Pandectes de Justinien : mises dans un nouvel ordre, avec les lois du code et les nouvelles qui confirment, expliquent ou abrogent le droit des pandectes

261쪽

DE A LOCATION 243 dolvent pire de In quantem de soixante sicus, ais que Inlsirhia te deruier locataires, o uir de la hos lovom asia que e re niter locata ire I obtierine autoni que te se condibit endra de lui, parce que leasin6fice et de la hos lovsie, es lini par te plus haut loyer re nil la condam nation plus sorte; cepcia dant te premier qui a toti prendi a inquante ocias u i aurait resus 3 , si ledernier locataire 'eut pas 1 tro ubi par te proprietatre Tel

Par appor Di 'estimation des domina ges et in lsrhis dias an locata ire, remarque queu Si uia se imie est emphcho de Ovir, i in lenierat 'acti oti poli te ein an sies de Son bail, quanti nidine te ori tali leproprisita ire e laisserat iovi pendant les annoos qui restent hco uri de ce bail; a te proprio latre De sera pas oujour li-bhry, surde seu motis qu'il aura laiss j oui te seruater la seconde Oucla iroisipine anuhe , pilisque ce seruater qui expuis si de la seruie,s'est reli re dans ne aut re, ne Ouvant pas suffire a lux, et ne devant plus en payerrae loyers, obliendra te ἡnefice illi ait rati ait chaque annύει carci est en esset trop lard de ui per melli e de ovi quant i est en gag dans uti uire, ne potivant plus alor profiter de la ouis sance qu'on tui offre. Mais si e pro priὐlaire ne 'a tro ubi que pendant ei de Ours, et que S re procli an deci 'avo i emi och de ovir il le lui ait ensuit permistes hoses fiant encore enithres , e trouble ne change rien acies obligation D. LXVIII. ous avons vii quandrae locataire vatici actio de lachos poli l 'inthi h qu i avait a j o uir, ors tuli avali hi iro ubi sidans sa ouisistice par ne causerinthrie ure a soniail, et commentcei inihi hi devait ol re estim6.3'. Mais tota te les sol que te loca latre est emphch de ovie par une cause furveniae depuis a localion , et saris 'lu'il, ait sau te decla pari dii propri silaire, illa acla sirithu'action de la cho se lotisie, mais se ulementio ur obleni la remi se de loJers non paysis depuisqu'il a sit iro ubi datis sa ouis sance, iacia restitution de ce uxqu'il aurait payh n.

262쪽

anno municipes gratis lavarentur. Post tres menses incend I saetor, uespondit posse agi cum balneatore ex conducto , ut pro portione rempori quo lavationem non praestitisset, pecuniae contributio isteret . l. o. g. I. Alsen lib. 3. Q. a Paulo mit. Item Africanus si landus quem mihi locaveris, publicatus sit, teneri te actione ex conducto, ut mihi frui liceat, quamvis perte non stet, quominus id praestes. Quemadmodum inquit si insulam aedificandam locasses, et solum corruisset, nihilominus te neberis. Nam et si vendideris mihi tandum, isque priusquam vacuus traderetur, publicatus fuerit, teneris ex empto: quod hac lenus verum erit, ut pretium I restituas, non ut etiam id praestes si quid pluris mea intersit eum vacuum mihi tradi. Similiter igituuet circa conductionein Servandum puto, ut mercedem quam praeS titerim restituas, eius scilicet temporis quo fruitus non suerim nec ultra actione e conducto praestare cogeris. Nam et si colonus

tuus fundo frui a te, aut ab eo prohibeatur, quem tu prohibere ne id faciat possis , tantum et praestabis , quanti ejus interfuerit frui in quo etiam lucrum ejus continebitur. Sin vero ab eo interpellabitur quem tu prohibere propter vim majorem aut potentiam ejus non poteris, nihil amplius ei quam mercedem remittere aut reddere deDebis . l. 3. Afric. lib. 8 quaest. si Perinde ac latronii ui incursu id acciderit n. l. 34. Gaius, lib. I O. ad ed Pro . . Et haec distinctio convenit illi quae Servio introducta , et ab omnibus sere probata est, ut, si aversione insulam locatam domi Dui, reficiendo me ea conductor frui possit, effecerit, animadvertatur, necessario necne id opus demolitus est a). Quid enim interest utrum locator insulae propter vetustatem cogatur eam reficere, an locator iundi cogatur ferre injuriam ejus quem prohibere non possit intelligendum est autem nos hac distinctione uti, de eo qui et suum praedium fruendum locaverit, et bona fide negotium

