장음표시 사용
71쪽
ΡETRI APIANI ET GEMMAE FRIS. si
sanitate culti,dit, flores producit Hellesipontius verbuolstitialis a litius, omnia desiccat. Postremo in aequatoris occasu Fauonius, frigidus <imidus, phlegmaticus, frigora relaXat, flores educit, morbos, pluuias,& tonitrua facit. Eandem ire collaterales, scilicet, Africus Corus naturam habent.
Solent etiam regiones ad inuicem comparata per ventorum situs, aut secundu plagas mundi describi. Ut cum dicimus: Hi stania habet abortu Pyrenaeos montes O Gaialium. Item Germania clauditur ab Occas Rheno fluitio. c. Tali via Geographi fere omnium locorum situs describunt, ct huius cognitio plurimum ex re nautarum est,qui longinquas adire regiones conantur. Nam illud inprimis ipsis considerandum est, inquam caeli partem dirigenda sit prora, ct quo vento duce opus tabunoloco ad alterum tendenti C0f 0gxabus Cosmographi per exsuperiorum cons deratione regiones distinguunt, ceu per parat titios meridianos,ct similia Ut cum dicimus, Roma habet latitudinem I. partium,ctio. minutorum, longitudinem 3'. partium is trientis. Talem disserentiam Cosmuraphias Geographia Ptolemaeus libro primo capite i. adsignat. Est autem ventrusecundum Physi νς' ' 'cos, exhalatio calidus cca uteralitersecundum terram mota Sortiuntur vero sua nomina pro diuersiis, quibus impelluntur mundi partibus Vbi notandum, quod expeterum sententia cuiust regionis horieon inia. statia diuiditur, qua ventorum nominibus inscribuntur. Quatuor principales sunt venti, peliotes, vel Subsolanus, flans ab ea parte qua Sol in aequinocti, oritur, hic item Levans nautis quibusdam dicitur Zeph rhuie Fauo PQRςh nius ab occidente irruit iunc nautae Ponentem vocant sparctias vel Septentrita polo stua media noctis anguis procedit, I drographi Tra montanu dictus suster vel Nothus a meridie oritur . Horam autem quilibet binos sociosybi costaterales habet. Subsolanus Gnim Caciam pel Helles'ontium versus Septentrionem Iuru vel Culturnum ab alia parte iunctos habet. Zeph ro Libs,el Africus ab Austro iungitur Iapyx vel Corus ab altero latere. Septentrioni Boreas vel squilo vicinus est,uersus ortum Thrascias Circius e Gallicus versus Occasum, ustro Libonotus ab occasu, Euronorus et Euro suster ab ortu adiaeet. Tali distinctione veteres contenti fuere. Nautis alia ratio ventorum est. Hi enim horizontem inpa partes diuidunt, aut in L. entosique suis nominibus compositis ex quatuor principalium ventorum nominibus distinguunt. De qualitate autem ventorum
hocsciendum est, Subsolanum cum duobus sociν calida o fcca esse natura Zephyrum frigida ct hutnidae gustrum cum vicinis virinquesecijs,calidum is humidum,ideo ronitruosum, pestiferum, insaluberrimum Septentrionem econtrafrigidam siccum, O maxima ex parte animantibus, frugibus non aquesalubrem.
72쪽
nauigandi officio, de q inuenienda longitudinis differentia, . Gemmae Frilis Appendix.
