장음표시 사용
81쪽
ΡETRI APIANI ET GEMMAE FRIS. r
, qualiter uniuscuiusq; relionis, aut v distis, tu istissit inueniendus. v. xviij.
Nuestigaturus itaque alicuius oppidi situm in tabulis Ptolemati l elicias in primis gradus longitudinis latitudinis ex abaco regi inum, prouinciarum, dc oppidorum, qui frequenti disipositione hoc modo ordinantur , ut loco primo eorum nominibus scriptaceinantur: Deinde in directo cuiuilibet loci siue oppidi scribitur primo ordine eius longitudo in gradibus minutis Secundo autem ordine, xδ' in eius latitudo scribitur consimiliter in gradibus minutis Quibus habita qu*- etire in tabula sibi competenti longitudinis quidem gradus in capite abuta, seu hi,. partesseptentrionali, consimiliter in pede seu meridionali parte . Gradus Ierolatitudinis eius partes quaere in reliquis duobus lateribus,parte sicilicet Orientaliri Occidentali, ut certior reddaris,ierniinis signa delebilia adiicito Peinde expande ritum super puncta longitudinis in superiori parte inferiori filo sic inuariato facit alius aliud per puntia latitudinis filum extendat:locus in quo fila sese intersecuerint, erit locus aut situs oppidi illius aut habieationis quam in
82쪽
Ecce formulam usum, atque structuram Tabuilarum Ptolen ai, cum quibusdam locis in quibus sudiosus L eographiaesesatis exercere potest.
83쪽
pETRI AD IANI ET GEMMAE FRIS. Q
Raga habet inabngitudine a. o. in latitudine So. . Lypsigum habet in longitud. et '. s. in latitudine' .a . Leysrnigum habet in longitud. 3 o. et o in latitud. i. 3O. Venetiae habet in longitud. n. o. in latitudine ψ . o. Vienna Pannoniae habet in long., . 8. in latitudine 48.2 3. Monachium habetin long et '. ' in latitudine. 8. o. Ingolstadium habet in longitud. 29.6 in latitud. 8. 2. Ersordia habet in longitudine 2 8. o. in latitudine l. i. .
i, in si Peculum est illud quo aspicimus,ac speciem,id est,imagi- mi nem nostram contemplamur. In hoc autem speculo tΟ-imSorois, ideH, ter speciem imaginem, seu pic sturam
Imprimis igitur generalem huius Speculi usum seu de-I li rationem,qiianium ad eius patetes ostendam Est i- taque in eo instrumento seu speculo limbus in e trem Horatum immobilis, in segmenta diuinis, qui horarum limbus limbus.
appellatur quodlibet autem segmentu seu pactum unius horae continet . quax talia seu sipactola: numquodque pactolum minui temporis repraestentat. Adsunt etiam tres rotulae mobiles,quarum prima liue inferior, Speculum Orbis, quod Mappam vocant repraesentat. Altera fert Zodiacum, ob similitudinem, rete me aranea nominatur,apud Arabes autem Athancabiit Teletia vero ultima volubilis rotula parua, habet 24.diuisionςs horarum, cum Indice meridiei. Est insuper Index,qui voluellum vel Athidada dicitur,supra centrum infixus, oui omnes rotulas supradictas contin et, constringit, ne facile a centro decidant.
II Occaput continet aliquas propositiones, quae particularem declarationem necnon sum multiplicem Speculi orbis lucidissime explanant.
PROPOSITIO I. Vomodo uniuscuiusque regionis, ciuitatis, aut oppidi situs in Speculo
Cosinographico sit inuestigandus, breuiter enunciare. Si igitur regionem aut ciuitatem aliquam in Speculo isto locare voliteris, imprimis fac notam in limbo Speculi circa longitudinem grad. istius Opidi, duperean dem signaturam pone Voluellum cum linea fiduciae Deinde considera eiusdem regionis siue Opidi latitudinem inordine graduum latitudinis, Quam numera-bisin voluello ab aequinoctiali in latitud. Septentrionali vel Meridionali,prout abacus expostulat,& in fine huius numerationis siet punctus directe sub linea fi
84쪽
ROPO SITIO II. SPeculum orbis secundum situm tuae habitationis artificiose loeare. Habito
loco tuae habitationis,vel alterius oppidi, ex praemissa in speculo isto, pone voluellum sipeculi cum lua linea fiduciae iiipta horamo et meridiei, volue rotulam donec locus siue punctus tuae regionis sit sub linea fiduciae ipsus al-hidadar. In eo igitui situ fige rotulam cera, ut illic maneat,4 sic rectictasti orbis speculum pro tua habitatione, quod fuit optatum.
