장음표시 사용
171쪽
tima quarti de morsa capite secundum mentem GALENi scribit Allo M ALY in Persia venenosi est fructus, at in Aegypto translata comeditur, pustulasque, quas porros et callos Vulgo vocamus, renasci incisos videmus ex mala loci complexione, acceden5 nutrimentum ad naturam suam vertente. Sunt enim, membra sicuti regiones, ad suam res naturam voluentPs. Georgia enim ait So de Meldensi et morbo GALE Nus, de agri cultura tractantes, locorum dis uersitate arbores et terrae nascentia mutari assirmant.
Sextum ex hoe facile sequi apparet. , Hic morbus curatione, si vi suae permittitur, . longissimus, dissicillimus ac laboriosissimus est, quoniam primo ipsum, ut fideles aiunt, ostendimus esse a
voluntate diuina et superiorum affatu, secundo, quia proprietatis malignae exsistit, quam citissimo imprimentis, ut ex Uno cctitu, imus uno, quum i editae votiatulae a tacta vidimus hunc imr ei, quia etiam ex intemperatis temporibus ortus in, diceniste 3 Aphorismort Hippo CRATE, in immoderatis temporibus immoderatae aegritudin0s fiunt ; 3 vero, quia temporis saltem tractu licet pluribus . breui euersa sunt atque corrupta animae instrumenta, et principia essicientia ab hac malae proprietatis materia , quae quatuor esse testatur primi prima GENTILIs, naturam videlicet corporis complexio-
) Idem attestatur PINCTOR G, I 3. P.
172쪽
nem, calorem et spiritus. Calor enim naturalis, ut primi au designis complexionum, item de complexi ne aetatum, aρ de animia GAETANus, et sy deI-pliei medicina ait GALENus , naturae est instrumentum, et ipse solus venena expellit atque corrumis pit, immo omnis actionis caussa est, ut prima aphorismorum scribit GALENus, et prima primi pluri-husque in locis ab eisdem idmet dicitur de comis plexione , modo, ut primi prima capite de eomplexione aetatum asserit AvICENNA, absque instrumentis euratio et animae operatio vana est, antismaque impotens nil penitus operatur. Cum ei
dem igitur debilibus iam effectis aut sera corruptis dissieillima expectabitur operatio. Septimum, nisi cito huic, ut conuenit, aegris tudini succurratur, non tantum si incurabilis, Ied in contagionem haereditariam transit, et prae dolore affectioneque vitiatae pustularum materiae atque instrumentorum subinde corruptione fere comis . pleta ad genus deterius vertitur aegritudinis, et ad accidentia permolesta. In quibusdam enim ad lepram , in aliisque ad aposemata, quorum quaedam , ut serophulae sunt, quae ad ulcera mala temporis saltem tractu declinant ' , ut ipsa canerena est, in qua est
Haec magnam habent vim ad comprobandam comtagiosa o materiae naturam, Propagationem ac muta- .
173쪽
II eorruptio gens. Tendit enim per eam membrum ad corruptionem absque eius sensus amissione, declinatque color eius ad viriditatem atque nigredinem , aut, ut aschachilos, in quo corruptio iam tacta pst eo in membro, et usque ad os penitus iam sensus euanuit, siue, ut estio menus, in quo iam est eorruptio facta, simulqust continue ipsa procedens, quasi sit ex canerena et aschachii os ipso compositus. In hoc etiam membri tensio remouetur, lotusque humido madet, serpit atque depascitur carnem, neruos et ossa, sititque his morbus turpem ad extenuationem, marasmum, fabem timeturaruntque dolores. Aufert quoque appetitum, item et somnum, redditque hominem adeo abominabia
Iem , ut ab omnibus non solummodo fugiatur, sed odio
etiam habeatur, paritque virtutis corporis prostrationem. Saepe etiam, etsi non ab initio temporis, tamen tractu, desperationem adducit, ut eoacti sint plurimi sepulcro corpus, daemoni vero Terbo et opere animam commendare, et, ut ant2 diximus, omnium tandem ultimum terribilium, scilicet mortem, inserti
Ex hoc pronostico et duobus superius proxime adductis plurium medicorum, quos nouimussignorantia ac magnus error cognoscitur, qui cum aegri detrimento, omni obmisso auxilio medelaque, morbum hunc naturae relinquendum, licet inconsulto,
174쪽
eonstanter consulunt. Nos autem itaque, ne in idem incidamus, contra sentimus, ut sciliceb quam citissime ad artis opem aegri nos adeant. Quod plurimi micorum intelligentes facito a nobis imeolumes facti sunt, quosdam etiam eo longum tem pus affectos, quamuis paullo dissicilius, sanitati rostituimus, promittimusque hoc opera nostro breauibus eos etiam fere diebus nos curaturos, quoinniam a morbo ineipientes curationem decem saepe di/has, sine D 9'i malae commotione Wo. dieram spatio postmodum abscindendae, ut inferius moin dum scribemus, et a caussa incipientes curationem totidem similiter diebus, scilicet So , eosdemque pollicemur in eamdem aegritudinem imposterum: dissicillime redituros. At si cuipiam ob rationabiles caussas, ut quia eum infectis eoiuerit, se ab aliis non cauerit caussis, idem rediret, nec propterea dieat se promissa assequutum non fuisse, .sieue qui praeterito anno medici auxilio tertianam exivit,
iterum ea apprehensus hoc anno medicum non
accuset, similiter, et si dolores exigui aliaque huisiusmodi leuia accidentia sibi per mensos tesidua fuerint, conqueri debet. Nam et aliae permulistae aegritudines post se vestigia relinquere solent. Sani enim censendi sunt. si pristinas suas exercere
Ita est in codice. Forte legendum, eo laxionis. SART. Recte, id docente contextu, vel constitutionis.
