Caroli Paschalij Regis in Sacro Consistorio consiliarij Legatio Rhætica

181쪽

MDCVII LEGAT 1 o

acriter aduerterent, idontidemiaoa bant, ad illud redeundum esse quod iamdiu desitum esset Conditionibus& pactis cum Fuentano agendum. Horum studiis sua catholici sacerdo tes aggregabant, atque adeo perfecerant , Ut Catholicς communitates se Venetis aduersarias profiteretur. Comtra , capitanei, qui bis a Veneto pecuniam accepissent , palis se Venetis Opera laturos profitentur. Tympa' na pluribus locis, praesertim Curiae, ac

. Tusij, nullo Reipub. permissu, pulta

& nomina eorum scribi iubent, qui ' Venetis militare velint. Hi clim essent oppido pauci, & circa vexilla solitudo

esset, eos huius paucitatis pud ere coepit. Certe Verebantur, quem reS exitum habitura esset. At ministri protestantes, qui aduerterent, catholicos esse auersos a Venetis , qui insuper existimaret,hoc esse negotiumreligi nis, eius, quam Venetias induci posse' sperarent , fidem tutandam esse cla-

182쪽

mant. In suis quidem ad populum

concionibus catholicorum mentem,

cui perfidiae nomen indunt, detestantur. Haec tunc fuit in illa Rhaetica multitudine animorum distractio, quam Veneto foedere prognatam Veneti senatus illa ratio restrictior, tum quotudianus arcis Fuentanae aspectus,&metus plurium miseriarum in dies intemdebat./ Videres neminem , qui non odisset praeteritas prolatationes. Mintuis exprobrationibus ubique Certatur. Sivi culpa Fuentani coepta promota fuisse di cunt. Qui modesti is loquerentur, hi sibi a nemine manum proten di flebiliter miserabantur. Suos foederatos in eo tantum & ingenioses, de ossiciosos dicunt, ut reperiant, quam speciosis causis nihil Rhaetorum causa velint. Se interim nihil nisi infensum,& atrox experiri. Alia rem tentandam.

Videndum siquid paciscetido melius assequi possint. Haec pronis auribuS. a multitudine excipiebantur. Illi ipsis

183쪽

MDCVII LEGATIO quibus quod Gallico foederi obiiciatii,

nihil est, hac occasione Veneti foederis, perque eius inuidiam, omnia paxiter foedera renuntianda dicunt. Id unum cassido silentio premunt , quo peruenire cupiunt, nimirum, ut aliis, foederibus reiectis, uni Mediolanensi lotus sit. in hςc, taliaque iam agminatim ibatur. Nam multitudo, apud quam vix est vlla forma sanitatis, v bi retio semel

deerrauit, per eam errationem recta

fertur in praeceps. Res eb processit ut denique lymphatus quidam furor

multra communitates corripvelit. Illa Vetera,quae quodamodo obliterata vi derentur, tunc nouis remisceri coepig.

Inprimis illi primores prodite,&perdirae Reip propalam insimulati. Hos feralis huius Veneti foederis conditores dicunt. In horum exitium accenduntur. Quod illi eo foedere transitum Alpium Venetis venum dederint, de eard audacter firmant, nihil ad communitateS

184쪽

R H AE Τ I C A. 89 nitates fuisse relatu. Si ei foederi is transitus sit adscriptus, id totum esse & fitactum , dc falsum. Eius rei pretium istis

fuisse numerata occtoginta millia ducatorum. Et quamuis parum credibi Ie esset, tantam vim pecuniae in eam' rem a Venetis effusam fuisse , mira tamen pervicacitate id vulgo persuasum& creditum. Hinc exarsit seditio. Die sexta Martij Curualdenses erupere .Primi, rapto, & explicato vexillo Curiam perrexerunt, ubi a Curiensibus primo quidem uon sunt recepti moenibus. Hos inde ad paucos dies nonnullς aliae communitates imitate sub undecim vexillis suos milites Curiam miserunt: Disertinenses, & Longaneetzij, etsi isi motus ad ipsos peruenerat,immoti tuis snibus haud excessere; capitaneis tantum , aliisque siti arum cohortium officialibus Curiam missis. Hi caeteris iis, qui eis armati venerant, permisti, agmine n dio, Curiensem magis ratum Circumvadunt. Turbido clamore fi

185쪽

gitant, ut se cum aliis coniungat. Id quod cum magistratus constanter ab nueret, eo relicto, & contempto, i serunt se urbanae plebi. Haec primo magistratum, & senatum reuerita de more suos couentus per tribus habuit. Hinc exiit plebiscitum ad hunc modum, Venetis promissa fuerint, ea oportere esse & sancta, & rata. Ea res ut turbidos perculit, ita bonis nonnihil spei addidit. Et vero duae terthfoederis cohortes, quas is tumultus C riam exciverat, siquid prius contra fas cogitassent, mutatae in poenitentiam, in Curiensium sententiam ierunt. Id quod nonnullum spei amplioris rudimentum erat iis, qui eam seditionem deflagrare cuperent.Sed contra euenit. Nam accuriis aliarum cohortium is motus magis , magisque intumuit. Plurimi, velut eius, quod ageretur,

