Arnobii Disputationum aduersus gentes libri 8. nunc demum sic accurati, ut ab eruditis sine ulla offensatione & cum maiore lectionis operaepretio cognosci possint. Accessit index eorum quae notatu digna sunt

331쪽

hia rerum,ac maiestate docernercide qua tot omnibus si

ratisfecturum plurimaru uis adhuc ipse philosophia deliberat nec immerito, cum tantu absit ab exploratione diuina humana mediocritas,ut neqo quae supra nos coelo uspensa sublata fiunt,nes quae infra terram profunda deis hiersu sunt, etsciresit duiunt,aut sicitari permissum, aut

scrutari religiosium beati satis atlas prudentes iure uia deum si fecundum illud uetus sapientis oraculum, nocti, ictipsos familiarius nouerimus. Sed quatenus in bonates insano dis inepto labori ultra humilitatis nostrae terri,frinos evagamur, in terram prolem coclum ipsium eri abdera audaci cupiditate transteriistius, i hunc creo irem fallem non uanis ex formidololiis opinionibus impli unius: sint principis ommu femina natura in se coeunte densata quis hic auctor deus Sint fortuitis concursiloniabus totius mundi me a coalitu,dic formata quis di us machinator'Udera licet ignis acten rit, er coetu IM etfra materia si penderit licet terra undauerit ponderire, er mare licet influxerit e liquore, unde haec religio, unde formido,quae superstitio est Homo,et animul omne quod nascitur,inspiratur,uttollitur,elam nitoruid uoluit iuria concretio est in quae rursum homo, unimal omne

diuidit soluitur,disipaturi ita in fonte rectus er instiiret omnia reuoluutur,nullo urtifice,nec iudice,nec auctore sic cogregatis ignia sicinunt. soles alios,atq; illios fient periplectrinc exhalatis terrae uaporib.nebulas si per dialescere quibus densatis coactisq; nubes altius siurgere - Udem labitibus pluuias fluere sture uetos grundines iniscrepare uel nimbis cossideubus tonitrua mugire rutilare λ t a fila

332쪽

daeos Belum, Astarten Uros,Diana Tauros,Gallos Mi currum,uniuersa Romanos. Sic eorum potestas, cir auctoritas totius orbis ambitus occupauit sic imperium fusi illistra solis uias, las Oceani limites propagauit, dura

exercent in armis uirtutem religiosum, dum urbe munianni sacrorum religionibus,cuistis uirginibus, multis honoribus ac nominibus sacerdotu Diu obfest, o citra solii capitoliu capti,colunt deos,quos astris iam spreuisset iratam,Cr per Gallorum acies mirantiu superstitionis duduinciam pergunt telis inermes, sed cultu religionis armatu in captis in hostilibus moenibus adhuc ferociente uictoria numina victu ueneraturita undiq, holitos deos quaerirant, σβofficiunt dum cras extri ut, tiam ignotis numinibus,Cr manibus. Sic dum uniuersara gentiam sacra suscipiunt,etiam regna merueruGHic perpet&xsum rarationis tenor mansit, qui longa aetate non infringi Ar, sed augeturaquippe antiquitas caerimonijs atq; ibis tantum sinctitatis tribuero consueuit,quantum ad truxerit uetuis statis. Noc tame temere ausim enim interim ex ipse concedere,osic melius errare maiores no bi,aut obseruandis augurijs,aut extis cosulendis,aut ii lituendis sacris, aut delubris dedicandis operum nauauci P. Specta doliabris memoria,iam eos deprehendes initiasse ritus omniureligionum,uelut remuneraretur diuisu indulgentis,uslut auerteretur imminens ira,aut ut iam tumens cr9uies placaretur. Testis mater deum,quae ad tu suo Cr probavit matronae castitatem, Cr urbem metu hostili liberauit.

Tistes eque Diamsi utru in lacusicut ostenderunt statuet a consecrata

333쪽

conficordis, quι anheli, spumantibus equis ais fumantia bus de Perse uictorium eadem die qua secerit nunciamqrunt. Testis ludoram fesso Ioue de somnio plebei hominis iteratio π Deciorum deuotio ratu testis est: testis in Curtius,qui equitis fui uel mole vel honore hiatum pronfunia uoraginis coaequauit. frequentius etiam quam uola. bamus deorum praesentium cotempta auspicia coniniata

sunt. Sic Allia nomen in iustum, sic claudi cir Iuliij, not praelium in Poenos ed ferale naufragiu s. Et ut Thras

