장음표시 사용
21쪽
PROLOGUS. Num quod isti dicitii malevoli, lumines ut, lis 15 Elim adiutare, adSidueque una Scril ere: Viiud illi maledictum vellemens esse ex Stumant.. Eam audem ii ducit maxuiuam , quum illis placet, Vui vobis universis et p0pulo lueent. 9uorum opera in bello, in otio, in negόtio 20 Suo quisque tempore SuS Sine ulierlata. Deliinc ne exspectetis argumentum sabulae: Senes qui primi Venient, ii partem perient, In agendi partem ostendent facile, aequanimitas Poeta ad scribendum augeat industriam. 25V. 23. 24 Senes qui primi sentent, hi partim perient; In agendo partim ostendent.
V. I 5 AM U0D ISTI DICUNT: ΝΑΜ incipiendi vini habet modo, ut Xam ego hanc machaeram meum dico S HOMINES NOBILES: Scipionem Africanum significat et Laelium Sapientem et Furium Phillim. V. 6. TUM ADIUVARE : Legitur et DIUTARE. Pacuvius5 in C hi y si Adiuta Ahi.
AssIDUEPUE UNA ScRIDERE : Non sic dicit adversarius, Verum hic oratorie crimen non tangit. V. I9 QUI V0BIR UNIVERSIA. ET POPULO PLACENT UΝΙ- 10 VERSIS, qui in cavea sunt, dicit: POPULO , qui etiam Praeter
theatrum, id est, universam urbo m. V. 20. I BELLO Scipionis IN OTI Furii Phili IN NEGOTIO Scilicet Laelii Sapientis.
V. 24. 1 AGENDO PARTEM OsΤEΝDΕΝΤ : Σχxis ta assιω-I5πησις Hic enim iam non senes accipiendi essent, imo potius ceterae personae. Sed ipsi senes in statario charactere pina die in P ea Lema, in motorio part cm ostendent. Nam duo a endi sunt principales modi, motorius et statarius: e quibus ille tertius nascitur, qui dicitur stiκτυς. 20 AEQUANIMITAM Favoris propitius animus, et deest eStra. V. ut Plautus ii viilite glorioso et 1. c. 1. V. 5.
22쪽
schinus: Neque Servolorum luisquam, qui advorsum ierant.
rum in comoediis dumtaxat, habere debent rationem et etymo-Ioo iam. Etenim absurdum est comicum aperte argumenta JοΠ-1in rere vel nomen personae incongruum dare vel officium, quod
5 sit a nomine diversum Hinc servus fidelis Parmeno, infide- Iis vel Syrus vel Geta milem vel Thraso vel Polemon: iuvenis iamphilus: matrona myrrhina: et puer 'e ab
odore Storax, vel a ludo et a gesticulatione Circus, et temsimilia in quibus summum poetae vitium est, si quid e contra-10rio repugnans contrarium diversumque protulerIt, IS per νTισοασιν nomeni imposuerit oculariter, ut Misargyrides in t aut ο
mina componuntur describenda lem αντιφρασιν quod designat Storax s Prima es partes sicut in prologo pSe promISit, I 5 senibus aguntur, quorum contentione ad argumentum relata ita aspera cum aeni et latem comis cum severissimo On Paratur. 1 STORAxes Storacem vocavit, mono e s cli In uni tu tacente puerum, id est Aeschinum, absentem credit, quia SerVuli adolescentibus praestolantur, ut in Andria: 20 Obserrubum mane illorum ServuI0SUenientes aut abeunteS. Sed quia fieri poterat, ut domino absente adesset torax, Ommodissime adiecit: EQUE SER, ULORUM QUISQUAM, QUI ADVERSUM IERANT. y STORAX ΝΟΝ ΕDii Hac ocT AESCHINUS: Hoc 25 alii interrogative, alii pronuntiative proserunt, sed magi Pru nuntiative dicendum. V 2 LuUE ARRvoLORUM quisquam Propter toracem,quc abesse non rcspondendo intelleximus. AELI DVERSUM
Proprio locutus est Nam adversitorei dicuntur 'ERANT
23쪽
ACI . I. C. I. 1Profecto hoc Vere dicunt: si absis iispiam Aut ibi si cesses, evenire ea utius St,
Vuae in te uxor dicit et quae in animo cogitat Irata, quam illa, quae parentes propitii.
