Arnobii Disputationum aduersus gentes libri 8. nunc demum sic accurati, ut ab eruditis sine ulla offensatione & cum maiore lectionis operaepretio cognosci possint. Accessit index eorum quae notatu digna sunt

351쪽

να A R No BII AD VERI Vst is filius Neptunus glaucis oculis,Minerua caesis, bubuit

lis luno,pedibus Mercurius satis,Pan ungvluus, Saturonus coptastis Ianus uero frontes duas gestat, quasi er d. uersus incedat Diana interim est alte succincta uenutrix: Ephesia mammis multis,er uerablis extructa ex tria uia trinis cupitisus, multis manib. horrifica. quid ipse Iuppiter vester modo imberbes liatuitur, modo barbatus

locuturier cum hammon icituribabet cor illa, Cr cu crapitolinus,luc gerit fulmina,er cutitiaris,cruore perfundituri cum lis etrius,non auditur. Et ne langius multos Ioues obeum,tot fiunt Iovis mostra,quot nomina. Erl

rie is est de laqueo est,ut uirgo inter actra ignita sit castores alternis moriretur,ut uiuunt Aesculapius ut in deusurga fulminatur Hercules,ut homine exuat,oetaeis ignibus cocrematur. Has abulas er errores er ab imperitis

paretibus didicimus,et quod est grauius ipsis studi s e

disciplinis elaboramus,carminibus praecipue poetarum: qui,permirum,quantu ueritati ipsi sua auctoritate nocuere. er Pluto ideo praeclare Homeru illum incbtu Iaud tum c coronatu de ciuitate quum in sermone institurabat,eiecit. Hic enim praecipuus bello troico deos uestros, ex si Iudos Mit,tumen in hominum rebus er actibus mirascuit. hic eoru paria coposuit,sauciauit Venere, Martem uinxit,uulnerauit, ligavit Iouem narrat Briareo liber tum,ne a dire caeteris ligareturier Sarpedonem filiu, quo iam morti non poterat eripere,cruetis imbribus fleuisse, circe o Veneris illectu lagrantiusquam in adulteri

rassoleat cu Iunone uxore cocumbere. alibi Hercules ster

inra egerit, et Apollo Admeto pecus pascit. Laomedonti

352쪽

GANT Es LIB. VIII 3is vero muros Neptunus instituit, nec mercede operis iustis . lix structor accipit illic Iouis fulmen cu Aeneae armis in incude Abricatur:cu coetu ex fulmina ex fulgura longe ante fuerint,q Iuppiter in creta nasceretur, Er flammas veri fulminis nec laclops potuerit imitari,nec ipse Iuppiter non uereri. Quid loquar Martis ex Veneris adultearium deprehensumser in Guomedem Iouis stupru coeulo costcratum quae omnia in hoc prodit ut uiti 1s homirinum quaeda auctoritas pararetur. His atq; huiusimiaifigmentis,er mendacijs dulcioribus corrumpuntur ingenia puerorsi π bifide fabulis inhaeretibus, dusis fumariae catalis robur adolescut π in isdem opinionib.miferi conis senescunt cussit ueritas obui sed requiretibus. Saturnum enim principe huius generis tir examinis omnes scriptores uetustuus,Graeci Romaniqbhomine prodiderat :scit hoc Nepos ex castus is historia, cr Thallus ac Diod rus hoc loquretur. Is itus Saturnus creta profugas, Itaαliam metuslijstulantis accesserat,etiasiusceptus hostiatio rudes illos homines et agrestes multa docuit, ut graeculus er politus, liter us imprmercinuinos gnare,instri menta conficere. Itas latebra suum, quod tuto latuisset, ii uri maluit Latiu er urbem sutumium de suo nomine, Cr Ianiculum Ianu ad memoria uters posteritatis retia querant. Homo igitur utis qui fugit, homo utis qui tuatust, ex pater hominis, er natus ex homine. terrae enimer coeli filius,quod apud Italos esset ignotis parentibus, proditus ut is hodiernum inopinato uisos,mio missos Μgnobiles ex ignotos,terrae filios nominamus. eius filius