AZ sane veterum ratio fuit .ventorum regionibM distinguen: is, quemadmodum ex ristotele, sui Gellis, Macrobio, caliis multis colligere licet Verum i drographi recentiores ad exquisitiorem nauigandi rationem stectare putarunt, ut in multo plu-nres regiones ventorum terra mariss superficiem distinguerent uassa. evios distinguunt quorum quatuor tantum, qui cardines occupant, cum veterum descriptione congruunt, Subsolanus, Fauonius, Septentrio, Auster atque hi in quatuor quadrantes totum orbem secant ac deinceps inter hos . medios e
73쪽
ΡETRI AD IANI ET GEMMAE FRIS. 13
uvi nominibus dictis. Quemadmodum clariu exscbamatesequentico licere licet, in quo de praestitimus, ut cognita disserentia longitudiniso latitud duorum locorum,facilesciri Ogit in quam caeli plagam dirigendasit prora, ab uno loco in alium nauigantibus,aut quo ento duce eo sit tendendum: Locum eriimia quo abeundum stan centro instrumenti con- iuvimus deinde disserentiam longituriviis insuperiori ordineo inferiori numeramus, auedia linea dextro sum, si longitudo loci ad quem tendimus maior it,aut magis in ortumendat: ab eadem vero linea sinistrorsum in utroque ordine, si minor longitudo fuerit,aut ccidentalio numeramu3,atque his punctis sic inuentis egulam applicamus,aut flum ex-eUum. Eodem modo disserentiam latitudinum numeramus in dextroo flviistro ordina uadrati,a media lineasursum, latitudo secunda in Boream maior uerit deorsum vero,
latitudo locisecundi minorfuerit, aut magis Australis ius trins ex oppositis lateribusic faciendum, indeo ex his quos punctu lum extendensum est,aut regula applicanda. Vbi igitur duae haregula, aut fla duosesecuerint, ibi secundi loci ad quem tendimus 'inmuginandus est. Demum centro regula applicario loco iam inuento, seudet eundem mundi plagam in quam dirigenda prora est, nauigantibus in istum locum. regione ver unius indicatur,quo duce opus erit. Q d locorum propositorum exigua admodum fue-int longitudinum o latitudinum differentia, tum denossingulos quadratigradus prosi ulis mitatibus aestimareticebit: etri perati longe perseetior. Quis siminuti, tantum replican rur disterentia um inguligradu quadrati, singulis minuti, restondebunt com- nodisiime. Vice versa quos inter nauigandum, exui ferentia latitudinis cognita, ct plagaciundi in quam tendit nauis, cognosceturDVitudinis dissereηtia peracta. Numeratur emim Laii uis, alitu maior aut minor 'tantea dictum s)alinea media: isterminis utrius appllica maior aut ur regula, notaturi coη tactvi eius cum linea a centro egressa, quae plagam mundi refert minor. aquam nauigatiosacta est, atque ibi punctu locatur. Deinde regula ducitur pergradus rupremi ac infimi ordinis quadrati aequales numero.donec ipsa puncto iam facto applicetur, tum enim regula disserentiam longitudinis quaesitam indic4bit. Quod sane pulcherrimum est cogηitu. Nam magno quadrante aliquo, quotidie latitudo addiscitur ex Solis altitudine ineridiana aut tellarumsumma altitudine, ut multis nos imum est Plaga veroMundi nautis notismasunt, modosecundo pii liceat vento unde longitudines regionum probe corrigi possent. Haca nemine νnquam tradita inuerit, quamobrem non piguit huic Cosmσ-rraphico libra adiungere,ut omnibus modis Reipub.Cbristiana projesem. Verum es hoc ih Ei, bes obiter adnotandum duxi: haud parum disserre itinera pedestria, a ijs nauigijssunt dest lata
Nam istasemper per circulos magnoisphaerae intestiguntur fieri, ut recte V Vernervi demon rum a ma- grauit commentarijs in Ptolomaeum aditis. Marina vero profectiones, maxima ex parte rinis profa curvaesunt, quoniam raro per circulos magnorspha sunt, sed aliquaud per Parassetos 2 άμ' inculos aquaioris,pidumsemper nauis in ortum vel occasum tendit. liquando vero ριν ' maximos in sthara circulosat quando ab austro in septentrionem aut econtra nauigatur,rumsub meridiano circulo nauigatur: itemsub aequatore tantum in ortum occasumve nauigantibus . Alijs autem omiaibus directis licet secundum Magnetis ductum navigatio Uibus, curua sunt itinera,quae circulis maximis non sunt miles, neque parallelis,sed nequa, circu-5sunt, verum linea curua tantum, omnes tandem in polorum alterum concurrentes:
quemadmodum ingenerali nostra orbis descriptione iamdudum euulgata claresatis apparet. Quamobrem longe aliud intePigere oportet,cum dicimus locum quempiam ab altero in orIAmycrgerem terra, pes etiam inmari, O cum in ortum tendenda eo nauigadum est.