1 Videtur hoc adversari doctrinae quam tradidimus supra, lib. praeced. toto tu de eris et comm rei end. scilicet, periculum Omne quod circa rem venditam Contingit ex causa post contractum superveniente , citra culpam venditoris, debere emptorem sequi. Alii alias os utiones asserunt qua rum quae potius seqtienda sit, leo me ignorare. At probare non possum distinctionem Anton. Fabri quam sequitur Brotis chortius, qui distinguunt casum publicationis a casu interitus. a Scilicet ut, si nulla necessitate cogente resecit localor, teneatur Onductori in id quod interest; sin ex necessitate, eatenus duntaxat te nectiuI i

ii remittat mercedem.

263쪽

locationi cur en si ire o uir gratuite ment les citoyens de a ville pendant ii an Ces alias ayan sit incendisis au out de eois mois, ii sicida que e proprisilaire de ces ballis in vertii de Pac tion de la cho se inusie devait unrasidona magement eri aison duiein qu 'ili' en avait pas ait oui M. Africanus dit avssi Si te sonds de terre que ous 'avieZlousi a sit consisqusi, votis sere passibi deri' action de la hos eloue ei our 'en latre oui , en cor que e ne Oit a par Otresaule que em'en ouisse pas Comme si ayant lovesu ne maison quevous devie satre construire te sol se intinianesi , Ous ne Serierpas moin lenia de Lire o uir te locatai rea car si vo us avi e venduun sonds de terre qui eo sita consisqu&avant que votis en mi S Siezi 'ac lusi reur e plein possession uous serie sotimis Di 'action de

M Cette distinction 'accorde ave celle u 'introduisit Servius, et que presque tous lecturis consulte sint adopisie, avo ir, que Sile propri silaire 'une maisoninyant si solii de la Dire rhpare en en-tier a emphch ain si te locaiaire 'en o uir il aut examine si Cette maison avait bes in 'une telle siparationi ii non ety car ilen est dii proprisitai re forcsi de siparer une maison rhte a tomberet ruines, commeta propri silaire 'un sonit de terte , oblig de supporter uia domina gemu'il tui est impossibi e 'si viter. Oute

1 Ceci parat contraire . ceriae nous avoncenstigii dans te iure prPeεdent , au titremui trai te deso ques, periti et Gonn ages de Ira chOSE EN AEM' SaVoir, que les risque furvenus depuis labente, satis 'lu'il, ait autede a part d vendeur, soti . la harge de l'ael et eur On en donne diverses Qxplications 'avoue que 'ignore uelle est la me illeure mais e ne uis adopter a distinction d Anio in eiusaur, a laquelle Brocis chortius donNe OnHS sentiment, et qu' iis admetient entre te cas decla consi scation et elui de la

chos perdue .

264쪽

2 6 LIB. XIX. PANDECTARUM TIΤ. II. Contraxerit; non de o qui aliunum praedium per fraudem 1 lo Caverit, nec resistere dornino possit quominus is colonum frui pro

hibeat . l. 35. Asric lib. 8 quaest. Citra locatorem qui domum locatam demolitur, similis est dis tinctio as udis senum ita ille r. Qui sulain triginta conduxerat, singula cinnacula ita conduxit, ut quadraginta ex omnibus colligerentur Dominus insulae, quia dedissicia vitium sacere diceret , demolierat eam. Quaestium est quantilis aestimari deberet, si is qui totam conduxerat, ex condit Cloageret ' Respondit: Si vitiatum aedissicium necessario demolitus esset, pro portione, quanti dominus praediorum locasset, quod ejus temporis habitatores habitare non potuissent, rationem duci, et lanli litem aestimari. Sin autem non suisset necesse demoliri, sed quia melius aedificare vellet, id fecisset, quanti conductoris interesset habitatores ne migrarent, tanti coiademnari oportere v.

l. 3o Als lib. 3. Q. a Paulo mit. XLIX. Observa conductorem domo frui prohibitum videri de bere, si justam causam migrandi habuit, quamvis domus incolumis

man Serit.