melius Romanorum sanguine Cr maior esset Cy decolor spreuit auguria Flaminius et ut Parthos signa Vpetamus dirurgin imprecationes crassus o meruit o irrisit. O mitto uetera quae multu fiunt, Dorum natalibus, donis,muneribus,negligo cumina poetaru praedicta etiam de oraculis situ transiilio ne uobis antiquitus nisi mi iosa uideatur intende reptis,ac delubris deoru,quibus Omand ciuitas er protegitur er ornatur agis fiunt augusta numinibus ricolis,praesentibus,mquilinis,et cultu insignia ET muneribus opulenta. Inde adeo pleni, er mixti deo Mares tura praecerput,dant cautelam periculisimorbis modelam, hem aflictis,op miserissolutiu calamia talibus aboribus leuamentu etiam per quiete deos uid mus,assimus,agnoscimus,quos impie per die negam si visumus,peieramus. Itaque cum omnia gentiu de dip im. mortalibus,quarus incerta fit uel ratio,vel origo, maneat tumen firma costino,n in fero tota audacia, tacla

irreligiosa nescio qua pruritia tumescente, qui hunc religione tam uetustam, tum utilem, tum salubre dissoluere.. a infirmare nitatur, sic licet Me Theodorus Drmius,

334쪽

G E N T E s i I B . VIIN an viri qui prior Diagoras Melius,cui Atheon cognomen a posuit antiquitas,qui uterque nullos deos asseuerado, timoron omnem,quo humanitas regitur,uenerationcq; poniatus sustulerunt nunqua tamen in hac impietatis discipliana simulatae philosophiae nomine,atq; auctoritate posserabunt. cu Abderitem protagorum Athemeses uiri,cofluite potius q prophane distulante et expulerint suis finibus, Cr in cocione eius scripta deriserint quid homines fulti,nebitis enim me impetu susceptae actionis liberius exerentem homines inqua deploratae,inclinatae,ac delerata βctionis grassari in deos no inviniscendu est, qui de vitiamume collectis imperitioribus,er mulierib. credulis siexus fui militate labellus,plebem profanae colurationis hi titulit quae noctumis cog regationibus, er ieiuni syrile inibus,Gr inhumanis cibis,no sacro quota sita piaculo foederatur,latebrose cir lucifugax natio,in publico mu-ti,in angulis garrula teptu ut bush, delictui deos de Alint, ridet facra,miferatur miseri si fas est) sacerdotu honores, π purpuras desticiut ipsi si laudi,pro mira stultitia et incredibili uviducia ternut tormeta praesentis,dio incerta metuis et futura,s si mori post morte timent,3nterim mori no timet. ita illis pavor et Allax spes solatio

rediuiuo bIinditur. Ac iam ut faecudius nequiora prou . niuiserpetibus in dies perditis mori. per uniuersum y . bem sacraria illa teterrima impiae coitiois a locvt. erue da prorsus haeciet execrida cosem A. Ocultis se notis et insignib. nostret,et amat mutuo pene antri nouerint pastinetia inter eos ueliti quaeda libidinu religio miscetur. ac se promi cur appost i fratres, sorores,ut etia no infiole

335쪽

ws ARNOBII ADVERs Vs stupru interestoe ficri nominis fui incestu. ita eoru iuna cr demens superstitio scelerib.gloriatur. Nec de ipsis, nisi subsi teret ueritas maxima, uariu π honore prafanda agaxfama loqueretur. Audio eos tu mi imae pecussis caput alim consecratu inepta nescio qua persuasione venerari digna π nata religio talibμ moribus alij eosferat ipsius antistitis ac acerdotis colere genitalis,et quasi parentis fui adorare natura. nescio an Alsa, certe occuratis ac nocturnis sacris apposita suspitio:σ homine fumamo supplicio pro Acinore punitum,ta cruris ligna Daulia eoru caerimonias mutitur,c ruentia perditis stet rutiss tribuit altaria,ut id colunt quod merentur. Ium de initiandis tiraculis Abula tum detestanda quam nota est. insens Arre contectus,ut decipiat incautos, apponitur ei

qui fucris imbuatur. is insens a tirucullo Arris superficie

quoad innoxios ictus prouocum caecis occultus uulneraribus occiditur huius pro nes s)sitienter sanguine lamnbunt huius certatim membra dispertiunt. hac foederantur hostia hac coficientiasteteris adsilentiu mutusi piutierantur.haec facra sacrilegi omnibxs tetriora. Et de conuiuio notum est,potin omnes loquuntur, id etia cistensis noustri testatur oratio ad epulas solenni die coeunt,m omni bus liberis ororibus,mutribus,sexus omnis homines, omnis aetatis. illic post multus epulas,ubi conuiuiu caluit, et incestae libidinis ebrietate feruor exarsi cunis,qui carndelabro nexus est actu offulae ustra spatiu lineae qua uinctus est ad impetum π saltu prouocaturi sic euerso σ extincto costis lumine impudenti. tenebris nexus in dasupiditatis motant per inceria sortis,ta si non omnes

