장음표시 사용
321쪽
TANVS, IO. B VHINus aliique, indefessi rei herba riae cultores per emendatas descriptiones et ad positas figuras, viam ad plantas addiscendas facialiorem reddere quaesiuerunt. Sed, o quaenam
adhuedum dissicultas i nomina quilibet pro arbitrio imposuit plantis, et maxima in dies oriebatur
inde confusio. Hinc eae stitit magnus ille C AsΡΑ-nvs gΑVHINus, Collectur plurimorum synonymo rum, quae sub proprio nomine in Pinace sua nobis communicauit, et non leue certe hoc opere XXXX annorum, rei botanicae conciliauit commodum. Ab eo tempore plurimi iisdem nomini-btis, quibUS CASP. AAVHINVS nominabant plantas,
et quisque haec edoctus, Bolanicus dicebatur. Nunc vero curiosiores Bolanici multas nouas et nondum descriptas, sic quoqUe eXOticaS, nec antea visas plantas deteXerunt, quibus in dies nume-rUS plantarum cognitarum adaugebatur, ita ut vix quisquam cuiuslibet tandem plantae nomen recensere et memoria tenere potuisset, nisi in systematicum ordinem et in varias phalanges essentillae diuisae. Primus forsan, qui de hac re cogitauit, fuit Co NRADus G ΕsNERus; Hicce enim iamiam anno 1577. de ea sententiam suam diuulgauit a), et in flore atque fructu naturam et cognationem stirpium melius, quam ex foliis apparere eXistimauit; verum, etsi quidem in Staphilagria, Delphinio et Aconito e Xemplum nobis ex hibuerit, non tamen integrum inde systema formare ausus est. Potior igitur laus omnino concedenda est CA EsALPINO, qui omnium primus hanc
rem aggressus, de fructu desumtum system exstruxit, et in libbr. de Plantis, Florent. I 583. no
a) in epist. medicinal. p. IIJ.
322쪽
bis communicauit. Postea MORI SONIVS in Anglia struere f. stema superiori seculo cepit, qui quasi nouus inuentor dicendus, nisi eX CAESALPINI libro eum prima elementa hausisse credas, quod omnino probabile videtur, licet ne verbum quidem de CAESALP1No ceu systematic0 in scriptis eius occurrat h). Aeque ac CAEsALPINus hic auctor ex fructu classes suas composuit, et in Hist. Plant. publici iuris fecit; sic quoque magnus sui temporis Ri1vs ex fructu desumsit methodum. Quum autem alii, arctis nimium circumscriptum esse limitibus hancce methodum, Cognoscerent, RIVI-Nus de corolla siue fore, eoque vel regulari vel irregulari et numero petalorum, facillimam,
I OvRNE FORTIVS Vero e X figura foris, naturae optime conuenientem et genuinam methodum struxit; hicce ex figura foris classes definiuit, ex fructu vero ordines distinxit; genera plurima optime,. et Veris quidem characteribus definiuit, et Gederatim, verum Boianices fundamentum ipsi notum fuisse, scripta eius sufficienter declarant, quare hunc virum Optime meritum esse de re bo-tanica, nemo negabit. Qui post eum viXerunt,
BOERHAAVIVS, IUSSI AEVS, VAILLANTIUS, DILLENIVS,
aliique, etsi classes interdum mutauerint, et in his ab eo recesserint, maXimam tamen partem in generum definitione eum sunt secuti, et tunc temporis magnam iamiam perfectionem scientiam botanicam adeptam fuisse, certulis est.
b Morsonius de Caesa tuo quidem ceu Bolanico
loquitur, inter eos vero potius refert, qui admodum confuse de plantis scripserint. vid. Praef. in Hist. Plant. Oxon. P. II.
