장음표시 사용
161쪽
De Morbo Gallico. Similitor et si a flegmate fieret pustulas iacient
depressas, vel a melencholia duras et absque s nissu, esset minime saphati, nostrumque praesertim, ut ex definitione posita ab Avic ENNA et caussis, scilicet materia mixta, apertum est, quoniam huius accidentia alii ab eis caussis nequaquam inessent. Ex medicinae ergo priocipibus plane colligimus, Saphati ex materia mixta plurimum fieri, et huius, de quo nostor est sermo, praedictos humores denique causiam esse concludimus. Quando autom in suo principio sit hic morbus aut alio tempore, considerare oportet, et an scilicet totus humor in venis, an totus extra. vel Partim intus, et partim extra sub cute, an scilicre . . sub caussa antecedente siue coniuncta, ut recta curatio habeatur. Id autem ex doloribus et pustulis. ut de morbi curatione dicemus, potest cognosci . item ex urina et egestionibus. Quae si sanis similes sunt, nihil rostat in venis; Si vero dissimis Ies, e conuerso res est, ut ex illo aphorismormi fautas aegrotant, aut pusulae nascuntur in corpore. colligitur ab HippocRATE; Item urina illa
. . vel alba, vel tincta subtilis, nisi sint opilationes, separati sanguinis ab humoribus signum est. Est enim huius morbi principium, quum incipit materia fluere, et cutem ut plurimum petere, quum scilicet pustulae paucae mitesque et parui dolores apparere,
162쪽
neque augeti, augmentum vero, quum uberius fluit materia, pustulae scilicet et dolores mole et numero augentur. Status autem est, quum tota materia sub caussa coniuncta inlapsa est, nec dolores, nec pustulae augentur, nec minuuntur, sed eodem modo per tempus se habet aeger. Declinatio vero est, quum materia coniuncta pustulae et dolores minui cognoscuntur.
Caussa materialis membra torporis sunt quasdam vel omnia. Caussa materialis harum pustularum est tri. PleΣ, una, ex qua ipsi videlicet iam diisti humores cum caussa fiunt coniuncta, scilicet sub forma ho- thor exsistentes, quoniam pars facti sunt, ut maμteria et forma compositi, et elementa, quod 43 7φ Avic ENNA nos monet, quum de verrucis' caispite ait: Virtus caussa est essetens, humor vero materialis. Quod et ab eo a' py tu' de aegritudini. has compositir legitur. Est enim materia, ex qua aliquid fit, quum insit, ut a Philosopho physicorum primo habetur; altera materialis, cum qua hum xes iam disti, qui scilicet sunt dolorum et pust Iarum caussa antecedens . et eorumdem complexio mala; tertia materialis, in qua et subiectiva, doqua vere hic noster est sermo, membra corpusquo humanum, sicuti febre ipula humores spiritusquo,
163쪽
in quibus aegritudines fiunt, ut primi prima de in dicinae subiectis capite logitur ab Avic ENNA. Sunt
enim tres corporis naturae, complexio scilicet, compositio et unitas inmediata causia, in qua, sed membra me4tata, remota vero humores, quia ex eis fit membrum. Licet autem caulla in qua hoc in morbo membra sint et viscora, ipsa tamen se pius cutis pudendorum capitis locorumque, in quia
bus doIores fiori supra diximus; sed est in caussa materiali. Ex qua dubium non parua discussiono dignum , an scilicet ipsa sit via defluxus sub pustulis cutis, an via congestionis spaullatiuae. Ad quod dicendum putamus, humores ad hanc Iabem eE-ciendam duplici posse insici ratione; Prima extrinseca , tum videlicet ab aeris intemperis aeterante fi mores prope supra sciem existentes, tum l contagiono Per poror, eoitu linteisque infectorum, ut scabies etiam fieri solet, sicut et mantium tacitu et novacula abrasona, et sic dicimus primum fieri ratione paullativae congestionis in exterioribus cutis et temporis traetu utroque modo fieri habet interius affectione communicata, indeque sic affecta materia ad cutem propulsa. Et tunc fit hoc modo, quum paullatim pusulae innascantur, ni si aer dictus multos in superficis humores offenderit. Secunda intrinseca, aere per os attracto, a quo omnino eredi
mus humores et interiora deinteps simile generantio in principio assici, hinc et anhelitu , eum infe Iis lo-
164쪽
De Morbo Gallies. I Squendo, vel osculando, et hoc modo in principio via defluxus fieri habet in exterioribus, licet in
visceribus congestione, et in processu labe corpo-gis circumferentiae communicata, item aere sine intermissione et assidue alterant fiat utroque m do, et hoc tunc est, quum pusivus corpus totum
Ex quibus apparet id necessarium fore mediis co rectam curam volenti, ut scilicet inuestiget, quomodo aeger in eam iuriderit tabem, et an in principio, an declinatio no iam sit, anque antiqua etiam facta complexio infixa materiaque immersa, . quoniam propter haec non eadem medicamenta conueniunt. Nam si ab extrinsecus coeperit mor-hus, et in principio adhuc exsistat, sicut in deel, natione sola morbi curation , resolutivis scilicet opus est et aeris mutatione; Sin autem intus cominmunicata, vel ab intrinsecus coeperit, tota fere curatio , quam sumus scripturi, necessaria est. Formalis cavisa.