Quocirca, idem juris consultus u iterum uterrogatus est , si quis timori causa migrasset, deberet mercedem necnes Respondit :Si causa suisset cur periculum timeret, quamvis periculum Vere non fuisset, tamen non debere mercedem sed si causa timoris

justa non fuisset, nihilominus debere n. l. 7. g. n. Als lib. I. Q. a Paul. Vii. st Quod si domi habitatione conductor aeque usus suisset ah,

Et etia in ejus domus mercedem quae vitium secisset, de beri putat . a. l. 28. g. I. uidem juris esse si potestatem conducendi habebat c), uti pretium conductionis praestaret Sin. Sed si locator conductori potes

1 sol etsi non per raudem locasset dum suum putaret , teneretur. Ut supra vidimus quia causa evictionis tempore coiitraetus existens debet praestari.

a Id est, non grasse tu quamvis iustam metuendi habuisset causam quod eventus comprobavit, si quidem postea domus vitium fecit. 3 Mercedem scilicet huius temporis quo mansit in domo, quamvis iustam causam habuisset inde migrandi. Id est eis migrare necesse habuit, tamen si loeator ei fecit copiam alterius domus , adhuc idem iuris est scilicet, ut Pretium conductionis proestare debeat.

5 Mendosam lectionem esse suspicatur Gotho laedus. ΙΙanc ita restituita

265쪽

XLIX. Rem arque que e locata ire 'une maison est cens hiat se emphchsi 'en o uir, quandri a ne juste aison decla qui iter, bien

a Godefro pense que cet te leson est vici eus , et 'lu'il aut lire ut e c- -

266쪽

I 8 LIB. XIX. PANDECTARUM TIT. II.

tatem conducendo domus non fecisset, et is si in qua habitaret,

conduxisset, tantum ei praestandum putat, quantum sine dolo malo praestitisset u) Chelerum , si gratuitam liabitationem habuis SVt pro portione temporis ex locatione domus deducendum es Sen. d. l. 28. . . L. Observandum etiam est, conductori domus, qui migrare

necesse habuit, mercedem deinceps esse remittendam mora pro eo duntaxat tempore quod praeteriit donec domus reficeretur. Enimvero, quum in plures anno domus locata est, praeStare

locator debet, ut non solum habitare conductor ex halendis u-liis 3 cujusque anni, sed etiam locare habitori, si velit, Suo tempore possit. Itaque , si ea domus ex kalendis anuariis c sulla. in kalendis uniis permansisset, ita ut nec habitare quisquam, nec ostendere alicui posset, nihil locatori conductorem praestaturum adeo ut ne cogi quidem possit ex halendiis ullis resecta domo habitare, nisi si pacatus suisset locator commodam domum ei ad lia bitandum 5 dare n. l. 6o Labeo, Poster. lib. . a Javoleia CPit. LI. Hactenus de remissione mercedis conductori domus, cui frui non licet, iacienda. Similiter conductori fundi non id tu frui licere, quum per aliquam vim majorem nullos ructus percepit. Competit igitur ei ex hac causa actio conducti, ut merces hujUS anni ipsi remittatur. Hoc docet Ulpianus Si vis tempestalis calamitosae conlige rit an localor conductori aliquid praestare debeat, videamus ' Servius omnem vim , cui resisti non potest, dominum colono proeStare debere ait ut puta, fluminum vii peculorum 6y, turnorum

et si aliquid simile acciderit aut si incursus hostium fiat. Si

qua tamen vitia ex ipsa re oriantur, haec damno coloni esseri veluti

us e contrario locator Pretium conductiωnis Nestraret, si localor conductori, etc. At ex nota praecedenti supervacanea videtur haec emendatio.

1 Conductor aliam domum insum est. a Pro pretio conductionis hujus alterius domus.

3 Ita Haloander pro eo quod in Vulgata legitur, kalendis inis. Ita

loandri lectionem probat Anton Augustinus, lib. . mandat. v. I . et ObServat migrationes veterum eo tempore fieri solitas suisse.