PROPOSITIO III. ibus regionibus,insulis, aut ciuitatibus, moueantur Solri reliquae stella
erroneae oblato die, omni hora verticales inquirere. Habito gradu So---- lis ex secunda noni, pone voluellum luper horam exterioris limbi in qua vis illud scire, siue sit ante vel post meridiem,vel circa mediam noctem Ponea circumacto reti, siste gradum Solis in quo Sol die dato mouetur, pieci se sibfiduciae linea voluelli. Illis igitur perpendiculat iter mouetur Sol dato momentompra caput, quia gradu Solis teguntur, siue fuerit lupra aquam suemper terram. Reti inuariato quaere aliorum planetarum gradus in Eodiaco,apparebunt loca quibus invertice moueantur pro data hora.
PROPOSITIO PII.,Vibus Sol semel,bis, & quibus nunquam pracaput moueatur, facile indagare. Sunt igitur tres circuli in Speculo orbis aliis latiores, Equinoctialis scilicet in medio diuisus,& duo Tropici. Habitantibus ergo sub Tropicis,semel in anno Sol mouetur perpendiculariter supra caput Inter Tropicos a item degetibus,bis in anno Sol mouetur verticalis. Qui vero extra Tropicos habitant, nunquam videbunt Phoebum in vertice capitis. Et haec quidem regi Ia verissima est,si alicuius oppidi latitudo superat et .grad. certum est quod Sol nunquam per Tenithillorum moueatur Fabulatur ergo ij,qui dicunt,quod Sol Hieroselymitanos in meridie nulla umbra verberat, quia eius latitudo excedit x graduS.
Vota sit hora in quacunque alia totius Orbis regione, aut Ciuitates, pro quolibet diei momento pertaurati. Pone voluellum in exteriori limbo super horam pro qua horam diei, regionis, aut loci alterius obse irare volueris. Voluello itaque inuariato manente, verte aut circumuolue paruam rotulam horarum, donec cacumen indicis horae meridianae ad amussim
illius oppidi situm respiciat, .lhidada cum sita linea fiduciae ostendit in parua rotula horam istius regionis aut oppidi a meridie vel a media nocte computatam, quod fuit optatum.
Finis prim artis Libri se mographico
86쪽
Desummaria totis Orbis diuisione,
Rbi habitabilis portio, a veteribus omnibus in tui diuisami pracipua partes: scilicet Europam, Astiam, Aphricam: quibus nuc quar
tam adiungim vi caeterv non imparem, mericam. Europam licet omnium minimam primum describere solens Geographi, cum bθω quentiores in ea cultores, tum ab praeclara eorum gesta qui hanc inιο- luere. Alia enim partes lices maiores ac vastiores pateant,mious amen sunt habitatae,adeo quidem, qua de Asia maioriparte tradantur,fabulae loco habeantur Similiter de Aphrica parte quae in Au rumpergit Americave is qua i Megarensium nuda apud eos fuit menti facta. Terminatur autem Europa undique sere pelago:ab occiden enim parte oceanum habet occidentale,aut Verginiu, deinde mare
Cantabricum: a boreali squitanicuo Britannicu a septentrione Germanico al
orientalis ab Asia Tanaisuuia dirimitur,qus in palude Maeotidis decarrit Ide hic fluuius a palud ipsa Maeotidis clauditur,postea Cim- luitur oceani hyperboreola parsi ex motibus Η'perboreis prorumpens Barbaris Silis dicituro Don. Deinde meri sol=borossoni Euxino:hinc Propontideo Hesi 'onto sequitur deinde mare Aegeu. Parte qua inruastici mare mediterraneu ab spbricaselingit quod variatameiuserimn locoru,nasionu, insularit,euetorum,diuersa ratione nominassertitur. Post Aegeum sequitur Myrtoum,deinde Libycum vel Punicum, deinde magis in occidentemo Boream mare Hadriaticum, vel mare Superum, vel Venetum Sub Italia mare Tyrrhenum aut Inferum. Ligu licum,Sardoum, Siculum a Suilia Balearicum ab insulis illius nominis: postea bericum ab Heania qua Graecis Iberia ab Iberofluui dicta fuit. Demum quod angusta via beriam a Mauritania separat mare, Herculeum fretum Geographis diicitur,nuuc verostri- strictum raum sibilia veistrictum de Gibraitar. Hac de Europa descriptione aut circumscriptione Iibiliat. animo haerere oportet, νι sciamus is in promptu habeamus qua regio, aut quis mοηs, si si partis mundi, si forte auiscribere aut dicere aliquando animuιfuerit, quod quidem M mi auribus dignum erit. Figura autem continentis ipsius Europe, draconi fere es igiem reiait, cuivi caput in Occidentemstetiat, ct utrinque in austrum aduersami partem alas expandit, qua sunt Italia,
Parte M Cimbrica Chersionnesus Partes autem Europa praecipua sunt itania, Gallia,Germania, Italia,Rhetia, Vindelicia, Pannonia, Dacia, Gracia, Sarmasia, Ocat ra.