74쪽
Nam qui in ortum navigat, parallelum circulum aequatori describ;t, quod ob Magnetis du- cIum euenit, cuius linguia in nautico instrumento semper in tali profectione rectos augulos cum quocunque es icit meridiano Qui ver in ortum re stici Aequinoctialem, is adjunctum aliquod in aquatore notatum necessario dirigitur,st, id per maximum θbarae circulum. Ideo nauigationes non re=onden veris muηdi plagisci quas nos circulis magnis inpha ra superscie distinguim m. Verum hocsolum habent, ut recte indicentiu quam coeli partem continue vereat navis ab eo loco in quo momento quovis fertur ipsa nauis, non autem ab eo unde primὰm delata est . Harum rerum demonstrationes cum prolixa sint , in aliud tempus seruare magis oporranum ridetur. Multa enim hacsteculati requirit de Magnertis natura, ct eius deflexu a veroseptentrione, de ventorum ortu, de circulorum instiara superficie concursu vario,qua omnia Cosmogra hica elementa ungesuperant. Quamobrem ut hac nostra, exigua licet munuscula grata sint benignis Lectoribus tantuna cupio. Maiora suo tempore, si Deus vitam produxeriti occupationesquἡMedica permiserint,emit
I Ndex Magneticus,quem vulgo Compassum vocat praecipua uavis pars est, ad recta nauigatione necessaria nuenta ante annos circiter treceios.Ne que hactenus causam nouit mortalium aisquam curserrum Magnei qe frictum Polum Boreumsemper θectet citra sequatoris lineam ct Austri- num trans AEquatorem. Attribuunt id quidem omnes proprietati occulta: ali Polorum,ali ipsus lapidis ferri, mixtura. Quodsiiu cardinum Boreio Austrini pronietate penderet, non declinaret index, ut Nautarum testimonio, declinat, dum Borrha-peliote versus nauigatur nec ex insula Tercera,quaestini borearum. ab Histant,s disitans roo militar Occidentem versus, recta linea ab oriente in Occidentem, nauigandositum mutaret, dum testeola Magno Magnetis insulamsub Polo sitam, prateritur.
75쪽
ΡETRI A PLANI ET GEMMAE FRIS. ues
Quadratum nauticum stemmae H ij.
Longitudo minorsiue occidentalior longitudo maior siue Orientalior.
76쪽
Atipodibis iue antichthonibus, Periscus
Mnis igitur terra quadrifariam diuiditur. Auctores enim,put Cleomedes alii, ciunt tu quolibet meridiano,& ad quelibet punctum cuiusuis meridiani, quatuor habitationes habentes quandam inter se rationem seu proportionem. Quarum primam nos incolimus. Etiam pro prima habitatione potest accipi quilibet locus seu punctus in toto terrarum orbe Alteram habitantilliqui Pertoeci,id est circumco appellantur Tertiam vero habitationem Anioeci, id est, anticola possident. Quartam illimam regionem seu habitatione, homines quos Antichthones siue Antipodes Vocitamus tenent.
Ntipodes dicuntur, qui nobis e diametro vestigia obvertunt, similem coeli verticem aeque ut nos vident. Et cum illis nihil comune habemus, sed contraria omnino : quia cum nobis Sol aestatem emcit, illos dura hyems opprimit. Et cum apud nos dies ha-- betur, Antipodibus certe nox emcitur contra, quando illis dies est,nobis redditur nox. Quando nos diem agimus longilsimum,apud illos nox longilsima, breuissimaq dies statuitur. Quos tamen Lactantius Firm vitalias imprimis eruditus, liba Ca. 24 pueriliter errans, luis stramineis doxijsq; argu mentis esse negat, deridetq Mathematicos, qui terram quantum ad maximassii partes sphaericam esse dicunt, quod etiam certi1simis ostensionibus&subtilitate Geometrica demonstrant, id quod experimentis quoque latis cognitum est. Quem sequutus est August. lib. 1 6. cap. de Civit. Dei,sic stribens: Qui vero Intipodas esse fabulantur, id est homines a contraria parte ubi Sol oritur quando occidit nobis,aduerta pedibus calcare vestigia,nulla ratione credendum est. Non itaq hoc dubites suauisisime Lector quod Apostoli Christi inter se fuissent Antipodes, qui conuersis interse pedibus stare solent,si Iacobus Maior fia40xipodς ter Ioannis Euangelistae filius Zebedari auram spirasset in Galicia, ubi nuc corpus ipsius Cut dicunt requiescit, sicut Thomas Apostolus in India superiori. Certe Indi quia diametrantur fere Hispanorum sunt Antipodes, vestigia Hispanis, econtra Hispaniandis obvertunt,4 terram aeque calcares let quamuis non adeo praecise ecundum dimetientem,tamen hac in re nihil distare videntur, Antipodesq; dici debent. Hoc idem verusimus ille Strabo auctor non publicandus assirmat,dicens: Antipodes inter se quodammodo esse nesci nolimus. De quibus lege Plinium naturai.histor.libro .capite Q.Volaterranum, Momnes fere Geographos.
Ntipodes vocant eos qui in terra conuexo nobis oppositi incedunt,aut alios quoscunque diametraliter oppositos,qui nobis videntur capita deorsimi, pedes, sum sum habere cum reuera ita nonsit. Qua de re acres sunt controuersia inter au- , et ores, tum Ethnico , tumChristianos viros doctos,quiam ipodes esse negarunt. Esantipodum Undi His.