Haloander legit, ex kalendis ullis fracti et recte Λ kalendis nimion uariis ad iunias, sunt tantum quinque menses ulli autem , annussere integer inde merito dicitur, nihil locatori conductor era PrinStaturum. Retineri tamen posset verbum illud fulcra et ce. 5 Interim donee prior resa Eretiar. 6 Graculi et sturni, aves edaces magno agmine Volantes. et Puta, ex locustis , muribuS, et P.

267쪽

terre est pare illement censo n'avoir pia era oui quandine Orce ma-

si Si te locata re a Iou une utre maison dans laquelle , etc. α Ροur te pri de ceti maison. 3 C' est altis que lit Haloandre , aurite de halendis inis qu'on troiave datis la Vulgate. Antoine Augustin adopteria e soti 'IIaloandre , et i observe que les ancietis changcalent de logemetit a cet te poque. Haloandre lit ex kalendis ullisfacia, et 'est avec aison; a descalendes de ianv terra celles de uin il n'y a que citi Minois , et de celles diuillet Lyra presque uti an eniter cilci'ensuit 'lu'on a uison de dire que e

t Oeataire ne patera rieti a proprietatre Ompe ut ceperidant conserve te of

7 Par exemple des aute relles, des dis, etc.

268쪽

si vinum coacuerit 1 , si raucis et aut herbis segetes corriapite sint; sed et si labes 3 sacta sit, omnemque fructum tulerit, damnum coloni non ess se me supra damnum semitiis amissi, merce des agri praestare cogatur.

Sed et si uredo ructum oleae corruperit, aut solis servore non assueto id acciderit, damnum domini suturum. Si vero nihil extra consuetudinem acciderit, damnum coloni esse Idemque dicendum si exercitus praeteriens per lasciviam aliquid

Sed et si ager errae mollicita corruerit, ut nusquam sit damno domini esse; portere enirn agrum praestari conductori, ut frui possit. l. 15. g. I. Ulp. lib. I. d. d. Similiter, si quum quidam incondium sutidi allegaret, et remissionem desideraret, ita ei rescriptum est Si prurdium coluisti, si Opi ' casum incendii repentini , non immerito subveniendum tibi est . . l. 15. g. 3. Inter causas extrinsecas quibus seu prohibitus videri potest Conductor, merito etiam locustas recensent Diocletianus et Maximianus. Ita illi Excepto tempore quo edaci locustarum per nicie, sterilitatis vitium intercessit, sequentis temporis ructus , quos tibi usta praeteritam consuetudinem deberi constiterit, reddit ibi praeses provinciae jubebit n. l. I 8. Od. h. t. LH. umbi autem non aliqua vis major extrinseca, sed naturalis sterilitas arguitur, quantumvis exigua sit fructuum quantitas quam colonus percipiat, nihil ei remittendum ita docet Ulpianil N.

Quum quidam de ructuum exiguitate quereretur, non SSe ramtionem ejus habendam rescripto Divi Antonini continetur. Item, ali rescripto ita continetur Moam rem desideras, ut propter vetustatem vinearum, remissio tibi detur , d. l. 5. g. 5. LIII. Ut colono merces remittatur ejus temporis quo ruitus

1 Quum damnum ex ipsa re oritus, id est, quum damnum accidit infructibus jam perceptisa puta, si Ninum coacuerit damnum coloni esse de-het ructus enim percepit pro quibus mercedem debet isos percipiendo suos fecit, et ei, utpote domino, perire debent. et Alciatus legit, erucis. Cui acius retinet lectionem raucis, et O DO-m me putat significari vermiculos. Obsero. 15, 28. 3 Budaeus legit tabes ; quod non probat Cui acius , quem vid. d. loco. Ut ut sit, hoc accipe de labe quae ructibus contingit, puta flatu ventorum , aut incursu pluviarum. Nec enim quid ex mercede remittitur, nisi damnum suerit immodi eum videb inflari n. 3.