spera

336쪽

GENTES LIB. VIII anppera,conficientia tamen pariteτ incesti. quonia uoto universorum appetitur,quicquid accidere potest in actu nisguloru.Multa praetereo consulto.nam Er hec nimis multa sunt,quae aut omnia, aut plerus ommu vera declarat ipsius prauae religionis obsturitas. cur etenim occultarem abscondere quicquid illud colui magnopere nituturscu honesti semper publico gaudeant celarasecretasinis cur nullius aras habe templa nulla,nulla nota simulacra, nuquam palum loqui,nuquum libere cogregari, nisi illud quod colunt,ET interprimui,aut puniendum est,aut puis dendumsUnde aute,uel quis ille,aut ubi deus unicus, folitarius,destitutus que non gens liberario regna,nonsulte Romana superstitio nouerutfIudaeoru sola et mistra gentilitas unu er ipsi dei sed palamsed templis,aris,uictimis,caerimon sq; coluerunt cuius adeo nulla vis, nec pori

testas est,ust Romanis hominibus cu sua bi natione es struus. At etia christiani quaenam mollira, quae portentaco gunturii il lum suu quem nec ostendere polyunt,nec

videre,in omniu mores,actus omnium, verba denis, eroccultus cogitationes diligeter inquirere:disturrentescia licet,atq; ubiq; praesentem anolcstu illum uolunt, inquirarum, impudenter etiam curiosum. quide astat ictis oririnibus,locis omni. intererrat: cum nec ligulis inseruire

posit per uniuersa di rictus,nec uniuersis fuscere insingulis occupatus. Quid quod toto orbi, er i i inudo cum Dderibvisiuis minantur incendiu,runnam moliutur, quasi aut naturae diuinis legibus costitutus aeternus ordo turbetur: aut rupto clementor u omnium foedere ex coeli sti. page diusubmoles ilia, qtia comeri r ex cingitur,futat s ruatar

337쪽

ruatur. Nec hae furiosa opinione contenti aniles fibulis adstruut cir annectutirenasci se strui post mortem,er rier missus er nescio qua fiducia meduci' fuis ιnuicem credunt. putes eos iam refixisse. anceps malit er gerimina dementia coelo et astris quaesic relinquimus,ut inue. nisus,interitu denunciare bi mortuis extructis, quisiis cιt naficimur Cr interimus,eternit te repromittere. Inade uidelicet er execratur rogos,er damnat ignirus uti: turM. quasi no omne corpus, Ni flumis subtrahatur,an nus er aetatibus in terra resioluam re istest, reum ferae diripiatri,an maria consumunt an humus coterat,an flamma subducataeu cadauerib.omnis sepulturus sentiret,poenasiis non sentiret,ipsa conficiendi celerit te medicinu. Hoc errore decepti beatum sibi,ut bonis, crperpetem uita mortuis pollicetur caeteris,ut iniustis, poenam sempiterna. Multa ad haec suppetui nifestimet oraritis,iniustos ipsos magismec laboro,iam docui: quaquam ex si iustos darem, culpa tamen vel innocentia ito triabui sentet s plurimora, etia uestra eUensio est. nam quis' quid agimus,ut A lito,ita uos deo, addicitisse fectae uestrae nothotaneos cuperesta electos. Igitur iniquu iudiacemfingitis,qui oneri honesinis. puniat,no uoluntate. Vellem tumesciscitari,utrumne ciet corporibus,er corporibus qbus, ipsisne,an innovatis furgatur die corpore'

fine corpore bo quod scia,nri, mes,nes anima,nec uis; tu est. ipso corpore scd iam ante dilapsium est.ulis corpore'ergo homo novus nascitur,no prior ille reparatur. Et tamen tantu aetas abjt ecula innum afluxerui, quis παnus ullas ab instris uel Protestii sorte xcinrauit horaru