Formalis harum pustularum caussa duplex exsistit, substantialis scilicet, et est virtus corporis, et accidentalis, et est dolorum et pustularum forma varia. Pusularum enim quaedam formam habent Iupini, quaedam fabae, nonnNEM parvulae et minutu
165쪽
ro 6 De Morbo Gallico. De nutis, dolorum autem quidam fatigativi, qui ex
materia inter ossa et pannos gignuntur, corrosui ' usi ex materia inter pannos et musculos innascentes, quidam ulcerosi ex materia sub cutis superficie sita ad ulcerum mordentium similitudinem, ac si in musculis quid acutum infixum cernatur. Huius enim caussa humor acutus est, ut disserentia Conciliator Quidam oposemossunt, ac si apostemast ibi ex materia tensionem, calorem et mordacitatem inserente, ut ibidem Conciliator est auctor;
Quidam et pulgativi, et saepe sunt ex materia arterias circumeunte; quidam et perforatiui sunt, qui in occultis fiunt ex continui solutione, praecipue Anon essebris, ut r' primi Avic ENN4 testatur. Finalis caussa.
Finalis vero et vltima antecedentium caussa, quum omne agens ob finem agat, qui intentione est prior, exequutione posterior, duplex habetur, ut notat Philosophus secundo physicorum , prima per se intenta naturae scilicet actione, ut nobilia ac regia membra a superfluitatibus in eis aegritudia . nem adducere valentibus purget, mortemque de- uitet. Et hic est finis, quem ARisTOTELEs TUA
166쪽
De Morbo Gallimi Ioreorum sexto ot Metaphysicae I' bonum, immo optimum ipse appellat. Altera per accidens, ipsa scilicet aegritudo, et quod aegritudinis prouenit
actione, ut pulcritudinis corporeae indolentiaeque priuatio, abominationis vero et dolorum ad dispositiones deteri oros, et vltimum tandem terribilium, scilicet ad mortem inuectio. Cattisci coniuncta. Caussa vero morbi tandem coniuncta atque omnium propinquissima et immediata sunt omnes iam dictae, quae actu sunt ipsius morbi caussae productivae, licet magis continuae, temporis stilicet
tractu extraneatae, acerbiores ac saeuiores effectae. I laec de earum essentia, quae omnes, ut una sufficiens causia, corpora ad hunc morbum perducunt,
Ultimo do tantae luis prognosticis signis omnium utilissimis Tegni secundo auctore GALENO, quoniam medicum honorabilem et infirmum reddunt obedientem, in praesenti agendum est. Ρrimum e temporibus magis aptis dolores et cutis defoedationes exulcerandi, ver est propter humorum a centro ad circumserentiam motum; Est et autumnus propter dilatationem
167쪽
nem in antecedente aestate et constructio nomsuperfluitatum in hieme, ac debilitatem rΘgentis virtutis, ut XXID tertii Avi CENNA assirmat, s item nphorismorum HIPPOCRΛTEs, et in commento GALE Nus, propter quod ver dicunt esse sanissimum, quoniam, inquit GALENV s. materia do nobilibus ad membra pellitur ignobilia. Plane fecundo primi id aperit Avic ENNA, quum ait: Aegritudines veris fiunt cholerae ebullitio, apostemata, perniciosae 'naces atqne carbuntvli, autumΠι Nero cancri, dolares , feah es, impetuo. Quae ophin ismorasm tertia accipit
ab Hippo CRATE. Aestate autem raro, quia materia calore resoluitur, rarius vero hieme, quia congelata et immobilis redditur, frigiditateque eo eluditur, huiusmodi visuntur affectiones. Seeundum ex hoc sequi apparet, Saphati scilicet mala ost via significationis. Nam in venis corruptos dein signat humores, sed bona caussae via, quoniam ea euacuatur, nosciturque expellentis ab intus e n hi libus ad ignobilia membra in superficie assicienda sortitudo virtutis, ut aphorismi praeinductae ps ticulae commento colligitur a GALENO. Τertium, Saphati proprietatis est malae atque contagiosae '
ut capite de Saphati, de impetigine, de sabia colligitur ab AvICENNA, coituουε praesertim contrahittir, quoniam In lioc omnes consentiunt maximeque PINcTOR
168쪽
