장음표시 사용
21쪽
externo homini α veternosor denique odisse inutionalis huic mortali dc caduco.tum ut opinor intelliget quanta sit,
quam aperta, quam frequens in bonorum optione hominum circunscriptio . At multos hoc modo falsos atque deceptos, vita ciuilis eadem, erratica, frugi homines me censet, ac
de plebis patriciorum, sententia quotidie pronunciat. vi de tutela sui suarum, facultatum scite dc sapienter metitos Dquod vice versa utique ipsum eueniret, nisi illa bellua evi
tam multorum, vasto quidem illa corpore, sed nullo aut an gusto pectore, quem mundum sapientia dei vocat, omnibus internis sensibus capta esset,impotensque assensionis ec delebeius In fortunae ludibriis . fucum eniam sibi factitati anima uertexet a prudentia communi, cuius placita atq; iudicia per lineam ut dicitur diagonon opposita simi germanae sapim ita diuinitusque comprobatae. V m haec quae propria sunt sanctioris philosophis.ca qua utim una hodie restitutio petis debet circunscriptarum sensus fallacia mentium illotis ma/nibus ut opinor a nobis tractari videbuntur,cum inter aluomnos eius profiteri iure meo non possim.pr erquam is nec
Ioci hin us est,nec temporis sortasse harum rerum disputatio. Sed iuuat Interdum quasi in elysios animi causa digredi. Vorum ad illud reuertar quod dicere coeperam de conceptu metium . Quomam igitur hac aetas mentium foecunditate felix cec si in laeuam partem non minus olim hoc ipsum saeculum insigne futurum est: quod honoris,fidei, pietatis sanctissima templa solo pene amauit,quae templa tot aetates sanetarum anim miris ecundinimae, magno sudore dedicauerano Sed tamen cpiando haec aetas complureis iam scelus ingem: orum non ignobiles peperit, plureis etiam parturire eiusdem nobis litatis creditu prope iam ut una ipsa sarciendam suscepisse videatur tot saeculorum cladem, quα vim magnam pris Hrum voluminum cum ingenti detrimento rei literatiae deuo Lauerunt. hic con emorandum duxi quod Socrates apud
22쪽
Platonem in hanc sententiam inquit. Arti autem obstetrica tus quam ego eXerceo, eade prope insunt quς in arte apsa muliebri. hoc demum refert, quod scemanis mulieres, ego viris operam nauo: quod illς corpora,animas ego specto parturientes .Et in nostra qui dem arte hoc pr cipue videndum est:pro
bare ut pollimus,omnesque ratione explorare,virum iuuenilis commentatio mendum ac simulachrum,an verum potius scetum genitalem edat.hactenus ille .Quemadmodum autem mathematici diagrammata illa quς vocant,ex elementis conficiunt, hoc est linearum duetiis multiplices ad theoremata sua demonstranda, sparsis intus elementis ipsis , angulorum indicibus atq; interuallorum, ut ex iis ipsa diagrammata ad demonstrationem progrediantur ex qua scientia comparatur conclusionum: eundem pene in modiun ex elementis do inarum discendi, cunabulis, progredi ad summum oportet di sciplinae orbicularis, indej semina legere ad conceptus antinniorum Hos porro scelus mens edere ipsa nequit,ut quidem vegeti sint ac vivaces, nisi illis tanquam mammis laetentur εο alantur dicendi scribendique facultatis,quae sunt inuentio atque elocutio. At huic facultati nutricandor-roborandae vix triginta anni satis sunt. Quantum est enim humana priocordia,Minerus numine afflata sic esse,pem tus. imbuta, ut
in oratione hominis docti re eloquetis Pithὁ ipsa quam sua
dam vocaverunt,usquequaque suffusa sentiatur ec exuberastati indidem vis dicendi cum admiratione audientium eualescat quasi numen eloquentiae ' Nam sermo qualibet elegans ec nitidus,si nec aptus nec sententiosus est,uci si horum altoro deficitur, tanquam partus questam cassus est,ic veluti Hisnum ouum,quod nec diuturno incubatu nec assiduo ad vita
Iem foetum proficit. Quod genus partem magnam officina rum Occupare nunc solet.ptatique enim scribendi dulcedine ducti nostris vltra modum ingeniis indulgemus , eorumque foeturis. ec simulac parturire ante exactos menses ccepi S,
23쪽
