Aphorismi, sive praecepta medendi generalia ex pluribus casibus particularibus abstracta

61쪽

sive Praecepta. syhile est tenesmus, sive crebra Voluntas foe-ces deiiciendi, mulieri superveniens, ut alibi

quoque notavimuS. f. 247'.

Saccarata hypochondriacis, hystericis &pueris non conducunt.

248. Lingua sordida & manus tremulae, in acutis semper periculum portendunt. 2 9 In malignis febribus, in quibus a centro ad ambitum corporis noxius humor pellendus est, ante eXpulsionem respiratio laboriosa est, dc ingentes praecordiorum anxietates adsunt. Faeta expulsione paulatim declinant: idque in febribus petechialibus, morbillosis, variolosis , scarlatinis & similibus observavimus non semel .

Pruritus narium est infallibile signum synochi simplicis, nec non lenis mador cutis. Ex Maldschmilio Bagliυius. Observavi lypiriam febrim supervenientecholora statim ac prorsus pluries feliciter cessisse; non ita apparentibus i sudoribus. aut urina &c. Dpiria febris est febris biliosa, si

ve ea . quae a saburra putrida biliosa primas vias, occupante oritur; frequens est mense -- gusto , in Hungaria praecipve vidi ipsemet saepissime sponte orta cholera cixo cessisse . Curatur optime emero catarrs , quale medi

62쪽

camentum habetur in tartaro emetico magna

aquae quantitare soluta , per epicrasin sumto. Plura vide apud Tissorum in libello de febre biliosa , Laurannensi . Stoic

Cum petechiis nunquam salutarem vidiqmus haemorrhagiam &c. g. Guttas rosaceas aliasque faciei morbosas rubedines , irritis aliis, cauterium cruribus affixum sanat, Baglivius ex Mercuriali v idque quibusdam pro secreto est. In faciei morbis purgantia omnem absolvunt paginam, ut praeter experientiam testatur divinus senex in coacis, item l. c. de diaeta. Febres, quae cum magna sincope , Singultu & vertigine incipiunt, vocantur a me dicis sucopales , singultuosae . dc vertigin sae; harum curatio statim inchoanda a vomitoriis est; nam fomes febrilis in ventriculo

latet .

. et Sue. In febribus, vel aliis quoque morbis,

qui cum magna anxietare incipiunt, aegri inquieti sunt, loco stare nesciunt, hinc inde per lectum agitantur &c. acris humoritum nicas:ventriculi assiciens accusari debet , unicum remedium est vomitivum antimoniale, nam absoluto vcmitu statim liberatos vidimus ;

63쪽

Praecepta . spmus; multo magis si cardialgia Sc affectibus stomachi sensibiliter laedatur patiens: post vomitoria ad praecautionem dari poterit pulvis March. cornachini. et 17. In lethalibus pulmonum morbis, cum febre & sine febre, fere semper circa finem observavimus affectiones capitis ; sopores nempe , lethargum , Vertigines , oculonem caligines &c. 138.

Erysipelate faciei laborantes vidi brevi

curatos post praescriptum purgans remedium , naturae aegri accomodatum . Idque in secretis erat medico Patavino mihi amicissimo. et 39 Protest venarum haemorrhoidalium apertio iis praecipue , qui hypochondriorum

morbis, doloribus, scilicet & caloribus e rundem , gravitate lumborum , Batibus , tensionibus , bor borygmis , aliisque huiusmodi naturalium viscerum, & quam plurimis vitalium , & animalium laborant. Hippocrater autem ait l. de humoribus et 6. epidem. qui rhaemorroidibus laborant ii neque pleuritide , neque furunculis, neque tuberculis a ciceris magnitudine Therminthi dictis ac sorte, nec lepra nec vitiliginibus laborant. Si pleuritici non repurgari incipiant diequaria , sed febris augeatur cuin aliis symp- tomatibu3 , nec non magna spirandi dissicuti

64쪽

tas cum Steriore superveniat, septimo d emoriuntur e in hisce pedes tumefieri incipiunt ante mortem , & oculi caligant.

