장음표시 사용
31쪽
ammoniaci aemulum, in rhomboidales plerumque crystallos concrescentem. Oleum, quod vocant,
tartari per deliquium, etiamsi cum pilis bulliret,
iactatiquam tamen eOS mutauit; calx viva, non lanae quidem et pilorum humanorum, reliquorum tamen et tenacitatem et se1ilitatem fere penitus destruxerat; lixivium causticum omnes in gelatinam Conuertit, et quum agitabatur, aequabiliter dissoluit; dissoluebant etiam eodem modo acidam ineralia, et, si quidem concentrata erant, nullo opus erat ad id perficiendum calore externo: In solutione pilorum humanorum, qui si nigri sint, abe;us vaporibus primo rubent, tunc dealbantur, in spiritu nitri sumante facto crystallos exiguas aciculareS concrescentes conspexit. Olea, spiritus vini, naphtha nullam pilis induxere mutationem, Traitatus de coloribus plantarum, iam nouis pactis Berotinensibus anni 1778 insertus, et potisti, mum Illustrisis Cona. de Mox Ro Ux oppositus, qui colorem vegetabilium in vitris ex eorum cineribus confectis resurgere sibi aliisque persuasit. Neque in fuligine , ex vegetabilibus, dum comburuntur, exsurgente eorundem vegetabilium Colorem animaduertit unquam Clar. Auctor, neque in cineribus, quos in vasis porcellanis extus luto munitis ex floribus papaueris rhoeados, et paeoniae ossicinalis ruberrimis, ex ligno seria ambuci, ex radice anchusseo tinctoriae, ex floribus caeruleis centaureae cyani et violae odoratae, luteis calendulae ossicinalis, ex Cortice cinctionae, et aesculi hippo castani , ex radice curcumae ussit, aut cum nitro id quidem rarius ) aut cum borace usta, addito plerumque ad huc vitri albi tenerrimo polline, in catillo ex por' cellana consecto in vitrum colli quatis obseruauit
quicquid coloris in vitris istis notauit, iure merito' qu. a Particulis serreis omni cineri vegetabili in-
32쪽
haerentibus deritiqt: Adiungit sub finem duo experimenta, in quibus fundendo vitrum album cum nitro , nunc flauo, nunc caeruleo colore tinctum prodire, viderat; nos quidem id phaenomeni a magnesia nigra deducimus, qua hodie num rarissiam e carent vitra alba, et quam phlogisti maiori minori lae parte per nitrum priuatam aliis atque aliis
coloribus ludere, SCHEEL 11 et aliorum experimenta loquuntur. . De mutationibus, quas Calces metallicae, aut solae, aut aliae aliis binario vel ternario numeromistae, igne sus orio agitatae perpetiuntur: De- scri pia etiam haec prostant experimenta in nouis actis Berotinensibus anni 1779. Aequalem semper calcium copiam inter se iniscuit, et in omnibus experimentis vehementissimum surni an emit ignem per tres horas continuum adhibuit; calcem serri, hinci et plumbi ex metallorum horum in aqua sorti solutione per alcati, calcem Wismuthi ex
simili solutione per aquam simplicem praecipitauit,
calcem Cupri, cuprum cum sulphure urendo, calcem antimonii stannique metalla haec cum forti nitri acido coquendo obtinuit. Calx et inci et stannis eorsim igni expositae non sundebantur; neque mista cupri calci stanni calx, aut missa 1 inci vel xvismuthi calci, vel Zi nci et stanni calci simul calx anti. monii, aut cum Wismuthi et et inci calce commis aferri calx, reliquarum mistarum multae impersectius, quas Omnes recensere nimi S longum taret. De ratione inter pressionem aeris in superficiem liquorum et caloris gradum, quem bulliendo concipiunt, intercedente: Aquam omni quamuis aere spoliatam bulliendo bullas protrudere, quibus ve-seae frigidae, iis excipiendi S adaptatae, nequaquam distendantur; neutiquam ergo esse aerem; pressione atmosphaerae manente eadem, nullum