gestientis vim dc Discentis impetum quasi musti serueritis, sustinere non possumus. Ita fit ut Minitia interdum pro ma tutis pariamus . Quanquam ne post triginta quidem stipem dia,sedulo in his statiuisaeracta, Mercurius protinus absol tus est: qui nec ex omni ligno sculpitur cvt aiunt nec quolisbet luto fingitur.Nam cum cςterarum fere disciplinarum genii nullam non materiam admittant,haec quae cuctas complectitur , ec intra iuris sui fines esse defendit , Mineruam non quamuis,sed atticam sane poscit ec tanquam phidiacam tum demum quiadem certe,cum artis ipsa speesine facere instituit, dignoss partus hominum expectatione edere, ec simul id neos qui in sicula erudita ituri existimentur alia ait allia,stavi gratiam quoque cum aetate perferant haec enim nota erit antiqui artificis,cum gratia,cum dignitias dc auctoritas annis cessisse non videbunt . Nunc Uiritu si decimare legiones iuuenum institerimus rindeque sectissimum quenque sumere, iterandi etiam erunt hi lectissimi, ac decimus quisque riuius numero erit eximendus,ut decutiam unam efficiamus homi num delectorum, quae insignire saeculum suum possiti quod
tamen vix aetate Demosthenis contigit.Nec enim non eadem
raritas doctissimorum hominum fuit nobilibus illis saeculis
quae literas ad summam manum expoliuerint . Nam quot aequales tandem literis maxime florentibus,dicendi faculta. te inclaruerunt,prς ter illam heroicam atticorum aetatem an qui tum consuetudine emendata non minus quam methodo
ec cura, dc Graecis ec Latini eleganter ec composite dicebant. Mihi vero Me scribenti in mentem veniebat, poemtendam meam sortem dc pene deplorandam esse: qui iuuentutis fore totumque robur aetatis in his studiis conuiuissem literarum luce nondum cis Alpes exorta, nessi admodum exilit nec me moratu digna. tunc vero cum haec proderem,claritate luera rum plane reddita vitς,insperatam iuuenum ad eadem studia contentionem exarsisse viderem cum profectu memorabili.
24쪽
Grς corum etiam voluminum vim magnam pei uagari: cu opera chalcotyporum,tum vero industria quorundam hominum doetorum in commune libros conquiretium. Quo illorii sunt studia feliciora,queis nunc quamuis lectionis helluonibus,ad satietatem frui licet iis epulis, quibus ego tantii lisuriadis anesmum auidissimum pascere tuc cogebar,inani scpenumero cointentione ait irrita .milis adeo,ut ex huius prouentus xbertate, multum esse quod curriculii ineuntibus gratuleruiuo ipse voro frui possim, parum esse videatur,qui cum annos ipse meos numero in Ibidio cosumptos, Tithonus mihi esse videorzaeum ea quae desidero ad iustam eruditi Maestimo,non plane e tWronibus excessisse me sentio.Caetem quod ad eos attinet, qui bus aetas nondum ex Bidiis his exceriat:cum ex tam clade in
to p diluuio,quod tandiu mortales in caligine densa dis sesenam tenuit: literae tum graecae,tum eam almulae latinae,emer
sae sint,e dhuc fortasse fugientes ipsae ob vetustate aliqua tu dici possunt: causa est certe digna,quam ob causam ii qui δbus praeter integram aetatem,per rixae ratione quoi id licet, oc modii ficultatum,ingenia,pericli tari libeter re accurate debeantQuid est eniam post religionem doctrina Christi Sem toris conditam,post pietatem a discipulis eius constituta,post veritatem sapientiae,legem 3 insontis vitae, tot talibus, sup pliciis diuorum necibus p mirificis sanctam acis testata,quod mortalibus dare maius prouidentia magis, optandu potu rit,ad vitam temper a salubribus institutis ' Etenim pax co stans dc usquequas tranquilla,est illa quidem exoptanda ina ximopere,dc exposcenda diminiatus sanis animis: sed tamen pa rens est eadem ipsa securiciis somniculosae re oscitantis. At securitas huiusmodi luxum gignere sole ec socordiamie qui bus inertia rursus voluptatumque illecebrae oriuntur. Ad quae vitia elidenda stirpitus ec enecanda, animorum cultus ab ipsa magistra vitae philosophia inuentus est. Porro autem sic natura comparatum esse nouimus tost primordiale illud
25쪽
