장음표시 사용
361쪽
linguam Hebraeam non calluerunt, qui propterea etiam de hac quaestione apte iudicare non potuerunt. Tantum duo Patres Hieronymus scit. M origines linguam Hebraeam intellexerunt, quorum prior linguam Hebraeam didicit a Iu daeis praeceptoribus, qui facile ipsi authoritate sua hoc imponere potuerunt. Unus pater deceptus fefellit multos se. quentes, quia haec quςstio plerorumque Patrum judicium superabat: & scimus in multis aliis quaestionibus, quam nimia creduli Patres saepissime fuerint. Quin non potuit unus Papias toti antiquitati imponere φ Quare etiam authoritas omnium Iudetorum,& unius aut duorumPatrum multos linguae Hebraeae imperitos in quetstione Hebraica fallere non potuisset φFestondeo tertio. Non sequitur, omnes Patres & Interpretes
transtulerunt nomen IEΗovΑ per ριν Vel Dominus,ergo Ie gerunt Adonat: possunt variae dari rationes, ob quas Nomen IEHovΛ transtulerint per Dominum, & belgice per απ.r. Potuerunt ita transtulisse , ut sese accommodarent ad intellectum communem,cur maxime S. Scripturam destinatam sciebant: nam communiter sic transferebatur,&propterea I terpretes noluerunt a communi sententia discedere. 2. Quia
non est vox aliqua in ulla lingua , quae unica voce absque ulla circumscriptione periecte Nomen IEHovΛ expliaca dc propterea, quia talis exacta interpretatio est impossibialis, transtulerunt Nomen JEΗovA per nomen Dominii, quia qui est verus J EHo v A., qui dat omnibus bona,& qui conser-iva omni a , is sane est Dominus. Postea ad argumentum septimum aliis responsionibus argumentum, a translatione desumptum, resutaturus sum. Iam solummodo ostendo illam consequentiam nullo modo procedere, Interpretes transtulerunt Nomen JEΗovΑ per X Dominus, vel Beere ἔ ergo legerunt Adonai: exemplo res fiet clara : Viri in Synodo Dordracena congregati legerunt IEHovA , vel saltem pleriaque, ut & Interpretes versionis nostrae Belgicet ita legerunt,& nihilominus judicarunt Nomen IEHovA commode posse
trans ferri per Quod Viri illius Synodi legerint JHo-
362쪽
vλ , & quod nihilominus judicarint illud Nomen commode
per posse transferri,hoc apparet ex Actis Synodal. sensione tr. ubi sic rogatur de futura versione Belgica. Secunda quasio fuit, quomodo nomen IEΗou A in Vet. T. st transferredum trum in Belgico fit retiηendum, an vero per vocem uti hactenus, aut similem exprimendum At consultum fuit judicatum, cum alia commoda atque usitata vox Bestica non exster, qua νu ιItius nominis expria matar , ut interpretes vocem JEΗovΑΜ transferant per vocem ureret utque hac vox majusculis literis intextu exprimatur. Ubicunque vero vox
JEnovae emphasin habere Miletur peculiarem, ibi ponendum esse astensecum,ctvocem JEΗovΑ in margine adscribendam. Ex hoc decreto videmus, Viros illius Synodi legisse I E MovA ,& nihilominus judicasse Nomen illud transferendum esse per vocem ergo non sequitur illa consequentia luprὲ in objectione allegata. Miter nonnemo eodem modo posset concluderet no-itri Interpretes versionis Belgies transtulerunt Nomen divinum ' Iah per vocem inra ; ergo legerunt Atinat. Sed quis non videt ibi nullam esse consequentiam ' Nostri igitur Interpretes nomen i EI OvΑ ita transtulerunt, non quia Iegerunt Adonai;sed quia non noverunt vocem aliquam Belgicam, quae perfecte sine circumloeutione aliqua nomen JEΗOVA exprimeret, ideo Voluerunt IE NOVA , secundum communem consuetudinem, per nome n Reere interpretari. Rest deo quartὸ. Paraphrastae Chaldii nomen IEHOWA per suum V, sive per duas literas Iod transtulerunt,&propterea ex illis firmum argumentum pro lectione Adonai deduci non potest. Nam quis nobis certo dicet Interpretes illos Chald os per illas duas literas Iod denotasse Adonai Iam quidem illud duplex Iod communiter ita legitur a Iudaeis, inde tamen non sequitur omnes Iudaeos semper ita illas literas exprelsisse. . . IX. Septimum & ultimum argumentum est desumptum ab