Uxor, si cesses, alit te amare cogitat Aut tete amari aut putare atque animo obsequi:
Producte i pronuntiando quod nos addita civerant dicimus. Tale est illud Virgilii:
M abiisse rati et vento petiisse Mycena8. V. PROFLcTO Hoc Rii Dic UΝ : Absolute, non addidit, μι si ABsis usΡiAM: Abundat UsPiAM aut deest profectus ut 5 quid tale AUT illi: Uspiam : significat enim scilicet USΡIAM et
in loco et ad locum SI ABSI USPIA I AUT UBI SI CESSES: SI ABSIS ad parentes propitios: SI ESSES ad uxorem iratam refert.
V. I et uxoR: Subaudiendum est hic: RATA. IRATA Uxor scilicet QUAE IN ANIMO Omne, quod sentimus Io aut cogitamus aut dicimus, et utrumque pro oratione est Sed illa ενδιαθετος, quaes in cogitatione est. haec προφορικὸς λογος dicitur, quae in verbis est constituta. Virgilius: Et mihi iam multi crudele canebant Artiricis scelus et taciti ventura videbant. 5Et ipse alibi: Mnc si quis est, qui hoc dicat aut sic cogitet. V. QUAM ITA, UΛE PARENTEM: Erudite, non addidit in
quem dicat, quia scit nominu uxoris et parentum των προς τι esse.
V. T. Uxo R, SI ESSEM: Qua re non si absis an quia iu-20stius cessanti quam absenti succensemus an quia irata uxor, si cesses S AUT TE AMARE COGITAT : Em ni rost eum ζερ γα-ota AUT TE AMARE OGiTAT AUT , Minus peccati is amori proprio cedere, quam alieno amori obsequi, nulla re Impellente, sine uxore potare audi velles delicias Ergo πιυ ησις is nisi 25 forte si ιδιέωτισι ιδ hoc putamus dictum AUT TE AMARE O-GiTAT, AUT ET AMAR : uni duo Proposuerit, alierum sumpsit. Nam cum dixisset: QUAE i T UXOR DICIT, ET QUAE IN NIMOcOGlTAT , intulit: AUT TE AMARE COGITAT ID AUT IE AMARE COGITAT AUT TETE AMARI: Muia TE AMARE is φιβόλto dixerat 30 eito intulit, quod certum est: AUT TETE AMAui Edi quia illud T dixerat, hoc geminavit c TLTE dixit, tamquam significantius. V. vi AUT ANIMO OBSEQUI 'ΕΠανα TOP cI. V. tomia ius en lib. I. V. 25. V. 3. Vir tria ius en lib. I. V. 124. V. 6. ipse alibi' in Phormione prol. V. 12.
24쪽
I ADELPHORUM Et tibi licue esse soli, clitoni sibi Sit male. Ego, quia n0ri rediit silius, quae cogito, et IV uibus illic sollicitur rebus aut ille alserii, Aut iispiam ceciderit aut praefregerit A liquid. Valil quein qua uine i iminem in animum instituere aut
Parare, quod Si carius, quam ipse est sibi Atque ex me hic natus non est, set ex ratre is adeo 15 Dissimili studio si iam inde ab adulescentia. Ego tunc clementem vitam urbanam atque otium
sibi cum sit male. V. 0. quae cogito V. 16 Dissimilis studio est iam inde ab aduleseentia, Ego hunc elementem vitam etc.