353쪽

314 ARNOBII AD VER s ustios habuit,adhuc antrum Iouis uisitur,er sepulchra ritu Geditur,er ipsis sacru suis humanitatis arguitur. Ocio sani est ire per singulos,er toti seriem generis istius eriplicare,cum in primis parentibus probata mortalitas in caeteros ipsio ordine succcsiovis influxerit. Ni isorte post mortem deos fingitis, ex pererante Proculo dein Romi Ius,Cr Iuba Mauris uolentibus deus est, dirui ceteri relages,qui consecrantur non ad idem numinis,sed ad hon rem emeritae potestatis. Inuitis his denis hoc nome astribitur optant in homine perseuerare.fieri se deos metuut: si iam fenes nolrent. Ergo nec de mortuis di , quoniam deus mori non posit nec de natis,quoniam moritur omane quod nascituridivina autem id est,quod nec ortum brabe nec occasium. Cur enim si nati unt,no hodies nascuntur nisi forte iam I uppiter fenuit,et partus in Iunone de fecites Minerva canuit antequa peperit An ideo cessuisvit ista generatis,quonia nulla huiusmodi abulis praebetatur assensioscae elusi dij creari posent,interire no possent plures totis hominib. deos haberemus,ut iam eos nec coclum contineret,nec aer caperet,nec terra gestaret. Vnde munifestum est homines illos fuisse,quos er natos legimus er mortuos ficimus. Quis ergo dubitat hora imagianes consecratas vulgus orare, ex publice coleres dum opinio,Cr mens ιmperitoru artis cocinnitate decipitur,auri

fulgore praestringitur,urgeti nitore'cadore eboris hebetatur sQuod si in animum quis inducat tormentis quia bus, quibus machinis simulachru omne formetur, erubestet temerest materies ab artifice,ut deum faceret illi

sum.Dras enim ligneus,rogi fortasse uel iustistis Itipitis

portio

354쪽

portis,sulenditur,caeditur,dolatur, runcinatur. Et deus creu uel urgenteus de immundo vasculo, ut saepius Actu Aeraptio regi,conflatur, tunditur malleu, Er incudibus figuratur Er lapideus caeditur culpitur, O ab imperito homine laevigatu ec sientit suae natiuitatis iniuria ita ut nec postea de uestra ueneratione culturum,nisii strae nona dum deusso est,uel lignum, uel argentum. QNando igitur hic nascitur ecce *nditur bricatur culpitur,notam deus est Ecce plubatur,costruitur,erigitur, nec admhuc dras est. Ecce ornatur,collocratur,oratur: tuc postremo deus est,cu homo ille voluit, dicauit. Quata v ro de di s u stris animalia muta naturaliter iudicit, inliae res,hirudines,milat,no sientire eos sciret,noru inculcat,

infident ac nisi abigatis, in ipso dei uestri ore x idiscunt. Araneae ueroAcie eius intexunt,et de ipso capite sua fusustendunt. uos tergitis, inudatis,eruditis, ex illos, quos Acitis,protegitu Cr timetis. Dum unusquisq; vhisu non cogita prius se debere dcum nosse,q colere: dum inconae sulte gestiunt parentibus obedire dum fieri malunt alieni erroris accesse, q sibi Gedere: dum nihil ex his quae tia

nent,norunt: sic in auro,πurgem auaritia conbecratae filastatuaru inunivco gnatasma sic nuta Romana superstitis,quoru ritus si percebras,ridenda q multa,multa etiam in oranda sunt. Nudi cruda Deme disicrerunt, alij incedunt pileatiscuta uetera circumstrant, pelles cadunt,mendicuntes vicatim deos ducunt. Quaedam fanast mel anno adire permittut,quaedam im totum nos usere