nescij proximos, & obuios quosque

percontantur , quo autore arma caperentur. Qis spectet is tot arma-

186쪽

R H AE T I C A. potarum communitatum concursus. Ibimeticulosi cum promptis, & incalibdi cum versutioribus, & pauculi fidei

tenaces cum foedifragis, quorum nu-Herus iniri non posset, suos affectus promiscue , & impune promebant. At Hispanici, qui huic tumultui autores essent, quid quisque diceret, aut faceret , attenti speculabantur , ut, prout res inclinaret, eis sua destinata dirigerent. Habebant in sinu scriptas

conditiones , quos vocabant arti

culos , & quidem Mediolanensibus persimiles, si non illos eosdem, nonnullis exceptis, qui his additi. Hoc

fuit illis tentamentum, quo animoSinotae multitudinis explorari posse rati, ad ea per seditionem extorquenda vadebant quae paciscendo non obtinuerant.Hi articuli in hanc sententiani scripti per nianus inspiciendi, ac transcribe adi tradebantur, hoc ordine, δίhac sesitentia. I. Ne cuiquam extero Alpiuinitansitus concedatur. II. QU

187쪽

MDCVII LEGATIO autore praesidium in Vastellinam miLsum fiterit. Et quis in stipendium eius praesidij pecuniam suppeditet. III.

Nullum transitum Venetae Reipub. a communitatibus fuisse concessum, nedum tot militaribus copiis, quae, Ut ei militent, aduentare dicantur. IIII. A communitatibus cum Franciae Delfino nullum foedus esse factum. Nec amicis regis ullum transitum esse pro missum. V. Consilium secretum uti quamprimum profligetur. VI. communitates cum Mediolanensi dicatu vetusto foedere iunctς sint, his ut illud renouare liceat. Hac ratione quiScuius', de publica re sensus esset, astute elici posse credebant. Tunc nonui lae communitates ex iis,quς fidei custodes haberentur, sibi variis artibus ut Curiam proficiscerentur, persuaderi sunt passae. Ibi turbidarum contactu deprauatae, & tu eamdem prauitatem prolapsae sunt.Nullum incendium tam

cito dilatatur, quam seditio. Plures do

188쪽

ntque truculentis vocibus illos primores repetundarum,& Reipub. proditae arcessendos clamant. Eadem edicunt, ne ullius principis aut Reipub. pensiones accipiantur. Insuper clamant, se deratis sua foedera esse renuntianda.

Sed maiorem partem Venetis insensi ab eo deduci non Possunt, Nullum

Veneto foedere transitum fuisse comprehensum. Ac tamen Lotharingis illis, qui ad multa millia aduentare, MVenetias ire dicatur,propositum esse, ut specie transeuntium, Alpium fauces occupent.Dissonae ubique, & au ces voces. Turbidissimus quisque co- hortium officialibus mistus,minax obus,& caeteris ad quidlibet audendum impulsor, & ductor, clamore irrum punt pittagum, certe trepidum. Ibi ferociter, Milites, inquiunt, scire volunt, qua de causa sex illae cohortes missi fuerint in Vallellinam. Id quoque sibi dici iubent, qua ratione comsilium secretum caetera ordinauerit.

189쪽

MDCVII LEG ΑΤΙΟ Confestim ipsis exhibita fuerunt aut grapha earum omnium literarum,quq 1criptae fuissent Oenopontum, Venetias, ad Helvetios, ad regem, M alia quaedam scripta,quibus fraesens Reipub. status describeretur. Horum scri piorum exempla sibi dari flagitant.Ea re impetrata, dixerunt, se velle consubrare superiis quae vidisseiat. Se super singulis quid fieri qquum sit, exprompturos. Nec tamen illico fecerui. Nam . quo seditio iis essiciendis quae vellent, validior esset, plurium cohortium aduentum expectabant. Cum omnes aduenerint, tunc se aiunt de iis omnibus. acturos, quibus uniuersorum utilitas,& commoda continentur.

Inter quae e Gallia remeauit is, qui a consilio secreto ad regem missus fuerat,IoannesLutetius Guglebechius,qui mihi reddidit literas regis, e quibus, quid super Rhaeticis rebus sententiqrex esset, cognoui. Id Curiam ad pit lagum per media turbidorum ,&G

190쪽

rentium agmina detuli. Eius responsi haec summa fuit, regem nihil cunet tum decreuisse in singulos menses sex coronatorum millia iis militibus, qui in Vestellina praesidium agitaturi es sent. Hoc stipendium per continuos tres menses seppeditatum iri. Id quod

ingenti fauore a pittago exceptum. In primis,regis benignitas summis laudibus elata. Tunc Tigurini, & Bernenses illam, quam dixi, cohortem trecentorum militum singuli auxilium Rhςtis mittere decreuerunt. Singulis cohortibus ab se mille coronatos datum iri dixerunt. Nec enim dubitant, quin integri

stipendij supplementum ab aliis foede

ratis conferatur.

Paulo post secretarius Venetus apud pittagum professus est, duo miblia ducatorum in singulos menses fore adiectionem ei pecuniae, quς pr. sidio decreta sit. At si bellum fiserit, Venetos illud ipsum praestaturos quod

M iiij