장음표시 사용
2쪽
rarum recte 5c commode instatuendo,ad iniuctissimum ec potentissimum Principem FRANciscvriRegem Franciae. rent, nec degeneri mente nati aut obnoxia forent.Quibus e sam ipsis artibus, eum honorem Romana detulit antiquitas, humanas ut eas esse scientias dicerent,utpote sine quibus existilitarent homines morum humanitatem ampleeti ac retine re vix posse. Et quidem cum hominum generi prouidentia duas naturae pr aestantias dederit, longe inter annitanteis,nobi lissimas , mentem atque sermonem, videbant illi eos sere qui cum proiniscua mitititudine annos traduxissent pueritia: dc adolescentiae procul ludis literatiis, vel semiferos ipsos esse, vel rusticitate praeditos infantiae non absimili. ius modi illorum euadere plurimos videmus, qui communi tantum sensu quasi ptaeceptore utuntur re magistro. At vero loquendi con suetudo,deterior sere tempore fieri solet,d ex patriciis vi ita dicam sensim ad plebeios transire,impetitorum utique numero multis exuperante partibus,Tum mens humana,ab inconabulis statim, tyrocinioque vitae,erraticis moribus ac meliodolis imbuta,ex perrenni contagione passim pollentis impe ritiae tu ordinem quodammodo caeterorum animalium redin
3쪽
gI se tandem non sentit, ni tamen numero ut dicitur exciripta sit originis insignitae nobilis* priuilegio.Etenim rem humanarum diuinarus notio,naturae quide illa veluti magiste Ho homini pubescenti paulatim agnatatur, ec sic in minioruconuentu,quasi in ludo sensus communis adolescit:planes in
virum iam euadenti cum aetate accrescit pro portione. caete rum Inchoata empla tantum,non plena,non iusta notitia,
sufficiens earum rerum intelligentiae,quae ad vitam instrum dam temperandanis comparatae sunt. Quare dc in disceptandis forensibus controuersias,ec in dirimendis litibus, quanta uis prudentia sensus comunis,tamen latis ciuilis indiget prudeliae,aequitatish ab iis hominibus proditae qui de iure olim
responsitarunt:& rerum supradictarum notio,ium naturae bene Io anticipata, tum conuersatione ciuili adaucta 5c roborata, adhuc tamen est hebetior,quam ut par esse possit calis
gini discutiendae quae vitae nostrae incubat. At intra ea quisdem calliginem,desam, veluti quandam nebulam sallacium
imaginum,atq; inanesum lamarum,latentem vetitatem,sum
mis boni natura,philosophiς comitatus olim indagare,ac per omnia naturae vestigia persequi instituit, studio sane acri ecvehementi.hominesis non pauci qui sese in esus familiam v riis e stirpibus sectarum adomuerant, acerrima contentione 'Imorum secerunt,posthabita corporis sortunarum, cura, disdiplinarum ut honestissimam facultatem sibi primum compararent. deinde earum adipiscendi viam quandam posteris, ratione ac praeceptis munitam traderent re procliuem,quoadesus fieri posset. Et vero eorum quidem nobilissimi indignum esse censueriint,naturam humana ignoratione sui primu,dein moria peruersitate,quae diu inter mortales inoleverat, de gradu naturae sublimis deiecta esse,quae cognata erat ipsa a prismordiis rerum, illas diuinς. uam ob causam indignita tem 3,homines inestati Hertatim quaerere institerunt,cur ipsa hominum natio,recta ratione lapsa,quasi intriuias viis copia
4쪽
issi laceret per laema,m us multoriam conuenticulis quae ciuitates vocantur. Ital inter Grecos homines motibus ac lingua caeteris cultiores,extiiterunt partim qui sophistae, partim qui philosophi dicti sunt.Qui cum in muneribus vitae ciuilis, ait in sermone barbatissmos,in rationalis 6c in moribus soloecismos inualuisse cernerent,disciplinam honestae atq; emeda tae vitς profiteri aggressi sunt,eamj colendam esse & retine dam multis persuaserui. Haec porro do strina,quasi quaedhinartifex dc magistra expoliendae humanestatis re concinnandae,
literarum nunc bonariun appellatione censetur .cuius doctrianae fines multo laxiores sunt ec ampliores, q inscriptio ipsa
