장음표시 사용
341쪽
gere,cum Octauius integra,et glibatu habeas Muta. npotest refuturi id quod criminaris,inquarn,in commune. nilimor,copendium protuli,ut examinosicrupuloso nostrum sententia non eloquentiae tumore ed rerum ipsara soliditate libremus nec auociau,quod quereris,diutius intentis,eum toto lentio liceat reston sione Ianuarij nos' i iam gestientis audire. Er Octavius:Dicam equidem,ut po
toro,pro viribus cir adnitendu tala mecum est,ut cointroisrum amari mam lubem uerborum ueracium lumine dirituamus. nec disimulabo principio ita Natalis in i erranistem,urgam,lubricam nutasse sententii uisit nobis ambigendum,utru sua eruditio turbata sit,an vacitauerit per errorem nam interim deos credere,interim sic deliborare variavi ut propositionis incerto,certior resto ionis nori. strae intentio fundaretur. Sed in Natali meo uersutiam nolo,non credo, ocul est ut eius simplicitate subtilis urbinitas. Quid igitur fui qui rectam uiam nescit,ubi ut fit,iti plures una diffinditur, haeret anxius, nec singulcs audet eligere,nec uniuersa pbare sic cui no est ueri stabile iudicium,prout uoida suspitiolpurgitur,ita eiusdictis opinio disipatur. Nullu itaq; miraculu est,si Caecilius identidens
in contrarist ac repugnantibus iactetur aestu er fluctu tur quod ne lut ulterius, couincam,Cr redarguam: quaa uis diuersu,quae dicta sunt,unu ueritate coirmata proba tas: nec dubitandum ei de caetero est, nec uagundum.ta quoniam meus frater erupit aegre fessere fornaciari,ini
dignari, dolo illliteratos,palipores, imperitos, de rebus
coelestibus distularesciat omnes homines sine delectu aetat 'tis exus,dignitatis,1 ut is ob libus capaces Er biliari
342쪽
sapientia:quin ipsos etiam philosophos,uel siqui alii artium repertores in memorias exierunt, iusquam solertia mentis parerent nominis claritate,habitos esse pictetos,
indoctos eminudos,adeo diuites fa etatibus suis illigeritos,magis auru fusicipere consuesse quam coelum: nos truistes paκperes, T comentos esse prudentia,in tradidisse ceteris disciplina. Vnde apparet ingenia non darimulis tutibM,nec studio pararista cu ipse meus frmatione grnerari. Nihil itus indignandu,uel dolendu ,si quiculis de diuinis quaerat, entia prostrat, in no di putantis auctoritasses distulationis ipsius ueritas requiratur: at etiam,quo imperitior sermo, hoc illulisior ratio est quoinnium non fucatur pompa facundiae, gratiae,st ut est recti regula sustinetur. Nec recuso,quod caecilius asererire inter praecipua connixus es homine nossese,σ circa spicere debere,quid i unde sit quare it,utram Armetis
concretus,an concinnatus atomis,an potius a deo Actus, formatus, animatus. Quod ipsum explorare, π crurre:
sine uniuersitatis inquisitione no pGyumus, cu ita cob rentia,conexa,concatenatasin ut nisi diuinitatis ratiorinem diligerer excusseris,ne claue humanitatis: nec posis pulchre gerere rem civilem,nisi cognoueris hanc comi nem omnium nrudi ciuitate: praecipue cum a Dis,beluis hoc differamus,quod ita prona,in terras licueti nihil nata sint prospicere,nisi pabulaminos quibus uultus erractus,quibus sit pectus in coclu datus est,ferino, ratis,pquae dominum agnoscimus entimus, imitamur, ignorare
nec ses,nec licet ingerentem sese oculis, πρψιμι ηθ
343쪽
stris coelestem claritatem. Sacrilegi1 enim uel maximi ilia Hur est,humi querere, quod in sublimi debeas inuenire. Quo magis mihi uidentur qui huc mundi totius ornutum
non esum ratione perstctu uolunt sed stultis quibusdam
temere cohaerentibus conglobatum,mente ensium,oculos
denis ipsos non habere. Quid enim potest esse tam apertum,tum confessum, taras persticure, cum oculos is coeaelum iuuleris, et quae fiunt instu circus lustraueris, quam esse aliquod numen praestat imae mentis,quo omnis nutatura in biretur,moueatur,alaturiguberneturscoelum φαsum uide quam late tenditur, ψ rapide uoluitur, uel quod in noctem astris distinguitur,uel quod in diem ole Iustiraturi iam scies quamsit in eosummi moderatoris mira erdium libratio. Vide Er utinat ut solis ambitus Aciat, Crniensem uide ut luna auctusenis,labore circvagat. Ouid tenebrarum,er laminis dicam recursantes uices,uint nobis operirier quietis alterna reparatios linquenda uero astrologis prolixior de oderibus oratio, vel quae rerigant cursum nauigandi,uel quae arandi, meteris tempotinducant,quaesingula no modo ut crearentur, fieret, diseponeretur ummi opificis,cir perfectae rationis eguerui, veruinctium sentiri,perspici,intelligi, ne simina sole tia π ratione no possunt. Quid cu ordo tempora hac frugum stabili uarietate di tinguitur nonne auctore fure,ps rentems testaturiUer aeque cum furi floribus, Cr aestas cum uis in lus,Gr autuni maturitas grata,Cr hiberna oliuitas necessuria qui ordo facile turbaretur, nisi maxilina ratione cosisteret. Iam prouidentiae quantae,ne Dems sola glacie ureret, Gola oti ardore torreret, autuni,
