장음표시 사용
161쪽
time rotentiis in omnes partes, & eadem opera in longirudinem suam porrigantur; unde fit ut lilagulae illarum reliquas uis sinailes, irruptionem in parvasiphaerulas, tuas describunt, molientes,arcere atque abigere possint,nt illas cerianimus repraesentari ad B; plane quemadmodum baculo L M, per quem itiniculus N P trajectus est, celerrime rotato, videmus simiculum remma tque extentum porrigi, occupantem eoi pis totum spatium comprehensum circulo N O PHac ratiotiet ut nullum ibi aliud corpiis locari possit, quod non cum impetu flagellet,atque expellere nitatur; sed motu ficto lentiore, illum collabi, &baculum sua sponte circumdare,neque tantum spatii occupare,quam
Observemus praeterea hos vapores modo magis, IV. modo minis esse densos aut raros, magis aut minus calidos vel frigidos; magis vel minus pellucidos vel obscuros: magis etiam vel minus humidos vel si os. Primo enim clim partes illorum non amplius satis agitatae, ut rectae maneant & extenta, incipiunt convolvi atque accedere ad invicem , ut videmus ad C & D; vel etiam cum inter montes aristatae, vel inter a mones diver-Graim ventorum mediae, qui flatu opposito ali salii impediunt, quo minus 'aerem agitent; vel eum sub nubibus quibusdam stantes, non tantiim dilatari nubio se possunt,qualitum agitatio illarum exigit, quales cernimus ad E; vel etiam deniqiae cnm plures earum simul maximam partem suae agitationis motui in eandem partem impendent es, non tam velociter rotantur qtiam alias solent, quzmadmodum illae quae ad F, ubi egressae exspatio E, ventum generant nitentem ad ,. Palam est vapores, qu6s componunt, crassiores&inagis coactos esse, quam si horum trium nihil accideret. Manifestum quoque es si vaporem ad Etantundem agitatum fingamus, quantum est ille qui ad B, mul- νH Dis. . tb illum cali liorem sere; nam particulae ejus magis coactae plus vitium habunt; quemadmodum candentis serrimior, ardentior est calore flammae vel . prunarum. Atque hinc est ille calorquem vehementiorem&magis veluti iusserantein aestate interdiim sentimus, aere tria quillo &nubibus undiquam 'aequaliter presso pluviam missiente, quam eodem nitido Sesereno. Vapor'
autem qui ad C, frigidior est illa qui ad B, licet particulas paullo arctius co 'Nessas habeat; quia multo minus agitatas easdem supponimus. Contra ille qui ad D, cali ior, quia ejus particulas multo magis condensatas,&non nisi paulo miniis agitatas statuimus. Et qui ad F frigidior quam qui ad E, liees
paries non minus compressas nec minus habeat agitatas; quoniam illae magis conspirant in euntiem motum, atque ideo particulas aliorum corporum minus concutiunt. Ut ventus semper eodem modo spirans,lico vehenientissimus,non talatum agitat soli a & ramos arborum, qu-um languidior,sed ma
162쪽
sit experientia docebit,in agitatione parvarum partium,terreatium eoruporum calorem consistere, si contra digitos junctos sortiter spirantes,obser- -.- - is vemus spiritum ore egressum, in exteriori manus superficie stigidum nobis ' . videri, quia ibi celerrime & aequali robore latus, non multum agitationis etficit ; & contra satis calidum i latet medios digitos; quia per illos lentius & inses . et u qualius enitetis, magis tremulo motu exiguas illorum partes concitat. Ut 27' illum etiam semper cali sum sentimus ore patulo & hianti stantes, & frigidum eodem fere clau . Atque ab hac eadem ratione est quod communiter venti impetuosi frigidi sint neque multi eatili spirant, nisi etiam simul sint lenti. Praeterea vapores ad B & E & F sunt pellucidi, nee visu a reliquo aere dignosci queunt:quum enim celerrime,& eodem quo materia subtilis,quae illas circumjacet, impetu moveantur,non possunt impedire ne actionem a lucidiscordibus manantem in se admittat, sed potius ipsimet etiam illam admi tunt. Contra verbvapor ad Cobscurior,sive minus transparens evadit,qu niam ejus particulae non sunt amplius ita obsequentes huic materiae subtili, ut quibuslibet ejus impulsionibus cedant: & vapor qui ad D,quia calidior quilin i
ad C,non tali obseurus esse potest. Ut videmus hyberno tem pore cala νοῦ o equorum halitum&sudorem proptelaetis frigus specladem α. sim
sumi erassescere, qui contra aestate, propter esusdem aeris calorem,non προ-
Neque enim dubitandiim quin aer saepe tam multosautitiam um -- vapores contineat,cum nulli prorsus in eo videntur,quam cum densonii πιή -- quomodo enim sine miraculo fieri posset, ut Sol torridus aestinopore, media die , vel lacui vel loeis paludosis incumbens, nullos vapores nilae elevaret y tum temp*is enim notatur, aquas sebsidere & deae secre magis, quam aere frigido & obscuro. Denique vapores.qui ad E humidioressunt,id est,magis dispositi ad transeundum in aquam, atque ad reliqua corpora instar aquae humectanda, quam qui ad F. Nam contra liuisci sunt, quia valide imprilendo humida corpora luibus occurrunt, is adcejicere partes aquae in iis latentes&seeum auferte pocunt,atque ila illa exsiccare. Ut etiam ventos impetuosos semper siccos experimur , neque litimidum quemqliam nis simul & languidum. Dicere . quoque possumus eosdem vapores, qui ad E, humidiores esse iis , qui ad D, quum partes illorum plus agitatae, melius aliorum corporum poris, ad ea humectanda se insinuare possint. Sed aliorespectu sicciores etiam dici possunt; quia scilicet nimia partium agitatio prohibet, ne tam facile in aquam coeant. Q ntum ad exhalationes, longe plures qualitates admittunt, quam vapores, ob maiorem quam habent partium disterentiam. Hic autem suillato notasse, erassiores seli nihil esse praeter terram, qualem in fundo vasis cerni- Σ.-- -: --,alis aqua resedit; subtiliores ver δ nil aliud,quam sp