praefert multitudinis opusione .continet enim omne comerciuati uniuersum quod cu musis haberi potest sane variu ipsum ec multiplex,&quoquo versus longe pertines .Praecipue VerophilosopHa lautioris citc magistra, rationis. reeis antistes, ait interpres oraculoru eius,admitacula vitae peperisse oc re liquisse creditur: quibus homines nimia de corpore meti Mobids humi serpetes ut bruta am mantia,excitare tande sese possent,6 assurgere ad cogustione suit ex eo, intelligetic gradu sursum facie erigere,ad ccclvj aspirare. Vnicii aute huc sco pum fuisse olim philosophiae, bolus quide certe vitis atllio nestis culic ait probatae,nobile illud praeceptum indicio est, γνῶθι inserpaucis it opinor satis animaduersum,suis, poderibus expeium,ati etia fortass e paucissimis:in teplo quondatoto orbe nobilissimo cosecratu, nu caput prudeliae oracu lom. huc em summa humanς sapietis pertinet.Circa hoc philosophia dc de natura ec de moribus dissercs,praecipue cometata est. Id deniq; mortales inter diuos olim resatos,diuinis honoribus gentium festis donatos: coelum ut suspicerent ad monuit Memas despiceret at ptemporatia .Postremo is fuits elisus cis sinule veri est saeculis illis antiquissimis quae horoas dicuntur edidisse. Indidem illa nobilis sabula de Her cute,quem ut est apud Xenoph5tem in secundo Commemo rationum, Prodicus illa doctus scripsit, cum primum pube
5쪽
scere quod tempus a natura.ad si gedum quam quislviam vivendi sit ingressurus,datum est,enisse in solitudinemratque ibi sedentem,diu multum p dubitasse, cum duas cerneret si aS,Vnam voluptatis,alteram virtutis,utram ingredi melius esset.interim autem ipsi foeminas duas apparitasse stativa grandes:alteram aspeetii decenti, liberali 3 ingenio,ornatu corporis nitido, pudorem in aspectu praeferentem, ec modestiam ingestu,veste candida indutam. alteram corpulentioris habitu dinis,lc simpliciter educatam,ornatu exquisito cultam: sic arete coloratam,ut re cadorem cutis ruborem maiores veris
ementiretur:in motu corporis at s habitu ita affectam,ut pro cetior appareret quam serebat natiua magnitudo: ulis etiaexpassis:tum ea veste indutam quae maximum corporis decorem efficeret: terim seipsam oculis circumaditis perlustrat tem,identidem p aspectantem,ecquis in se oculos couerteret, atque umbram suam obseruantem.quae cu iam propius Her
culem accessisset,illam alteram supra dictam pariter proprodi institist e verum hanc anteuertere illi volente,cursu ad Herculem venisse,atq; his verbis loqui coepisse,Video te Hercoles addubitantem quam viam tandem ineas vitae. qui si me amica ali auctore uti tibi persuaseris, ego te in viam iucundissimam simul oc facillimam ducam. α oblectabilium qui
dein rerum omnium impertiam tibi gustum: grauium autem rerum omnium ad extremum vis faciam te expertem da prismum bellorum negociorum, cura vacabis . In eas demum cogitatione tute veriabere,considerandii imprimis ut habeas,
quid cibi,quid potus inuenesas quod tibi gratissimum sit,quid
oculos tuos oblectet,quid taediun,quid ollaeta, ibi sit iucundissimum:quibus amoribus genio tuo indulgere, quona in do mollissime dormire,qua ratione omnibus perfrui voluptatibus,nullos negocio possis.Caue vero in mente tibi veniat, periculum esse ac metuendum tibi, nequando in deside tu inicidas earum rerum unde haec quae dixi suppeditari solent.vo
6쪽
to te haec vereri. nequast enim ad vitam te deducam labo is
ac aerumnae tolerantem aut avi mo aut corpore, ut inde suause
tates huiuscemodi suppetere tibi possint. Et quidem cu alienis seuere laboribus,tum ab re nulla temperabis , unde capturae quippiam accedere posse videatur Quippe huiuscemodi licentiam sectatoribus meis largior, ut commoda sua comparentundit dc augeant. Quae cum Hercules audisset, uodnam autem tibi nomen est inquio mulier ' Tum illa,Amici inquieme Felicitatemtat qui me oderiint,vim huius vocabuli
volentes imminuerrime appellant Inertiam. Interea mulier
illa altera accedens, Ego quoq; ipsa cinquit ad te Hercules
venio,H quae dc parentes tuos nouerim,se tuum ingentiun ad percipiendam institutionem meam: spero, si viam ad me se rentem tute ingrediare, turum te sane strenuum aetore h hestarum rerum atq; grauium,inde, honoratiorem meipsam visum iri,at 3 bonam in partem insigniorem. Caeterii nequa quam expectes ut sucum tibi faciam exordiorum concinnita re voluptaria.nam ut dii statuerunt, ita rerum veritatem sim pliciter commemorabo . Atqui eorum quae bona ec hones aiunt, nihil dii citra laborem ipsi ec curam hominibus dare solent.quos quidem ipsos si tibi propitios esse cupis, dii tibi colendi s uni ipsi.Si ab amicis amari, amici quoq; benefiesis emerendi sunt. Siti in ciuitate aliqua honorem tibi haberi, utilem te praebere ciuitati illi: oportet. uod si per uniuersam Graeciam am mus fert admiratione tui ciere, ipsa tibi Grscia quo tam est afficienda benefiE .Porro autem si terram abunde tibi fruges fundere vis, ipsa tibi terra excoleda est. Et si a negociatione pecuaria facere rem atque augere instituisti, sa tibi pecora diligenter accuranda sunt.Sin impetum cepisti belli cis ex rebus fastigium tuum attollendi, amicis tuis in libertatem allerendis,inimicis seruituti manc andis cum ita tibi visum fueritimi faciendum tibi est ut artes militares ediscas, ab iis qui eas docere idonei sunt dc apti:earum, rium cum di
