bis sensibus
non muniuiti sed boni gratia aliquibus ipsos addidit.et po tissimu progressiuis:que a longe victum queritant. Rec mirum.nam hoc horum sensuum presidio ipsa saluari necesse Mest:neq3 ad suam salute tactus munitio sufficeretCEt si mras:quomodo a longe sentiant ut videant audiant odoret: CDicimus sensibile mediii mouere: medium vero motum ciere mouereq3 sensum:perinde atq3 si mouens aliquid pellat: quod pulsum alterum pellat.sicut pmum mouens a nullo pellitur:et vltimum pulsum solum pellitur et non pellit: media vero nunc plura nunc pauciora et pellunt et pellii tur: sic in sensatione.hoc excepto et in huiusmodi sensus alteraitione:vnum manens et in eodem loco:alterat.pellens aut
locu mutat.Queadmodum cum cere sigillum impmis:*tupellendo cera cedit:sigilli uestigium profunde tenet.vbi onon cedit ut lapis: no retinet ita et aqua et aer et maxime aervitus et ide manens patitur: et sensum mouet. Et ita dicere satius videtur Φ putare dum videmus oportere radios ab oculis egredi: qui a colore et figura passi et densitate reperincussi: ad oculum redeant. Hi leuis et complanatus aer vii infractusq3 manens coloribus et figuris affectus:meli' os, cetur visum icere et sensum coloris et figure facere: haud secus in si sigillum ad finem rim ingrederetur cerei illic si gilli uestigium relinquens.
Corpus simplex exquod unius solius baberet elemenati contemperamentum
466쪽
. s resartu ad lasamC rima coclusio. Aialis corp simplex esse ipossibile est.CSimplex itelligo igneumuereumlaqueumlam terreum. Nam sine tactu aniat esse non potest: neq3 aliorum sensuum ullum habere . Atqui inoetus simplicis corporis esse non potest:etsi uis laudit i dora possint. vi aquei et aerei:2 4 ut media sentire faciM.tactus enim per intraneu: et tangendo ipsa ignealaerealada et terrea sentit.Dinc tactus nomen ei inditu3 est. Malis igitur corpus simplex esse non potest.Hi tibi forte videri possi terreum esse posse.sed sane ita esse nequit. IRaue tactus susceptiuus est oim tangibiliu ut medietas queda: et non solii differentiaru terre .sed callidi frigidithumidi/et sicci et oim tangi possibilium. lininc ossalpili/et plante non sentiunt: quia trea 3 sunt.CTertia.malia tactu priuata mori necesse est. CHa3
sine eo ut di amus neq3 ales esse potest:nem sesin vll 'imo eum sit ille sesus:alal ee necesse est.et cu3 sit Matthunc solum 4s sensu bri parit op3.CCorrelariu bic fit ut excellentie senis sibiliu alios sensuumo alat corrumpant sed solii sensu nisi oaccna.excellentie vero tagibiliviet tactu et ipsu Mal u se corrumpunt. Excellens mi sonus ut tonitrus aiat non corruispit sed auditumini si per accidens ut cum iniis simul cu sono elisi acussio ales exanimet allem excellens uisibile anies corrumpit: sed visum nisi per accidens.ut cum visu sic tro. re afficis Mai: ut e uita emigret secedatq3.Et ita de odore et sapore .in excellentie taninstiti calidum frigidu humidus siccum mollelet durum: tacta per se corrumpunt et animal. Hon essi corrupto inamaial sustuluere cotingit.et ois lausso bilis suste ecellentia stilum corrumpit.CTertia. Solus tactus animali ad esse necessarius emalii uero propter esse e Ram solus tactus Mali ut vivat taberi est necessare': et alii corrupti non interimunt ales qui π ob bene esse animaisti sint concessi:statim cognitum est. Disus enim additus est quo vitam in aere aut aqua aut aliquo perspicuo sibi veniaeet. dirus: quo ei aliquid indicetur.odoratus:quo odorea longe percepto ad alimentum se eonuerint. Ommo is eundum sit ei alimentumet triste refugiat. 'Postremo limugua adhibita est:vt sapores discernat/voerem effingar. Est