323쪽
VERVM enim vero, si unquam, hoc certe seculo, plane reformata et quasi renata fuit Bolanica, sapientia atque summo labore magni illius eciae Decoris, Equitis de LINNE. Varii enim iamiam Bolanici, accensa per TOVRNE FORTIUM in hae scientia luce, bene intellexerunt, receptas hucusque fructificationis partes haud sufficere, ad quaelibet plantarum genera satis lassicienterque definienda, atque a se inuicem distinguenda, plures itaque fru ificationis partes disquirere, easque constantes, et in has simul attendere, necessum fuit, quae in definitione concurrentes nos degenere aliquo certos reddere posiint. Certe, si quis unquam in hac re multum praestiterit, LIN-NAEus fuit, ceu qui, quibuslibet tunc temporis inuentis systematibus , rite antea pensitatis, quantum dest adhucdum perfectioni Bolanices, bene intelligens, summo labore atque industria aggre sus est opus. Quamlibet iste plantam, cuius copia ipsi est facta, denuo maximo studio et cura disquisiuit, partes potissmum fructificationis sollicite pervestigauit, illas, quae antea promiscue
saepius a Bolanicis usurpabantur, accuratius definiuit, novasque addidit, terminisque quamplurimis nouis hanc scientiam locupletavit, sexum plantarum a vA ILLANTIO c) egregie iam demon-
e In sermone de structura Florum, Lugd. Batav. 4to nec minus in Epist. de connubiis Florum, quae illantii Borani eo Parisiensi est praemissa, sexum Plantarum egregie descriptum legimus.
324쪽
stratum , e X tra o1nne dubium posuit, et, quod
primum fuisset ponendum, Dystema inde suum δε-
xuale struxit, quod, etsi non facillimum videatur, certissimum tamen inter omnia huc usque nota existit. Verum quidem est, fateor, dissicile nimis tyronibus primo intuitu videri, cum partes si uictificationis interdum nimis paruae, et tot termini artis sint ad discendi, antequam scripta eius
lassicienter intelligi possunt, sed hi ipsi termini doctrinam botanicam magis iacilitant, quam dissicilem reddunt , et multum certe LINNAEvS de reb atani a meritus est, quod hoc modo cuiuslibet plautae completam definitionem paucis tantum verbis dare nos docuerit; porro ex definitione sola saepius nimis breui speciem distinguere abzlii; , cum duae, tresue interdum definitiones quadrent in unam, quam examinamus, Vel qU0que nonnunquam ne una quidem definitio exacte conveniat satis dum planta, cuius nomen quaerimUS, dissicile est, et ii maxime hac dubitatione veXantur, qui sine praeceptore et libris, in quibus idonsul, indu dubium soluere posset, rem aggrediuntur. Ast, etsi quaedam plantae perte: ae tructificationis, plures in cryptogamia occurrant, quae in-iordum hoc vitio laborant, id saepius plurimae unius speciei varietates caussant, et alia quoque paucis verbis additis vel mutatis, breui tamen manente Quod autem veteres dἱ mare atque semina in Plantis, v. c. in phoenice, somniarunt, valde obscurum est, et quae cum Zea, Cannabi atque Mercuriali expori menta fecerunt Gret D et Cameraretus, Ostendunt quidem, cos seκum diuersum in nonnullis dioicis cognou sie, non vero in qualibet herba assumsisse.
325쪽
nente definitione, emendari possunt: Porro nullum systema adhucdum exstitit, quod huius interdum ineuitabilis dissicultatis esset immune, nec longe plurium accusari posset vitiorum; tandem nonnullas plantas esse commutatas d) vel minus accurate definitas, non possum, quin latear; ast paucissima haec nec laudi tanti viri quid detrectant, nec ex culpa systematis sunt enata.
Plura de emendata Bolanica leguntur in dissi Liu-naei, quae exstant in eiusdem Amoen. Acad. Vol. VI. p. 3o5. et Giese e diff. systemat. plantar. recentiora. GGettingae I 767.
f. 3 PROGRESSUS IN HISTORIA PLANTARUM.
