Compendium totius orbis partim geographicum, partim genealogicum, partim historicum juri praesertim s.r.j. publico accommodatum authore p. Gregorio Kolb Societatis Jesu

501쪽

Tabula Chorographica Epicurus hominum felicitatem non constituit in voIuptatibus carnis, sed in absentia doloris corporalis & animi quiete. Missis hoc locoPhilosophorum Graecorum non pauciS,annum rentur Philosophis duo Medici, nimirum

Hippocrates, qui tabulas Medicis peridoneas conscripsit, & i templo Asculapii suspendit i meliorique dein ordine donatas post

ris commendavit.

Menecrates Philippo Macedonum Regi charus,eo denique prolapsus cst dementiae ob recuperatam multis sanitatem, ut Iovi se parem crederet: quare Medico huic remedium scripsit Rex, pro lis nimirum copiosum sussitum &c. Gussu suunda sit Mathematicorum, inter quos Architas Tarentinus invenit instrumenta partim Mathematica, partim bellica. Hujustarte factum fuit etiam columba lignea per aera volitans. Eudoxus Architae discipulus pauper, ob paupertatem a Platone ditissimo non admissus, sexdecim mensium spatio sub Magistris aliis ita profecit, ut Athenas redux Platoni Magister fuerit oppositus Euclides senior exorto inter Megaram & Athenienses bello Athenas ingredi prohibitus, foeminam vestitu similavit, & nocte comeubia urbem ingressus, positis vestibus Socratem audiit dicentem. Archimedes Syracusanus Romanorum navigia vitris simul &solis radiis comburens, obsidionem annis tribus continuam ab eventu Romanis exoptato impediit. Percussus denique a Romano milite cecidit Archimedes, cum nihil motus tumultu armorum publico suas in arena duceret lineas. Fata Archimedis luxit Marcus Marcellus

Romanorum Dux suprem . Classis iretia sit Historicorum,quorum primus HerodorusHalica

nassus ex Graecia in Italiam circa annum 3 3Io. profugus scripsit libros novem, quibus dilucidavit gesta Regum Persarum, nimirum Cyri, Cambyiis, Darii Hystaspis&c. Libris luis Musarum nomina impoluit. tanti est habitus a Cicerone, ut hie Herodotum vocarit Historiae pa

trem

Thucydides patria Atheniensis scripsit bellum Athenienses inter& Spartanos gestum, dictum vulgo Pcloponesi Historiam, quam D moltheni adeo probatam esse ferunt, ut octies descripserit. - X

502쪽

totius Graecis.

Xenephon Thucydidem annis & arte secutus, praeter Historiam Peloponesi ultimam reliquit posteris legenda Regum Persarum gesta. Theophrastus Aristotelis discipulus ob doctrinae praestantiam hoc nomine appellatus, in cathedra Aristotelem secutus est annis 3 1. Dis.cipulorum 2 ooo. mumerasse fertur. Scripssit Historiam plantarum,

characteres morum &c.

Cussu quarta sit oratorum, quorum primus tempore Gorgias Leontinus de obvia quavis re ad auditores dixit summa laude. Pater cloquentia: aCicerone dictus, Isocratem discipulum praeceptis optime formavit. Lycurgus petulantium puerorum osor, contra foeminarum ii xum non raro verba fecit. Agoni propinquus in curiam famul rum manibus deferri postulans ad Patres dixit, & rationem publicorum munerum , quibuS I . annis supremus quaestorum praefuit, cun- ctis admirantibus, reddidit. Hiperides contraDemosthenem a Macedoniae civibus auro corruptum dixit & librum scripsit. Paulo post cum morbo correptum,& librum manu volventem inviseret Demosthenes, dolorem vultu praeserens; ut morbum animi Demostheni pelleret, Hiperides dixit,

se pro Reipublicae bono scripsisse. Demosthenes dum primo iterumque dixit ad populum, ob lincute balbutiem & indecoros corporis motus haud placuit. Mirum dictui brevi temporis spatio ita commissos errores emendavit, ut praestantissimum oratorum Graeciae etiam hostes laudarint. Auro cor- . rumpi se sinebat aliquando: unde cum Harpalum Alexandri M. quae stonem perfidum oratione reprehendere decuisset, anginae se laborare simulavit. Quare invaluit dictum : Demosthenes argent angina, non

angina laborat.