33쪽
fluidum maiorem concipere calorem posse, sed in vapores abire; variata autem illa, alium atque alium: Vt hanc caloris, quem fluidum bulliens concinere potest, ad aeris pressionem rationem exactius determinaret, singulare excogitauit instrumentum, hic descriptum ac delineatum, et sic dε finitos in tabula sistit caloris, quem aqua et spi- .ritus vini bullientes coneipiunt, gradus, argenti vivi in tubo vitreo altitudini respondentes: Constantia illius rationis motus Cl. Auctor suadet, ut altitudines io eorum non baro metro, sed thermometromen starentur. De connubio serri cum cuprO. FerrUm pu- p. 222. rum absque interuentu alius Corporis cum cupro
nunquam colliquari, nisi parcissima Vix sensibili copia; examinauit eapropter Cl. Auctor potiora, no- bilibus tamen exceptis, 'metallica corpora; an in binis illis metallis coniungendis vinculi vices sustinere queant, et euentum Ss experimentorum, eum in finem alia atque alia ingredientium proportione seruata institutorum, in tabulam redactum sistit; arsenicum atque antimonii regulum optime huic scopo inseruire deprehendit, haec autem eum in finem adhibendo magis effecit, dum ferrum prius seorsim cum altero corpore commissum, tum demum cum cupri alia atque alia copia coniungere tentabat, et quid exinde impetrauerit, enarrat, et pariter in tabula sistit; ut tenacitatem etiam et ductilitatem determinaret, metallorum istorum compositorum parallelepipeda definiti voluminis ponderibus appensis et malleo examinauit; arsenici interuentu mulio maiorem serii copiam cupro uniri posse, quam quidem antimonii, expertus est. De arsenico eiusque cum variis corporibus con p- 233, iunmone, commentatio prima, et ipsa nouis aius
Berotinensibus anni I7S I una cum quinque proxi
34쪽
me sequentibus inserta. Arsenicum album cum stanni, plumbi, Zinci, Wismuthi, reguli antimonii, antimonii crudi aequali copia distillauit, et addita singulis eius drachmis cinerum clauellatorum sesquidi achma cum platinae, cupri, ferri fusi, plumbi, stanni, wismuthi, reguli antimonii, et hinci aequali copia in hassiaco catillo fudit; wismuthum ex his solum ab arsenici consortio incolume perstitit; quid in platinam essiciat, ex annalibus chemicis ClariCRELLII iam conssat; reliquis metallis, si praesertim eum illis dis illatur, suum rapit, certe ex parte,
phlogiston, et reguli formam sibi sumit; cum antimonii crudi sulphure partim in citrinum, partim
in rubrum abierat arsenicum. 246. De eadem materia commentatio altera. Tentat Cl. Auctor arsenicum primo destillando 'cum amquali argenti, argenti vivi, ferri, cupri, et reguli cobalti, tum, pariter distillando cum aequali calcis stanni, minii, ferri per acetum corrosi, cupri ab ustione aeris viridis crystalli sati residui, florum I inci, calucis Wismuthi, antimonii, uti quidem audit, dia-phoretici, antimonii igne per se calcinati, cobalti saxonici fortissimo igne exusti, olei vitrioli, salis Glauberi, tartari vitriolati, salis armoniaci secreti Glauberi, selenitae, aluminis et salis amari copia:
Argentum atque argentum vivum et cohalti regulus non erant mutata; cuprum autem, magi S adhuc ferrum parte sui phlogisti orbata, ab ipsa adeo
stanni, ferri, cupri, Zinci, wismuthi, antimonii calce pars arsenici reguli formam erat adepta; calx co-balti non erat mutata; maximopere autem calxwismuthi ac minium. Ex salibus vitriolicis nihil expulit acidi arsenicum, licet vasa, dum aperiebantur, acidum salis communis magnopere redolerent.
