Commentarii de rebus in scientia naturali et medicina gestis

361쪽

spiei adhue paucis post puerperium diebus praeter-

lapsis. Nemo vero dissectorum ante Cl. ASTRUCharum appendicum ex venis Originem declarauit. In brutis non existunt. Secunda dissertatio ad variap. dubia leuiora pertinet, Quae in diario eruditurum a. 1762. Contra Cl. ASTRO C librum proposita fuerunt, et tantum gd historiam litterariam medicinae spectant ,

i. e.

Dissertatio de seno, eius ortu, propagatione et actione in aurem, atque quomodo sonus ob internam auris structuram percipirur et auditus fit: auctore V R B. N A T H A N. B e L T Z. Berotini etc. , Elegantis huius dissertationis, quam Illustris Regiae Academia Berotinensis praemio ad annum 176r proposito ornauit ), Auctor Cl. experientias, obseruationes ac sententias de s bno et auditu, a philosophis ac medicis inuentas et demonstratas, insigni ingenii acie collegit, ac propriis meditationibus Z auctas

Prodiit etiam sub titulo Gallico : Di Jertation fur lesen et fur P Ouie, qui a re orte is Prax etc.

362쪽

auctas in eum redegit ordinem , ut quaestioni, do auditus mechanismo, ad illustrandum propositae,

egregia lux affunderetur. En breuem eius Conspin p. -- 7. ctum. Ex obseruationibus docet Cl. Auctor: aerem compressum, sublata vi comprimente, se expandere: iteratis, eius compressionibus et expansionibus oriri concussiones particularum aerearum ac Vibrationes, quae, sublato in aeris columnis ae lubp' '' librio, quam longissime propagantur. Quodsi eiuS modi vibrationes vel ipsae celerrime in ars fius spatium cogantur, vel ab aliis corporibus coarctentur, ac denuo debita celeritate expandantur, non possunt non inde sibili, clangores, murmura, sonique Varii generis formari. Generalis haec lani ex aeris et M

stici vibrationibus genesis ex fragoribus coeli tOP nantis e explosionibus tormentorum ac solopeiorum 3 3 pneumaticorum, ac ex ipsius aeris interiore natura uberius declaratur, soni vero ex uno in alia loca propagatio ex elaterum tremoribus ac undulis circular,

P - bus, ab iniecto lapide in aquae placide stagnantis

λς' superficie exortis, copiose illustratur. SOnus eap' εῖ ratione excitatus in progressu vel per aerem dissipa'

tur, ac debilitatus tandem evanescit, vel in corpora ins rum entaque variae formae, structurae ac male Tiae coli igitur, collectus intenditur ae augetur, ex quo immensa sonorum varietas ortum trahit, quaQin tympanis, fornicibus ellypticis, organis pneu maticis, tubis phonicis obseruatur, vel tandem a corporibus, in quae impingit, si fuerint elastica eaque vi nimia, repercutitur, repercussus multiplicatur, ac, uti in chordis tensis aliis que casibus sinit, P. r. bus fit, resonat varieque modulatum ' corporibus vero tam otis sonus reflexus echo varii teneris prο- p. 67. durit. Ad recipiendos vero, augendos ac promo Vendos acceptos sonos, supra quam dici potest, mirifica arte a supremo conditore aptam esse constructam

363쪽

structam aurem humanam, demonstrat Auctor Cl. exmus Ces arte, ac inprimis ex accuratiori singularium partium, aurem constituentium, totius que eius fabricae consideratione. Cum vero partes illae notiores sint et adnotationes, de singulis allatae, ad enarrandum longiores, quam ut hie transcribantur, 'hic adnotasse sussciat: exteriorem partem auris esse P. substantiam cartilaginosam et elasticam, ut eo fac, lius ab aere tremulo in similes concitetur motuS. Porro Cl. Auctor ostendit musculi temporalis obsitum suum multum ad auditum conferre, licet ne mo anatomicorum vel physiologorum ad hunc usque diem hunc eius usum intellexerit. Cum enim hic musculus validissimus tendine suo in acutum maxillae inferioris processum iuxta anteriorem meatus auditorii partem, quae ex membrana elastica Constat, inseratur, non solum illo musculo, in manducatione valide contracto, semper tinnitus quidam aurium percipitur, sed et illo rheumatismo affecto aut inflammato auditus maxime laeditur. Hinc si in iis , qui surdastri sunt, musculus temporalis sim per apophysin χygomaticam digito comprimitur, semper dolor satis magnus Oritur, quod eum musculum in surditate laesum et hanc laesionem maxime freqhentem surditatis caussam esse ostendit; strepitum vero, qui in deglutitione nonnunquam in aure obseruatur, ex mallei ad incudem allisu oriri, motus porro sonoros collectos posthac in meatum