355쪽

3is ARNOBII ADVERs Vsgitru est alia sacra coronat univir alia multiusta, magna religione conquiritur,quae plura posit adulteria ni merare. Quid qui farii e suo Iibat, cr uulneribus suis supplicat,non profani s melius esse quam ac religiosius aut cui testi fiunt obscoena demessu,quomodo deu uiolat, qui hoc modo placat scum si eunuchos deus uestet, posset procreare,non fucere. Quis no intelligat mala sanos, Ernanae ex perditae mentis in ista desipere,er ipsum errantium turbam mutua ibi patrociniis praestare s Hic debenasio comunis furoris est furentiu multitudo. At tamen isti ipsa superstitio Romanis dedi auxit, fundauit imperiurcum no tam uirtute,quam religione, Er pietate polleret. nimirum insignis, nobilis iustitia Romana ab ipsis Imperqnuficentis incundulis austicata est. Nonne in ortu suo,ersicelare collecti, muniti immanitatis uae termis re creueruntfNam ablo primu sese congregata est: confluxerunt perditi acinorosi,incesti, cur , proditores. Et ut ipse RomulusImperator er rector, populum suum' repraecelleret,parricidiu fecit. Rec prima sunt dus acta religiose ciuitatis mox alienas virgines iam des o

satas,ium destinatas,er nonullus de matrimonio mulieram G sine more rapuit,uiolaui illusit π cu eam paren

tibus,id est cum soceris siuis,bellum miscuit, propinquum sanguinem fudit. Quid irreligiosius,quid audacius, quid ipse celaris cosidentia tutiu3 Iam finitimos agro pellerire,ciuitates proximas euertere cum templis et altaribus:

captos cogere,damnis alienis,er fuis sceleribus adolescere. cum Romulo regibus taeteris er post emis ducibus disciplina comunis est. ita quicquid Romani tenent, colui,

356쪽

GENT Es LIB. VII I si γmfident,dudaciae praeda est,templa omnia de munu&ν, id est demmis urbium, spolijs deoru, de caedibus facerdotum hoc insidiare ex illuderes,uictis religionib. servire aptiuu eas posituictorias adorare. Na adorare q- manu coeperis acrilegiu est consecrare,no num; nu. Torities ergo Roruanis impiatu es quoties triumphatum. tot

de dijs1 lia,quot degentibus er tropbeu. Igitur Romaeni non ideo tanti quod religio ista quod impune sacrilegi. Nes enim potuerunt in ipsis bellta deos adiutores brabere,uduersus quos arma rapuerui, quos post cladem triumpiatos colore coeperunt. Quid aute illi dij pro R inanis possim qui nihil profuis aduersus corti arma tiari

IucruntsRomanoru enim ucrnaculos Dos nouimus. Rois mulus,Picus,laberinus, ex consius,c Pilumnus, ac Pia cunnus. Cloacinum Tatius Cr inuenit, Cr coluit: Pavore

Hostilius dis Pallorem, mox a nescio quo Febris dedic tu haec alumna urbis it ius superstitis,morbi er mulae ualetudines. Sane dr Acca Laurentis,ta' Flora, meretrices propudiose,inter morbos Romanoru Cr deos copulat iuri isti scilicet aduersus caeteros,qui ingentibus colebanis tur, manoru imperiai protulerui ncq enim eos aduersum suos homines uel Mars Thracius,vel Iuppiter cretiaeus,vel Iuno nunc Argiua,nunc Samia iuc Poena,vel Diana Taurica, i mater Idaea,vel Aeyptia illa no numina

sed portenta iuuerunt. Nisi forte apud istos maior custiistas uirginum,aut religio sanctior sacerdotu cum pene in pluribus uirginibus, Ex quae incohitiasse uiris miscuis.sen Vsu sane nesciente it incestu uindiculum: in re iis is impunitate fecerit,non castitas tutior ed impudicia tia