authoritate Christi & Apostolorum, estque tale: Christus de Apostoli semper pro JEHovA legerunt Adonat, ergo & nosita legere debemus : antecedens probatur, quia semper nomen IEROVA allegantes textus ex Veteri Test.) transtule-
363쪽
runt per κύριο , quod nomen est ejusdem significationia eum adρηει, ergo Iegerunt Adanai: si vero Christus & Apostoli Ie- gerunt a. at, etiam eodem modo a nobis legendum videtur , nisi velimus esse lapientiores Christo & Apostolis. . Restondeo. i. Non sequitur, si Christus & Apostoli pro Ia-uo v legerinx Adonat, ergo & nos ita legere debemus : nam polito, quod Christus dc Apostoli ita legerint, hoc non fecerunt ex luperstitione, vel ut lectionem illam a Iud sis tune temporis modo, ut putatur, receptam stabilirent, sed ideo ut
Sed regeret aliquis: si hoc ita sit, ergo Christus & Apostoli Iudaeos in superstitiosa lectione conhrmarunt, dc sic quodammodo videntur participes superstitionis Iudaicet. Resta deo. Nullo modo, Christus & Apostoli omiserunt quidem
pro tempore illam pronuntiationem, attamen non eri Riperstitione: sed ideo, ne Iudaeos illo tempore irritarent, qui
procul dubio Christo & Apostolis obloquuti suissent, si J E-ΗovA pronuntiassent, ita ut Iudaei ad verba Christi, dc Apostolorum non recte attendissent. Christus & Apostoli hae in re non fuerunt superstitiosi, etiamsi idem secerint quod Judaei : nam duo intendentes diversum finem, , etiamsi idem facere videantur, non tamen idem faciunt. Pontificii diebus Veneris abstinentes ab esu carnis luperstitiosi sunt, non tamen Reformati ; quia non abstinent propter eundem finem a. Falsum est Christum & Apostolos nomen I E Ηio v Asemper transtulisse per Κύριο : contraria dantur exempla, in quibus nomen JEHo v A transatum est per Θεὸς, exempli gr. Genes. is. 6. Πῆ2 'Pῆ TI Upry l' δ''l credidit vero IEHovae, o impura νιt eι illud injustiam. Hic textus allegatur ab Apostolo
ad Roman. 4. 3. ubi sic dicitur, αἱ γὰρ ἡ γρολέγει, ε ἰς sA'βes.sa -Θεῆ, ψ ἐλογι ηαννι ι δυιοσύνην. Quid e=Iιηι scriptura dicit φ Credidit autem Abrahamus Deo, ct imputatum eII ei adjustitiam. Ex hoc textu clare apparet Apostolum non transtulisse
364쪽
s. Christus & Apostoli, allegantes textus ex Veteri Test. non semper eosdem sermaliter de verbo ad verbum ex lingua Hebraica in Graecam transtulerunt: laepissime tantum aclientum respexerunt, addendo, vel ab iciendo qualdam voces, quet ad praesentem occasionem non faciebant: sic Ies. 61. i. dicitur : PE Spiritus Domnii JE NOVI seuper me oc. 9Lvc. I 3. qusdam omittuntur, ubi dicitur πνο a x υριου μ ερὰ,
. Posito,& non concesso, quod Christus & Apostoli semper nomen I E Hos' A transtulerint per Κυριω Dominus, inde tamen nullo modo sequitur, quod illi etiam legerint Adonat; nam κυει non tantum Dominum significat, sed etiam idem, quod δοῦν, & ita idem denotat qtiod JEHOUΑ : κύειν enimaeque potest derivari a themate κυρ- ω, quod significat sunt, exilio, ut videre est in Lexico Scapula dc Stepham, quam a nos autor irri : si dicamus κώριω- deriVari a K ut εω ω, pum, σι to, unde commode derivari potest, tum haec objectio nullius erit momenti, sed potius stabiliet nostram lectionem. Sed inflabit nonnemo: s idem denotet, quod IEHo-VA , ergo nomen πυγι aeque erit Deo proprium, quam JE-EOvA; in signifieatione enim conveniunt: sed hoc falsum est, nam xυ ριω saepe tribuitur creaturis. Respondeo. Nomen deriVatum a xιει. a est soli Deo
proprium, & nunquam creaturis tribuitur: sed quatenus derivatur a Kο-AMoritis, eatenus etiam creaturis tribuitur rsic C sar Act. 23. 26. vocatur K i ab authoritate, qua pollebat : non enim absonum est, idem nomen a duobus thema.
tibus derivari ; sic in lingua Hebraica vox lηῖ derivatur vel a Radice πη expetiyit, & tum significat desiderium; vel a Rad.