auris deferri, sonique intensitatem in illo ob ellipticam eius figuram mirifice augeri. Tympani caui- p. 8a. tatis usum ex comparatione illius cum tympanis artificialibus Noster declarat, atque qua ratione motus simori, demum cum labyrintho communicati, ad neruum auditorium et cerebrum pertingant, ostendit. In uniuersum vero ex singulari auris fa-P- Μή brica Cl. Auctor concludit, sonoros motus ab ea

364쪽

non passitio. sed potius rictiue recipi , atque hinc apparere, cur interdum, licet sonus gd aurem quidem deferatur, tamen ab anima ob varia in aure impedimenta, vel, quia ad alia attendit, non sentiatur; defigere enim activam sonus receptionem. Auditus voro laeditur ex consensu, si aliae vicinae partes V.C oculi, aut temporalis musculus, laesae sunt. Tinnitum qimque aurium perpetuum ex morbo spasmodico ventriculi, post venenum assumptum Orto, pro'

ductum Cl. Auctor obseruauidi Alii nidi bi huius

organi ab acrimonia, neruos velliςante, cerumine aurium indurato, membranae tympani vel ossiculorum auditus laesione, aliis quo caussis oriuntur, atque hie fusius d Nostro declarantur. Quamuis vero ex soni theoria, ex auris anato me, iisque, quae de singularum eius partium fabrica et usu, ac studiendi impedimentis fuse tradita sunt, facile quisquam perspi'

coro pusi et, quomodo auditus peragatur; tamen Cl. Auctor ex his omnibus, atque morboso statu etiam in subsidium vocato, eius mechanismum se- quente ratione qdhuc luculentius exponit: SOnus

in aere externo excitatus aurem interiorem, quadfornicis instar considerari potest, cui auricula tala quam extensum exterius conchoideum concauum annexa est, ingreditur, ingressus colligitur, collectus perducitur ad tympani cauitatem, labyrinthum et neruum acusti eum, ita ut anima motus huius conscia de sono externo tandem iudicare positi. . Tem poralis musculus ianitor quasi est auris exterioris. Eo enim inflammato et intumescente membranae meatus auditorii, musculus mallei externus, et per eum membrana chordaque tympani aliaeque vicinae partes tenduntur, auriumque tinnitus oritur. FH- sius quoque hic ossiculorum auditus vis, quam intensisne et relaxatione membranae tympani exercent, explicatur. Musculum mallei externum ianitorem

365쪽

nitorem equitatis Umpani esso, praecipueque membranam Umpani tendere, hinc sphincteris os

cium habere Noster contendit, atque in primis ratione status morbosi harum partium multa profert. ttentione digna. Atque haec est dissertationis huius sumin , qua selectis obseruationibus interspe sis, insigni ex iis 4rgumentandi ratione ae meditaqtionibus, partim exgmine dignis, qualis est ea, qua Cl. Auctor ad augendos coeli tonanti S stagores a tu in p. 3 in subsidium vocat, partim ingeniosi S, cum formR'tionem sonorum, ab hominibus productorum, cum P S 3. organa pneumatico, et ipsum sonum cum cursor alato ae mercurio volante comparat, aliisque boni frugis adnotationibus cuiuis se commendabit

CHRISTOPHORI WEBER, Medicinae Doctoris et Physici Walsrodae Regii, Obieruationum medicarum Fasciculus Primus ellisi

i seruationes, quas Cl. Auitor intra quinquennium Walarodae collegit, hic cum artis perbiis communicat. Prima obseruatio morbi est, qui P. I. Wals rodae anno huius seculi 38. autumnali tempore grassabatur, a Nostro Ibbris ex quotidiana continua putrida dictus, quod quarto sollicet morbi die febris haec in continuam mutaretur. Ιpecaouantiae in eo debellando vires maximae fuerunt, venaesectionem ero semper maior imbecillitas sequuta est. Laudatur itaque illa in eo tantum casu, ubi inflammotio adest, quod tamen rarissime fit, cum symptomata, quae nos inducere possent, ut insanam tionem adine crederemus, saepius post purgationem primδ'