77쪽
Ddam nomen in Bibliis miniine reperiatur,non esse tamen eredere minime nos cogit amotegitur ibidem erram rotundam esse,atque a Caeli Sole cingitis ambiri. Itaque mor-rales omnes,quocuus sint locorum capitasursum pedes deorsum gerunt, recti' incedunt, similes rorarum radi s,quarum medium infixos radios excipiens, sprocedente curru=xum quiesceret, omnes eadem rectitudine rota inhaererent Breui omnes fere Philosophi antiqui. restibus Plutarcho, Macrobio,pluribustalidis, Antipodes affirmant. Us nomen hoc Antipodum adeo νulgare t paucisint qui dipsum non legerint aut nominari non audierint,adeoisemper fuisse a diluuio buc,s atque ita prosus certum est Antipodas esse. Quamuis in Ethnici bilosophi pertinaci animo semper sustinuerint itera nostro hemillhario ad
eos nasiquam patere,aliu/tamen deprahenderunt, ct Histanorum 2 Lustianorum nauigationes. Credibile quidem est iter hoc Indis semper incognitum mansisse, cum nauibu car rent ἡρ is tam longa, diuturnae,cti cili nauigationi,qualem per oceanum perficiunt Hi- staηi arsus temporis iter hoc addi tritum ac notu est, ut quotidie illuc nauigationes μα- an Hillani, atque ita experientia contrarium docet, quam Sapiens antiquitas sen-rjt: cum luce clarius fit,nauem Victoriam nuncupatam totum terrae ambitum circumnauiag 1se, introrumque antipodum terrainlustrase,qua triennio post primo soluerat insistasiam est reuersa Parris certi fimhm est eos qui in ima, Custo, frequipa Utint, Antipρdelesset is qui in Calicuties Zeriana, Insulis se regionibin Asita maioris habitant: ct Molaccas aromatum in alia sntipodes se his quae in Guinea degunt. Quare Pliniin recte dixit Taprobanam antipodum esse quum antipodessint AEthiopibus qui Nilifontes accolant, o Merrea occupant. Si ct Mexicani Antipodes sunt his qui Arabiam felice incolant.
ci Ericeci,siue circumcohe dicuntur, qui eodem S,meridiano, eo- demque parallelo circulo manent,cumq; illis communia sere om-s nia habemus, quum eandem simuletonam incolamus. Et 'aria nobiscum agunt anni tempora, scilicet hyemem, aestatem,autum, num,& ver Paruer dierum noctiumque diuersitates, hoc est,incrementa, decrementa,& huiusmodi alia. Hoc tamen dilcriminis est, quod cum Sol nobis diem efiicit,apud illos noctem esse ratio ipsa demonstrat Tamen non eodem temporis momento occidit nobis Sol & illis oritur.
De Anioeci S. AΝtoeci siue Anticola dicuntur, qui in eodem circuIo meridiano nostro
lateri astant, latitudinem austrinam latitudini nostrae aequalem, consimiliter aequalem longitudinem habentes . Qui etiam paria nobiscum tempora agunt,sed non pariter.
Ntarciseu anticola Hil'anorum Germanorum, sunt Urropotam accola, s lagones stricti Mugssia1uic accola Incola verbiistanta Notia Castellanorum sunt amatiles appellationes hae confundantur, Omnes, antipodes dicantur.
dicuntur, qui sub poli mundi constituti sunt. Ita dicti ratione Vmbra: quia illis molarum more per medium anni currae alum umbra circumuoluitur. H
78쪽
noua, qui perperam impropriὸ nominum confusione antipodes appellantur.
A phisicij vero dicuntur manentes stib AEquinoctiali circulo, quos Sol qua-- Atuorvmbris verberat.