Classis quinta fuit Poetarum, quos inter eminuerunt Homerus, Hesiodus, Archilochus, Hipponax, Anacreon, Stesichorus, AL pus, Simonides, Absciulus, Pindarus, Aristophanes, Euripides, M rion &c. Classis sexta numeravit pictores, nimirum Appollodorum, Parrhasium,Zeuxem,Polignotum,Timantem, Appellem, Protogenem &c.

503쪽

43o Tabula Chorographica In Classe septiina numerati sunt statuarii, quorum principes su runt Phidias, Polycletus, Lysippus &c. Hac de Gracoram sapientia,

doctrina ct arte profana.

g. IX.

DE GRALCORUM SAPIENTIA ET DOCTRINA SACRA.

Nier Graecos gloriosum nacta est principium Sapientia & Doctrina

Sacra ante Servatoris nostri nativitatem annis trecentis & triginta circiter, cum Ptolomaeus Philadelphus Agyptiorum Rex artium liberalium & scientiarum aestimator eximius, septuaginta duos Hebraeos linguae patriae stimul & Graeciae peritissimos sibi adscivit, ut Veteris Testamenti Codicem eo usque idiomate Hebraico duntaxat scriptum, Graecorum etiam lingua donaret vel totum, vel ex multorum sententia solum Pentateuchum i Regis itaque desiderio laudatissimo intra a. dierum spatium non absque concordiae miraculo satisfeciste iidem perhibentur ab authoribus doctrina, vir- tuic & antiquitate gravissimis. ' Intcrpretum proinde horum Codiiscem primis a nato Christo Seculis legerunt maxime Graeci, & Latini, donec denique tum amanuensium libros transcribentium errore, tum fide Graecorum & Hebraeorum mala non paucis corruptus vitiis

merito coepit displicere, & Scripturae, quam Vulgatam appellamus, locum longe digniorem cedere. Annis pluribus, quam trecentis de- nique elapsis gentium Doctor Paulus in Areopago non veritus dicere,& Graecos suos errores dedocere, in Graecia Sacrae Sapientiae firmam elegit sedem,divinis verborum sententiis & paribus epistolis uniusDei oracula explanans. Doctoris tanti vestigia sunt secuti Graecorum plurimi, quos inter antesignani DD Ignatius &Dionysius Areopagitaexemplo suo & Dogmatum veritate post se traxerunt viros maximi nominis multos, nimirum SS. Polycarpum, Theophilum, Hippolytum, Clementem Alexandrinum, Gregorium Thaumaturgum, Dionysium Alexandrinum, Methodium, Athanasium, Basilium, Gregorium Nagianzenum, Epiphanium, Gregorium Nyssenum, Joannem Chrysostomum,Cyrillum,Simeonem Stylitam &c. hos omnes aliosq; multos in Ecclesia Scriptores Graecos nobilissimos ordine teωporum

504쪽

De Imperatoribus Orientis. 43 Ihic allatos praecesserunt annis, dignitate & sorte meritis, utpote Martyrii corona exornati Romani Pontifices natione Graeci DD. Anailetus, Evaristus, Telesphorus, Hyginus, Anycetus, Eleutherius, Antherus, Sixtus II. Dionysius, Cajus, omnes Seculi IL& III. Pontifices Oecumenici. A Seculo VI. ad nostram usque aetatem tyrannorum multorum verius, quam Imperatorum Graecorum mens sinistra Divinae Sapientiae, Fidei Magistrae, inter Graecos movit bellum gravissimum. Belli flammis fomitem addiderunt Episcopi scismatici non pauci, haer lici plurimi, & tandem invalente Mahomele Vis maxima, tyrannis, ignorantia, doctrina nova ex gentilium, Hebraeorum & aliorum anti-Christianorum erroribus variis conflata; unde Graecia quo dam Sedes Sapientiae dicta, loco pulsa sedem reliquit Mahom tanorum insipientiae.

DE IMPERATORIBUS ORIENTIS,

SEU GRAECIS POST DIVISUM DENUO IMPERIUM.