344쪽
Cr veris inferore medium temperamenta,ut pcτ ucstigia sua anni reuertentis occulti ex innoxij transitus luberentur. Mari intende ege litoris stringitur, quicquid arboαrum est uiae,quam e terrae uisceribus unimatur. Uice oα eranum,refluit reciprocis aestibus uide fontes, manant uenis perennibus fluuios intuere,eunt semper exercitis Iaaepsibus. Quid loquar apte d positu recta monitu ,collium flexa,porrecta camporusQuidue unimantiu loquar addiuersius sese tutelam multi*m fultus armatus cornibus, alias dentibus septas, Cr fundatas ungulis,et sticatis aculeis aut pedum celeritate liberas,aut elatione pinnarum.
Ipsa praecipuae formae nostrae pulchritudo deu fatetur urtificem, tutus rigidus,uultus erectus, oculi in Ammo uelut instecula constituti,ta' omnes caeteri fonsus uelut in arce copositi. Logum est ire per ingula nihil in homine in nibroru est quod no ex necesilaus causefit, Cy decoris σquod magis mimum est,eade figura omnibus, sed quaedam unicu' liniamenta deflexa cersimiles uniuersi uideri murier inter se singuli domites inuenimur. Quid nascedi ratis,quid cupido generidis Nonne a deo data est,et ut ubera partu maturescere lactescant: π ut tener fatus iis bertate Iactei roris adolescat'Nec uniuersitati solumodo
deussed ex partibus co uel Britannia sole deficitur, sed
circu luentis maris tepore recreatur,Aerapti siccitatem temperat Nilus amnisrcolit EuphratesMesopotamia,pro
imbribus pensat Indus flumen Erserere oriente dicitur,er rigare Quodsi ingressus aliqua dcinum, omnia σα Ita,d Hild,ornata uidisses rutis praeesse ei credores mi ,et illis bonis rebus multo ese meliore. Ita in buc
345쪽
mundi domo,cum coelum,terram vi perstricias,prouidenaetior, ordinem,legem, crede esse uniu*itutis dominum,
parenteqipsis oderibus er totiis mundi partibus putichriorem. Nisorte,quoniam de prouidetis nulla dubit tio est, inquircdum putaε, utrum unim imperis,an a iatrio puιrimoru coeleste regnum gubernetur:quod ipsium non est multi laboris aperire cogitanti imperia terretimi, quibus exempla utiq; de coelo: quando unquam regni societas aut cum fide coepit, aut sine cruore discesit s Orimitto Persas de equorum hinnitu augurantes principa α tum, er Thebanorum permortuam fabulam transim, ob pastorum cI casae regnum de geminis memoria notistisma est: generi a soceri bolla toto orbe diffusa sunt,ertum magni imper ij duos fortunu non coepit. Vide caeterira,rex unus apibus, dux unus in gregibus,in armetis rerictor unus: tu in coelo sivmmam potest item diuidi credas,
o scindi ueri illius ac diuini imperil totum pote flutems cum pulum sit parente omnium deu,nec principiu haberi re,nec terminu qui natiuitate omnibus praestet, bi peraperuitutem, qui unte anudum fuerit Abi ipsie pro mπndo, qui uniuersa quaeculi sunt,uerbo ivbcGratione dist)enset, virtute consummat.Ηic nec uideri potest,usu clurior est, nec coprehendi potest,nec aestimari ensibus maior est, infinitus,immenctus,er soli bi tantus quatus en notus. Nobis uero ad intellectu pectus angustum est: o ideo ceu digne aestimamus,dum inaestimabile dicimus. Eloquar quemadmodu sentio magnitudine dei, qui se putat nosse,
minuit qui no uult minuere,no nolist. nec nomen Do Parus, deus nomen estallic vocitatu opus est sm protis
346쪽
GENT Es LIB. VIII 30 vlos proprijs appessationu in signib. multitudo dirimeniuda est. Dco,qui hctus ect, i uocabulum totum ect: quom si patrem drxero, terretum opineris si regem, Carnai
su iceris, si dominum, intelliges utis mortalem. Ausci
additum tu nomina, ex perspicies eius claritate. Quid quod omniu de isto habeo consiensium Audio imbus,cum ad coelum manus tendunt,nihil aliud quam deum dicunt, o deus magnus est, π dcus uerus esi: er si deus dederirit,vulgi iste naturalis sermo est, an christiani costentatis oratio f er qui Iouem principem uolunt, falluntur iunomine, sed de una potestate consentiunt. Audio poetas quos unum patrem diuum, utq; hominum praedicantes,
Cy talem esse mortalium mentem, qualem parcns omniam deus ιnduxerit. Quid nuntianus Maro ' Nonne . .