87쪽
ΡETRI APIANI ET GEMMAE MI IS Q
VROPA appellata est ab Agenoris Phoenicum ri Regis falia , quae a Ioue ex Africa rapta In Cretam talabducta ibit, ab occidentis parte Atlantico Oceano
terminata, A Septentrione Britannicol Germa-onico magno, ab aduersa parte Mediterraneo pelago
includitur Ab OrientehabetTanaim, quem ScithaeSilina vocant: Moeotida, quam iidem Temeridam,quasi matrem maris dicunt,& Pontum. Terraeximie feletilis, naturalem temperiem, coelumque satis clemens habet Fruguna vini,&arborum cΟ-
sed optimis terris comparanda est, adeo amoena, pul- Populorum, gentiumq;pia, nullis posthabenda
cherrimisque urbibus,castris,uicis, fagis exornata virtute longe Assia Africa praestantior caeteris tamen term partibus minor
Latitudine nusquam aue miliaria Germanica excedens , nisi ubi circa medi. am sui partem sequo magnis fiontibus tam versiis meridiem , quam e se aquilonem in altum procurrit duabus alis , quibus draconis speciem reddit , maxime extenta est . Longitudine ab amne Tanai ad Gaditanum fretum , qua longissine se expandi , implet 33o fere milia Germanica. In ea prima ab Occidente est Hispaniatripartiti a GraecigΙbe Hi* m ria dicta draconis caput, quem Apra retulimus, repωsentans quae ab antiquis scriptoribus in tres regiones diuiditur In Beticam modo regnum ranatae, Lusitantiam quae 'odie Portugalliaappellatur ac Tarraconensem Anuperis autem Tarraconensis tractus Hiipaniae in quinque regna iubdiuisus est, scilicetin Gallitiae regnum, Nauarrae,regnum Castiliae, quod Castellari Legionis dicitur, regnum Cathaloniaevi Arragoniae Proxima quae Hisipanisadiacet, Gallia est,si Gallia. De Francia omata uno nomine appellata ab Hiipenis,Pyrenaris montibus,ab exortu aute Rheno fluuio rapidissimo, a Germanis sequerstatur, reliquis vero lateribus oceano 'elago abluitur. A Ptolemaeo in partes quatuor diuiditur, iri Aquitaniam, Lugdunensem, Belgicam, &Narbonensem, quae Gebenna,&Ιura montibus,ab reliquis Galliae partibus excluditur,&ad pelagus usque promittitur Rhenum autem autem accolentes, sint basia & altae Germaniae populi, ab illis ad Sauromatas sique Germania magna promi aest, ad aquilonem Germanico oceano magno limite pene directo iungitur, nisi ubi Danies quam hodie Daciam appellant Chersionnesum efficiens prominet. Ab austro sinitur Alpibus, quas Ptolematus Poenas, aut Poeninas vocat. Ipsa haud ulli fertilitate te rae postferenda, circa montana argentum ceteraque metalla procreat, nec pri-
rata est auro Rheno, Danubio, qui sieptem Ostiis se in Pontum exonerat si 'Nectaro, Albi, citterisdue limpidissimis fluminibus irrigatur. Dicta autem est ' a Ger-
88쪽
Germania a Teutonico vocabulo Gar ei man , quasi victrix multinim μ stentium. In ea prima gentium est Sueuia,deinde Franconia, Turingia, VOylla-y04 4- - vindelieia deinde Morauia, cui iungitur P HROHi shuic Mysia prouincia ad Pontum usique cum Danubio deciirrens. In medi Bo-Bohemia hemia,quae Hercyniasylua tanquam nativo muro,Vndlq cmgmu . ersius Aquilonem habitant Misiten sies,Saxones:ab iis Rhenum versus V V estphali Hassia, Phrisia, Hollandia ultra Saxones, olfatia, Silesia, Marcla Mechelburgia,
Salmatia Pomerania,quae ad SarmataSporrigitur. SarmatIam habitat Prusisl, LIuoni,Rul-
si Massovi Lituani, Poloni,VValachi,Transsiluani. Deinde Dacia est, si er qua Thracia quce Graxi modb appellatur, habens in se particulares regiones Epirum Achaiam, Macedoniana,Moream,&c. Sinum Hadriaticum cingunt Dalmat e Illyrii, in ipso flexu Histriani forum Iulii:vltra quicquid est, uno nomine Italia dicitur,cuius prouinciae sint, Campania, Calabria, Latiu, Apulia, usiaci Vmbria, Galli Togata, Longobardia, Venetiana, Anconitana.