determinavit,& tum denotat finem, terminum. Ex his jam videmus, quam straminea sint omnia argi menta,quq pro lectio noAdonat in medium proseruntur. Placuit ita hisce tribus dissertationibus meam sententiam explicare, nulli volo aliquid Praescribere, si quis nolit dedi lcere, quae male didicit, Mantiquam Iudaeorum consuetudinem non vult aut potest deponere, per me licet, fruatur ille suo judicio, ego meo, legat
365쪽
runt per κοριο , quod nomen est ejusdem significationis eum ad aι, ergo legerunt adanai: si vero Christus & Apostoli legerunt rido ι, etiam eodem modo a nobis legendum videtur , nisi velimus esse lapientiores Christo dc Apostolis Rhstondeo. i. Non loquitur, si Christus & Apostoli pro Iκ- uou k legerint Adonat, ergo & nos ita legere debemus : nam posito, quod Christus & Apostoli ita legerint, hoc non secerunt ex superstitione, vel ut lectionem illam a Iud sis tune temporis modo, ut putatur, receptam stabilirent, ted ideo ut Gomarus inquit) ne ιntempestiva νοοιι JERo v A pronuntιatisne Iivios
irritarent,o ab Euangelio alιeniores rcdderent,ideo consuetudini eorum in re libera, ct indisseren ιι ρ denter ces runt, ct cognomen pro nomine usurparunt. iSed regeret aliquis: si hoc ita sit, ergo Christus & ApostoΙi Iudaeos in superstitiosa lectione confirmarunt, dc sic quodammodo videntur participes superstitionis Iudaicet. Resto deo. Nullo modo, Christus & Apostoli. omiserunt quidem
pro tempore illam pronuntiationem, attamen non ex uiperstitione: sed ideo, ne Iudaeos illo tempore irritarent, qui
procul dubio Christo & Apostolis obIoquuti fuissent, si J E-ΗovA pronuntiassent, ita ut Iudaei ad verba Christi, &Apostolorum non recte attendissent. Christus & Apostoli hae iure non fuerunt luperstitiosi, etiamsi idem secerint quod Judaei : nam duo intendentes divertum finem, , etiamsi idem facere videantur, non tamen idem faciunt. Pontificii diebus Veneris abstinentes ab esu carnis luperstitios .iunt, non tamen Reformati ; quia non abstinent propter eundem finem a. Falsum est Christum dc Apostolos nomen I E isto v Asemper transtulisse per Κi: contraria dantur exempla, in quibus nomen IE HOvA transsatum est per Θεὸς, exempli gr. Genes. is. 6. Πῆ.2 'Pῆ TI p credidit vero IEHovae, θιmputarit ei illud ιnjustitiavi. Hic textus allegatur ab Apostolo ad Roman. 4. 3. ubi sic dicitur, τἰ γὰρ ηγροφὴ λέγει, επέι 49 sA'se ἀμ τω Θεῆ, αννις ευδυιο νην. Quid enΠνι scriptura dicit φ Credidit autem Abraban Deo, ct imputatum est ei ad justitiam. EX hoc textu clare apparet Apostolum non transtulisse
366쪽
Christus & Apostoli, allegantes textus ex Veteri Teli
non semper eosdem sor maliter de verbo ad verbum ex lingua Hebraica in Graecam transtulerunt: 1aepissime tantum acli ensum retpexerunt, addendo, et abjiciendo quasdam voces, qui ad praesentem occasionem non faciebant: sic Ies.st. i. dicitur : N Π Π Spiritus Donum IEHovi super me o c. θLvc. I g. qugdam omita untur, ubi dicitur in axWia .
. Posito,& non concesso, quod Christus & Apostoli semper nomen I E iso v A transtulerint per ici ριν Dominus, inde tamen nullo modo sequitur, quod illi etiam legerint Adonat; nam κυει non tantum Dominum significat, Ied etiam idem, quod . A, & ita idem denotat quod JEHovΑ : Κ bειω enimaeque potest derivari a themate Tutiati, quod significat exiIlo,ut videre est in Lexico Scapula & Stephanι, quam a ici ρω autoriria: si dicamus derivari a Κυρ- ὼ, sum, exiIto, unde commode derivari potest, tum haec objectio nullius erit momenti, sed potius stabili et nostram lectionem. . Sed instabit nonnemo: si Κοροω idem denotet, quod JEΗo-VA , ergo nomen Κύρι seque erit Deo proprium, quam JE- Eou A'; in significatione enim conveniunt: led hoc falsum
est, nam xi, ριο saepe tribuitur creaturis. Respondeo. Nomen Icύριγ derivatum a κυρεω a est soli Deo proprium, & nunquam creaturis tribuitur : 1ed quatenus derivatur a Kο-Autorit,' eatenus etiam creaturis tribuitur: sic Cesar Act. 23. 26. vocatur x ύειν ab authoritate, qua pollebat: non enim ablonum est, idem nomen a duobus thema istibus derivari; sic in lingua Hebraica vox t uect derivatur vel a Radice'expetivit, & tum significat desideram; vel a Rad.