admissum illecebrae piacularis,ut nisi ratio sedes in solio niticipatus animi, habenas efferatorum sensuum in manibus ha/beat,nihil serocius,nihil impotentius rationati: sit animali,ni. hil adeo dc praeceps in necem suam procliue & incitatum. Iccirco P to,tametsi nescius ipse fuisse videri potest commercii caelestis,quod immortalitatis pignus humano generi da intum iam erat diuinitus: tamen ut alia permulta,sic hoc quo commentus est,quod ὀ partibus animae bigas tum it equinas. quarum alterum equum , honestium esse dixit de bonum , ex bonis 3 dc honestis oriundum , alterum huic cotrarium,atque e contrariis ortum .his bigis iracundiam cupiditatem, signo ficans:quibus aurigam etiam accommodauit, quam ratioci nandi vim nuncupat.Et molestam quidem Gnquiuo aurigationem in nobis utiquein e,aegre traetabilem necesse est, pro pter equorum discrepantiam. Quippe cum iracundia rationi plerunque obtemperas sit,interdum etiam rationis socia,at sin pugna auxiliatrix: at cupiditatis partes contumacia praedi tae,nec sine molestia ductales,ad imperia accipienda soleto, surdescere,vix ut sagello cedat pariter ec stimulo. Haec vir ille summus,&,ut eo tempore,diuinus,in Phoro.Caeterum inirimo Legum, Zuisque liqui Ohominum cum unus sit,duos
abet intus consiliarios imprudenteis, eosdem contrarios ii, ter se quos dolorem voluptatem. dicimus .Habet etiam praeterea duas opiniones futurorum, quibus spes qui dem ipsis c5mune nomen est.Caeterum spei ρος dolorem priccedit,timor ei quae doloris contra G,fiducia nomen est peculiare de hiscelus autem faciendum nobis est hoc ut modo commentemur. Existimemus unumquent nostrum miraculum quoddam se ne diuinum inter animantia esse:siue ludicrum sit deorum,ue opus seriummam virum si horum,minime ipsi costituere valemus. Id vero demum exploratum habemus, has assectiones tanquam neruos in nobis esse,aut fidiculas nos trahentes:
quae cum sint ipso sibi contrariae,altrinsecus stantes, uti l di
26쪽
uersos nos distinen ac pertrahunt ad contrarias ac tiones .ini bis limes est virtutem vitiums dirimens. Dietat autem ra tio unumquent nostrum , sic uni horum traetin praebere sese semper oportere obsecundanteminec digitum transuersum ab eo abscedere,cς eris ut attractibus omnibus obluetetur. Huc porro duetium aureum esse oc sacrum.qui si in uniuersum ipse valet in ciuitate,appellatur lex communis.Caeterum alios duetiis duros esse eo ferreos , cum hic dc aureus sit re mollis, Yeliquos vero tramis formis similes multifariam variis ,oportere opitulari optimo legis Getin . Nam cum ratiocinatio tum bona sit, tum placida ; tum expers violentiae: nimirum eius duetrum indigere ministrorum, quo in nobis genus au reum praeualeat generibus aliis . Haec Platonis ccmmen inlatio eo pertinet, quod ipse dixit libro tertio Reipublicae, subpe Gnac ut opinor Socratis cum Glaucone disserenin iis , explicantisque quonam pacto persuaderi posset re ma gistratibus diuitibus , dc militati ordini, ec simul plebi, ut
quod sui esset muneris id quisque exequeretur. Caeterum in quit o Glaucon , audi quod superest fabulae . Estis autem omnes vos qui ciuitatem lucolitis fratres . alemus ipsi ad eos, hoe modo fabulabundi verum deus cum vos fingeret, quietini vestru digni erant qui cstetis imperarent,eoriam ipse ortum auro permixto atterravit:vnde fit,ut illi plurimo ςstiment .at qui idonei erant futuri illorum adiutores, his deus
argentum immissicin . postremo aere dc argento attemperauit
figmentum agricolarum re opificum .Hic Platonis apologus tropum habet consentaneum quasi, alludentem,cu vasis au reis re argestis conscii illius hominis diuinς sapietis,atq; etialigneis, in secunda ipsius ad Timotheum epistola:quae in magni s aedibus domini disposita sunt: alia ad honorem, alia ad
ignominiam.Cum igitur humana natura tanta varietate constet,motus in diuersos,impetussin contrarios in semetipsa,ati ex sese ipsa cieat: cum ec placida intus natura dc efferata
27쪽
habeati magna utiq; docto ina multifariam p indagata opus est
ad moderationem huiuscemodi animatis .iu humanis aut meutibus intelligentiae inchoatae, perfici nequeunt nisi in ossicina philosophi . atq; ex his notionibus ratio coagmetatur,quod nihil est aliud q in se perfecta,& ad summu perduci a natura in quit Marcus Tullius. Sed nos huiuscemodi ratione stoica ec exemplarem in hominibus consistere non posse nouimus, nisi si conflata diuiniatus,non lege naturae, sed priuilegio gratiae.