366쪽

P. I 3. Tum viarum evanescant. Secunda obseruatio est sarcomatis uteri post maximam narium uterique haemorrhagiam a virgine quatuordecim annorum evP. X7. creti. Tertia obseruatio historiam morbi variolos lactantis puellae tradit, in qua decimo octauo morbi die, variolis prioribus exsiccatis et noua quasi febre

accedente, aliae iterum eruperunt variolae. V riolas tamen has, in exsiccatione denuo prouenientes, Ill. WERLHOF, quocum Noster hanc Obseruationem Communicauit, ut variolosi morbi anomaliam

considerauit, CL wκκκRo fidem suam dedit, se

in sua plus, quam quadragenaria praxi, nullum vnquam exemplum secundarum variolarum vidisse. p. 22. Quarta historia entale seos partieulam est, quae alias rarissime obseruatur, erat autem illa praecipue in P. 26. dextro latere. Maniam Noster quotidiana subme sione in aquam, febre tertiana in fine curationis ac- P. 29. cedente, sanauit. Sexta obseruatio methodum, qua Cl. wΕsgR tusm eo uyiuam infantum emeticis, sulphure antimonii aurato, cortice peruulano, nee P, 3 r. non vesicatoriis curari solet, describit. Septima

nonnulla de taenia adnotantur, narratUrque eam aBREN DELIO in abortus septimestris coeco ileoque repertam esse. Taeniae ferruginos coloris ab aegris , a febre acuta et variolis restitutis, eiectae p. 3ω sunt. De dysenteria Noster obseruatione Octaua monet, eam tunc tantum contagiosam fieri, quando lο-

P. 3. tium in putridum ichorem dissolutum est. Nona obseruatione, quae de epilapsa inscribitur, breuiter

quoque partus gemellorum connatorum describbp. 0. tur. Post febrem tertianam intermittentem in qu P. S . tuor aegri S apoplexiam accedere Noster vidit. Amthritiis sponte ulcere, sub scapulis exorto, sublata est. Duodecima obseruatio vomitum k iseritum cum subsequente pWalismo, decimaque tertia cordis palpitationem, cum vertigine conuulsionibusque coniunctam, descri-

367쪽

describit. Leuiorem dinosis speciem, ex scabie retropulsa ortam, Noster rhei, resoluentium et roborantium usu sanauit. Ultima tandem obseruatione p. 6 historia varistarum lymphaticarum cum morbillis conmbriatarum traditur.

Ex iis praemiis, quae Academia Seientiarum Theodoro - Palatina iam anno II 6 constituerat, unum supererat, ei promissum, qui naturam eorum infestorum quam dilucidissime enuclearet, quae vernali tempore gemmis et palmitibus vitium saepius maximam adferre solent noxam. De eo igitur die et 7 mensis aprilis h. a. in publico conuentu Academia decreuit. Acceperat quidem sex comment rios, in quibus de proposito problemate expositum erat, quum eorum vero nullus exspectationem Academiae expleuisset, Ea promissam monetam rei, nuit. Ne tamen studium frustrata spe languesce. ret, et, ut ii, qui tradiderant commentarios, laborum aliquod saltim haberent praemium, ac denique ad hanc rem ulterius inuestigandam inuitarentur, consultum duxit Academia, ternos horum commentariorum moneta aurea, singula duodecim ducatorum pondere, cohonestare. Solutis vexo sigillis earum schedularum, quae horum commentariorum auctores celabant, apparuit, haee praemia

reportasse Put OPPUM IACOB. BREUCHEMNO

tarium psit. Caes. GimmeHingae habitantem, ISRAELEM WALTHERUM, Ministrum rerum sacrarum reformatae religionis Irishouine in Palatinatu inse

368쪽

ΥΗERo repurgatae sacerdotem Hanameger in Alia. tia superiori. 7Quum vero propolita res magni sit momenti, multum que utilitatis publicae referat, Academia idem problema eruditis denuo proponere atque commendare decreuit; cui Vuro disquirendo et explicando eoncedit spatiuna bienne, praemio simul promisso. duplici. Singulum autem esse monetam auream pondere quinque et viginti num orum au. reorum Hollandicorium, ex superioribus constat. Si perfluum etiam nobis videtur, integram quaestio Inem repetere, quam sat luculenter alio loeo exposuimus.