269쪽

hei i). Sicles vers et ou les mauu aises herbes Ont ondommag samoisson, ou que les venis ura plute 3 i'aient entiore metit si truites, celte perte ne concerne a te sermier. 1 peril se semen cos, ais i Π'estias Orch de paye les loyer n. . Et nihili si de bro uillariis oti des chaleur excessive Ont ἡ-truit les Olives , 'est au mal tre a supporter e dommage ... Mais , 'it, est rien arrivo 'extraordinatre, es pertes dii ser-mier te concernent personia ellenient, et i en est de hine si lepassage de troia pes tui a sat quelque toris par fuit du marau

M oule is, si ii iremblement de terre a bouieverssi eschamps, et accident est a la charge dii proprihlaire, comme de vant aranti a son serniter de champs donicit puisse ovir M. De hme, serinier althguant que a sic oli avait sil brd the et demandant la remis de se loyers; l'Empereur tui rhpondit: Si votis ave ensem enc vos champs, et que Oire sic Olte ait sit subitemen incendisi , i est juste de veni a voire se

son S. D.

LII. Cependant si 'oni'althgue aucune force male ure, at Seu lementisne thrilit Daturelle, uria sidiocrit de la si coite, lemaitre ne sera tenta Laucune remi se Tel est i avis 'Ulpien. Antonin dit dans uti rescri que si uti serinter se plaint de lamo dicit de s recolle, o ne doli pas Davo ir gard. I dsici de pareit lenient dans uti uire, que 'est demander ne hos noti velle et injuste que de si clamer ne remis sondsie sur a vetust des

270쪽

2 o LIII. XXI. ANDECTARU TIT. II. Non est, praeterquam quod oportet causam ex qua fruituS non est exti insecam fuisse , haec adhuc concurrere debentis.1' damnum quod passus est, fuerit immodicum M. Unde Gaius sis major, quam Graeci θεου βια sid est, vim dia vinctus appellant, non debet conductori damnosa esse, Si plus quam tolerabile est, laesi fuerint fructus Dalioquin modicum damnum inquo animo ferre debet colonus, cui immodicum lucrum non au fertur l. 25. g. 6. Gaius, lib. I O. adid Pro .u Oportetis'. ut hoc damnum immodicum . non fuerit aliorum annorum ubertate pensatumri 3'. Ut casus per quem contingit, non is fuerit qui ex speciali pacto, aut ex speciali regionis consuetudine, colonum Spectaret D. Haec ex sequenti rescripto Alexandri discimus u Licet certis annuis quantitalibus tandum conduxeris, si tamen expreSSum non est in locatione ut in os regionis postulabat ut, si qua lue tempestatis, vel alio coeli vitio damna accidissent, ad Onu tuum pertinerent, et quae venerunt sterilitates, ubertate aliorum annorum repensatae non probabuntur Drationem tui usta bonam idem ha beri recte postulabis, eamque sormam, qui ex appellatione cognOS-Cet, Sequetur . l. 8. Od. h. t. LIV. Quod ubertas aliorum annorum, damnum unius anni pensare debeat ita tapinianus, libro Responsorum , ait : Si uno anno remissionem quis colono dederit ob sterilitatem, deinde se quentibus annis contingit ubertas , nihil obesse domino remissiOnem , sed integram pensionem etiam ejus anni quo remisit, exigendam. Hoc idem et in vectigalis damno 1 respondit. Sed etsi

verbo donationis dominus ob sterilitatem anni remiserit, idem erit dicenduma quasi non sit donatio, sed transacti M. Quid tamen si novissimus erat annus sterilis , in quo ei remiserit Verius dicetur, etsi superiores uberes fuerunt, et scit locator, Non debere eum ad computationem vocari. l. 5. g. Ulp.

lib. I. d. d.

Caelerum, in his quaestionibus magis hoc quod convenit inter

Contrahentes, regionisve morem Spectandum esse, quam quod unus aut alter fecit, ita rescribunt Diocletianus et Maximianus. re Circa locationes atque conductiones maxime fides contractus servanda est, si nihil specialiter exprimatur contra consuetudinem

si In damno quod ob insolitam sterilitatem passus est vectigalium Pu Ortim conductor Puta, a Pud nos te et series ides.