Dacia Graecia Italia. Numidia.
Frica quam Gra: ci Libyam appellauere , Ioseph lib. Ant. inquit,ab Afro uno ex posteris Abraha de Cethura dicta,qui dicitur ἡuxisse ad-:rsus Libyam exercitum, cibi deuictis hostibus consedille. incipit a Gaditano freto,&finitur AEgypti , ab Aquilone mediterranto mari coniunct ab Austro A thiopico oceanoMuscipitur. Habet regiones&prouincias Tingitanam ωCaesariessem Mauritanias. Numidiam, Libya, Carthaginentem,Bisantium, Cyrenaicam, quae Pentapolis dicitur, Egyptum d A thiopiam, Mauritania itaq Tingitana a Tingis oppido dicta, habet ab oriente Matriam fluuium, a Septentrione mari Italico Gaditano freto alluitur: ab occidente Atlantico oceano clauditur, ibi Abilis columna,&Hepiadelphi montes Caesariensis mauritania habet ab occasiti Tingitanam, ab Oriente Numidiam,a Septentrione pelagus,vltra ad Carthaginessem regionem, ab Amps aga Numidia est, Massinissae clara nomine, de quo Ouid .lib. 6. G cis autem appellata est Metagonitis terra,vb Hippo regia & Aphrodisium ciuitates Accohe mappalia,hoc est, domus, pabulis permutandis, quemadmoduMisenensium opiliones,plaustris circumferunt. Deinde A istica proprie dicta,a cognomine totius regionis.Vbi Zeusis est, oppida, Carthago, Maxula,Vtica, Catonis morte insignis. Mox in ea Bigantium,quam Libit Phoenices incolunt, Syrtim minorem continens:ubi Hadrumetis: Leptis ciuitates, Cynipstauius, le
89쪽
gio Tripolitana, ubi Leptis media, quae&Neapolis cognominatur, Syrtis
maior. In intimo sinu Philenorum arae. Ultra Cyrenaica prouincia, eadem Pen Cytenaleat 1politana di habet verius meridiem gentes Garamantum & AEthiopum, a Septentrione mare Libycum,finis Cyrenaicus in Oriente est Catabathmus oppidum, inde ad Orientem Marmarica, quae ivlareotis Lybia appellatur Huic Marmatucontermina est AEgyptus regio Nilo proxima,cui aborientis parte iungitur Iu ca.daea, Arabia petrea,&Erithraeum mare:a Septentrione aegyptiacum ab Austro AEthiopia est, regio pluuiarum omnino ignara,sed post aestiualem reciprocatio . nemini datione Nili amnis foecundatur. Vrbes eius insignes, Alexandria, o 'L 'μφῖ
iiii aegypti caput, ibi S. Catharina Costi Regis filia martyrisata est,Babylon, sj j u. olim Babulis & nouam bylonia, imodo Kayrus vel Alcayro Huic contigua Me 'phis. Sub 1gypto AEthiopia est Tum ab oriente Troglodytica regio. Deinde vix homines,magis' semiferi,auctore Mela, gypanes &Blemmyes, quorum capita abesse traduntur,Satyri sine tectis passeim ac sine sedibus vagi habentio tius terras quam habitent, CInocephali, Colopedes,sive onoculi, nigriri horribiles sine capite. Alit&Africa Elephantos Dracones, Rhinocerotes , Tigrides, Basiliscos,in musta genera serpentum.
