장음표시 사용
391쪽
confirmant, quod tribus vicibus attente considerarint singuialas dictiones, singulas literas, singula p uncta S c. Hinc Ma-1orethae Masoram Vocare solent Srpem Legis , quia ea S. Scripturam a corruptione defendit.
1. Posito, quod quidam scelesti Judaei fuerint, qui S. Seripturam corrumpere Voluerint, judico hoc ipsis fuisse impossitabile, qυia Codices Hebraei fuerunt permulti , & per totum orbem fere dispersi , quorum quidam fuerunt in manibus Christianorum, alii in manibus piorum Iudaeorum, vel nonnulli etiam in publicis bibliothecis fuerunt asservati, qui in
potestate malevolorum illorumJudaeorum non fuerunt, quique propterea eo idem corrumpere non potuerunt, etiamsi voluissent.
3. Obstat divina providentia, & sedula Dei cura circa S. Scripturam. Omnia alia scripta, circa tempora Mosis & Prophetarum composita, jam diu perierunt; sed Vetus T. utp te scriptum divinum, semper contra insultus Diaboli suit defensum. Ratio ejus conservationis est Dei providentia, quam
Christus ostendit Matth, s. I 8. Amen dico vobis, donec praetereat cretiim o terra, unum Iora ct unus apex non praeteribit ex Lege, donec o- muta sunt. Et Luc. 16.ιZ, Faciliu3 est coelum o terram transire, quam
Legis anum apicem cadere. Si ne Iota vel apex perire potuerinergo multo minus aliqua pars Legis divinae: si enim providentia divina circa S. Scripturam eo usque progrediatur , ut ne uis num Jota, vel unus apex e Lege tolli possit , sequitur quod Judaei Vetus T. universim corrumpere non potuerint: nam sic apex de Lege cecidisset. Vide ριμυ apud Gla mphil.&pag. a Div. Tertio quaeritur. An Versia T. etiamsi Iuda ι Idem nunquam νοlirerint vel potuerint corrumpere, revera j.vn nonsit corruptum 'Restondeo negando. Nonnullae rationes , ad priores quae .stiones lupra allatae, etiam hanc probare possent . sed iis jam praeteritis, solummodo hanc sequentem hic ursebimus discit. Si vetus T. esset corruptum, illa corruptio accidisset vel ante Christum, vel post Christum : non ante. i. quia Christus procul dubio auditores suos monuisset de illa corruptione: verum Christus non admonuit auditores suos, sed e contra ad
392쪽
De Integritate textus Hebraici Vet. Test.
ad Scripturas veteris T. e OS adhortatus est, dicendo Ioh. s. 39. scrutamini Scripturas scit. Veteris T. 2. Christus multa dogma ta ex Veteri T. probavit, quod non fecisset , si idem corru
pium fuisset. 3. Christus, Vel Apostoli unquam Judaeos re prehendissent, dc salsitatis eosdem acculassent, si S. Scripturam corrupissent: led e contra eos , tanquam veros ejusdem conservatores, laudant, cum ajunt ad Rom. 3. 2. Eis concredita esse Verba Dei. Augustinus Judaeos propterea vocat C.ι arios, quia S. Scripturam ita conserUarunt.
Vetus T. etiam non est corruptum post tempora Christi S Apostolorum propter has rationes. i. Quia Malora extabat, quae Vetus T. non tantum post, sed etiam ante Christum diu
incorruptum potuit servare. 2. Fuerunt post tempora Apostolorum multi viri apostolici, viri pii & eruditi, Patres Graeci Sc Latini, ut Augustinus, Origenes, Hieronymus, aliique quam plurimi, quorum quidam circa quartum lectilum post Christum vixerunt: hi Judaeos falsitatis accusassent, si circa
illa tempora S. Scripturam corrumpere voluissent: sed e contra multi ex illis Patribus testantur S. Scripturam esse incoris ruptam : sic Hieron mus in cap. 6. Ies inquit: Quod si aliquis di- ,, Xerit Hebraeos lis ros a Iudaeis esse fallatos : audiat Origiis nem, quid in octavo Volumine e N planationum Jefatae huic respondeat quaestiunculae: quod nunquam Dominus , dcis Apostoli, qui caetera crimina arguunt in Scribis Sc Phario ibris, de hoc crimine, quod erat maXimum, reticuissent &c: Vide plura testimonia pro integritate textus Hebraici ex Veteribus allegata apud Cl: IIortvig. lib. I .cap. Philol. v. Contra haec praecedentia nonnulli conjecturas quaiadam proserunt , e X quibus putant se probabiliter probare posse S. Scripturam a Judaeis esse corruptam. Priuιο objiciunt: Judaei sunt jurati hostes Christianorum. ergo procul dubio vetus T. in odium iptorum corruperunt. Restondeo r. Non tam respiciendum esse ad iplorum odium, quam quidem ad Dei providentiam. a. Si propter odium quaedam loca mutare voluissent, procul dubio ea loca mutassent, quae fidem Christianorum contra Judaeos confirmante
393쪽
sed hoc non fecerunt. Ergo non videntur S. Scripturam unquam voluisse corrumpere.