Ex umbrarum ratione tria habitationum nomina oriuntur, Amphisi,scilicet, Uet roscij,o Per c j. Amphiscios, vocant autores, quorum4mbra in utrami partem, pura austrumo Boream iaciunturi eteroscio quorum umbrae in altearm a tum pergunt partem. De his exemplum apud Lucanum est Ignotum vobis Arabes veni-yς si j i, bis Fmbria mirati neviorum uiresiuistra . Perisci vero sunt, quibin umbroin modum molarum circumr'rantur. Sunt autem tales quiculis si Zonis extremui Hςx xψς Luam, ut pilappio vicini Heterosci vero sunt, quicun in Zonis temperatis, scilicet in- ter circulos polares tropicos habitant, ut Itali, Hilani, ct totius Europa incola, cu Asia Amphisti maxima parte Amphisci demumsunt,quorum inter duos tropicos,aut sub torrida et ora habitatio est, νι AEthiopes, Arabes, Indi. Rursu populi ad inuicem collat aut dicuntur
79쪽
ΡETRI Ap IANI ET GEMMAE FRIS. O
ct parallelo, O sub eodem meridiano continenturo interest mediat polus mundi iique eandem rationem temporum anni habent, quippe cum illa byems est etiam hi h3bernantur. Verum horaru alijs multum distant, nam cὸ issis media dies est, his concubia nox ingruit. Talasseresunt insiuiarum fortimatarum incoia, cum Sinarum populis Anioeci sunt quorumpitus est sub meridiani alicuius eadem medietate Verum parallelus vel latitudo ν 80t ςi'mus region tantum ab AEquatore versus Austrum, quantum alterius punctum verticu vel latitudo persus Septentrionem cessit. Sic 'ptii cum extremis sphricae habitatoribus su- eci dicuntur. Et hisimul in contraria anni tempora incidunt, his enim 'emeexistente.
din pue Diuinaugustinus, ct Lactam
B aquis igitii cum omnis terra quadrifaHam secetur, Insula aut sit Insita, aut Peninsita, aut Isthmus, aut Conti quid. nens. Insiuia itaque est ea pars terrae, quae a maioribus terra partibus sieiuncta, undique aquis alluitur ut Rho citis,Sicilia, Corsica,Taprobana,Iaua,America,Anglias sandia. Peninsitasse Chersioniaevis, quae plane Insitas non est, neque Continens, sed undiq fere aquis clauia, 'siqua ramen angustia continenti annectitur. Et simi
quatuor inligniores: ut Peloponnenis,am totius Graeciae quondam dicta, nunc autem Morea dicitur, in mari Mediterraneo sita Aurea Chersonnesius in mari Indico meridionali Cimbrica in mare Germanicum siel extendit Taurica Chersionnesius in pontum Euxinum citra Bosiphourna Thracium procurrit ubi Maeotidis exonerat Pontum, circa qua etiam Danubius Cantatissimus Rhetiam, Borariam lolim a Romanis: Graecis Vindelicia dictaὶ Vtramqtae Paninoniam Daciam, Misam praeterfluens, Pontum sibit& emoritur L hsavis dicitur terra inter duo invia conclusa. proprie tamen iter ad Cherlonnesum porrigit. Vt Corinthiacus inter Achaiam de Peloponnesium quem nauigabilitaue Demetrius Rex, Dictator Caesar, .Princeps Domitius Nero inraulto Vt omnium patuit exitu incepto,perfodere tentaverunt. De quibus eis gelsin naturai. hilli. . cap. . Dorsium Arabiae inter Sinum Arabicum& mare Azgyptiacum Pania quae ducit iter ad Cimbros, dc tota Italia. Continens
80쪽
dicitur omnis terrasilida sue fixa,quae necInita,nec Peninsul nec Isthmus est: Sed tota sibi constat, coliceret,alii tantulumlainen quod nullius est mometi si nubus maris fracta consipicitur. Vt Misinia dulcis patria, Saxonia, Boherrua, Boiaria, Dacia, Turingia, Pannonia, Sueuia, &c.
rum terra superficies non nasit neque contimia, sed diuersis mariu si nubm perfusa,atque adeo pe Minterrupta furore eam potem qua tota fere maiori supersiciet comuncta fit, Continentem ocauerunt,uel terrainfixam, ut sunt Europa, Asia, ct ybrica Insulam autem rotauerunt plagam terra undique Oceanini fluctibus circumfusam cta maiori parte habitabili, portionis dissectam vi, Anglia,
Sicilia Crota, cte Peninsulam vera sine ber Onnesum, quo pene' ''' ' , tila quia ,bis f. ta viari cirιundata eIt sed angu* protractu maiori yarti terrae bab Hum exempla sust Ita ita, Pelopomesin Isthmos. AE aQ vi quidam terra tractus inter duo niaria comp intera Oonas, in raphorum visunt Regio gnumsrouincta Geni, Populin Oc. - Μρ', Titiministacte. Rursus aquarum vili ηmen, Rivus in e Sinus
Aut Instula: ut America, Sicilia, aua, Rhodus. Moraea. 'Taurica Chersonnesius.' Aut Peninsula Aurea Chersonnesius. Omnis terra est ut cimbrica Chersionnesius.
Aut Isthmus.c Dorsium Arabiae. CDania. Aut Continens ut liliusia,Pannonia Boiaria, Saxonia. Eouidem istiusmodi diuisionis formulam propter Tyrunculos qui in principiis Geographiae minus versatisiunx, hic coram siubiuimi s