Quare ratione intelligere nos nuc oportet,quale sapietiae homanae captus admittit: cuit par esse possit humanu fastigiu. Supradictis accedit,quod sensuu corruptelae e ciuili consuetudine manates,in nostram natura incurrui,ad praestate sua ire
sam sponte,q ad rectitudine propesiore: ob idq; ipsum egetem
assidua recocinnatione. At vero haru corrupinaria alumna est
plane de discipula,celebritatis esuilis urbani tastquam mundia appellare solet coelestis sapietia:cuius placita atq; re illa Omnino pugnatia sunt,no modo cum impetitae plebis scitis,sed etia cu equitu senatus 3 cosultis : illa vero re saepe cum regum cestarum a sanctionibus N porro cu potificu. uapropter philosophia dc vitioru expultris,dc dissolutoru recocinnatrix, ad quam tanu ad punctu mediii,omnes partes debet vergere or bis disciplinaru,quas literas bonas saepenumero dicimus, do nil est ipsa sane diuinu dc admiradu,ca litus 3 demissi .Hocem velut antidotii habet vita copositior & circuspecta, aduer sus cotagia copitalis vitq& circularaneς:quq metes humanas errorib' permultis infictur,virtutus igiuculos extingui inanimis humanis ingenitos. Hicille est in nuru crater ingra metis, que Hermes ille ia dictus,ut inter antiquos philosophos, texmaximus,expositu esse ait in mediu diuini tus,edicto voce pconia in hac sentetia promulgato, Q Ful anima cratere metis credit in coetu unde demistus est,reditum: aut q finis no nescia
est ad quesne ipsa nata est, in eu ipsu sese si pol ipsa mergito. Quo aninis igitur exaudito prFonio sese in metis illa cratera
28쪽
Ingurgitarsitim mete sus pictes,m viros persectos euaseri HQui aute ad id praeconiu obsurduerat,si seranorus participes, non ite metis faeti sunt: quippe ignari que ad fine geniti sint. quare similes sensus cu brutis hautes,irare cupiditate irreti ti,nequae suscipitit res admiratione dignas .lauero Promethes
fabula, quid aliud qphilosophia significare cesemus,discipli,
nam in trice ρος mcti humano nudς dc inermi,ati omi prisidio natura destituis suis propugnaculo,res ad vita necessarias excogitain i,degeda cduenieter animati rationali. propter ρος hominu fictor appellatus est Italide Plato sabulamenta enarra, in Protagora,de prima generatione animaliu, Iam inquio dies instabat,quo die oportebat post estera ammalia homine e terra ad luce existere. Ibi anxius Prometheus quonam pacto homines salute inueniret,surti uicano subducit ec Minermae,peritiam artium alis ignem: nesmim qui videret artium notitia haberi sine igne,aut certe usui esse sine eo no posse. Ea igitur cum igne dono dedit homini.qua ratione rerum ad viatam utilis in homo peritiam assecutus est.Csterum ciuile sesetiam habere non potuit, quae erat penes Iouemr 6c in esus in gredi domicilium nondum licebat Prometheo.Ex his intelli gimus per artiti mechanicam inuentionem,hominem ad vita humano ritu viuedam esse deductum: per artium autem libe ralsum traditionem,ad vitam excolendam perductum esse, nandam p e naturae humanae praestantia dc dignitate.ad quas artes commendandas N illustrandas,praemiis utilluculentis ii homines excitandi sunt a principibus, quibus arte beesgnaec meliore luto fim it praecordia Titan. vel ipse potius finxit coelestis Prometheus,des prouidentia,omnium arumantiu asetifex,omniums adeo formarum exemplatium codit .Hi emeo numero haberi debent ut opinor in eum, ordinem ad ptati,quod genus aureum Plato vocavit,&argeteum. Na qui rerum humanarum diuinarum, scientia,dicendi facultate comicta,praediti sunt, sic praestare videntur ipsi inter mortales,
29쪽