357쪽

tia Micior. Vbi aute nugis a sacer tolis,quam inter s-ras ex delubra coducuntur stupra tractantur lenocinia: adulteria meditantur requentius denis in aedituoru cellulis,quam in ipsis lupanaribus, flagrans libido defungiae turi er tamen ante eos deo dispensante diu regna tenuerirunt Assis , Medi,Perse,Graeci etiam, Cr Aegypti , cupontidices er aruulas ex salios,vestales er augures non haberent,nec pullos cauea reclusos,quorum cibo uel Allidio respublicusiumma regeretur. Ia enim uenio ad Utiau . spiciu er auguria Romana,quae summo labore collecta testatus es,er poeniteteromtyu,er obseruata filiciter. cladius scilicet,er Flaminius Cy Iunius ideo exercitus peredi rut,s pulsiora solistinare tripudium expectandu non putauerutfQuid Regulus s nonne auguria feruauit, captus smancinus religionem tenuit, ex sub iugu missus est, deditus. Pullos educes habuit Cr Paulus apud cannas,tamen cum maiore rei publicae parte prostratus est. Caius caesar ne ante brumam in Asticam nauigia trafimittere augurijs er auspicijs remtetibus spreuit eo ficilius Cr navigavit Ur llicit. Quae vero et quanta de oraculis

prosequarmost morte Amphiaraus uetura repossit, qui proditus di ipse ob monile ab uxore ne sicius. Tiresias caericus futura tu ba qui praesentia no uidebat. Deorrho Ennius Apossit iis Din resposa confinxit,cu iam Apollo uersus facere desistetaeuius tunc cautu illud ex ambiguadscit oraculu,cum ex politiores homines er minus creduli esse coeperunt cir Demosthenes,s sciret responsa βαmulata,Philippietin ostia querebatur. At n5nunquam tamen ueritatem uel alis icta uel oracula tetigere. Quanquam

358쪽

GENTES LIB. VIII sis sum inter multu mendacia uideri posit iud si id casus

imitatus, aggrediar tamm fonte inum erroris Cy prauit utri,undo omnis caligo ista manavit, v altius cruere, et aperire mam istius. Spiritus sunt in Inceri, gi, a cocleasti uigore torrenis labibus er cupiditatibus digrauatcssii

igitur spiritus,posteaq simplicitate substantissiuae onuni

et immersi uiti s perdido ut,adficiatia calamitatissiliae nod sinunt perditi iam perdere t deprauati errore pravi tatis infunder et alienati a cto inductis prauis religionibus a deo siegregare. cosθtritus daemonas esse poetae βιαunt,philosophi disso ut, Socrates novit, qui ad nutum ex arbitria a fidelis ibi daemonis vel declinabat negocia, lpetebat. M igi quoq; no tantu sciunt d monas,sed etiam quicquid miraculi ludunt,per daemcnus faciut. illis aspiratibus er infundentibus prae gias edunt: vel quae no sunt,

uideri,uel quaesunt,non uidera eoru Magoru Cr eloquio cy' negocio primus Hosthanes,e veru deum merita maintate prosequitur, Cr angelos, id est mini1tros er nutrintios dei ed ueri: eiusf venerationi nouit Uiltere,ut ernutu ipso ex uultu domini territi coiremisiuntiae etiam demonas Iridis terrenos,vagos, humanitatis inimicos. Quid Pluto,qui inuenire deum negocium credidi nonne ex angelos sine negocio narrat ex daemonuες π in Sγmposio etia suo natura damonu exprimere conitituri uult enim esse seu tantia inter mortale immortale , id est inter corpus G spiritu,mtatam,terreni podoris et coelestis leuitutis admIxtioe cocretam,ex qua manare in nos .pcupiesne umoris, o dicit informari cir illubi pectoribus hu'mnii,cisin sim Mogere,ot ascis fissere t odore cu'piditatis