itaq3 notum solum raetii ad esse animali necessaria essem
467쪽
QI de reliquis que minus expleta sunt determinatione niscere expediat. sel naturalis apbilosopbi sit sanitatis et egritudinis priniscipia rimari. 2 medicos physica arte auidiusculea sequi et querere. 3Umia que dicta sunt:corpori et ale esse coia. 43Bisum ad plura per se dinoscenda aptiorem habernavoditum per accidens. sa natura ceci scientiores evadant surdis a natiuitate atq3 mutis. 6De natura organo* sensuit: determiatione ee facienda. γSententia Timet et Empedoclis visum ignem esse ponen tium:recipiendam non esse. 8QI Democritus oculu natura esse aqueu recte astruxerit: non tamen recte visionem esse fulgorem. saglisione aliquo egrediete fieri putarean ueniens esse. io Ronabiliter ut oculus aque factus fuerit euenire. ii Sentiendi organa:qtuor elementis aptari. IIDivisio sensibilium. I color actu sensum faciens is sit:qui extremitas est per spicui in corpore terminato. i Duo modi qui antiqui medios assignabat colores. is vrimu modu medios conficiendi colores inualidii esse is Item et secundum. I Corpo* defluxibus visione fieri: mime sentiem esse. 18m de odore determinandu sit. 10 pedoclem non recte putasse saporem esse de natura
m aqua non sit sapo* sansperima:boc est tota marteria. 21
Terram sapo* gignendo* causam existere. ructuu species sapo*differentias obtinere. MQuid sapor. -
sapores in solo sicco non consistant. M
468쪽
Quentu saporum spectes 2 saeon recte putasse memocritu ola sesibilia re νγα coibus sensibilibus ut propriis: inconuenienter antiqui int usi. isdemocritum non recte propria reducere ad coia. 2sol aere et aqua odorare cotingat. J
Udore passione esse Enchymi humido siccom oticiosse ει Quid odor. μQdore neq3 exbalatominem vaporcinem utruq3 siree.33 odor pcipiaticu buidu ab Enchymi siccitate patia .M. Species odorum: saporum speciebus a portionabiliter reo spondere. 3sol pleriq3 odorum delectationem aut tristiciam per accis
Tales odores atalibus coes existere. . Ronnullos odores sciuem se esse delectabiles. 38Qdormi secundum se suavem et deiectabilem:homini prooprium esse. 6ssili no respitalia odorandi facultate habeat. 4. Quo pacto no respiratia odo* capacia sints ina bruta odori frem se graum'idignenta. 42. diraetu:medium sensuu rite locu obtinere. . .
Qi Firmagorici opera Merstrinonulla malui odoribus nutriri. vi sensibiles passiones in imissi parti ante 4s. vi visibile prius tue media unutet ' ussume 4.6m idem sit sonus quem propior audinatae quem audit diis stantior
Stra eunde simul pluribus sensibus sentire cotimate MIpsum indivisibile sensibile non essee finis tabule.
469쪽
.Stapulen. in librum de sensu et sensibili Aristotelis 'Paraphrasis.
iatonore. CColora prium et per se a ussu perceptibile. CSymbolumisignum significatiuu.
complectitur . primus quiq3 cap. rimu
ires coclusi oes. imo correlaria ad prima.