Birahe nouae in italia hoc tempore eonditae

sunt Academiae, quarum altera incrementum agri

culturae, altera vero scientiarum quarumque sibi proposuit. illa, quae nomen gerit vernaculum Georginit, orta est Florensiae et leges illius, quarum exemplum Ill. Comes D E U U A S C' exarauerat, nuper die 3 i mensis tulit Serenissimus Magnus Etru riae Dux, subscripto nomine confirmauit et ita sanxit, ut in posterum iis Academia perpetuo teneatur. Tantam simith constituit pecuniam, ut quotannis inde colligeretur praemium viginti quinque nuni orum aureorum Hollandicorum, quod in unius monetae forma soluetur ei, qui ad quaestionem ab Academia singulis annis propositam optime sit responsurus. Primus cormentus huius Aeademiae fuit die s mensis augusti, et Praesidis munere fungitur iis, Comes D E R o S E N v E R G. Utrum vero haee Academia, mutato sorsan nomine, exorta sit ex ea societate, quam ibidem anno 1733 Reu. Abbas MONT EL A CCI conflauerat, et quae Academiis degitari Comment. hor. Vol. XII. Parta, P, IM.

369쪽

agriculture appellabatur ; an dmnino noua sit 8 adhue

dum nescimus. Altera vero mahlusina Academia ortium duxit ex priuata societate e0rum virorum, qui iam dudum hoc loeo in eo elaborarunt, ut omnibtis harum te

rarum incolis, inprimis autem nobili sit 1 pe progenitis, quarumlibet scientiarum amor studi9mque instillaretur, et qui hactenus vernacula lingua appellati sunt Timidi di Mantovsu Hanc Academiam nuperrime Potent. et Aug. Romanorum Imperator 1 os Ephius ΙΙ. Augustissimaque Mater, MAR1AT HERESIA non solurn nomine Regiae Academiae scientiaruni artiumque bonarum ornata erunt, sed etiam

eius patrocinium suscipere dignati sunt, concessissimul ei certis reditibus, ut sum tui necessario sussicere possit. Distributa vero est haec Academia inquatuor classes: in politicam et oeconomico- philo. phicam, in mathematicam, physicam et medicam. singulae classes 'iuslibet anno propositurae sunt problema, cuius explanati0nem praemio sunt

ornaturae. Praemium autem erit moneta Rurea, Cinius facies altera ostendet imagines Augg. Imperato ris Matris que cum eorum nominibus, altera vero Mineruam, quae manu oleaginam tenet Coronam, his verbis circumscriptis: Deus nobis haec otia fecit. Bonae artes, Scientiae resilutae. Academia Mantinae ins aurata C I P IP C C L X V I I.

Ueterinaria ars, antiquissimis temporibus a medicis aeque ae sapientibus viris culta, postea vero medio aevo vel penitus neglec ta, vel omnirio despectui habita, nostro demum aeuo instaurari recolique incepit. Quod aetati nostrae esse arbitramur eo gloriosius, quo maiores inde fructus non solum in rem rusticam, sed in omnem cultum domesticum

370쪽

redundant. Hoc vero potissimum nomine inclaruit et bene de patriae incolis meruit Cl. BOUR SOLAT, qui non solum in commodum huius rei usum varia edidit scripta, sed etiam Lugduni scholam condidit, ab hac arte veterinariam appellatam. Quae quum felici eum successu creuerit et adhuc dum i o. reat, Potentiss. Gallorum Rex commotus es , sim, lem scholam prope a Lutetiis Parissorum instituere, et hoc cuidam purpuratorum suorum demandauit, cuius cura nunc haec schola fundata est in arce A si ut propter Charen uti. Cuncta, quae in hac schola docentur, ita sunt ordinata, ut iis triennium impendere discipuli opus habeant. Primo enim anno

instruuntur cognitione partium externarum animvlium, in altero exponitur de partium intern strum structura, laesione et morbis, traditurque herbarum aliorumque remediorum cognitio et modus

vulnera deligandi; tertio demum, praemissis signis, ex quibus morbi et effectus coniici possunt, docetur methodus medendi tum morbis externis, Cum

internis. Vt quouis modo commodae discipulorum institutioni prospiceretur , proxime hoc aedificium hortus colitur plantis resertissimus, in ipsa vero domo pharmacopolium est medicamentis affatim instructum et egregium museum anatomicum. Praeterea stabula quoque spatiosa sunt exstructa, ut aegrotans pecus reeipi sanarique possit, quod incolis harum prouinciarum ad ea mittere licet, si pro alimento et curatione eorum quotidie triginta soluant ΠUΓΠOS argenteos, quos Gla appellant. Ad industriam et sedulitatem discipulorum excitandam quo, annis praemia distribuentur inter eos, qui proposita themata optime explanaturi sint.

Qui magna cum laude in inclyta Academia Iulio- Carolina. quae Hetasadii floret, Prosessoris Med. Publ.