ANno Salutis 8oo. Carolus M. a D. Leone III. Pontifice Romano occidentis Imperator constitutus & coronatus est relicto Orientis Imperio suis Imperatoribus, quorum Seriem ad annum Scio. vide in Serie Romanorum Imperatorum; Seriem vero reliquam paucis hic amice Lector accipe. I. Anno Domini 8oa. Nicephorus vir Constantinopoli Patritius, Imperatori stemmate propinquus, lienem Imperatricem res Imperii agentem in insulam Lesbum abire compulit. Conscenso it que supremae dignitatis Solio cum saeviret magis, quaam imperaret, passim plurimis exosus,& a Crunno Bulgaroaum Rege victus, in t bernaculo suo est occisus. Occisi cranium auro illusum Crunno Regi phialae loco serviisse scribitur. Imp. an. 9.IL P. NOV. Compens. I i i II. Sta

505쪽

43a De Imperatoribus Oilentia. II. Stauratius a Nicephoro patre in thronum evectus ob vitia &haeresin Manichaeorum sceptro indignissimus, exhibuit se moribus indurato Pharaoni simillimum carcere dignissimum. III. Michael Curopalates ducta in conjugem Procopia Nic phori gener, pulso Stauratio contra Bulgaros haud felici Marte pugnavit r monasterio igitur sua sponte inausus fasces commisit The phylacto filio una cum matre in exilium brevi abacto. Imp. an. a. IV. Leo V. Crannum Bulgarorum Regem fudit fugavitque. D in vero in Iconoctastorum errores lapsus pariter Manichaeos fovit: a Michaele igitur Balbo duce suo errorum suorum commonefactus, dum monenti est mortem minatus, mortis victima cecidit a Michaele praeVentus. Imp. an. 7. V. Michael Balbus gravia Leonis vitia auxit suis majoribus: Episcopos enim sacrarum imaginum cultores partim exilio, partim morte multavit, bardus Verius, quam Balbus dicendus. Imp. an. 9.VI. Theophilus Balbi filius vitiosi patris aemulator Imagines s cras vetuit pingi, avium aliorumque animalium formas iisdem to

ge praehabens. Imp. an. I a.

VII. Michael III. Porphyrogenitus Theophili filius Theodoram

matrem Imperij columnam ex aula pulsam coenobio inclusit, ut viam vitiis aperiret. D. Methodius eadem aetate Theodorae auxiliis po-iciis sacrarum Imaginum cultui vigorem restituit multo conservatum

tempore. Imp. an. 2 .

VIII. Basilius Macedo humili loco natus promeritus est hono rum verticem, Imperator insignis Religione & multis clarus viri tibus , Magistratus quippe divisit inter viros inteSerrimos: tribun tia constituit aequissima : plateas obiturus praemisit, qui nuntiarent obviis, adfuturum mox Caesarem ope & opera indigentibus. Nuulus Imperatorum facile ea aetate plura templa condidit & instaur vit, quam Basilius, cujus auxilio celebratum estConstantinopoli Co cilium IV. Oecumenicum an. 869. Russorum conversio Caesari huic

debetur maxime. Imp. an. 2 .

IX. Leo VI. Imperator doctior, quam acceptior fuit multorum odiis expositus etiam inter rem sacram: accedenti enim propius ad ara

506쪽

De Imperatoribus Orientis. 433fustis a Mario in altum libratus vitam certo certius ademisset,nisi lychnus in templo pendulus cadentem fustem impediisset. Imp. m. a I. I. II.

X. Constantinus VII. Porphyrogenitus 48. annorum Imperator annos septem numeravit, cum Leonem genitorem tumulo inserrent. Mortem Constantino attulit venenum Imperatoribus &Regibus muti

tis malum commune.

XI. Romanus Constantini natus neglecta Imperii cura anno Principatus sui tertio vitam inter epulas & compotationes absolvit helluont, quam Principi similior. XIL Nicephorus II. Theophaniam otioni II. Occidentis dein Imperatori promissam Sponsam ne dimitteret, ex Germania missos a Caesare Legatos in Calabria occidi mandavit. Otto igitur rei indignitate motus caesis Graecorum plurimis, Saracenisque ex Italia pulsis Calabriam totam de Apuliam occidentis junxit Imperio ; Nia

cephorus vero ob inertiam suam de avaritiam Graecis maxime invia sus, primum lapidibus impetitus, inde vero somnum capiens est i terfectus. Theophania igitur matrimonii vinculo otioni juncta conjunxit Regna dc animOS. Imper. an. 7.

XIII. Joannes Limisius ab eunuchis avaritiae causa est e medio sublatus post 5. an. XIV. Romani I. Imperatoris filii Basilius it. 8c Constantinus Vili. Saracenorum de socii dc duces effecti, Apuliam Calabriamque Gemmanis eripuerunt capto in pugna ipso occidentis Imperatore Ore ne ii . cui tantum profuit Graecorum lingua, quam apprime callebat, quantum paulo ante obfuit Graeca fides : Graecae enim linguae beneficio libertati restitutus ingenti strage Saracenos prostravit, relictis severissimae vindictae verius, quam justitiae exemplis. Imp. an. Io. I. III.