7쪽
DE ITV, Io LITERARUM REc TE diceris, ut exercitatione confirmes. Postremo si In aniso Hesest athleticam corporis firmitatem comparare,corpus est ii
bi seruituti anesini assuefaesendum , laboribusque sudore exercendum. Cui us sermonem Inertia excipi ' apud Prodicum, imaduertis cinquit 5 Hercules, quam molestam tibi viam, ta quam longam ad gaudia, mulier ista tibi exposuerit at ego vero ec prona te via dc breui ad felicitatem per duetiira sum. Tum Virtus, O misera tu inquio quid boni
tandem habes immo vero ecquid omnino ipsa suauitates no sti num tu harum paradarum ergo agere quicquam sustines, quae ne iucundorum quidem desiderium cupiditatemque ex pectes desiderio vero anteuertes expleri omnib' iis solita sis antequam esuris,cibum sumens:priusquam sitis,bibens ita ut suaviter epuleris, eduliorum artifices exquiris ivt bibas inde suauiter, vina preciosa coemens: stat . diis placet ossi quens in expetens .iam vero iucunde ut sopiare,non molleis modo lectos sternendos tibi locas,sed lecticas etiam ipsas mobliculas, earum. scamna facienda tibi mollia curas immiti
quae non somm1 laborasin vicissitudine instituetis vri ,sed 1c circo dormire, quia nihil aliud habeas potius quod facias .cii venerem ignaua exquisitis machinamentis cieas, suapte vi immotam .En quae tui discere ex te amici cupiant,ut per lasciui am noctes, diei optimam partem per soporem exigant.Qu
circa immortalis cum esses,ex deorum curia eiecta es,a mor
talibus quoi despecta qui probitate censentur. deest orba ta simul acroamate iucudis limo, laudati te ut nunq audietis e simul spectaculo sane visendo, qui opus aliquod tuum spectaris aut pulchrum aut honestu.Tales fermeHercules sunt, Princeps illustrissime,atin prςstatissime,aut Heraclidς certe hodie,eius philosophiae alumni qua animi graeci eruditione circulare appellauerunt:quaeque iugente no solu ambitu amplectitur,quasis restim quanda chorus disciplinaru,sed etiaanfractus viae arduos aegre, superabiles.Nostro vero siculo
8쪽
sudore quam olim maiore permeabisses,qbod tamen ipsum culum Musarum choros edere coepit strenue, togatos una ecpalliatos, e nominatissimis quondam iugis illis repetitos ac reduces,qui uinaccessi vide tur at s deserti. Enimuero ope raeest preciu ingemorii antiquoru magnitudine aestimare ex ipsoru imaginibus,quas eminetes ad hunc diem expressas, una ec altera aetas restituerunt, caritas ipsas in monumentisee squallidis inuentas,illae vero de ad spledorem priscum promimodum detersas expoliverunt. Quorum etsi monumetorumagna pars ad hunc diem non superesse incolumis creditur, est tame habeda graisa prouideliae,crebro. a nobis commemoranda,quod optima eoru ut opinor parte e diluuio annorum plus mille emersam, in manibus ia habemus. diluuium enim quodda vitς calamitosum,literas ipsas germanas do suo demum nomine dignas, sic hauserat dc absorpserat, lata ip vi alluvionis barbaricae obrutas tenebat re sepultas, ut tam se eas inde existere potuisse. diuinae vero id prouidentiae refero tu acceptum, qui priscarum ipsa mentiu reti inas ecchra reddere nobis voluit,ad vitam excolenda re adornanda. Mirificam aute illam dicendi vim, e sapientiae fonte manante perenni re exundanti, dc γγrro ingentes eloquentiae varias
copias,fines etiam iuris eius de imperii longe latest patentis orbis ille disciplinam quem diEmus coprehendit i tame cir scribi ullo illi ambitu possunt. Quem orbe magnoru spiri
tuu olim hostisnes,vel potius heroes quida nationas literaris, no vno illi quide dc altero spiritu,sed tamen una contentione inoffenso, tenore percurrere solebantaeu, in fabulam veto stissimam comentis adumbratu videmus, qualia sunt aurea Mercurii virga, gis illa Palladis,denil musam catus cu cae teram,tu Calliopes eam coryph , ν δὴ, ut inquat Hesiodus, απαουάω Emisi ipsam chori avitos in moles abstria si a vatibus,dc veluti: per manus reste data c5sem,nihil aliud