vi. Secundo objicitur. Judaei vocalium Authores in odium Christianorum procul dubio falla puncta consonantibus subscripserunt. itisondeo i. Judaei, sive Masorethre Tyberienses non sunt Authores vocalium. 2. Posito & non concesso Judaeos esse primos inventores Vocalium. Unde quarto probabitur eos saltas vocales addidisse, nisi ex vanis conjecturis v M. Tertio objicitur. Sunt octodecim voces in Veteri T. annotatae a Malore this , quae vocantur m pQ l'po Correctio Scr: barum; ergo quaedam loca Videntur esse corrupta a Iudaeis. Respondeo. Hic per Scribas intelliguntur ipsi Authores librorum, & vox Pp non tam denotat Correctionem, quam Rubdem ordinationem. V ide plura de hac objectione in dissertatione 22. . 7. de Masora. Solent nonnulli adhuc multa alia loca ex Vet. T. ad terre, quorum corruptionem probant ex Versionibus antiquis, quia antiqui Interpretes olim aliter Iegerunt, quam hodie in textu Hebraeo invenitur. Sed multa talia loca, ut & responsiones ad eadem vide in IIottingera Thesauro Plutol. pag. rq ct seq. dc quia intra brevitatis cancellos nosis coercere debemus, ideo hic hanc disertationem finimus.
SECTIO LUperiori dissertatione multis probavimus Iudaeos
textum Hebraeum nunquam voluisse corrumpere:
hoc idem etiam evinci potest ex curiosa librorum M. S. delcriptione. Ut hoc de libris Iudaeorum M. S.
394쪽
De Pensatenuis Mansscriptis. 34s
M. S. melius intelligatur, in principio iciendum est Iudaeos in publicis Synagogis nunquam textum Pentateuchi praelegere ex libris impressis, sed semper ex Manu scriptis, in quibus exscribendis miram adhibent curiositatem. Hanc curio statem, ut inde etiam appareat, quod Judaei nunquam S Scripturam corrumpere voluerint, hac ultima dissertatione declarabimus. Maimo n. in libro Iad chas a tomo primo. Hal. Thephryin capp. . 8. y. ct ro. nec non Schichardus ex iplo in modum libros Sacros exicribendi dilucide describunt. Nos haec omnia, quae in dei cribendis, & descriptis libris sacris observanda sunt, ad haec duodecim capita refere
Primo. Codicum M. S. Materia consideranda est , quq nun ruam est charta vel papyrus ; sed semper membrana , ut coices illi, qui magna dii cultate exscribuntur, tam facile corruptioni obnoxii non essent: sed non perinde est, quali membran et textus Sacer inscribatur: multet enim conditiones requiruntur, qu ς membranam illam licitam reddunt.
immundo r si enim membrana ex animali immundo delumpta sit, totus liber est profanus, & ad legendum ex illo illicitus. Omnes schedet, e X quibus fiunt Meruet oth Zc Phylacteria, etiam ex pelle animalis puri praeparantur. Nonnunquam etiam solent in membranis avium scribere, sed aves illae debent esse magnae, ut magna pars tetatus Hebrii commode in
illis exscribi possit. Solent etiam in pellibus sponte mortuorum vel discerptorum scribere, si modo pelles illae sint desum. ptet ex animalibus puris.
stiano, vel Gentili, & quidem eum in finem , ut textus lacerei postea inscriberetur: aliter si sit parata a Iudaeo in alium usum, vel a Christiano aut Gentili in hunc usum, ut inde liber feret, tamen liber ille, qui inde pararetur, esset profanus.