SECULUM XL

XV. Romanus II. Constantini VIIL gener, cum prolem haud suscepisset ex Zoe sua conjuge, ab hac veneno de lane est suffocatus post an. Imp. 6. Ii i a XVN

507쪽

43ε De Imperatoribus Orientis. XVI. Michael Paphlago annis septem potius cum morbis certavit, quam imperavit. XVII. Michael Calaphates imperavit mensibus quatuor; Zoeenim conjux animadvertens,Michaeli non Imperatricem magis,vam Imperium placere, Augustum orbavit utroque oculo & Imperio. XVIII. Constantinus IX. Monomachus, ut imperaret, conjugem sibi junxit Imperatricem Zoem, cum qua annos Ia. Vixit. XIX. Theodora Zoes soror an. a. moderata est Imperium. XX. Michael Stratonicus relicto Imperio induit Monachum,

unius aia. Imperator.

XXI. Isacium Comnenum adeo obcaecavit avaritia, ut bona sua domibus sacris juxta ac profanis diripi mandarit. Docuit tamdem glaucoma demere oculis morbus gravissimus multorum pecca torum salutaris medicus: Purpuram enim commutavit lacerna his suta inter coenobitas adscriptus. Imp. an. 2.

XXII. Constantinus X. cognomento Ducas, & belli duces &conspicuos doctrina viros permagni aestimans, id discriminis inter utrosque notavit, quod doctrina longe praestet militiae. Imp. an. a. XXIII. Romanus III. ab Imperatrice Eudoxia vidua in praelio

captus', mox coepit eandem amoris vinculo, ob sormae praestantiam ex servo a Domina Caesar creatus. Captus idem a Saracenorum Re-

e , sed & libertati restitutus, aequalem gratiam minime impetravita filio Andronico, a quo oculis orbatus nihil vidit magis quam filii scelera. Imp. 2. an. XXIV. Michael Ducas Constantini X. filius idoneus magis m nasterio, quam Imperio visus, devictus est a Nicephoro successore.

Imp. an. 7.

XXV. Nicephorus Boloniates talionis poenam ex suo merito passus, a succeuore in monasterium abire jussus est. S. IV.

SE CULUM XIL

XXVI. Alexius Imperatorum suit primus ea ex familia , cui va- .es praedixit, tot fore in eadem Imperatores, quot literas numer

508쪽

De Imperatoribus Orientis. 43sret vox Graecorum alma. Oraculum suisse eventus monstravit; AIe-xium enim secutus est XXVII. Dannes, Joannem XXVIII. MOMI, Manuelem XXIX. Alaxius II. quorum primus imperavit an. 39. secundus et . tertius 38. quartus 3. Joannes cum venaretur, telo aded laesit dexteram, ut Medicorum consilio foret praecidenda. Verum Imperator ab animano Cas re Imperium regi non posse respondens, mori maluit, quam mutilari.

Manuel Conrado II. Occidentis Imperatore expeditiones sacras prosequenti gypsum miscuit annonae, unde copiosus miles intersit

Germanus.

Alexius T ab Andronico strangulatus cecidit. XXX. Andronicus Comnenus suis suspicionibus semet occidit: nam vane metuens, ne Occideretur ab Isacio, occisus est ab eodem, quem parabat occidere, causam utriusque probante populo. Imp.

XXXI. Isiacius Angelus eremicolam consuluit, quo fato Sc pirum esset amissurus: fatum igitur non verbo sed facto ostendit v tes : arrepto namque cultello eruit oculos Imperatoris imagini, ipsi vero Imperatori frater post Io. an. Imperii. XXXII. Alexius Angelus a Francis Venetisque Constantinopolis victoribus e Solio dejectus Successores duos Alexios nomine, nequidem unius anni Imperatores est nactus, postquam imperavit an. 9.

s ECULUM XIII. .