175쪽
o Morbo GaIlieo. possimi operationes. Nam sanitas dispositio est,
ex qua operationes sanae proueniunt, ut primi prima scribit AHOHALI; Qui autem a nobis non sanus fiet, ille est , qui tardus, et cura' partem non totam vult sustinere, vel quem Deus sanari forte non sinit. Ex tribus itaque pronosticis superius proximo adduciis sequitur, quum morbus inuentu dissicilis su rit sique curatio eius dissicilis ae praecipua apud nos ipseque medico abominabilis morbus, aegrisque tam fisus sit, medico libentissime ac praeter morem auro gratiam reserendam esse. Vltimum vero pronosticum est: Hic morbus, anima et corpore decenter purgatis, rectisque, Vt MEsv Es suo saepius de Apropriaris, Avic ENNA primi a*, BAsis libro divi-β ιm, item ad Alinausorem libro multis in lacis. fidelibus utar verbis, breui facile apteque curabitur, si Deus voluerit. Haec de pronosticis dicta sine satis. Qui autem cetera huic morbo premostica cum ceteris communia aegritudinibus percipere e pit, librum nostrum de infirmorum visitatione, ubi
trite cepioseque ea tetigimus, legati Epilogus primi et secundi capitis, ergo et
essentiae morbi. : Omnia tandem praedicta de huius luis essentia paruo epilogo dicimus concludentes. Haec 'aegriis
176쪽
De morbo Gallios. IIIaegritudo, pis Iae scilicet et dolores, SΑpΠΑTr es REFRENGI, a canisa orta, scilicet voluntate diuina, Uromum insuxu , aeris intemperis calidi sitique, rerum non naturalium regimi malo, torporis natura
rotivs expulsiva, calida atqu8 sicca, mala eomplexione hepatis totiusque, naturali praesertim ad igneum extraneato talare, splenis quandoqua vitio, digestione item eorrupta , humoribus in corpore calidis setisque, licet magis minusque ob rationes superius dictas malignis, sanguine scilicet atque cholero. Causa ergo calida fletaque humano in corpore quandoque desinuis membris, eongestond intorsim L nune in principio , nune alis eius in tempore, lupini estitie forma, ut eorpus ad sanitatem purgetur , atqva laedatur veris praecipue tempore et autumni, difficillimae est a. iionis, laboriosae salutis, ad genus aegritudinis deIGrioris auidentiaque vertibilis, ad ulcera silicet mala.
inarasmam, articulorum dolores, vigilias, odium, Dirtutis prostrationem, desperationem et mortem, eura-hilis, si Deus voluerit. Haec do morbi esse tia, signis et eausis aegris. Nunc de salubribus caussis atque curatione nostrum in praesenti est pertractare. Deo gratias.
177쪽
Iit De Morbo Gallico. Caput tertium.
De caussae aegrae Primum curatione. Quoniam, morbo, quantum spectat ad physicum.
speciali percepto cognitione, vana esset eius notitia, nisi ad eum ab humano corpore extirpandum pro viribus accederemus, ideo de caussis salubribus et artificiosa eius curatione in praesenti tractabimus. Et quoniam aegritudo recte amoueri non potest, nisi et eius, quam habet, caussa efficiens aegra primum tollatur, ut 3' Tegni adducitur a GALENO, Propterea a caussae aegrae abscissione, quod fieper salubres, ante omnia, deinde a morbo ipso exordiemur, nisi ipsae siue eius accidentia caussam vincant in corporis laesione, Tunc enim ab eorum
amotione, ut primi ηψ et prima colligitur ab
AvICENNA, incipiendum erit. Curam autem postulat morbus, licet coacte, quum dolor acriter crucians, pustulae et accidentia adeo sunt molesta, ut tolerari non queant, donec caussa antecedens eradicata fuerit. Tunc enim noua trahitur dolore materia, membra item debilitantur, et virtus indoprosternitur, ut ιη primi scribitur ab Avic ENNA, quo potius eligunt mori infirmi, quam in tanto vivere eruciatu, ut experientia docuit. Quum haec enim dispositio iam in morbum transierit, quia operationes quam maxime laeduntur, quo niam.