Calculum vesicae ad amussim mentitur scirrhus vesicae, ut bis in cadaveribus vidimus . . 262. Urina crassa , & sedimentosa, albicans , viscida, matulisqtie adhaerens inter, signa calculi in vesica non infimum locum obtinet. . 263. Qui a neu rismate interno laborant, vel ex Sputo sanguinis, vel derepente moriuntur: caveant hi omnes a nimio motu , ira , venere , liquoribus spirituosis , & quidquid sanguinis motum adauget, & perturbat. Utendum diaeta lactea, cibis aliquantum viscidis , & motu moderato. 2 sq. Pulsus durities semper comitatur pleuritidem, mollities vero alios pulmonum morbos rquod tibi sit inter signa distinctiva morborum pectoris dissicillime cognoscibilium. Si quis tussiendo alba quaedam veluti

granula excreaverit, & granula illa compressa digitis sum opere foeteant, vomicam pectoris latentem certo denuntiant , praesertim si alia quoque aderint signa; hi rupta vomica, ut plurimum derepente moriuntur , ut observat Forestus .et 66.

65쪽

g. 266. omnes aliarum partium suppuratio smanifestantur per rigorem & febrim supervenientem ; Sola pulmonum suppuratio , id est vomica eorundem, clanculum, & sine praedictis signis supervenit; quod serio notent

Si angina vera inflammatoria , & ut vocant, Sanguinea, bina sanguinis missione non cedat cucurbitulas scarificantes scapulis imperato , & in melius statim abibit, ut pluries vidimus . . 253. Μulierem frequenter angine obnoXiam, irritis aliis , liberari excitato cauterio in brachio; imo in morbis circa collum, δc faciem proficua semper sunt cauteria, & scarificationes scapulis &c . Si in morbo aliquo appetitus sit pro Stratus , postea Vero derepente superveniat maximus non procedente ulla crisi, nec iminutione morbi paulo post moriuntur aegri ;significat enim cerebri laesionem & virtutis sensitivae extinctionem. Est hoc monitum

g. 27O. Nemo ante Baglivitim vim corticis peritviani expertus est in clystere. Hic enim prim in puerum quinqueni omnia remedia per

66쪽

iecto mane clystere avacuante, post elapsam semihoram curavit iniici aliud ex aqua hordei& drachmae unius corticis . Idque repetiit singulis diebus. Post iniectum tertium clysterem se bris cessaVit.

In pleuritide & puerperio tanquam pestis

fugienda sunt purgantia . g. 272. Praecipui puerperarum morbi fiunt a suscepto frigore , ab animi passionibus, victu copioso ac frigido . In superpurgatione statim prodest theriacae drachma una in vino data. Ita observavit Dodonoeus oe Baglivius. . 274-Duo maxima remedia in chronicis obstructionum morbis sunt. chalybs & rhabarbarum. Ita praescribit BagΠυius R. Chalybis sulphurati vel alterius gr. xv. Rhei elec t. Scrup. j. Μ. Sumat pro dosi, & superbibat .

. Morbi ab animi pathemate pendentes blande & leniter tractandi sunt: a nimia medicamentorum copia & vehementia quam maxime abstinendum Desideramus historiam morborum ab animi curis provenientium, in qua scilicet exinplicetur , qui potissimum morbi a quovis animi

67쪽

siυe Praecepta. 6 imi motu oriantur &c. nam e. g. moeror nil aliud frequentius producit, quam diarrhaeas, qua diu persistente moeroris causa fiunt incurabiles , quibus denique febris eratica supervenit, & atrophia ac mors. zTI

Ad iram pariter diarrhea supervenit, Scsi haec non superveniat, febris supervenit, dummodo ingens fuerit ira.