35쪽
De eadem materia commentatio tertia. Calces p. as s metallicas prius cum arsenico colliquatas stelli opera fluxus nigri ope in satum metallicum reduxit Cl. Auctor; disseilius stanni calcem, nequaquam antimonium diaphoreticum. Porro arsenicum cum aequali arenae purissimae, cretae, magnesiae albae, terrae aluminis, fluoris mineralis, argillae, nitri vulgaris, cubici et semivolatilis, salis communis,
salis febris agi Sylviij ammoniaci, sedatiui, boracis
ustae, acidi ex ossibus extracti, et phosphori, cum tripla acidi nitrosi, salini, et formicarum et cum quadrupla aceti concentrati copia destillauit: Quod doterra silicea in retorta remanserat, in superficie, elegantium, mere tamen terrearum, crystalloruna formam prae se tulit; ceterum neque haec, neque reliquae terrae ab ea destillatione mutatae, nequo ex suore minerali expulsum acidum: Nitri, non perinde salis communis vel aceti vel formicarum acidum maximae arseni ei parti volatilem indolem ademerat eo quod nunc acidum arsenici certe ex
parte erat): Nec phosphorus mutationem induxit aut passus est ab arsenico. De emphys emate artificiali, per varias aeris p. species producto. In auibus id commodi afferre,
ut citius et melius saginari queant, Clar. Auctor. ipse expertus est; a mangonibus non raro adhiberi eam si audem, ut equis macilentis meliorem dentiarinam, latui sse eum videtur. GA AN DATI, qui et Guineensium modiam, eo artificio arthritideniet rheumatismos sanandi, deseripsit, et ipse inani malibus pericula secit, exemplum secutus Cl. Au Hor canibus, gallinis et pullis gallinaceis, perdicibus, columbis, ranis, coturnicibus, fringillis
aliam atque aliam aeris, praesertim communis, turn
etiam de phlogisticati, nitrosi, fini atque inflamma bilis copiam in telam cellulotan iniecit, et quae
36쪽
tam animalibus, quam aeri, mutationes obtigerint, enarrat; in canibus masculi2 aerem per omne Corpus diffundere non potuit, facilius etiam in auibus sylvestribus, quam quidem in cicuratis; aer nitrosus insatus breui necabat animalia, quod ab aere communi, dephlogisticato, fixo, atque inflammabili nequaquam accidit , quamuis posteriore referta animalia, sorsan eo quod tardius resorberetur, per aliquot dies vigorem pristinum exuissent; aer tum communis, tum dephlogisti casus, phlogisticati atque aere fixo inquinati ab animali redibant; nitrosus, quum ex tela cellulosa rediret, et communi misceretur, volumen eius multo minus imminuehat; aer inflammabilis suam aliquando insana in abilitatem perdiderat: suadet CL Auctor, loco aliorum
modorum, aerem fixum adrnanistrandi, eum telae cellulosae iniici, et quia na si aspicetur, caussam malorum arthriticorum extra circi iluan humorum versari, et sors ali causticae sed an etiam sic linao indolis e ste, his in malis potissimum adhiberi. 83. Tractatus, descriptionem aliorum vario scopo
institutorum experimentorum electricorum Continens: Prima eius sectione explorat Cl. Auitor, an, dum inflammatur materies electrica, acidum aliquod, quemadmodum ex sulphure aut phosphoro ardente, extricetur; sed, quamuis per linitii rati heliotropii tubo vitreo contentam, et o oo scintillas electricas, per alcati volatile ooo traiiceret, illa tamen non erubuit, nec hoc in sal neutrum abiit; procliuis ergo est in eam sententiam , quae suidum electricum pro mero phlogisto habet, quamuis numerosissimis scintillis sal Glauberi siccissimum de- componer. non potuerit et, liceat addere, argumentum illud, a reductione calcium metallicarum petitum, ab Academicis Lutetiensibus satis superque refutatum sit, et nitri etiam candentis perscin- tillas