vt aurum uiter metalla praestat.Nam saecula lasciuiae dc insantiae, nos quiadem illa permultos homines, missimatis, sortasse non perinde subdoli,edidere:c rerum crassi terreniis me, talli.Sed sic erat tum sensus mortalium: dc ad coliculam suae aetatis,non ad nostrie explorare eos probar debemus. Nel vero erat cui opinor a culpa hominii,sed temporii.homines enim ingenioselimos ea quot saecula genuerun quibus in taculis conticinium quoddam tenebricosissimum a literis bonis fuit ec ab eloquetia: quoad tande appetete lucis instauratitiae tempore,sublustre iam coepit esse atrς prius noctis coliciniu. Tui autem clari principatus,Here,adolescentia,in omnia iam pene illustria incurrit sed crucincremetum tamen spledotis luculentius indies accipiant.Proinde vetus illa supellex philosophiae quasi vasa lignea lamia, ad rusticos delegata est,vel rotegata potius pomoeriis p eiecta,ut nestore urbano liberalique indignatqui vetustatis illius situm rancorem, ferre ultra non
potest .multi nunc libri qui auorum patriij adeo nostrorum
memoria in precio fuerunt, nunc nymphis aut vulcano dedi
candi sunt, ut museo indigiu.Nam quis inuetis quod dicitur frugibus auitam illam glande ructare non erubescat,cui qui dem liberaliter institutum esse contigerit c Quin dc sanctior ipsa philosophia non aeque placere potest uallidadclutida, incoesta dc composita,lauta oc illuvie deformis. Nam stoieiseidarum est 6 plane cyniacorum,illa iam sententia, Dicite pontifices,in sancto quid facit aurum Nisi vero charisteria Sese toti semiotis calicibus fieri,fas esse quis defenderit,adyta sanctissima atque delubra stanneis vasis ornati. Mercuria lis enim sermo metium sublimium interpres est,ut iam dictu, mitificorum 3 sensuu enarrator disertus re copiosus. Quod si
theologia per se rerum diuinarum enarratrix est,eloquetia eo amplius eamdem e matrix esse potest. sub cuius facultatis despicientia ait obtrectatione, homines nonnuli immane rusticitatem foedam, barbariem occulere sese sperarimi. Veru
30쪽
INITITVEvno XVInoster hic Mercurius,ut natales suos resere ad parentes nosi lissimos intelle Mim dc prudeliciam,qui originem habent coe testem dc sempiteritasta rebus aeternis ipse seruire debet stre me,& composite, dc summa fide. Quidnam autem vetat hoe
die literas bonas eruditionem p priscam atque philosophiam, a poetis ad sanctos vates: a fabulis impietatis, ad historiam a ternitatis lab eleusiniis dem que initiis quae quondam Ceretis errores commentitii quidem illli,sed mystici pepereriit ad
veritatis atque sapientiae inter mortales iam versantita,expla nationem transfertis o si antiquitas bonorum fines tempora xios, licendi vi commendare, petendosq; docere potuerunte
ita ut hodie quos ob id eam admiremur: rabsurdii esse censetur,de bonorum malorum, sempiteritorum sine, dem dis serendi facultate comenta λα scriptitare,dc vero cociones habere Nec vero dicetifacultas diuinam rerum iuxta humanam 3 interpres idonea,stqviderarundem rem scientia sit imbuta,vlli una ces it aetati munu enim obsolescit ille,nulla vetustate exolescit spledor eloquetiae. Nec minus nuc ipsa vis eloquetis et togatae vel palliatς viget,etiamsinge minus pollet, qPlatonis tepore vigebat,eius p alumni M.Tullii,atq; M.Varronis. Eredeat licet requiritiuir illi pro cocione,qui alteri ob trectat:altera exterminare coelo nostro conati sut,ut Plana ecperegrini tatis ream in ciuitate sancta. Id autem quod dixi sapientes illi prisci signi sicare volentes, Mercurios omneis pio gere dc sculpere instituerant iuuenili facie:quasi nulla senes res,dc oinni aetate florentissimos . Nam quodquadratos suos hermas Athenienses faciebant,id significabat,dicendi facultatem in omni re graui explicanda dc exornanda quadrare dc c5 uenire,quod nemo nisi ignarus inficiari sustinet.cum eo quo pquod dicendi genus oportet rebus diceris veluti normali o seruatione accommodare. Atqui cum dei filius,idem mens resapientia diuina,vt onmili rerum auctor ec conditor, sic etiam orationis fuerit:immo vero cum verbu,oratio erino absolute ι C iiii