V ID. EGO, QUIA NON REDIIT 1Li Us: Ius est, quod dixit LGO, quam si diceret PATER QUAE OGIT, ET UiBUM: Hoc
sic pronuntiandum est, ut horrere videatur ipse cogitationem suam. V. II. UiBUM NUΝc SOLLICITOR REBUS moc est, quam 5 malis, ' non, ut uxor. bonis V ALT ILLE ἈLSRuti Vide, quain teneri sit amoris hic timor, in iuvene praesertim. EGO, QUIA NON BEDIIT FILIUM: Ἀνακολουθον Non enim pater dixit. V. I 2 Au UAPiAM: USPIAM et in Ioco et ad Iocum significat Rci DCui AUT PERFREGERIT ALIQUID Gungendum, Io ut non solum me cid eri , sed etiam perfregerit haec sunt, quae sibi item evenire Velit. c. 'ia α'F. II. . R AUT ILL ALSERIT AUT USPIAM CECIDERIT : Nimium tenere amat, qui haec in iuvene pertimescit quae Nirca infantulos caveri solent.15 V. 3. DLMqυAΜΝΕ ΗΟΜΙΝΕΜ Sic dicimus do ea re, quam miramur fere ab omnibus fieri. V. 4. QUAM IPSE EST SIBIQoamquam duo sint, scd hoc poetae comico licet. V. 5. ATQUE EX ME HI NATU NON EST: Quasi dicat: 20 Ex me non est et sic af Di ci or: qu id paterer, si c-nuissem. EX ME NATUS NON EST: Quasi dicat: Νοn ost in om s. y SED EX FRATRE : Hoc est, omnino non alienus est IS ADEO Transitus ad argumentum subtilissimus. ADEOQ ut abundat aut rimium significat, ut in unucho:25 Adolescentem adeo mhilem. V. T. EGO HANC AELEMENTEM VITAM URBANAM 'Oo9i Mitra σις πιι διαπωrευσις CLEMENTEM VITAM Figura ipsam V. in unucho et 1. c. 2. V. 124.
25쪽
Secilius suin et, quod ortunatum isti putant, Uxorem numquam linbui: illo contra liae omnia: ituri ero Vitam semper parce ac dii riter Se habere uxorem lixit nati filii
Duo inde ego hunc maiorem adoptavi milii. 30
vitam clementem dicimus, quae clementes lacit Clemens autem est, qui colit mentem S ATQUE OTIUM: Deest Urbanis. V. IB. S LTUA SUM: Bene IXUTUS, quasi magistram recte beateque vivendi ET QUOD FORTUNATUM isTI PUTANT Romani scilicet, qui caelibem quasi caelitem dicunt, et item Graeci 5 apud quos sunt huius modi sententiae.
FORTUNATUM ISTI PUTANT M utique uxorem non ducere. Dicit autem Romanis id videri, quos spectatores liabet. Menander si sta ριυν με, γυναικα Ου λαι βάνω. y QUOD FORTUNATLM ISTI PUTANT: Quidam putant sic pronuntiandunt ET QUOD FORTUNATUM ISTI PUTANT UXOREM. Et haec bona et con-15
cinna locutio est. Ε PUTANT bene dicit is, cui displicet aliena sententia. scisti PUTANT: Id est, hi, qui a me dissentiunt. V. 9 Uxo REM UNQUAM , NABUis Si non habet dixisset,
poterat videri habuisse. V. 20. RURI A GERI Vi TAM CONTRA HAC OMNI x suffecerat 20 brevitas, sed subiunxit fratris defctiptionem, ut verbis ipsis malam vitae condicionem ostendat. y SEMPER Auc AC DURITER :SLMPRu licet incertam distinctionem habeat tamen recto additum est, quia vc ruri agere Voluptatis est vel arce ac duriter se habere virtutis. Sed SEMPER ad vitium, AlicE25
autem ad scrvandum, DURITER ver ad laborem referendum est. y RURI AGER VITAM, SEMPER PARCE AC DURiTER HABERE : Variavit, ut , di i a. os . et V. l. UXOREM DUXiT: Recte DUXIT, non Ducere. Semel enim hoc fecit Demea. y UxOREM Uxi Vario per ο 30 dos discurrit. y UXOREM Duxi Adiuvandum pronuntiatione St, ne singula utrimque assecuti videantur. Νam sic in ano sabulae ait Demea: Gorem duxi quum ibi miseriam nidis nati filii alia ut a. V. 22. DE EGO HUN Al OREM ADOPTAVI m lilia mire 35l DR Subiungit, cum personam praetulerit. Sic alibi:
V. 28 in Andria Act. Ι. e. 1. V 47. V. 32. in fine fabulae ct V. C. 4. V. 13. V. 36 alibi in Eunucho Act. I. c. 2. V. 35.