37쪽
tillas electricas in statum alcatinum transtus sua adhuc dubia admittat). Secunda sectione nonnulli essectus electricitatis posititiae et negatiuae inter se comparantur; ii dein certe erant in vellem, quem appellant, electricum, in germinationem seminum, in ova bombycum, in aquam exhalantem utriusque effectus, ut Clar. Auctor coniiciat, in repulsione particularum corporum elei trisatorum, quae destrui tum materiae elei tricae in variis comporibus aequilibrium sequitur, phaenomenorum
illorum latere caussam, et duo experimenta narrat, pro ea opinione militantia. Tertia sectione experimentis monstratur, quantam vim in accelerandatum putredine tum fermentatione habeat ictus electricus, et ex iis phaenomena coelo tempes alibus grauido in carnibus et liquoribus in sermentationempronis totieS obuia, nec non velox animalium fulmine necatorum in putredinem transitus explicantur. Tandem duobus experimentis ostenditur, aerem, dum materia eleilrica impraegnatur, non
phlogisticari, et siue impraegnetur, siue spolietur,
nullam eius elaterem subire mutationem.
De effectu sust mi igiorum in aerem commu- pnem. Aerem, alcati volatili grauidum, qualis est aer Cloacarum, quamuis multum phlogisticatum, multum absorberi ab aere nitroso: Candenti ferro tripodi in media aqua posito innitenti, et postea campana vitrea conteilo inspersit, ita tamen, ut ne in flammam exardescerent, suffumigia; qualia sunt baccae iuniperi, styrax, myrrha, flores rosarum et lavendulae, candelae, nec non puluis sumalis, mastix, thias, benetoe, gummi, quod vocant sandarach, ladanum, radix ireos florentinae, caryophylli
aromatici, succinum, semen coriandri, herba roris marini, et tabaei, cortices cascarillae et canellae
albae, lignum xhodium et puluis pyrius; exami-C a nauit
38쪽
nauit etiam aerem aceti, spiritusque vini bullien tium, nec non alcati volatilis vaporibus grauidum, et vidit, omnibus quidem phlogisticari aerem, nullo tam sin eorum adeo, ut periculosus hominibus fiat eius aeris usus; minus, quam a reliquis, phlogisticari a re sinis ardentibus, maxime in ontes esto aceti vapores; periculum tamen utique intentari, si corpora illa in vivas flammas erumpant; aerem
ipsum istis suffumigiis humidiorem potius reddi, quam exsiccarii fumo ipso inhalato columbae non peribant. De dephlogisticatione aeris phlogisticati. Haec
quoque commentatio in nouis aius Bero linensibus, et quidem anni 1778 iam legitur. Partem corpo-xuin in Vapores eleuatorum reHera aere solui, qui, quemadmodum alia menstrua, exinde alteretur, et non nisi definitam aliorum corporum copiam dissolvat : Aerem dephlogisticatum phlogisto onustum inphlogisticatum abire; acidis dissicillime uniri procul dubio, quoniam eo iam saturata surit) nisi interuentu phlogisti, cui inter omnia corpora quam proxime adfinis sit; aerem nitrosum non esse, nisi nitri acidum, interuentu phlogisti aeri illi iunctum,
inflammabilem constare ex eodem, ex acido atque ex phlogisto, ita tamen, ut in hoc phlogiston ar-nius nubat acido, quam quidem aeri; acidum aeris fixi sui generis, et reliquis acidis omnibus magis adfine esse aeri; adrem atmosphaericum poris tantummodo corporum in nidulari: Ex calcibus me tallicis per acidum nitri ' extorqueri aerem saeum si igne ustae fuerint et recentes, etiam dephlogisticatum : Traiiciendo per nitrum susurn ope instrumenti , cuius descriptio absque delineatione luculenta exhiberi vix potest, aerem phlogisticatum et fixum in dephlogisticatum conuerti De