XXXIII. Balduinus Belga Venetorum fretus copiis Constantianopolim urbem & orbis Solium occupavit. Profuit plurimum ea

victoria Venetis; ab eadem namque aetate Creta & insulae per m re Mediterraneum multae aliae Venetorum Reipublicae paruere. F lix hactenus, minime vero deinceps Balduinus a Bulgaris captus, detruncatis manibus pedibusque in campis Telictus exspiravit unius a m Imperator. XXXIV. Henricus Balduini frater, postquam fere II. annos i iperando superavit, absque prole masculae mortuus dolandae filiaebceptrum Optavit. I ii 3 XXXV. P

509쪽

4 6 De Imperatoribus Orientis. XXXV. Petrus Antisiodorensis Gallus Jolanthae coniux ex Caulia in Italiam, ex hac Constantinopolim properavit. Sed Coronam,

quam Romae datam accepit, citius fere amitit, quam Constantin polim venit; a Graecis enim captus amisit etiam libertatem, Imp rium & vitam post an. I. XXXVI. Robertus quoniam sibi a vitiis temperare non noverat, miniis aliis trierare potens finiit an. Imperii Octavo vitam, laetus

adulter sibi su1sque maxime noxius; mater enim carceri mancipata, conjux vero naribus mutilata inter aerumnas delituerunt.

XXXVII. Balduinus II. Latinorum , ut vocarunt, Imperatorum in Oriente ult1mus, contra Michaelem Palarologum pugnaturus frustra in suppetias vocavit Venetorum auxilia, contra Genuensem Rempublicam eodem tempore bellis occupata : relicta igitur Italiadum Franciam adiit, invenit auxilii loco sepulchrum. Imperavitan. 2Ι. Omnes vero Imperatores vel Germani vel Galli simul 18.

XXXVIII. Michael Palaeologus fugiente Balduino facile sup

ravit Constantinopolim, praesertim cum proditio suas etiam vires Marti jungeret. In votis erat Michaeli, non minus conjungere Gret cam Latinae Ecclesiae, quam conjunxit Constantinopolitanum & Grae- cum Imperium; verum conatus plurimis placuit, eventus displicuit. Interea dum Balduini imperarunt, Graecorum Imperatores fuerunt Theodoricus I. Lascares, Joannes III. Ducas, Theodorus II. Lase res, Joannes IV. Lascares. XXXIX. Imperante Andronico seniore Mahometant Natoliam penitus occup'runt. Externis his hostibus auxilio fuerunt domestiaci Imperatoris filii Constantinus & Michael ob perfidiam fere ina ditam in parentem tentatam eodem judice e medio sublati. F riosis filiis accessit furor

XL. Andronici nepotis, qui ut imperaret, avum Imperio cinegit in monasterium ibidem brevi occisum, mortem procurante A dronici junioris tutore Joanne CantacuZeno. Hic reenandi libidiane obcaecatus, per avum & nepotem clientem suum vavi per gradus

510쪽

De Imperatoribus Orientis. 4.37 non capiat Solium, Imperatorem alterum Joannem coepit monasterium, multorum etiam Imperatorum capacissimum. Imper. senioran. 4 . Jun. an. 6. . VI.

SECULUM XIV.

XLI. Joannes Palaeologus aliis Cato dictus, ut Bulgaros hostes

repelleret, Turcarum auxilia imploravit, qui Ocyus venerunt hostes verius, quam hospites; reditus enim omnis oblitos se finxerunt drianopoli ditionis sitae facta, & felici rerum suarum successu elati adeo, ut universo orientis Imperio minitarentur palam interitum rquin eo jam progress sunt audaciae, ut exauthorato Joanne Imper tore filium praehaberent patri, qui imper. an. 63. XLII. Andronicus a Turcis datum & ablatum doluit Sceptrum, non nisi annis a. servatumr BajaZethi enim tyranno mox displicuit, qui paulo ante placuit, ut sors similis Imperatori tertio, Turcarum

mancipio obtingeret.

XLIII. Imperator simul & mancipium fuit Manuel Palaeologus

Andronici IV. frater a BaiaZethe Turcarum supremo capite in speciem amatus, ut amplior locus esset odio: nam Manuel post brevem temporis intercapedinem Turcarum armis impetitus, ut vel gloriose vinceret, vel non impune vinceretur, multos ex Oriente & Ο cidente vocavit in suppetias populos. Tamerianes igitur Tartarorum Dux supremus copioso stipatus exercitu praesto adfuit, qui tamen Imperii in oriente ruinam ultimam non tam prohibuit, quam brevi temporum intervallo distulit, tametsi BajaZethem in pugna decretoria victum & captum ferreri caveae inclusum tenuerit ac secum triumphi testem duxerit. Tam in annis Andronici, quam M

nuelis numeratis non conveniunt authores ἱ ultra 3 o. ambobus simul concedunt Omn S.I. VII.

sECULUM XV.

XLIV. Joannes vii. cognomine Palaeolosus multum sane conatus est Imperium suum servare sibi & Ecclesiae , eapropter in It liaru