26쪽
Eduxi i parvolo habui, amavi pro eo. ii ou in oblecto solum id est carum uitii. Ille ut item contra me iubeat, acto sedulo: 25D0, ii autermitto non necesse labeo omnia Pro neu iure agere postremo alii clanculum Patre; quae saciunt, quae fert adulescentia,
Unde emerat, e audivisse abreptam e Sunio. INDE EGO HUNc: ND pro ex quibus, et tu abundat, et bene ΠΝ dixit, quia de ipso loquebatur. V. 23. EDuxi A PARvULO : Quod nos educare dicimus, dum cere veteres dicebant, ut: Educet silvis regem regumque parentem. RHABUI, AMAvI PRO MEO : Quaeritur, quid sit HABUI, et cum multa dicuntur, hoc solum verum est: HABUI, credidi, duxi, X NIostimavi, ut alibi Senger eius dicta est haec, atque habita soror , it sic, Itaque habeantur, ita qui dicantur. Ergo pro meo subaudiendum est bis et Habui pro meo et Amavi pro meo. V. 24 ΙΝ ΕΟ ME OBLEcT SOLUM ID EST AEARUM MIHI: Absolute utrumque et i Eo et SOLUM S IN EO Quasi in ea I re E ME OBLEcae t ove dixit pro o me oblecto. Plus nutem significat, quam si diceret Solus is est curus mihi. V. 25. FAcio SEDULO: Secus a dolo, id est, sine dolo et impense ILLE UT TEM ONTRA ME HABEAT ITEM similiter, CONTRA vicissim. Plautus: 20 Ut illa illum contra, qui est amoris cultor optimus. V. 2. DO, PRAETERMiTTO , DO sumptum PRAETERMITTO
delicta. y O NE cvss HABEO OMNI PRO MEO IURE AGERE: Etsi licet, non necesse est patrem saevire, qui Pater est. Interius et aequitatem hoc interest, ius est, quod Omnia recta 25 et inflexibilia exigit, aequitas est, quae de iure multum remittit. Ergo hic sensus: on necesse est, etiam Si liceat, sae-Vum Sse patrem, et mire ostendit ius suum nisi necessitate non
V. 27. ΡOATREMO Axii LΑΝcULUM: Non alii Patres, Sed 30 alii adolescentes clanculum patres SUOS. V. 28. QUA FERT ADOLEScΕΝΤiA: Veniam addadit statim, peccata ab adolescentibus ad aetatem removendo. Et vide quam breViter, quam laudice, quam ignoscenter locutus est lV. Virgilius Aen. lib. I. V. 765. V. 0 ut a Iibi in Andria Act. IV. c. I. V. 25. V. 20. Plautus Mil. glor. et II. c. I. V. 23.
27쪽
ACI . I. c. I. 15 Ea te me culet, consuefeci filium.
N ain qui mentiri aut fullere insuerit patrem ut 30
Auitu lut tanto magis audebit ceteros.
'idore et liberalitate liberos
Retinere satius esse credo, quam metu. Haec sciitri mecum non conveniunt neque Hilacent.
Venit id in saepe clamitans: Quid agis, Micio 35
Cur liui dis adulescentem nobis ci r amat δCur putat cur tu iis rebus sumptum suggeris
V. 30 Nam ut mentiri, aut fallare, ita uti fit, patrem
Audebit, tanto misi audebit ceteros. V. 35. clamans.