non etiam Gentiles : nam librum a Samaritano scriptum comburunt ; sed a Gentili, vel ab Israelitico apostata, vel ser-X x VO,
395쪽
vo, muliere, aut minorenni scriptum, in terra sepeliunt. q. Non lcribunt lupra pergamenum contiguum carni, sed supra alteram partem, quae antea pilis ornata fuit : si tamen corium in duas partes dissectum fuerit, scribunt in parte illa corii, quet fuit vicina carni. s. Omnes regulet, in membrana describendae , prius sunt delineandae, ut scriptura appareat elegantior & rectior: si liber abique lineato lcriptus sit, profanus aestimaturet quia putant se hanc legem de lulcis faciendis a Mole accepisse. Sulci
linearum nonnunquam ducuntur a tergo, ita ut eminentiae antrorsum conspiciantur: in aliis tamen exemplaribus iidem
sulci in illa ips1 parte ducuntur, in qua textus delcribendus est. In duobus exemplaribus M. S. Estherae , quae postideo; quorum alterum est in folio;alterum vero in octavo, sulci Iinearum a parte scripturet ducti sunt. In exemplari M. S. Estheri in solio sulci linearum non sunt ita conspicui, quam quidem in altero exemplari, ita ut prima fronte illi sulci vix sint conspicui. Ex hoc ipso meo exemplari diu in sestis purim publice
in Synagogis historiamEstherae dc Hamanis prelegerunt. Omnes ergo Scribae tenentur sulcos in membranis ducere, & non puto etiam expertissimos Scribas sine lineato audere scribere. Secundo. Consideranda est dimensio librorum M. S. Iudaei non solent libros sacros in complicatis libris more Christianorum scribere ; sed in una longa continua membrana , quae aliquando viginti, triginta, vel etiam plures ulnas longa est: dimensio haec sive distributio secundum certas leges fit. I. Membran et longitudo ejus altitudini proportu nata esse debet, ne cras lities respectu altitudinis sit nimis enormis : itaque altitudo Pentateuchi Manulcripti non est facienda longior ejus ambitu. Hoc optime obtervatum est in libris meis M. :S. Esther . 2. Communiter altitudo Membranae est sex paImorum, SClongitudo ejus est proportionata altitudini. Si omnes membrans semper ejusdem essent crassitiei, facile posset aliqua certa mentura prescribi, quam omnes Scribet commode sequi pollent: sed quum hoc fieri nequeat, & ne altitudo ambitum e X-
396쪽
De Pentateuchis Mamscriptis 34
cedat, solent nudas aliquot membranas a scriptura vaeuas ab- quoties convolvere, donec justam crassitiem nanciscantur:deinde in rejectitia aliqua membrana prius experimentum faciunt, ut supputent in quantum literas augere, vel minuere debeant.
3. Multas columnas in qualibet membrana iaciunt, aliter libri M. S. in legendo nimium essent solvendi. Paginae columnares non debent esse ampliores & latiores semisse altitudinis, ne visus inter legendum ob regularum longitudinem titubet & hallucinetur. Maimon putat circiter 3 o literas in qualibet regula esse scribendas, ut ter vox polysyllabica in ea commode describi possit. . Inter singulas columnas spatium aliquod est relinquendum vacuum . 1ed quantum φ Duorum digitorum , ne lineae videantur esse continuae . sed paulo majus spatium est relinquendum inter singulas cortinas , ut Illae commode contui possint. 3 .Lineet etiam secundum antiquam consuetudinem non sunt
nimis multiplicandae, nec nimis minuendae. Non solent certum linearum numerum cuilibet columnae assignare; commu-Ia iter tamen non pauciores, quam quadraginta octo, nec plures, quam sexaginta regula in quali t columna exprimunt. 6. Lineas in membrana non incipiunt describere a summitate, & finire in edi tremitate paginarum 3 sed supra communiter relinquitur spatium trium digitorum vacuum , &infra spatium quatuor digitorum : nam in exscribendis
sacris codicibus etiam ornatus ratio habetur. Tertio. Quia totus Pentateuchus non potest in una continua membrana describi, ideo variae membranae, quasi diversae cortinae, consuuntur & conjunguntur. Sed quomodo illa conjunctio diversarum cortinarum fieri solet, ut in illis commode totus Pentateuchus describi possit φFest. his sequentibus modis. i. Non solent has cortinas nectere filis quibusdam sericis, vel cannabinis . sed nervis animalium mundorum.
r. Nervi illi, quibus membranae consuuntur , nectuntlir
397쪽
extrinsecus, & non intrinsecus, ubi scriptura est, ne nodi illi varii scripturam deserment. 3. Si nervi illi vetustate,vel casu quodam rumpantur.prima & lecunda vice resarciuntur ; sed non tertia vice, ne Icriptura laedatur.