potius il scietiam cosensu cognatione, studioru significati
9쪽
M manifeste ostendunte adeo unam Sc alteram sine reliquis mancas esse censebant, dc destitutas necessariis adminiculis'. At multorum saeculorum infelicitas, quae rei literatiae cala mitosam vastitatem importauerat, nihil non aliquando tot rabile fecit.Nunc vero quid indignius,atque huic literarum claritati turpius, quam quod socordia nostra aes desidia ad huc fidi aut quia mores in prauum inueterati serre correctri cem manum respuunt,ut circulus ille disciplinarum qui olim
coaluerat, nunc in partes solutus sit aut concisus dc ut unius
professionis iunctiones hominum p singulorum, in plurium
tributae sint Idque usque eo iam euasit,ut qui aut medicos se, aut iuris studiosos , aut alterius cuiusuis scientiae sectatores profitentur, siquando viuuenerit ut de aliqua earum disserendum eis sit, cuius titulum ipsi non susceperiur, inamo vero si oratio ipsis paulo cultior habenda sit, ii nisi veniam praefati sint,tam impudenter atque improbe facere rideantur, quam qui aliena de mest e fascem collectum eunt. mea quidem ipsi sententia dc multorum,non tam aequi in suum cuique tribuendo ignaua religione, quam inertes socordes de iure si non suo,certe omnium communi, libenter decedendo, ut laboris compendium faciat.Insignas vero maxime vel error vel culpa
eoru est qui iuris diuini: videri volui colastissimi,cu sine Mer
curii numine interpretationum praesidis atque potentis,s
tissimorum vaticiniorum enarrationem, oraculorumque misrificorum explanationem,recte fieri posse perhibent:quae coinpiae ut ita dicam cornu continent omnias cogntationis re sei entiae .illi vero si diuis placeo commodius quoque sic fieri sanctiusque defendunt:quasi vero haec pars una doctrinae,aut certe ipsa cum paucis, genium nullum orationis habeat,aut praeposterum habeat ali refractarium. Atqui id tueri do obstinate dicere, hominum est inertia: dc rusticitati patrocinan tium,non san stimoniae dc veritati Bidentium. siquidem sacer hodie Mercurius est priscarum literarum peritia,quem the
10쪽
logum illi nostrς proceres orthodox s philosophis Platones,
magnopere colendum censuerunt &.venerandum.tametsi Latinorum permulti in tempora inciderunt literis calamitosa. Heroicae enim aetates Seruatoris supplicium secutae, quae robora legionum deuotarum ediderunt,e quibus deus optimus ec maximus copias illas splendidas oc admirandas delegit occonscripsit,quas supernatibus exercitibus clare concenturiauit, ut foecud ipsae sanetam innocem, animam,ita etia lite raru fuerunt bonam ait ingeniorii praecellentiu . Na dc multi eoru quibus ipsa servatrix prouidentia testimoniti sui εο ve ritatis,ad tribunal impietatis A saeui ita barbaricae denunci andum duxit, elegati do strina simul dc pietatis defensione inclaruerunt. Neq; vero emendate loquendi facultas, quadascita sermonis lautitia,Oratoria tatu est ipsa,vi vulgo esse creditur: sed pex omnesi quoqa partes orbis disciplinam silla,cuex omniti scientia concreta sit/c5paeta. Quare ex unaquas pcarpere potest ipsa suo iure quod tu usum promendu esse doxeriti vicissimi ipsa seruire unicuit scientis,aut certe mutui
occasio dc opportunatias sese obtulit,opera quatenus opuS est benigne debet accontodare.Na quς scientia,qus facultas dutaxat liberalis,fasciculu vel unu colligere gloris in sua messe potest,sine orationis hintusmodi facultate Age, ut ia gloria omitto quona modo laboris sui cometationiij friura cu posteritate comunicare cuius professionis studiu,tot tantam, partiti capax,queadmodii finibus nullis cir scribitur, ita annalibus legibus nullis tenetur,cu c teraru artiti studia curia
cula sua habeat certis annis quasi spatiis demesa, motibus ocinstitutis scholasticoru.Verueniamuero h dicendi facultas,cu de omnibus scientiis ais artibus hac ratione dc comode echoneste meria possit,de theologia etia gnaviter dc apposite,
nuper tame homines pauci ex theologorii ordine extiterunt,appiana pertinacia praediti,qui linguae Graecae petitia,literaru haud dubie bonam magistraatis instauratrice,prauarum