V. 29. EA N ME ELET, OΝsυΕPEcI PILIUM: Tribus eniim vivitur modis, natura, consuetudine et ratione. V. Qi ΝΛM MLL MENTIRI AUT FALLERE INSUERIT PATREM Separatim subaudiendum est INSUERIT πρυς TO MENTIRI. V. l. CLTERO : Quia iam deceperit patrem. 5V. G2 PLDORD ET LiBERALiTAT PLDORE AEd filios rettulit, LIBERALITATE ad parentes. Argumentum a coniugatis Liberalitate, inquit, regendi sunt, propter quod liberi dicuntur. Ibiberalit a die in autem bonitatem dicit. V. 33 RETiNER SATIUM ESSE AEREDOL Bene RETIΝERE, Io quia retinet, qui adversum aliquem tenet. RETINERE ergo avitiis scilicet. am vitia filios tenent, quos non retinent Patres a vitiis. V. 31. HAE FRATRI EcUM NON ONvΕΝ IUNT: Nova ocutio: NON CONVENIUNT pro non congruunt, ac per hoc IN I 5 Mi S GO ET FRATER DISSENTIMUS, id est, dissimiles sumus. V. O. VENIT AD ME SAEPE LAMITAΝ : Et importunitatem diosam ostendit, AD ME dicendo', et inconditam assiduita- teni addendo SAEPE. Et congrue, postquam ΑΕΡΕ dixit, adieciti aptius verbum, non dicens CLAMANS , sed CLAMITANA. y QUID 20 AGIS, MIClol: Reminiscere lectionem et invenies interrogationem huius modi vel invectionis Iincipio convenire vel obiurgationis. V. 36. CUR PERDi ADULEscENTEM OBisy: Recte OBIs additum est et νηθι, ιυς ut alibi Psaltriam nobis , si diis Iacet, paravit S CUR AMAT cUR POTATl: Vide quem ad modum 25 ut durum obiurgatorem ostendat Demeam, cum ab eo ea dicantur in crimen vocari, quae aut aetatis sunt ut, CUR AMAT aut naturae, ut CUR POTAT aut pietatis, ut CUR TU HIS REBUS SUMPTUM SUGGERI si et cetera CUR ILLTD cun POTATl: CLRV. 24. alibi infra Act. III. c. 4. V. 31.
28쪽
est iiii iuviii, itidulges nimium ineptu es. Nimium ipso est durus praeter equomque et bonum Et errat longe, mea quidem sententia, ui inpurium credat gravius esse aut stabilius,
i quod sit, quam illud, quod amicitia adiungitur.
Mea sic est ratio et sic animum induco meum:
Malo coactus qui suum officium facit, Dum id rescitum iri credit, tantisper cavet: 45 Si sperat lare clam, rursum ad ingenii in redit.
ΑΜΑil ad illud refertur, quod ait supra: 0, PRAETERMITT0. Nani raetermitto delicta intelligimus ex amore. CUR POTAH revocamus ad illud, quod ait D SUMPTUM. V. B. IMIUM INEPTUS EA: Utrumque dure, NIMIUM 5 et ΙΝEPTUS ES. V. 39. PRAETER AEQUUM ET BONUM: Potuit si ne addi:
V. 40. ET ERRAT L0ΝGE Melius est LoΝs simpliciter c-cipiendum, ut locale sit, quam valde MEA UIDEM SEΝ-IOTENTIA, Modeste addidit: ME QUIDEM SENTENTIA, ne quis D pro praecepto dici existimet. V. I. QUI 1ΜPERIUM REDAT Utrum cuiuslibet an Demeae tantum GRAVIUS ESSE AUT AETABILIUS: GRAVIUS ad ivini, STABILIUS ad tempus refertur. I V. 42. VI UOD FIT 1d est, metu ac malo. D VI U0 FIT, QUAM ILLUD, SU0 AMICITI, ADIUNGITUR , allud fit, quod vi, lio adiungitur, quod amicitia. V. 43. ME SIC EST RATIO ET SIC ANIΜUM