Quarto. Non perinde est quali atramento Pentateuchi a Judaeis describantur, sed requiritur atramentum speciali modo
confectum. Maimon Il. Tepla I. r. . transferente Schi hardo, sic ait.,, Colligunt stimum olei, vel picis, vel levi, vel talium , M, , pinsunt in exusto ligno cum exiguo mellis, &depsunt val-
,, de, donec attenuetur: postea e X liccant Sc reponunt. Tem -
pore scriptionis macerant vel ditatuunt in aquis gallarum, , aut similium, Sc scribunt eo. Non solent veΙ unicam litterulam rubeo, viridi, alioque colore depingere. Pontificii Veteres, exscribentes S. Scripturam, initia librorum M capitum a literis aureis, rubeis, & aliorum colorum inchoabant; sed tales colores lolent Pentateuchos Hebraeorum profana re. Reserunt de Pentateucho Alexandri M. in quo nomen Dei ubique aureis literis descriptum erat : sed Sapientes Judaeorum, de hoc Pentateucho interrogati, judicarunt e medio esse tollendum. Quinto. Ne errori esses ocus, solent suos particulares Pentateuchos ex authentico quodam exemplari describere. An liquitus originale exemplar servabatur a Levitis in sanctitario , ex eo Rex quia singuli Reges propriis manibus totum Pentateuchum exscribere tenebantur) suum desumebat , Sccorrigebat. Sunt quidem Iudaei , qui integrum Pentateuchum memoriae callent, & a quolibet dato loco recitare pol - 1unt : sed talibus non licitum est vel unam literam absque authentico quodam exemplari scribere : ne, nimium memoriae confidentes, vitia quaedam in textum Sacrum in truderent. Sexto. Non perinde est, qualibus literis Pentateuchi descriis balatur : nonnullae enim requiruntur conditiones, quae Ereras licitas essiciunt.
I. Literae hodiernae Hebraicet usurpari debent : nam si quis aliis literis in describendo uteretur , is totum librum protinaret a. Ocri
398쪽
et. Occurrunt quaed- Voces Chaldaicet in Pentateucho, ut Genes 3 i. 7. sediligetum iisdem characteribus sunt ex primendae. Fuerunt nonnini inter Christianos, qui textum Hebraicum literis Graecis vexLatinis in commodum lectorum expresserunt, sed hoc plane in libris M. S. Iudaeorum illicitum est. 3. Non licitum est voces aliquas dividere, ita ut qusdam literar in priori, Sc aliae in sequenti regula scriberentur. Non, nunquam 1olent quasdam literas extra communem regulam in margine collocare , hoc tamen alii Rabbini concedere
4. Diligentissima ratio habetur literarum Majuscularum, Minuscularum, In veri arum, Suspentarum, & Punctatarum: de his vide supra nonam dissert. s. in M. S. Pentateuchis, in Manu scriptis libris Estherae, in Philaeteriis, & in Meetuet otii diligenter attenditur ad se-Item literas Iaul RI, quae quibusdam corniculis sive apicius superne coronantur. Etiam Scribae solent literam n cum gibbo, dc literam a saepe reduplicatam pingere. Sepumo. Quia omnes literae decenti modo dispositae esse debent, ideo non nimis magnum, vel nimis parvu m statium inter literas Sc dictiones est relinquendum, ideoque VaritS. modis distantias illas determinarunt. Omnes & singulet literae a te invicem ita debent esse distinctet, ut una alteram non attingat. In multis linguis Orientalibus& Occidentalibus literae inter scribendum con junguntur, & propterea facilius scribuntur; sed in scriptura Hebraica literae ita divist esse debent, ut fpatium unius pili inter singulas literas vacuum relinquendum sit. r. Inter singulas dictiones relinquendum est spatium seni ualiter uiae. 3. Inter singulas lineas omittitur 1 patium unius lineae. . Inter lectiones clausas, quae in Pentateucho liter a Samech denotantur , relinquitur spatium trium literarum: inter se et iones apertas, quae litera Pe significantur, relinquitur spasium novem literarum : & inter sectiones maximas, quae tri-
399쪽
bus literis Samech vel Pe denotantur, omittitur spatium trium
regularum vacuum. Mannonides toto cap. 8. in Hal. Thephil.