quoniam humores pudendorum spissa fricatione accenduntur, disponuntur, ac affecti qualitatem malam sust piunt, Eius quoque contagioncm disserentia iΤΟ- ex Conciliator8 colligimus, ex quo Nid mialis haee lues nuneupari merito potot. Scabies enim, lepra, ophthalmia, plitisis aliaeque de homine ad hominem dispositiones transeuntes epidem tales exsistunt, ut ex GALE si dictis libro de tiriata ad O farem aperte concluditur. Cuius enim proprium est osse communicatiuum, ipsum essistit pestiferum. Idem η' Almansoris eo expreisus eo in loco ait: stilae malae et multae de viro ad alium remiserunt. Idem primi secunda do' prima AvICENNA, quum inquit, adducit: Aegritudines istae 'de uno G cIitim . transeunt, lepra, variola, scabies, putrida apose enata, dentium stipor, albaras, potir, qtium praecipue domus stricta est, et ventus sarit vicino. Quartum, minus maligna est, quae minus habet in se malignam proprietatem a caelo impressam, ex quo membra minus a natura sua remota sunt, quae etiam in aestate contingit, cum qua item, ut AvI-cENNA sentit de variolis capite, vox bona et anhelitus est incolumis, quoniam materiam a Corde
distantem, et spiritualia membra sana ac libera esse arguit, ut prima ψ' de variosis capite colligitur a
GENTILI. Minus etiam malignitatis habet, et breuior est, quae in corporibus accidit modicae repletionis , praesertim corruptae. Ea enim co ora, quae
169쪽
quae sobria sunt, et mensura se regunt, roeunt moderate, et in aere euentilato morantur, ut fratres seruantes, moniales, continentes et montana inhabitantes, ab hac tutiores sunt, hisque saltem dissicilius figitur ea, mortemue incurrunt. Quae igitur illius est, cuius axillae corpusque non foetet 'b, et sudor, quod putridam humiditatem fignificat, et per conisquens corporis dispositionem, idue lepram pronosticatur, ut libro legis
tur secretorum HIPPOCRATIs, itemque ea, quae ad priores dispositiones non vertitur, minus virosa est. Quintum, quum statim exorienti occurritur, praesertim doloribus, fit eius eura minus dissicilis, . at si dolores persistant et assuescant, qui maxime ex humoribus fiunt diuersis, non auferuntur, ViXXII tertii ab Avic ENNA colligitur. Imprimit enim continue et magis humor malam proprietatem in corpus ac membra, quae, sicut atramenti gutta in charta ad partes minimas mersa imbibita que, amoueri absque carnis portione non valot amembro, et nisi cum magna dissicultato tolli non potest, veluti tanter, cui in hae re fere haee propinqua es aegritudo, imprimuntque membra ita . affecta in chimos eorum quoque complexio calorinque ob extraneam acquisitam naturam, quum nihilotioin D Foetor oris unde oriatur. quaerit AImemr c. 6 I. P. 366. eumque ab argento vivo Tepetit.
170쪽
otiosum sit, adiiciuntquq ulteriorem malitiam, omnesque denuo in dies cibariis genitos chimos ad se elapsos demit Iosque licet a stomacho hopatequs laesis prius affectos ad suam malae proprietatis naturam conuertunt, dX quo aeterna erit ac mutua
alteratio et cacochimiae generatio, ex quo Perpetuus hie fiet morbus habenti. Non igitur vi suae, ut aiunt, permitisendus est morbus, quoniam non solum mala perficitur complexio cum materia , sed fit impressione sero indolebilis; Unde licet tunc vi medicinae dolores tollantur, interdum Pustulae tamen emergunt. Non enim secundum rationem alleuiatis non oportet credere, Aphπιsmorum HIPPOCRATEs scribit, quoniam quae relinquuntvr in morbis, subuersones fatere consueverunt. Inquit enim AvERROIs 3 coLIlet : Membrorum complexiones thronitae aegritudines mutant. vi subinde ae semper humores malos membra aggenerent, libroque de euthimia et cacothimia ait GALE Nus, unaque particula hominis laxum ei humorem ad suam Vertit naturam, quoniam, ut ait ALAERTus, Omnis natura ad sui simile mouet, et
miri primo GALE Nus specialius loquens, cutis, ait, affecta venientem, licet benignum, humorem corrumpit, veluti arbor Allabcta D, quae, ut septiman Apud En Esi NA L. II. Tracti a. c. a 2. P. I sa. scribitur Atilabuch s. Parsea.