HA C tantum de emendatis systematibus protuli, sed haec non est unica, quam hodie acquisiuit res botanica, perfectio. Extra Omne dubium sexus disserentia est posita; characteres constantes et termini botanici, ad quamlibet plantam paucis, lassicienter tamen definiendam, ad
maximum commodum doctorum in arte ac tyronum sunt recepti, et his solis quidem aeuum nostrum posset superbire; ast accedit, quod iam ad finem seculi superioris in dies curiosiores bota-nici
d) Sie. v. e. Carduus fol. decurrentibus sinuatis, margine spinosis, calyc. pedunculatis solitariis erectis villosis Lin. non est Carduus acanthoides I. Bauh. sed potius Carduus caule crispo ei. Carduus vero foliis decurrentibus sinuatis: msrgine spinosis, flor. aggregatis terminalibus squamis inermibus subaristatis patulis, non est Carduus caule crispo I. Bauh. sed Carduus acanthoides. viae ei. His.
326쪽
nici adiregiones exteras se conferrent, ibique
inultas certe nouas plantaS RHEEDE, COMMELIN, PLVCRENETIVS, MAGNO LIVS, TOvRNEFORTIUS, PLv-
MIERVS, aliique, detexerunt, et Bolanicen iis locupletarunt 'quantumque numerus plantarum per
nem latebit. Maioribus plantis ferme ex quacunque Europae Prouincia cognitis minima quoque FLORAE producta, et hactenus a plurimis negle S a perscrutari ceperunt. MICHELIVS, qui maXimam copiam Fungorum atque Algarum disqui-suit, et ope optimorum microscopiorum, et mare imo studio in detegendis horum vegetabilium, antea pro e Xcrementitiis habitorum, foribus atque seminibus desudauit. Di I LENIvS Muscos praecipue et Algas maXima cum cura collegit, eXaminauit et optime disposuit, quae potuit synonyma cuilibet speciei subiecit, et in hac parte tanta praestitit, quae praeter eum hactenus nerim. Quanta Vero HALLE Rus, sicut in omni Bolanices ambitu, imprimis quoque in cryptogamia praestiterit, neminem fugiet, et scripta eius sufficienter testantur. f. . q- GENERATIO PLANTA RVM. VITAM cum H ARvA Eo per propulsionem spontaneam humorum definimus. Uegetabilia ex Variis vasis sunt constructa, quae humores continent, eosque propellunt, quo nutritio plantae feri possit; Vitam igitur plantis concedere nulli dubi-
327쪽
dubitamus. Omne vero vivum Ortum suum debere parentibus, quis est, qui dubitet; idem ergo
quoque valebit de plantis. Structitra enim vegetabilium nimium artificiosa est, quam quod generationem aequivocam ii S concedere possimus, quae diu iamiam explosa sententi R ab Omnibus cultioris ingenii viris nostro aeuo iure relegatur, nec in regno animali, nec in vegetabili locum habet. Per generationem igitur, quam aiunt uniuscam vegetabilia generari, cum ratione aeque ac eXperientia conuenit. Vbicunque Vero generatio fit, ibi feminam, quae proferat semina, et marem, qui ea foecundet, adesse, generatim in animalibus aeque ac vegetabilibus assumere possumus Nisi enim sint semina a genitura maris foecundata, nunquam noua eX iis nasci poterit planta. In animalibus alios mares existere, alias feminas, ac per amborum coniunctionem sobolem creari, nemo dubitauit; sed in vegetabilibus nullus ante V AILLANTIUM sexui in plantarum ita habuit certe cognitum, ut utriusque sexus flores ad semina procreanda absolute requiri, pronunciare ausus sit. Omnino vero sexus differentiam dari, et antheras quidem mares, pistilla vero feminas esse,
multa experimenta ideo facta, satis sufficienterque
euincunt atque eXtra omne dubium ponunt. Sed quod reuera quoque et necessario ad generationem plantarum antherarum praesentia, earumque
dispersio pollinis in stigma pistilli requiratur, quo
primordia seminum in germine contentorum foecundentur, varii dubitauere; luculenter vero id demonstrant experimenta; non enim foecundum semen proferebant istae plantae, aquarum partibus femininis fuerant antherae ante dispersionem Pollinis remotae, nec ovaria semen perficiebunt, st
328쪽
si stigma, per quod genitura maris intrare debuisset, erat abscissa. Luculentius, quantum tribuat ad generationem genitura maris, ostendunt plantae hybridae, de quibus praecipue multus est
Mirabili f) docuerunt, non totum globulum pollinis intrare per stylum, sed effundere tantum auram seminalem, qua rudimenta seminum in germine iam iam inclusa foecundentur. Cuius sententiae etiam est D. B. C. v OGEL D. Cum e Contrario HILLIus plantulam iam in polline inelusam credat, quae disrupta vesica in stylum et per hune in ovarium deiertur, ibidemque nutritur, substantia quadam inspissata inuoluitur, et semen nobis sistit; quod in Amaryllide ita euenisse afirmat si .