pertius, proximius, uerius, principis c uit J corium, Crtorrus,G caetera mundi inebra spiritus intus alit, ex inrifusa mens agitat f Inde bominum, pecudumq; genus, erquicquid aliud animalium: idem alio loco montem istum spiritum deum nominat. Haec enim uera sunt: Detininum s ire per omnes terrass, tractIK maris, coclumq; profundum. Vnde homines, pecudes, unde imber, erignes. Quid aliud a nobis deus quam mens, Cy ratio, Crspiritus praedicatur Recensi ramus, si placet, disciplinanι philosiophoru, prehendes eos, ersi formonibus vari ,
ipsis tumen rebus in hunc linam coire conspirare fenintentiam. Omitto illos rudes,cr ueteres, qui de suis dictis sapientes esse meruerunt it Thales Milesius omni priamus, qui primus omnium de coelectibus disputauit. idem Milesius Thales rerum initium aquam dixit ictum axiomu a cam
347쪽
ao3 ARNOBII ADVERs Vseum mentem,quae ex aqua cuncta formaucrit: er altior.er sublimior aquae, T spiritus rutis,quam ut ab homine potuerit inueniri a deo tradita. Vides philosophi princia palis nobiscum penitus opinionem consionure. Anaxim nes deinceps er post Apolloniates Diogenes aera deum statuunt,infinitum,cr immesium. Horum quos similis de diuinitate consensio est. Anaxagorae uero descriptio, Crinodus infinite mentis deus dicitur: erothago dous,
est animus, per uniuersum rerum naturam comeans, Crintentus ex quo etiam animalium omnium uita capiatur. Nenophanem notu est omne infinitum cum mente deum tradererer Antisthenem populares deos multos ed naturalem unu praecipuum. Spe pu uim naturalem,animalim,qua omnia regatur deum nosse. Quid Democritus, quamuis atomorum primim inuentor nonne plerus nai
ram,quae imagines fundat ex intelligentia deum loquitur Straton quos e ipse nutar a. etiam Epicurus iste,qui deos aut ociosos fingit, aut nullos,natura tamen superponi Aristoteles uariat,er Uignat tamen unam potestate. nam interim mente,mundum interim deum dicit,interiminudo deum praescit. Aristotcles ponticus uaria alias mudo,dlias menti diuinae tribuens principatum. Heraclides ponticus quos deo diuinam mente quamuis uarie) ascribit. Theophrastus,o Zenon,π chos puGe clanis
stes sunt cr ipsi multiformessed ad unitate prouidentis
omnes reuoluuturi Cleanthes enim mente, modo anisu,
modo aethera,plerui ratione Deu diseruit Zenon' eiusdem magister naturalem lege uis diuina, T aethera interim interdus ratione init omniu esseprincipium: idem 'intc re
348쪽
GENT Es LI B. VIII 3 interpretando Iunonem cera,Ioue coclum, Nept ιί marire,igne esse Vulcanλπ caeterossimiliter rabi deos elamenta essemolirando,publicu arguit grauiter, Cy reum cit errorem. Ea lere chosippus uim diuinam,rationaα Iem naruram,o mundu laterim, Erlatalem necesitate deum credit,Zenoneq; isterpretatioe pissiologiae in Hesiodi,Homeri,Orpheiq; carminibus imitatur.Balalonio
etiam Diogeni disiciplina est expontai,er disserendi,Ioα
vis partum,er ortu Mineruae,Cr hoc genim caeterorἱ rerum uocaluti esse no deoru. Nam Socraticus Xenophon
forma dei ueri negat uideri posse,π ideo merino oportere. Aristo chius coprebedioino no posse. Uterque m testate dei bittelligeri desteratione sensicrat. Platoni apertior de deo,cir rebus i is,er nominib. oratio qfer quae tota esset coelenis,nisi persiuasionis ciuilis nonnunquam admixtione fordesceret.Plutoni itus in Timaeo deus est ipso nomine,mundi parensiartifex animae,coelestiu terranorus fabriculariquem ex iuuenire difficile prae nimia erincredibili potestate, cu inueneris in publicu dicerire impo*bile praefatur. Eadestre er i hi quae no bra fiunt:
quam publice nisi interrogati praedicamus. Exposui opianiones omnia ferme philosophoru,quibus illustrior . riu est, um unum multis licet designasse nominibus: ut quiuis arbitretur aut nunc christianos philosophos esse,
aut philosophos fuisse iam tunc christianos. Quod si
prouidentia mundus rogitur, Er unius dei nutu gubem turino nos debet antiquitas imperitoru labellis suis delericula et capta ad errore mutui rupere consensus o phi
349쪽
sio ARNOBII AD VER susIosophorii uorti sententijs resillatur,quibus er rationis, et uctustatis assit auctoritas. Maior ib. enim nostris tam 'ilis in moduci fides fuit,ut temere crediderint otia a iis molimosi mirucida Solii multiplice,chimaera multiformem, hγdra felicibus uulnmb. renascerem, cir centauros equos sivis honunt implexos et quicndymae licet 'gere,iliis erat libeter duare. quid illas aniles mulas de homillib. duos, stras homine et de hominibus arbores
atq, fores mesi essent Amferet quae feri no possunt,
ideo nec Acta sui. militer uero erga deos qlioqmaiores nostri improuidi,creduli,rudi inplicitate crediderat dureges suos colat religisse, in defunctos eos desiderat in imagini b. uidere, ingestiunt eorum orius instantius de inere acra ficta sunt quae fuerat assumpta solatia. Deniqer antri comercijs orbis pateret,Er anteq gentes ritus uos moress misceret,unaquaeq; natio conditore μιι, aut duce inclγtum,aut regina pudicam sexu suo fortiore,
aut alicuius muneris uel artisrepertore uenerabatur,ut ciuem bonise memoriae.φ er defvictis praemiu, futuris dabatur exemptu. Leges bicoruscripta, i scripta sapietire,eade mecu recogito sies,ob merita uirtutis,aut mune ris deos habitos. Euhemerus exequitur Er eorsi natales,
patrias epulchra dinumera et per provinci mostra dictaei Iouis,αApollinis Delphici, ex Phariae Isidis, ercereris Meusiniae. pro dinassumptos in deos loquitur,qui errando inuentis nouis fregi.utilitati hominu profuere. In eande fontentia et Perseus philosiophatur annectit iuuetas seges,et gu ipfurti reptores, fide nominibus: lit comicus sciano es Venere sine Libero a cerere 'ge
350쪽
GENTES LIB. VIII sigre. Alexander ille magnus moedo insigni uolumine ad matre siuam scripsit,metu spe potestatu proditum bi de ldi s hominibus asacerdote secreturiae Vulcanii scit ontismum principe,s postea Iouis gente,et dis iam Isidis ad hirundine sq,um, Er aspersis mebris inanem tui Serapidissue Osiridis tumulum. cosidera deniq, sacra ipsi ex ipsa insteris,inuentes exitus tristesutu, Cr funera, σέuctus,atq planctus miseroru deoru. Isis perditu filiumcu onocephalo suo, alijs facerdotibus luget, plangit.
inquirit . Isiacim ferι caedui pectora, dolore insolirici iniis matris imitaturi mox inueto paruulo gaudet lsis, . exultat sacerdotes,onocephalus inuctor gloriatur nec desinunt annis omnibus,uci perdere quod inuentut,uel inuenire quod perdunt. Nonne ridiculu es uel lugere quod colus,uel colere quod lugeas Haec tame Aegyptia quon dam, iuc resacra Romana fiunt.ceres Dib.acccsli,et ferpete circulata,errore subrepta et corrupta libera anxia solicitu uestigat. bHfiunt Eleusinia. et quae Iouis sacra suis nutrix cupella est,et auido patri subtrahitur infas,ne Moretur,Er corabuntu omibalis,ne pater audiat uagitus, tinnituseliditur. de cγbele Gndimenu pudet dicere,quae adulterii uu infliciter placitu, quonia et ipsa deformis, et vetula,et multoru deoru mater,ad stupru illicere no poterat,execui ut dou cilicet liceret eunuctu. Propter bacfabula galli eum,et siciniuiri fui corporis siupplicio misit: haec id noctunt sacra, tormetu sui. arua yrmae ipse,et habitus none argusit ludibriu er dedecora deoru vestrorus Vulcanus claudus deus, et debilis Apollo tot aetatikleuis: