장음표시 사용
141쪽
His omnibus ita praemissis, una ration . eo flata, humores calidos siccosque hunc efficero morbum concludimus, quum huiusmodi affectiones tertia quarti, ut inserius ostendetur, num
quam ex frigidis fieri ipse declaret, quod et ab HALY tertio Tegni accipitur. Potest tamen fieri similis ab humoribus frigidis, ut melancholia est,
licol rarissime, et pituita, lieet utroque modo cum sanguine praedominante, quum debeant pustulae crustosae fieri et rubricantes. Sunt enim in primcipio ipsae citrinae a cholera lactae . parte sua subintiliori citius pΘrforante et exterius exeunte. Sunt autem progressu rubrae, crassiore demum sanguina
Ponetrante, cuius color omnes colores lacile eooperit ; fiunt autem hoc modo a frigidis humoribus huiusmodi bothor ratione videlicet complexionis in valde phlegmatica, Propterea ad albedinem ver gunt ;ὶ item in melencholica, quia in ea durities reperitur; In his enim complexionibus totus is guis et massa phlegmatica sere est, et melencholica,
ratione item aetatis, ut senium est ; ratione etiam sexus, Ut mulieres sunt; ratione membri valde phlegmatici, ut cerebrum est; ratione temporis,
hiemis scilicet valde frigidae, membra digestionis mortificantis, tum ex ingluvie debilitata digestione, tum ex regimine, frigidam massam adaugentes Tunc enim, quia frigidi signa apparent, frigida caussa iudicatur a multis, at id rarissimum est. Ex
142쪽
quibus eorum apparet error, qui plurimum mom
bi huius caussam salsum esse punctam senserunt;
Pueros enim facilius Potiusque, quam iuuenes occupasset, et senes, quum in his humor ille ab umdantissime reperiatur. At omnia di cta signa, et aecidentia, tum ratione complexionis, tum aetatis , tum ceterorum ratione, quae statim proxima ante adduximus, veluti et humores in caliditate et frigiditate subtilitate et crassitudine, dulcedine et mordacitate acuitateque, malignitate et benignitate, multitudine et paucitate. latitudinem habent. In aliis enim atridentia remissa sunt, in aliis vero intensa et acutis ἰ propterea aliis hic morbus mole- .sior, diuturnior atque inalignior, aliis vero mitior, brevior benigniorque reperitur, item pusularum pia maior minorque , In quibus enim pustulao pauciorἴs, asperius se habent aegri, quia excitati saeuiunt dolores frequentius; Ubi vero plures, leuior atque tolerabiliot, quia dolores saepius eu nescunt, licet hoc ad materiae substantiam potius regerendum sit. Ratione enim aetatis , scilicet tuis
uentutis, acutiores sunt, quia et humores similes sunt, ratione Vero temporis, Ut autumno et vere, F a motu D Pustulas vaesae sormae esse auctor est PINcToa c. 5. P. 94. easque in cute apparere post diem septiniam inde post nonum, quartum et decimum, vicininum. D. P. 9I
143쪽
motu tunc humorum ad cutem vigescunt; hieme autem materia congelatur, aestate resoluitur; ratione vero horarum, ut puta nocte, doloris fit auctus , ut cogatur aeger exerere ad refrigerium pedes. Nam quia materia calida est, facile cubilis rarefacta calore, usque ad circumferentiam membrum simul extendit atque incendit. Item nocte vacante sensibus et corporeis diei actionibus, et ociosa anima exsistente, quasi solum tangendi sensui ipsa intenta, magis pertur5ationes Corporeae ab ea percipiuntur. Interdiu vero anima actioni-hus amicorum, contuberniis praesertim infectorum intenta, solatia percipit, et non, stibus in nocte, doloribus eruciatur, ut ALET ANDRI APHRODIs EI suis in problema tibtis sententia est, ad imaginatio. nem hoc reducentis. Sed nos physice magis loquentes sic dicimus, quia die materia plurimum in vaporem dissoluitur calore petente exterius, materiaque calorem sequente, dolores non excitari. Nocte vero, quum eius frigiditate aegerrime resoluatur, immo ad centrum ex tenebris sequens calorem interiora petentem circumferentia reuocetur,
et superficie, sub cuteque detineatur, materiaque in eis membris, ea iam exsistente, commoueatur et agitetur, Unde cutis extenditur, sicut in paroxismis febrium, in principio scilicet, excitantur dolores artuum saepius, ita et hic contingera assirmamus Batione etiam quantitatis humorum. Quos enim
144쪽
valde repletos reperit hic morbus, corruptis praesertim chimis, his molestior est et diuturnior, eoque facilius moriuntur. Qui autem contrario modo se habent, neque adeo grauiter amictantur, ac plerumque evadunt, quoniam passi praeparatione indiget agens id, quod ibidem ALEx ANDRO APHRODIsgo colligitur. Quaestio, quaenam materia morbi huius mussa Ist, iun frigida, an alia. Sed si contra nos tertii prima de hemicranea tapite Avi cxNNA adduceretur, aegritu , inquiens,
cuius elangatum fueru tempus, frigida es seundum dispositionem, et resolutione indiget, et quod fortiterealefaciat. At haec iam per multos annos visa es Des, frigida ergo diiudicabitur, et non per accidens factam intelligit, quia materia sit in atram hilem conuersa, quoniam rei exustae resolutio sor. tis non conuenit, nee similis calefactio, quae praecipit ipse, et medicinis ostendit, piretro scilicet. eusorbio atque sinapi. A materia ergo radice, id est natura frigida fieri, quod propositionis nostrae Parti primae contrarium est, ex AvICENNA plane concluditur. Ad id dici deberet secundum theologos et fideles, hanc ex calidis humoribus aegritudinem ideo esse longam, quod mirum est , Voluntate diuina, ne id, quod dissiculter capiet hu-F 3 manum
145쪽
manum Ingstntum , facito tollat , ut grandi peetato
Poena longa merito afferatur. Astronomi vero
dicerent id alicuius fieri planetae influxu aut alti-rius stollast, huiusmodi calidis humoribus proprie talem tribusntis diu tenendi aegritudinem, quod frigidi tamen est siceiquo, sicuti magneti naturae trahendi, quod calidi est, proprietatem indidit. Quae quidem proprietas in eis ita perdurat, sicut pestilens in vaporibus, quos panni imbibentes percipiunt, pluribus annis perdurat, quoniam, sicut
illa fortasse vapores indissolubiles, ita haec humo res c idos, nisi longo post tempore, inditat ubiles reddit. Physici autem caussis magis notis, quia sensui haerentes, ut et diuus TnoMAs libro peri hermeneias est auctor, aliter hic sentirent, ideo aliqua in praesenti notata praemittimus, propositionem nostram firmiter esse veram tenentes. Ρrimum omnis aegritudo potest penes varia tempora sua considerari, quoniam aut in principio est, aut alio tempore, similiter et materia aegritudinis causia. Secundum, morbus aliquando' talis den minatur a qualitate naturali humoris eum initiantis, secundo a qualitate humori tempore acquisita. Aegritudo potest ideo non solum oriens, sed producta duplieiter frigida appellari, Uno modo, quia Orienti a materia natura frigida initium datum est, aqq a materia natura calida, subtilibus tamen partibus calidisque valde resolutis ab astris intemperie
146쪽
dicta. Idem et de producta aegritudine dici potest,
quia eius caussa materia natura frigida est. Secundo a materia natura calida, subtilibus tamen partibus ealidisque multum resolutis ob morbi productionem, similiter aegritudo calida dupliciter diei potest. .
Dieemus ergo, quod materia, a qua morbus hie oritur, humores sunt radice calidi siccique, ut ipse sanguis et cholera, quoniam qualitas mala amelo vel contagionι immissa saepius humoribus his infigitur. Siccitas enim cholerae sanguinis grossi humiditatem paucam vincit, et hoc per propositionem nostram intendimus, et ab his initiantibus materiis potest morbus ealidus siccusque omnibus suis denominari temporibus, lieet dici possit et frigidus, si diu in eis aer antea egerit malus. . Quae enim adueniunt hominibus aegritudines, ex calidis plerimeque humoribus fiunt, qui quoniam subtiliores. passibiliores exsistunt, propter quod omnes sere, quae fiunt febres in orbe, tertianae sunt atque synochae. Temporis autem tractu, partibus materiae calidae humidis, caloris pabulo, unde et ipse extinguitur, et subtilioribus resolutis a sicco, praesertim calore urente, usta terrea grossaqus materia magis relinquitur. Vnde frigida lacta ad terrae qualitatem accedens frigida materia calida
dici potest, a. qualitate scilicet frigida acquisita. F Possunt
147쪽
De Moris Gallito Possunt etiam et alii frigidi humores progressit
temporis a primis corrupti, item ex laesa digestione aggeniti, hunc morbum cum eis seruare, quo niam, digestiua fero ablata virtute sanguinis, massaphlegmatica et frigida aggeneratur, licet et diei posset humores exustos ab effectu calidos merito nuneupari ob ignei caloris extranei vestigium, qualitatem scilicet acquisitam, qui, ut calx, id, cui adiunguntur, exurunt. Ex calidis ergo ut plurimum, ex frigidis vero rarissime fit hic morbus volsimi lis.
. Ad argumentum ergo dicimus respondentes. non esse contra nos AvICENNAM. Nam nos laningum morbum hunc calidum appellamus omni suci tempore, quia a materia natura calida, primum abi luxu assecta, ortum habet, licet etiam ab effectu, ut diximus, ita eum vocare possimus. AvICENNA autem loquitur de morbi materia extensi, et modibo sua in declinatione et materiae qualitate Priauatiue scilicet acquisita. Stant ergo simul hae duae propositiones. Caussa morbi huius et orientis, et producti, humores sunt ealidi, et caussa morbi huius humores sunt frigidi; item et morbus, ut diximus, intellecte, et cum eis,scilicet, hic modibus ost longus. Eam enim propositionem AvICENNAE GENTILIs sic exponens intelligit: Aogri
tudo, cuius prolongatum est tempus, frigida est
148쪽
seeundum dispositionem, id est, laeundum plurimum , et raro contrarium accidit; item aliter ω-
eundum dispositionem, id est, qualitatiue vel priuatiue ; item aliter dispositi scilieet sunt humores frigidi faeere aegritudinem longiorem, quam calidi. Aliter stiam exponit ipse, videlicet morbus longus dupliciter accipi potest, primo, quoad proximi
durationem, Σ' quantum ad totum, et his duobus modis, ut plurimum frigidus est. A calidis vero tantummodo secundum totum fieri potest longus. At contra GENTILEM utroque mo/o calidi quidem humores morhum longum essicere possunt, primum ratione modi, substantiae et qualitatis, ut siccitatis humorum et crassitudinis, cuiusmodi huius morbi materia est ι Qua de caussa tenacis resolutionis existit, et his de caussis tertiana nota utroque mOdo longa essicitur, quoniam secundum totum ad sex saepe menses, secundum paroxismos usque ad horam suam, secundum ratione morbi aggenerantis. Nam potest dari ex praua puta dispositionctealida hepati et mala complexio, qua multum de cholera generetur, podagram disposito immittente per mensem, quoad totum, duraturam, quo autem ad paroxismum, per dies scilicet tres, ut multos
Pati cognouimus, quod id est . Quae longitudo F s etiam In Codies habetur i. quod alibi pro id est accipi-
149쪽
etiam ex situ est membri, id est, quod ab AvERROIscribitur 3' cori n. Aegritudines chronicae perinmutant complexionem in memhris, in quibus dispositionem apportant generandi semper et succet Ilus malos humores. quoniam, ut GALENus libro daeuhimia et hahchimia attestatur, unaquaeque parti cula permutat influentem ei humorem in sui natu-xam. Tertium ratione proprietatis malae ex humorum inuicem confusione resultantis. ut propri tas, quae in tiriaca est, opera mira facit, aut proprietatis a caelo delapsae, quae proprietas in Hu-xibus naturae breui instrumenta corrumpit, ut i Da pronostico sexto scribemus. Quod etiam diei potest ex instrumentis naturae corruptis. Quando que etiam ex motu morbus est longus, ut uleus Pulmonis ex eholera natum. Proprietates enim,
ut Memiri primo GALE Nus ipstatur, quaedam homini sunt omnino ignotae, quaedam vero dissiculis ter noscibiles, nisi saepissime quis Oas diligentia obseruauerit; immo, ut THEIsIR suo Z AR. eas seire est impossibile, quoniam humano intellessia adeo sublimi et glorioso terminus est impositus, ultra quem transire non licet; Has autem seire ad solum Deum pertinet omnipotentem. Nee potest, ut quidam aiunt, exponi, est frigida, id est. ortum habuit a materia qualitatiue frigida. Id enim falsum est de omni morbo sentire, quum et calida aegritudo extendi potest resolutione subtilis aliaue de
150쪽
de eaussa. Datur enim dolor et apostema ealidum longi temporis, ut XIIIJ sertii et a primi ex AurisCENNA colligitur, et quum dieitur, non potest propositio de frigida materia priuatiue intelligi, quoniam ea resolutione non indiget, respondetur id falsum esse, immo eo in tempore pro eius digestione calidis 1 et subtilitati uis, licet et humidis, quum sit facta materia frigida, sicca et crassa, ex crasso sanguine, ex cholera citrina, item crassa vutimo suo sere gradu, pro sui eductione ab extra maxime efficienda et resolutivis opus est. At si dicitur, in quartana choleriea frigida praecipit Avr-CENNA, dicitur id ratione febris et vestigii easditatis in membris, et humore relicti eum adducere.
Sed roliqua est quaestio non inutilis. Si
enim humoris huiusmodi sicci sunt, quonam modo humida Saphati haec vocabitur, videlicet ipsa refren-gi, ut superius dictum est. Ad hoc etiam responde mus, humidum morbum dupliciter posse interpretari, primum, quia ab humido fit humore, et siehoe in loco minime potest intelligi, quum a sieto gignatur, ut statim ostendimus. a' quia aliquod fuat virus e pustulis, quas humor facit, et hoc est, quod volumus. Si igitur non a materiae fluxu, sed ab ipsius qualitate prima debeat nominari, sicco appellabitur potius aegritudo. At si contra inseratur humorem fluentem humidum esse, siccum a