et unu ad tertia. Cfrima coclusio.Quonia de anima et virtutib eius vi ab ipsaris ficiscunt determinatione fecim': his suppositi de relio et iis que minus explicauimus tam coibus *mpriis determinatione facere expediet. Emam de iis que aialibus sunt et corpori et anime comunia que in iis de ala non exacte satis determinata suillnaut que illic tacta no sunt apta post conis syderatione de ala incumbit determinatio. Talia aute sunt sensus memoria aie et corpori comunia:et fere omibus aialibus:queadmolappetitusiconcupiscerialista delectatio triaesticia.et be qtuor numero passionu coiugationes: sonus viis gula iuuentus senectus aspiratio respiratiot mors et vita: de quibus nichil illic tactum est.Expediet igitur de viis determinatione facere: et quid unuqdq3 eopsit: vi quid meo morialquid sonus vigiliatiuuetus senectustaspiratiotrespiratio/quid mors quid vita et cur vitaq6q3 accidat:videre.
si primu correlari v. l Panc ob causa naturar pbilosophi: sanitatis et egritudinis est oncipia tuenire. Eunt em he cdis munes passiones solis aialibus couenientes. iam sanita rem et egritudinevita carentib fieri impossibile e. CSecundu correlartu. Et binc fit ut medico* esplurimi auidiuscui te physicam artemosequans et querant.IRam'bi naturales lfiniunt:ordiutur medici.et ex iis que de natura sunt: ia sus li mit pncipia medicina.CSecuda. Qia que dicta sunt: Dpori et ale comunia sunt. Casta aut hec sensus sunt babitus: ut memoria.aut passioes que sensibViut:ut sonus etuigilia. aut ales et pariter corp'et aiam saluat:vt respiratio iuuent' uita et sanitasaut corruptiones sunt et phanones: ut respi
470쪽
rationis ablattollane inmorategritudo. Sunt igitur bec omnia:corpori et anime comunia. Quid enim sit sensust ναpter quid accidati*q3 corporis sit ut qui corporeo indiget sensorio et Q aie:satis appmeq3 superius dictum est. Dictu etiam est gustum et tactum: sensuum maxime necessarioB asnimalibus esse.s actum quae :* animal salvetur a corrupentibus tangibilibus.gustum veroopter eseam .Est em iapor ad nutritiua partem ordinatus. Is mi sensus iocunda amplectitur alimentu. triste autem et dorrita refugit et abdominai. et alios sensus auditum visum et odoratum qui per exteriora media fiunt ipsis animati cocellas dixim': quoa longe alimentu dinoscentes sibi melius a uideant. Hi vi sus et audirus in aialibus intellectu et prouidentia preditis qualis est homo altioris boni ut discipline et pruderie gra tia sunt. Ram plurimas differentias ostenduta ex quibus cotemplarii, consurgiti et circa agibiliat humanasque actiones discretio. de quibus hec adbuc adiiciamus. CTertia 'cluiss sio.Sisus ad plura per se dinoscenda et ad necessaria:sti m se meliori Omptiorque habetur: auditus aute per accidens. CHM visus multimodasimultiformesq3 reru differetiast et ad uitam necessarias per se monstrat. astam omia corya colore participat.et sensibilia comunia magis boc sensu ocipimus.Suditus autem solos sonos et vocii varietates per se ostenditi que pauca sunt.Eoni em paucis conuenim et voces upa um eliciunt.Sisus igitur ad plura per se dinoscendida et ad necessaria: secundu se melior aptiorq3 habetur. S 3 et auditus ad plura per accidens valeat hinc cognoscitur. illam auditus et discipline et prudentie plurimu cofert. Sermo eni3 solius auditus est ex quo omniu paritur disciplia: ex non modo sonop et colop. non quidem frem se sed fremaccidens.Constat siquidem sermo e enomibus:quo* vnuis quod. Symbolum est atq3 signum. Si em vox unicuiq3 rei sit signum: apte imponi cognoscitur- est igitur auditus si per accidens plurium. CCorrelariti. Unde fit ut a natiui tale ceci .sapientiores evadant a nariuitate surdis atq3 muistis.Est em ut dictum est auditus sensus discipline.Sed de his bactenus.