359쪽

no ARNOBII ADVERs Vspiditatis infundere. Isti igitur impuri spiritus daemons

cut ostensium a magus a philosophis,er a Platone substi

tuis cir imaginibus coecrati delitescunt,et afflatu suo auctoritatem quasi prae sentis numinis consequuntur. Dum bitrantiar interim uatibus,dum sanis immorantur, mnonnunqua extorum fibras anima auium volutus guber- nan fortes regunt,oracula efficiunt falsis pluribus ivi lata num π alluntur,ermunt,ut Er nescientes βnctarum ueritatem,σ-stiunt in perditionem fui non constentes. Sic a coelo deorsumgraua Era deo uero ad materias avocant,uitum turbant, omnes inquietant, irrepetites etia corporibus occulte,liti iritus tenucs, 1no ossis glint,terrent mentes,membra dictorquent,ut ad cultu fui

cogant,ut nidore altariu,uel hostijs pecudu fuginati retam ius quae constrinxerant,curassee uideantur. Hi unt crfuretes,quos in publicum videtis excurrere uates er ipsi absis templo sic insaniunt,sic bacchatur, sic rotantur parer in illis i natatio dononis es argumentu dili arsuroris. De ipsis etia illa,quae pauloante tibi dictu sunt,ut Iuppiter ludos repeteret exsomnis,ut cu equis castoresuiderentur,ut cingulum matronae nauicula sequereturibaec orimniaficiunt pleris vestrum ipsos daemonas de semetipsis

fieri,quoties a nobis Er meritis verboru,CT orationis Dicendin de corporibus exiguntur. Ipsi Saturnus,CT SOrapis, ET Iuppiter,Er quicquid daemonu colitis ducti do lore,quod unt,eloquuntur nec utiq; in turpitudinem sui, nonullis praesertim uestram Vistentibus,mentire r. Ipsis testibus esse eos daemonas de se uerum confitentibus creta

dite. adiurati enim per desipi siem er solum nulti mistis ru

360쪽

GENTES LIB. VIII sistris corporibus laborrescunt:π uel exiliunt statim,uel rananescunt gradatis,prout fides paucus adiuuat, aut gratia curantis albirat. Sic christianos de proximo fugitati quos longe in coetibus per vos lacessebat.Ideo inserti intatibus imperitoru,odium nos bri ferunt occulte per timore Naturale est enim er odisse, que times, Cr quem metu ris iuvaresi posis. Sic occupant animosin obstruut pectora, ut ante nos incipiant homines odisse, g nossCne cognitos aut imitari posin aut nare no posuit. Quanta aute uitiusit incognitis et inexploratis iudicare,quod facitis,nobis ipsis poenitetis.credite:Cr nos enim ide fuimus, Cr eadem uobiseu quondam adhuc caeci cr hebetes sentiebamus qua si christiani monstra colerent, infantes voratarent,couiuia incesta miscerent nec intelligebamus ab his

mulas istas semper uentilari, P nunqua uel innuestigari,

uel probari,nec tanto tempore alique existere, qui proderet,non tantum Acti ueniam, uerumetia iudicii gratiani consecutum. Malum autem adeo non esse, ut christianus reus nec erubesceret,nec timeret,Er unu Lirimodo quod non antefuerit,poeniteret. Nos tamen cum sacrilegos aliquos,er incestos,parricidas etiam ct dendos ex ture dos fuscipiebamus,hos nec audiendos in totu putata mus: tonunqua etiam mistrantes eorsi crudelius seviebamus, ut urgeremus confitentes ad negandsi, uidelicet iur periri ren exercetes in his peruersam quaestion non qllae v rum erueret ed quae mendacium cogeret. Et quis infimmior malo pressus er uictus christianust negasset,sinebamus ei, quasi eierato nomine iam omnia facta sua illi filatioe pisadret. Agnoscitis ne eadem nos senstibe, Cr