omnes sectiones ciauis & apertas enumerat, & ibidem allegat loca in quibus sectiones aperta Vel clausa esse debent. Sectiones illae sunt variae: Maimonides ait sectiones clauis in Pentateucho inveniri trecentas septuaginta novem: do apertia vero ducentas & nonaginta. Ergo in Pentateucho simul occurrunt sectiones tam cΙaulae quam apertae sexcentae & sexaginta novem: sed hae omnes & singulae in hodiernis nostris Bibliis Hebraicis non e Xprimuntur. s. Inter singulos Pentateuchi libros omittitur spatium
quatuor linearum. Haec omnia accurati Scribae in Pentateuchis M. S. tenentur dili senter observare. octavo. In Pentateucho, scit. Exod. I & Dext. 32. occurrunt carmina : haec ita sunt scribenda, ut primo intuitu appareat esse carmina, aliter liber esset profanust. Main idescrp. . describit modum, secundum quem haec duo carmina describenda sunt: docet unde initia resularum sunt desumenda,& quot voces in singulis regulis lunt seribe idae,&M deinceps. Non mirum est Iudaeos differentiam aliquam observare in carminibus Hebraicis exscribendis, quum ille mos apud Christianos etiam sit usitatissimus : nam carmina Virgilii, Ovidii, aliorumque Phetarum aliter disponuntur, quam prosa Ciceronis, aliorumque Oratorum. Nono. Nomina Dei masna devotione limi describenda, &qui secundum leges Iudaeorum eadem bendi exscribet, has
conditiones observare tenetur.
r. Scriba intinsens calamum non audet tali jam intincto calamo nomen Dei describere; sed tali pleno calamo ab antecedente litera incipere debet, ne nomen Dei prae nimia atra menti copia maculetur. r. Scriba semper attendere debet ad Majestatem Dei, quando nomina Dei lcribit: s quis enim eo tempore, quo Pentateuchum exscribit, non esset devotus, totus liber redderetur profanus.
Ita Scriba, quando describit nomina Dei, astrictus debet esse
400쪽
Esse seripturet,ut Regem salutantem non resalutet, antequam duo vel tria verba post nomen Dei addiderit. Decimo. Quandoquidem e X oscitantia Scribarum nonnunquam qu dam vitia inteXtum irrepunt, ideo Pentateuchi M. S. diligenter ad e Xemplar authenticum sunt examinandi,& corrigendi: & ut Pentateuchi M. S. bene corrigantur, hue conditiones requiruntur. i. Correctio illa intra breve tempus, scit. intra 3 o. dies post 1criptionem est instituenda, ne plane oblivioni tradatur: si enim liber intra hoc tempus non corrigatur, profanus est. r. Si liber M. S. ita negligenter sit exaratus, ut vix corrigi possit, plane abjicitur : attamen ut certi essent, an corrigibilis esset, nec ne, ita rem hanc determinarunt: si pagina sive columna contineat tantum tria errata, corrigibilis est; si vero contineat quatuor, pagina illa remoVenda est. 3. In nominibus Divinis nihil licet mutare di si quis vel unam literam corrigeret vel deleret, graviter eum peccare existimant: attamen concesserunt pronomina praefixa & aia
fixa corrigi posse. Ex his videmus, quam curiosi sint Judaei in libris M. S. ex scribendis.
Undecimo. Pentateuchi in Synagogis asservari soliti, ut commode ex arca depromi,& Per Synagogas gestari possent, solent. r. Bina tornata ligna una eum manubriis ab utraque extremitate nectere : hqc ligna a Judetis . n. ry ligna vita vocantur ex Prov. 3.l8 Sapientia Ignum vitae est apprehendentibus eam. Hos cylindros solent infantes temestres, quando Sabbatho in Synagogam deseruntur, attingere. In Synagogis Hilpa norum, utpote Judaeorum diVitum, ligna illa variis ornamen istis, ut turriculis, factis e X auro, argento, alitique pretiosis rebus , ornantur. In sola Hsspanorum Synagoga sunt sexaginta praeter propter M. S. Pentateuchi, ornati variis 1 pleiad dis mamentis, quos omnes vidi unica vice a totidem Judaeis ter
circumgestari per Synagogam in sesto, quod vocatur n In an Latitia Legis. r. Omnes & singuli S. Pentateuchi fasciae cuidam, quatuor aut quinque ulnas longe, M palmum latae, se inper involis Di siligoo by Cooste