INDUCO EUM ME SIC EST RATIO ad superiora pertinet confirmanda, SI ANI- 20MUM IΝDUCO MEUM ad la pertinet, quae dicturus est MEA SI ES RΑΤΙ : Iterum modeste et ἰδιωτικῶς. SI AΝIMUM 1NDUco EUM: Senilis ιακρολογια. V. 44. . MAL COAcTUA: . Duo dicit, ΜΑL et 0ΑCTUS QUI OFFicIUM SUUΜ 'O- καθῆκον ποιων, id est, qui recte sa- 25 cit OFFICIUM autem dicitur, quasi e cium ab indolendo, quod uni cuique personae congruit. V. 45 DUM ID REScITUM IRI RED1 Quod facit scilicet. y ANTISPER: IANTISPER quasi tantumper, et uulisper quasi paulumper, inde parumper dictum est ΤΑΝTISPER FAVET 30 Peccare subaudiendum est Nam totum λ λειπτικως et obscure dictum est , Et bene CAVET, quasi malum V. 46 SI SPERAT FORE CLAM: Iterum quod facit, subaudiendum S RURSUM AD INGENIUM REDIT: Mire, non intulit
29쪽
AC T. I. Sc. I. et Ille, quem beneficio adiungas, ex animo facit,
Studet par referre praesens absenSque Idem erit. Hoc patrium est, potius consuefacere silium Sua sponte recte facere, quam alieni metu. 50 Hoc pater ac dominus interest: lio qui nequit, Fateatur nescire inperare liberis.
Se estne ii ipsus, de quo agebam et certe is est. Nescio quid tristem video credo iam iit solet,
Versum, ut prorSum prius Versum.
V. T. ILLE, QUEM BEΝΕFicI ADIUNGAM: Non dicit Benescio adiunctus, ut supra malo coactus. y ILLE, QUEM BENEFICI ADIUΝGAS: ΚαλαντεθηκηνAN Ie malo, hic bene-5ficio lue coactus, hic adiunctus. Ille, dum id rescitum iri credit, tantisper cavet, ii praesens b-sensque idem erit. Et T PRAESEΝ et ABSEΝΗ non ad aliquem locum, sed ad custodem rettulit et monitorem. ILLE, QUEM BENEFICIO DIUNGAS: Contra illud ait: Malo coactus. I 0M ANIMO FACIT : Ossicium scilicet. V. 43. STUDET PAR REFERRE : Id est, benefacere S PRAERENS ABSENSQUE IDEM ERIT: Contra illud: Si sperat fore clam, rursus ad ingenium redit. V. 49. Ilo PATRIU EST POTIUS', Superius a r e tractum I 5 est. hoc iam a persona ducituri argumentum C0ΝSUEFA acERE: Non cogere, sed OΝSUEFACERE. V. 50. QUAM ALIENO ET : Vide quemadmodum suum ad indulgentiam assectum revocet optiniae disciplinae. V. l. IJ0 PATER A DoΜINUA A disserentia tersona-20
uUI EQUIT. Longe melius EuUIT, quam si diceret, Non vult. V. 52 FATEATUR EscinEQ Hoc indicat et se melius On- sulere et volentem hoc exercere F EscIRE IMPERARE LIBERISQ oratorie, quasi artis sit indulgentissime agere. IMPERARE Od 25 non ad superbiam, sed ad regendum est reserendum NESCIRE IMPERARE: Deest e.
V. 53 SED ESTNE I IPsUA, DE U AGEB1Μ oti Z0ν0μίαν Supervenit, de quo sermo est, ut sactis dicta ostendantur T ERTE IA EST : Bene nunc confirmat ipsit in SSe eum 30 eum proprior est, utpote senili nec in Iongum prospiciente con
V. 4. EscIO UID TRISTEM VIDE Orationis apparatus ex vultu ostenditur, ut: V. 34. ut Virgilius Men. lib. VII. V. 29l.
30쪽
18 ADELPHORUM Iurgabit Sulvom te advenire, Demea,