In gallia sutura tendinum vulneratorum, operatio bubonoceles, cura ulcerum chro nicorum feliciter succedunt, contra in aere romano . etiamsi a solertissimis chiria tris institutae fuissent dictae operationes, in summum vitae discrimen coniiciebant aegrotantem. Febres semitertianae, quae alibi raro in malignas transeunt, Romae magna ex parte sunt

malignae, Vel potius valde periculosae , quod& olim Galeno Romae degenti innotuit. Vetus latium desertum fere hodie est,ia squallidum; austri flatibus immediate obiicitur, & variis eiusdem in locis insaluberrimus aer observatur - Aestivo praesertim tempore pernoctantes ibi febre maligna corripiuntur - - estque febris sui generis - signa coagulationis in eodem apparent; ideo observatur, usum vesicantium & alexi- pharmacorum eidem summopere prodesse, con tra sanguinis missionem esse quam maxime

Parniciosam. Cositi Iasio Baglivio id suit,

68쪽

61 Aphorismi quod nobis putredo aut dispositio ad pulνe

Qiai copiosis ciborum ingurgitationibus

absque noxa indulgere cupiunt, Opportet ut vel multum exerceantur, vel alvum bis terve per diem solutam procurent. 28 I. Purgantia forma pitulari exbita nec copiose, nec feliciter alvum solvunt. Contra

forma potabili, & mediocri dosi magnam af-

erant utilitatem.

Si etiam purgantia forma sicca praescribantur , tamen incipiente operatione bi-- fatur aqua leniter purgans, saltem brodium renue , aut e. g. Rohitiensis. Diluentium usus

non ιantum in purgantibus forma fcca praescriptis, sed oe in aliis forma sicco

liuosa indole praeditis. Stoll. g. 282. Romanis alvum liberam & exercitatio nem Summopere suasit Baglivius. Doctissimus Petronius adinvenit electuarium purgans, ab eius nomine alexandrinum dictum et nobile quoque dedit opus de victu Romanorum --- atque tria urbis incolis familiaria mala es-ae, scilicet I. capi plenium et . membrorum lassitudinem, & s. alvi siccitatem. g. 283. In curatione vulnerum atque ulcerum cavendum erit ab unguentaceis remediis , per quae 5aepius in peius ruunt. Post vero bal-

69쪽

si υθ Praecespia. samica, decoctiones vulnerariae, spiritus vul nerarii.

g. 28 . In acutis conctatio & sagax medici in agendo iudicium, magnam vim habent ad sa nationem , & quamvis saepissime sponte sua

solUantur nunc Casu, nunc natura favente, nullibi tamen graviores committunt errores medici , quam in acutorum curationibus . ,

Inepta Galenicorum hypothesis fuit in assectione hypochondriaca de separe calido& υentriculo frigido .

g. 286. Duretica in morbis pectoris generaliter optima Sunt , reiectis tamen diu reticis acidis, quae noxia & infida, pulmonemque erodentia, ac sanguinem in eo figentia, ut experientia ConSIar. 287. Chinchina remedium est profecto herculeum in curatione intermittentium , duin modo tamen non detur si aderit, suspicio inflammationis alicuius visceris, vel abscessus interni, vel etiam morbosa partis alicuius debilitas & dispositio; nam talibus in

casibus non tollit, sed auget febrim, omnem materiam morbosam in affectum locum deponendo, ac figendo &c. 288. Ad demulcendos vehementes partium dolores insigne remedium est beZoardicum

70쪽

ioviale, momento namque impetum spiri tuum & salium furentium coercet, caVe ta men ne dolores illi podagrici sint, aut veneret, vel similes, quorum detecta materia peiores morbos posset eXcitarer cave pariter , ne illud adhibeas in nervorum & nonnullis gravibus capitis morbis V. g. apo plexia , paralysi &c. quippe quod nervisae cerebro infidum est ac noxium . Flatus qui prius non aderant, si in dysenteria per inferiora exire incipiant, brevi sanitatem promittunt. Ut aliquoties observavit Baglivius.

Iliaco pessimo habenti si fatus multi & elidi pedendo erumpant, brevi mortem mi

Si puer ventrem frequenter manu contrectat, vermium ibidem latentium signum

g. 292. Quibus circa dentes in febribus quidam lentores nascuntur, iis fortes fiunt se-bres. Hippocrates Sect. 4- Aphor. 33. 293 Nares rubras habentes lubrici sunt co pore H n. epidem. . 79Φ Sudor multus per somnum , citra causam manifestam factus, copiosiore alimento