determinavit, dc tum denotat sinem, terminum. Ex his jam videmus, quam straminea sint omnia argi menta,quq pro lectio nosdonat in medium proseruntur. Placuit ita hiice tribus dissertationibus meam sententiam explicare, nulli volo aliquid praescribere, si quis nolit dedit cere, quae male didicit, Mantiquam Itidaeorum consuetudinem non vult aut potest deponere, per me licet, fruatur ille tuo iudicio, ego meo, legat
367쪽
ille Idonat, ego IEHOVA legam; quia iudico ipsos Saeros
Seriptores has consonas & Vocales in S. codice exarasse. Ηia
iam simul satisfactum est Iohanni Apatetat S. S. Theologiet Doetori, qui in Epistola Philologica, quam Encyclopaedue
Ungaricae adjunXIt, argumentum suum de genuina lectione nominis IEHOVA , quod mihi publice ante triennium opposuerat, ulterius urget.Plura jam nolo addere, nisi quod illum, eui haec mea sententia offendiculo erit, amice moneam illius Apostolici ad Gal. 3. 26. Ne sim in immuguria cupidi, alii alios provocantes,alii aliis inpidentes.
An non meliori jure illi, qui Iesunt Admai pro I Euova, possint vocari Adoni la, Quam nos, qua legimus I E Η o vA , IE-IIovis T E Restondeo assirmando e ratio haec est, quia non est specialis ratio, ob quam ille titulus JE Η o v I sT ARuri nobis competit: nam, si propterea vocandi simus J EHovis TE, quia ita legimus, prout in Bibliis scribitur; ergo etiam eodem jure vocari possemus Elista, Elohista, Schaddi Ira oce. quia ita illa nomina Divina proserimus, quemadmodum scripta sunt. Sed qui legunt Adonat, majori veritatis specie possunt vocari Adο-nista, quia tantum unicum nomen Dei I E Hova vel J E Rou i excipiunt, quod aliter legunt, quam scriptum est i ergo quia exceptionem essingunt tantummodo in unico hoc nomine dia vino, ideo ob 1 pecialem illam exceptionem etiam speciali nomine Atini harum si nos IEHo v I si As nominare velintὶ vocari poterunt. DIS
368쪽
De M iubas Des Hebraicis. 3r sDISSER TATIO TRIGESIMA PRIMA, U AE EST
Ad diem ar. Martii I 6s 6. SECTIO I. Actenus egimus de nomine Divino IEHova, quo. desumitur ab ipsa essentia Divina ; sequuntur adhuc duo nomina Divina, essentiam Dei etiam denotantia, ut & C. Nominis fit mentio Exod. 3.14. & de hoc prius agemus. Quantur igitur primode Elymologia, Unde hoc nomen Divinum Π U Ehjeb derivetur 'RU'ondeo: Πην est Futurum a Verbo fuit: hoc nomen ter Exod. 3. x . repetitur, prius dicitur , quae ad ver bum sonant ero qui ero, scit. semper vobiscum in vestris assii ctionibus, tanquam is, qui semper idem est ac permanet: haec Futura commodius possunt transferri per Praesentia, Sum qui Sum: nam Futurum saepissime in re continua pro Praetenti ponitur. o Interpretes & Hieronymus confirmant hanc expositionem, quum illi transseram per ἐγώ Mμιόων: hic vero, si versio Latina sit Hieronymi, per Sum quisum, vel Sum quod sunι, vel qui s. Deus videtur hic voluisse idem tempus obtervare,
ut doceret in se nullam varietatem temporis locum habere. Gomarus parte 3. Dist. . ait, quod nomen Π non tam denotet Ero, vel Sum, quam Ens, & quidem non ejusdem generis cum creatis ac finitis essentiis. sed κατεξοχην peculiare at. quo Disiligod by Corale
369쪽
que infinitum, nempe aeternum absolute, atque immutabile. Non est eadem omnium sententia circa expositionem vocum Exod. 3. x . Quidam cum Pagni Q plica I per sv qui ero . sive Ero quod ero. Alii cum Piscatore exponunt per Ero qui eram. Junius ab aliis discedens reddidit per Ebjeriquiasum, ita ut priussit Nomen Divinum; posterius verb profanum sive Futurum verbir . Valabius transfert per Equia ero. Vide plura de his explicationibus in differt. Thonis Gaiaherι de Nomine Tetragr.