39쪽
De mensura puritatis aeris una cum uelari p. s I9.ptione duorum nouorum eudiometrorum Commentarius, nouis actis Berotinensibus eiusdem anni insertus. Aeris usum in respiratione non esse essentialem eius virtutem, euanescere enim posse, quam vis aer maneat aer: Non solo phlogisto aerem hominibus lethalem seri; eius famen in aere Communi copiae detegendae solummodo inseruire eudiometra, qualo, et quidem portatile, faciliusque aliis adhibendum, ceterum , quemadmodum reliqua, illa aeris nitrosi facultate, volumen aeris puri imminuendi, nitens, primo describit et delineat Cl. Auctor, tum, quoniam aer nitrosus sibi raro similis sit squomodo hoc incommodum tolliqueat, docuerunt Cl. WΕΝ ΑΕ L et Ill. INGENHous)aliud, in quo ex maiore vel minore voluminis per
phlogiston phosphori ardentis diminutione bonitas
De mutationibus, quas metalla, calces metal P, 3 a licae, terrae simplices, et salia a suoris mineralis volatili terra in igne fusorio experiuntur; hic etiam libellus iam in nouis actis Bero linensibus anni ἔ779 prostat. Miramur, nunc adhuc clari Auctorem terram appellare malle, quod, tot consentientibus experimentis, nori est, nisi acidum sui generis, et quidem, uti plerumque obtinetur, terra vitri silicea inquinatum , quam secum volatilem reddidit: Ferro excepto reliqua metalla cum quibus in igne landebatur, neque inserebant illi, neque sutabant aliquam mutationem; cobalti tamen reguli S caeruleo tini in perfuderat, et antimonii hinc inde rubicundo, vitrum in quod abierat; numerosa experimenta, quae cum terris sim .
Plicibus, calcibus metallicis, salibus variis, alia atque alia proportione cum sua ibrra instituit Auctor, in tabulas redegit; uniebatur fluxu, optime L 3 qui
40쪽
quidem et varia proportione cum terra calcarea, sacile etiam cum siliceae minore, et cum ipsius magnesiae albae et terrae aluminaris dimidia copia, facillime cum calcibu8 metallorum, non tamen Cum
omnibus in persectum vitrum, et cum salibus, inter quae alcalia fixa, salem sedatiuum, et Glauberi,
tartarum vitriolatum, seleniten, nitrum vulgare et
cubicum, sal commune et Sylvii febrisugum, salammoniacum fixum, et boracem te itauit: Facito etiam et ipsa, dum colliquata refrigescit, crystallorum sormam adsciscit, et alia, cum quibus funditur, ut eandem ad sumant, disponit. Experimenta de conuersione terrae vegetabilis atque animalis, alia atque alia proportione cum calcibus metallicis colliquatae in vitrum, iam in nouis aius Berotinensibus anni i779 recensita. Terra vegetabilis, id est, ea, quae ex cineribuS vegetabilium, iterato aqua ebulliente elixatis, superest, acido nitri soluta, et per sal tartari aqua solutum
iterum praecipitata, aeque az terra animalis, e. g.
ossa ad albedinem usta, nitri acido soluta, et ex hoc acido per sal tartari praecipitata, nulla alia materia addita fusioni pertinacissime resistunt; experimenta in parte furni, porcellanae fabricandae accommodati, ardentissima instituta hic, ut prius, in tabulas redacta sunt, in quarum quinque columnis corpora, quae inter se in ista fuere; proportio
eorum, productum fusionis, color eius et durities indicantur; posterior in omnibus terrae vegetabilis, et in plurimis terrae animalis connubiis talis erat, ut massa ad chalybem scintillaret; prior etiam cum calcibus plumbi, antimonii, wismuthi, et 1inci plerumque in vitrum abiit, et tum his, tum aliis phaenominis magnam sane cum terra Calcare