338쪽

GENTEs L LIB. VII siste omisso comeatu uel ut exeso crederemus f Omnia

isti lineta male sanae opinionis, er inepta solatia a poetis Allucis. in dulcedine carminis lusa a uobis nimium Credulis in deu uesti u turpiter reformata sunt. nec saltem dc praesenti b.capitis experimentu,q uos irritae pollicitati nis cassa uota decipiat. qd post morte impendeat, mistridum adhuc uiuitis aestimate.ecce pars uestru er maior Ermelior ut dicitis,egetis,algetis opere ame,laboratis. σdcus patitur, dissimulat. no uult ut no potest opitulari fui s. ita aut inualidus,aut iniquus est. tu g mortalitate posib a mnias,cu querquem quateris,cu Aribus ureris, o dolore laceraras,no tum conditione tua sentismo tum agnostis fragilitate mitus miser tinfirmitatis argueris. nec sextorιss Sed omitto comunia. ecce uobis minae suppliccia,to mctu, t iam no adora dae sed Geude cruces: nes et Ii,qlios et praedicitis et timetis ubi deus ille qui ibuenire murus eiib. potest, uiuetibus no potestsNone Romani sine uestro deo impunt,regnat mutur orbe toto, stris dom nil tarmos uero fi peli interim dis oliciti honestis uoluptatib. abstinetis no pectacula uisiitps,no popis interestis couiuia publica absq; uobis sacra certamina,praecerptos cibos,et delibatos altarib. potus abhorretis. Sic re prmidatis deos,quos negatis. no storsi caput nectitismo corpus odorib. honestatis reseruatis unguetu funeribus coronas etia simu chris denegatis,p illidi,trepidi,insericordi dignised nostroru deoru. ita nec resurgitis miseri,nec ireris uiuitis. Proideliqdsapietis uobis,aut uerecudiae est, definite coeli plagas,cr inudi sita et secreta rimari, aris esto pedib. Ubicere notanc indoctis inpolitis, ruditas,

339쪽

3 o ARNOBII ADVERs sugrestibus quibus non est datum istelligere ciuilis,multo magis denegatu est disserere diuina. Quanqua, philosiophandi lilido est, Socrate sapientiae principem, quisquis

uestru tantus est,si potuerit imiteturietis uir quoties de coelestibus rogabatur,nota reponsio est. quodsiupra nos, nihil ad nos. merito ergo de oraculo testimonium meruit

pruditi ingularis. quod oraculum irim ipsie praesensit, iccirco uniuersissie praepositumo quod omnia copori et,

sed quod nihil se scire didicisset:itu cofesse impi punia

ria prudentia est. Hoc fonte dcfluxit cesila, o musto post carneadis π Academicora plurimorum in Linmisquηfionibus tuta dubitatis,quo genere philosophar er caute indocti sunt, doctisoriose. Quid Simonidis

Melici nonne admirata omnibus exsectanda cuctatios qui Simonides in de eo,qui γ' quulos arbitrarettar deos ab Hierone Uranno quaerere. primo dchberationi diem petiyzpostridie biduu prorogauit,mox ulterum tam tum ad monitus adiunxit post remo cu cui fas tantae morael annus inquirere restodit ille,quod ibi quanto inquisitio tardior pergere tanto ueritas foret obscurior. Mea quos opinione quaesunt dubia,vibunt, relinqueta fundi nec tot re tantis uiris deliberalibus temere π audaciter in altera partem frenda sententia est,ne aut anilis indurieati superstitis,aut omnis religio destimatum. Sic Caecialiurio renidens num indignatiois eius tumorem effuse orationis impetus reluxuuerat Et quid ad haec ait audet

Octauiushomo plautinae profipicut pilam praeciplim, ita postremus philosophorumum iliquam,in cu plauder es enimprius exaltare te ianu est concinnitate fer

340쪽

- G ENTEs , LIB. VIM M Emonis,qu.im utrius plenius fuerit peroratum, maxime . cum non laudi, sed ueritati disceptatio uestra nitatur. Et quanqua magnum in modum me subtili uarietate ira deis hectarit oratis,tamen altius mouear,non de praesenti μctionesed de toto genere di putadi: quod plerus pro disserentium uiribus eloquetis poteriare tia perspicuaveritatis conditio mutetur. Id accidere pernotu est auditorum facilitate,qui dum uerboru lenocinio a rerum intenationibus auocantur, lae delectu assentiatur dictis omniabus nec a rectis falsa fecernuti nescientes inesse Cr incredibili uerum, in versimili mendaciu. Itas quos pium asseverationibus credunt,eo frequetius a peritioribus arriguuntrer c Vidue temeritate decepti,culpa iudicis tra instrunt ad incerti querelam,ut damnatis omnibus malineunivcrsu sit pedere, quam de Allucibus iudicare. Igit r nobis prouidedunt eis,ne odio identidem fermonu omnium , laboremus ita ut in execratione,er odium hominum pleris impliciores esseratur. Nam inculite creduli circui a1niuntur ab his,quos bonos putauerut mox errore costatii iam si pectιs omnibus,ut improbos metuunt, etia quos optimos sentire potuerunt. Nos proinde soliciti, quod uintrinq; omni negocio disperatur, ex ex adura parte plerarans obscura sit ucritus,ex altero lutere mira subtilitas, quae nonnunquam ubertate dicendidi in cofesse probaritionis imitetur diligenter,quantu potest, ingula ponderiremus,ut argutias quidem laudare,eu vero qliae recta fiunt eligere,probaresuscipere posimus. Decedis cinquit c cilius)oficio iudicis religio imam periniuriu est, uires te

asionis mei intergregu grauisimae distulationis instia

Iere