Quomodo vero fructificatio peragatur, LIN NAEVS ingeniose e X ponere conatus fuit. Curiosus igitur, oui plura de hisce legere cupit, adeat Auctorem l. c. et HILLIVM in plantis proliferis, ubi plura de anatomia plantarum et ortu itorum ex substantiis trunci occurrunt.
329쪽
f. 5 DE PROPAGATIONE PLANTARUM PER
SEMINA. Ra vs omnium vegetabilium est ex semine, et per hoc etiam vegetabilia propagantur atque multiplicantur. Omne VirtΠΠι ex ous, per c0H- sequens etiam vegetabilia, qu0rum jemina Gye oua, docet eurum finis, sobulem parentibus cui formem produceris. se LIN. Phil. bol. 3. I 3 . Sed semina sunt fructus plantae, omnem Vero fruetum antecedit flos, ergo quoque omnem speciem vegetabilium proferre fores necesse est. Flos autem et
fructus dicantur tructificatio plantae; fructificationem igitur de qualibet specie dicere poterimus, nuc ea destitui aliquam speciem credibile est, licet non in omnibus visus eam accurate dele Xerit. Semina sunt partus plantarum, uti florescentia absoluitur generatio; et haec semina primordium plantae iam in se continent, quod deinde acce dente fuido et calore congruo crescere incipit, sensimque euoluitur. Partes vero variae in seminibus occurrentes varia a Bolanicis acceperunt nomina. Curculum constituit primariam partem, in qua essentia seminis consistit; huius pars adscendens squamosa, Plantula, pars vero descendens simplex, Rostellum nuncupatur. Hocce corculum a Cotyledonibus inclutum tenetur, qui ei sunt vii, ut primo conseruent plumulam in semine laten tem a calore atque frigore, deinde quoque impediant, quo minus arescere facile corculum, et hoc modo destrui possi; tandem quoque niaximo usui sunt, quod succum hauriunt, cumque ceu
lainiam praeparatum lac tenello communieant COT-culo,
330쪽
culo, quod ob teneram substantiam et paruitatem eum statim sugere non posset succum, qui ad nutritionem, et ut plumula excrescere possit, requireretur. Deinde quoque Hilum, Arillum, Gr0nulam et Alam in seminibus distinguunt, quae
duae posteriores maximum commodum plerumque in disseminatione plantarum praestant, cum his appendicibus stipata semina, facillime quaqua- versum a ventis disii pari atque disseminari possunt. Haecce primaria est omnium vegetabilium propagatio, quam quodlibet vivum obseruare, rationiaeque ac naturae consentanenum est; et quae inde euoluitur planta, nouam plane, nec tantum
DE PROPAGATIONE PER GEMMAS. Ρες semina omnes plantae progagantur; ast, est alius etiam modus, per quem istae multiplicantur atque speciem continuant, idque fit per Geminas; quod in plurimis forte vegetabilibus accidit, cum e contrario in regno animali perpauca exempla constent, Vbi per gemmas vel ramulos propagatio fieri possit, quod tantum, ex obseruationibus curiosorum virorum, TREMsLEY, Elis, SCHAE FERI, ROES ELII, Pallas de Polyporum genere huc vSque constat. Gemmae non in omnibus conspiciuntur plantis; arbores imprimis iis gaudent, inde PONTE DERA et RAIus eas plantas arborum fruticumque nomine insigniverunt, quae proferebant gemmas, sed distinctione minus naturali. Quis enim maximas Indiae arbores ideo ex numero arborum excludet, quia nullis scatent