178쪽
De Morbo Gallit . t . 1 I9niagi nee quiescere, nec nisi, ut .spasmati, deambulare , nec altis et necessariis, ut principes praecipue decet. negotiis potest intendere aeger, eius curationi repellentibus primum haerendum est. Item quum in suo initio est vitio quartas digostionis et via congestionis, aut quum antecedens caussa modica est, ut in doclinatio no accidit morbi, ubi tota in caussam transiuit coniunctam, ac sub ea est, quum res etiam diutina iam exstiterit, non caussae, sed solius morbi curatione resoluente in initio opus erit.
Quum item timetur, si diu materia rodens, ut in pronosticis dictum est, cutem inhabitet, quod etiam fit, si sola dedecoratio suerit, ne incurabilis morbus efficiatur, vel ad genus aegritudinis
deterioris, ut esti omenus et cancer est, conueriniatur, vi. in pronosticis diximus, et pulcritudo, et sorma corporis amittatui, vel homo saltem abomi. nabilis flat, ex quo amicorum commercio, et serinuus domino, et dominus eo aeger priuetur, aut
in infamiam incidat, quia religiosus vel bonae vir famae exstiterit, vit mundi lumina, sicuti Ponti res, Cardinatis et saneti viri existunt, sacrae virgines et castae mulieres, quam omne fere asperat vulgus, hune sola coitu morbum corpori humano in i, aut
venustatem .sormae magis, quam sanitatem aman.
tes, sicut multae sunt, quae cum pulcritudine, II 4 . aegri
179쪽
aegritudinem, quam cum turpitudinε sanitatem habere mallenti Quum item somno priuantur, magnoquctitem lucro, quia mercator amplissimus, vel quia paterfamilias multos suo laborct apud se alit;
Propter haec mala non parua minora etiam apparentur nobis a morbor et a Paussa coniuncta, et membro recipiente una cum caussae antecedentis euulsione ex membro mandante euram repelle
tem , situs resoluentem coacte incipientibus, ut infra dicetur, subeunda sunt. Minus enim malum maiori praooptandum est, ut ratio docet, et quinto Ethicorum AaisTOTELEs attestatur. curam autem eaussa ipsa requirit, quum ea non adsunt, quae morbi curationem praecipue superius proxis me adduximus postulare, sed quum sola cernitur dedecoratio intus iam eommunicata, timeturque, ne boni humores affectionem malam suscipiant, vel si non dedecoratio, sed morbus constituatur, qui tamen non habet saeuissima accidentia, quum etiam materia adhuc et multa sub caussa antece- adente, modicaque sub coniuncta defluxisse apparet, ex quo pauci dolores visuntur et pustulae. Quum item apostemata intra ioribus insunt. aut
quum eius loco copia pustularum, maxime circa cor atque principalia membra, quoniam timor
180쪽
Iallent ex materiae reuocatione I, ne aeger illi suffocetur, quod et gutture impedito escola aliouo apostemate, etiam deglutitione ablata, quod etsi aeger debilis morbo aut aetate sit, ut et senes sunt, caussae cura opus est, quoniam quum his principalia membra debilia sint, ea nequaquam reis percussi uis adiuta a se ad vias expurgati cinis propellerent, ut aphorismorum VI colligitur a BAst. sed in eis lacile repercussiuis Virtus extingueretur. Quum haec igitur se ostenderint, quod sit morbus. tunc non a morbo ipso, sed a caussae abscissions ex membro mittente tutius, ut a regulari curatione, ut ex V Tegni colligitur, incipiemus, morbo tandem resolutiva tribuentes, ut infra dicetur, ee caussae coniunctae in recipiente, nisi morbus simul aegrum etiam infestaret non parum. Tunc enim una cum caussa et morbo, dolori scilicet, intendimus atque pustulis. Caussa enim ablata, facile ελ sectus excluditur, immo fere repente absqua proprio medicamento tollitur a principio, si tota euutila caussa fuerit, antequam scilicet cutis corruptions afficiatur. Fonte etenim exsiccato, et riuos ab eo manantes exsiccari necessum est. Et hoc pacto his seruatis conditionibus, sine detrimento morbus hie curari debet. i