ii. Secundo quaeritur: An E H I E u , Exta. I. I . usurpatum, si nomen Dei; an vero tantummodo prima persona Futuri pRest. Nome n E Η FE Η Ψque est nomenDei ac J E Η ovΑ rhoe in de probatur, quiaMoses Deum ita alloquitur versu r3.Sι dicerem mihi, quodnam est Nomen divi Deus respondit versu i . --r RSκm,quisum ita dices Israelitis, ct mist me ad vos. Hic Deus sibi
hoc nomen tanquam proprium tribuit. Ipsi Hebraei & plerique Christiani hoc nomen inter decem Dei nomina referunt,& vix ullam differentiam inter IEHOVA & Eseb esse ajunt, quam quod JElsou A si tertiae, & E eb primae persente. In ποῦν est quidem Iod, in ' vero Vau ; sed illae litetae facile inter se transmutantur. Duobus ergo modis ex illo textu probatur Π Πη esse nomen Dei. I. Quia Deus eo nomine se ipsum nuncupavit. r. Quia πω dicitur misisse Mosen : ergo Ξηebest nomen Dei. Capellus putat 'Pη non esse nomen Dei, quia tantum ter in S. Scriptura occurri z: sed hoc minime obstat; nam unum nomen Dei laepius invenitur, quam aliud :J OVA in Bibliis 1ς pius Occurrit, quam Iah, Inde tamen non 1equitur, unum minus esse nomen Dei, quam aliud. Tertio quaeritur. An in nomine Divino contineantur ἡifferentiae trium temporum, hoc est, An ex vi nominis illitis possit probari, quod Deus jam sit, fuerit, & erit 'Fespondeo. Galatinus Itb. 2. cap. 4.. has tres temporum differentias probat ex hoc nomine': ait a Ieph denotare primam
Futuri, quod significat Ero Ile Sc Iod primam personam Praeteriti, quia sunt primae literae verbi 'R J fui : IIe vero in fine Participium Praetens Π Π Ηονe, id est , 'Sann Sed lite incerta esse
370쪽
De mminibus Dei Hebraicis. 3a r
esti minime dubitamus, etiamsi idem Galatinus dicat se ex Talmudistarum dictis haec sumpsisse. Κabbalistae, reserente Galatino ibidem, ex R. Abrahamo Pico in Libro de significatatione apicum refert, quod singulis ex septem literis Putavsuperscribantur tres apices, qui in universum sunt viginti uianus. Sed quare tot apices illis literis adduntur φ Ajunt per illos ri apices denotari nomen Divinum 'η , quod in numero etiam significat ar. Et quare singulis illis literis tres apices apponuntur φ Respondent, quia Exod. 3. ter occurrit nomen Dei Π : vel quia fuerunt in Veteri T. tres Patriarchar, Abraham, Isaac,& Iacob. Ut hoc obiter de apicibus moneam,
apices illi in libris impressis nunquam inveniuntur: sed in ii bris manu scriptis , ex quibus Iudaei in Synagogis publice teritus Sacros praelegunt, & in phylacter iis , atque in membranis, postibus Iudaeorum assigi solitis, accurata horum apicum ratio habetur. Sed haec Κabbalistica Kabbalistis relinquimus. IV. Tertium nomen Divinum, ab essentia delumptum, est Π Iair, quod a nostris Interpretibus eodem modo ut JEΗou Aper nomen Hem transfertur. Quod Iah sit nomen Dei inde βpparet, quia in Psal.68. . expresse Dei nomen vocatur :dicitur omnis annua ιaudabit Iah. De hoc nomine Iab hae sequentes quaestiones moveri possunt. Primo quaeritur: Unde hoc nomen Divinum 1ab derivetur ρFeston ο r. Quidam derivant nomen Iah a ΠΤ idem signin cante quod Iuir. a. Alii ajunt nomen Iab esse per Syncopen contractum exprima es ultima litera nominis Π 3. Alii statuunt nomen Iabesse dimidium nominis J E is OVA .
continens duas priores literas. Schelomoli Iarchi ad les. i 2.2. Vocat ' nomen uis integrum, & Π' vocat nomen p)' Π divisum.' 4. Nonnulli statuunt Iabesse nomen primum sive radicalea nullo alio derivatum di haec lententia nobis videtur valde probabilis. Hieronymus putat non nomen lal, componi e XJEHova, sed e contraJEHovΑ componi eta nomine ' I geminato.