SI A tertia pars terrae,ab Asio Manasi Lydi filio dicta, a tribus partibus tangitur oceano, a meridie Indico meridionali, Septentrione Scithyco, ab oriente Eoo, ab aduersia parte habet Europam & Africam, pelagus quod inter ambas immissum est. In ea reperiunturmultiformes iatrae hominu erigies, ore gentium mores:est
praeterea terra fertilis temperata, omnium animan- . tium genere cultissima. Huius teri ce gentes, urbesnes,ad hunc modum sie habet. Primo Asiae caput est Potus&Bithini deinde Asia proprie dicta, Phrygia, Cappadocia, Lycia Caria Pamphilia, Mysia, Arnaenia, ubi Tigris&Euphrates iiiiiiij mnieridiem labente, m' 'exoriuntur. Post Cappadoces hominu primi sint, qui unico vocabulo Pontici dicuntur,deinde Amayones, ad Tanaim Sarmatae, Scithar ultimi. Casipium sinu ambiunt Casipii Medi, Hircani, sub his Parthi, Carmani, Persides iuxta sinum Persicum, Babylonii, Meliopolamis, Syrii. Spectant meridiem Arabes& sinum Arabicumpos sident Vitra Parethiam Aria est,Paropanisius, Drangiana, Gedrolaa, Vltraq eas India extra intraq; Gangen, Superiores ac Meridionales, ubi Flui.h. p. a. hist multa hominum esse genera indicat,qim humanis corporib. Vescerentur.Produntur&in Scithya Arimaspi,vno oculo in fronte media insis Arimaspinς5,qLubus continue bellum est cum Gryphis circa metallum. Sunt in quada m000ςvli
90쪽
Imai montis conuallo homines sylvestres auersis pommra plantis eximiae velocitatis. In multis etiam montibus reperitur hominum genus capitibus canini Monost pro voce latratum edens. Item hominum genus qui Monoiceli vocarentur,sin . gulis cruribus mirae pernicitatis ad altum . Eosdemque Sciopodas vocari asse βς φῖ'βφ' i maiori aestu hum uacelites resupini, umbra se pedum protegant. Rursii homines une ceruice, oculos in humeris habentes Circa sontem Gangi sandix Asὶ0 Ri Astomorum gentem sine ore, halitu tantu& odore viventem prodit super hos x g - Pigmaei narrantur, laria nascetium mirabilia, isostruola hominum genera idem Plinius tradit.
MERICAE, quae mmc quarta pars terrae dicitur, ab Americo Vesipucio, eiusdem inuentore nomen ortita est. Et non immerito, quoniam mari undique clauditur, Iusula appellatur. Ptolemaeo autem & antiquioribus propter nimiam eius
distantiam incognita permansit. Inuenta quidem anno Ch
sti 1 97. ex mandato regis Castiliae propter eius quoq ma-- gnitumnem,nouus mundus appellatur.In ea incola nudipenitus incedunt, Antropophagi fiunt crudelisisimi in sagittandi arte certissimi nul lique obediunt, Dominis ac Regibus carent. In utroque sexu natatores existunt fortis simi Ferrum,caetera Netalla non habent, sed pistium Manimalium dentibus siuas armant sagittas. In ea quoque reperitur animal habens ut pectore 'trem quendam natiuum, quo foetus hinc inde secum fert, nec nisi lactandi gratia promere solet. Currendosunt leues admodum atq velocissimi. Diuitiae eorum sunt variorum colorum auium plumae, ac lapillorum quorunda multitudo, quos ornatus causia ad aures & labiasusipendunt. Vnionesvi aurum, caeteraq similia
pro nihilo habent. In dando liberalissimi,cupidissimi accipiendo perhibentur Sanguinem quoque in lumbis tibiarum pulpis comminuunt. Alij derunctos
cum aqua victuq inhumant aliivexo morte hact1ntes in bombiceis reticulis mei circa ter duas arbores in stivam ingentem,appositio victu,sii pendunt, totam diem 4ςt 'ς circa susipensium fallando conmmunt Coelu, Solem,Luna& Stellas adorant.Ιllom domiciliacampanarum instar labrefactassint, his palmam deiper contecta. Seminibus carene, ed arborum radices in farinam comminuunt. in panes conglutinant. Porro hac infitia in ea mundi partesita est,qua Sol nobis Germanis demergitur Quamuis in nostra charta appareat in oriente,oportet enim ut appa quam vocant)incurvetur, donec aequinoctialis quum terraVna cum aquis,quatum ad maximas ii partes,rotunda existat in circulum persectum redigatur.Deinceps apparebit nobis in occidente. Habet autem America uastulas adiacentes
quamplurimas, ut Parianam insitam, fabellam, quaevi Cuba dicitur, Hisipantolam, in qua reperitur lignum Gutiarum, quo utuntur nostrates contra morbum