semperpriores Ecorporibus destillatis surgunt; Iemedi
---er mus,in Mopluvia vel nivalis aqua resedit; subtiliores vel δ nil aliud,quam spu
163쪽
medianam alias eommune quid habere eum volatilium silium, alias cum otiorum natura, seu potius cum illa sumi ex iis dum comburuntur egredientis. Et taethae exhalationes maximam partem non leventur in aciem, nisi vaporibus mixtae, sicillime tamen ab iis postea separantur; aut sua sponte, quemadmodum olea ab aqua cum qua distillantur; aut agitatione ventorum kjutae,quae illas in unum aut plura corpora cogit; quemadmodum rusticae lactis cremorem pulsan io, bu:yrum a sero separant; ves etiam hoc solo quod vel seviores,vel ponderosiores,vel magis vel miniis vibratae,in regione sublimiori vel humiliori commorantur, quam ipsi vapores. Et communiter olea minus alte levantur, quam aquae vitae; &quae magis terream habent naturam, minus adhuc quam olea. Nulla autem sunt quae inserius subsistant,quam illae aquae particulae ex quibus sal commune componitur; quae quamvis proprie loquendo,neque exhalationes neque vapores dici possint, eum nunquam altius quam ad superficiem maris attollantur; quia tamen evaporatione huius aquae eo pertingunt, & multa liabent valde notatu digna, quae hic commode . possunt explicari, nime illas omittam..CAPUT III.
AIssedo maris consistit tantum in crassioribus istis ejus aquae particu- I. lis, quas paulo ante audivimus non convolvi aut flecti posse actione materiae subtilis, quemadmodum reliquas, neque etiam agitari nisi sese. Φιαν minorum interventu. Primo enim,nisi aqua conrposita foret ex ejus- modi partibus, quales septa statuimus,aeque facile aes dissicile illi csset,in quotlibet & eujuslibet figurae partes dividi; atquc ideo vel non tam libere, quam solet, illaberetur eorporibus, quorum meatus satis laxi sunt,ut calci&arunκῶ ιανεαμ. - . vel etiam quodammodo in ea penetraret, quae Meliores illos habent, ut in vi- trum & metallum. Deinde nisi hae aquae partes eam haberent figuram quam ipsis tribuimus, non tam faeile ex poris aliorum corporum, quos insederunt, sola ventorum agitatione aut calore expellerentur, ut olea & pinguiores alii liquores, quorum partes alias figuras habere diximus, manifestum reddunt rvix enim unquam omnino ejici possunt ex horporibus, quae semel occuparunt. Postremo quoniam nulla in natura corpora videmus adeo accurate sis
milia,quin semper aliquantulum in magnitudine disserant,neminem esse puto,qui dissiculter patiatur sibi persuaderi, aquae etiam partes non omnino aequales esse, & praesertim in mari quod est ingens aquarum omnium recepta culumὶ quasdam tam crassas inveniti, ut non possint instar aliarum, divers, mode inflecti ab ea vi qua communiter agitantur. Atque hic deinceps con hor demonstrare, hoc solum lassicete ut omnes salis qualitates in iis reperian
164쪽
il. Primo non mirandum est, illas saporem pungemeiar & penetrantem ha bere, multum differentum ab eo aquae dulcis; cum enim non possint a materiai. talia liniar subtili, quae illas circumjacet infleta, necesse est ut in cuspides eiectae & tel tum instar vibratae linguae poros ingrediantur, atque ita penetrent satis alte ad ..M. Gms I illam purigendam: cum c contra partes aquae dulcis molliter silpra illam flui- - α- --, &semper in latura jacentcs, Obiacilitatem qua sedluntur, vix gustu. - . p.,ssint lentiri. Et particulae salis ita punctim ingress,poros carnium, duae eo condiri solent ut asserventur, non modo humiditatem tollunt, sed etiam sunt ii illar paxillorum laicillic inter earum partes defixorum, ubi immoti&non eedentes illas sustitient,&impedimat ne aliae magis lubricae seu plicatiles
immixtae, illas concutientes, loco moveant,atq; ita corrumpant corpus quod componunt. Hinc etiam carnes tali succussione temporis nugis induare iant; quas alioqui partes aquae dulcis , se inflectendo, atque huc illuc potis earum illabendo, facile emollirent & corrumperent. vi. . P aeterea u:3n mirum est aquam calcitia dulci ponderosiorem esse, quum aiΣ.- partibiis constet magis crassis & solidis: quae propterea in minus spatiunt eon ν, -- L trahi possunt; ex hoc enim gravitas pendeti Sed inquisitione dignum est, illae solidiores inter alias minus solidas misiae remaneant, quum ob majorem gravitatem subsidete det bere videantur. Et huius rei ratio est
vulgaris,quod utra inque extremitat Lm aequaliter crans . . . . sam habeant, suntque omnino rectae instar teli vel baculi: s enim unquam in , α. quaed in suerint in uua se j ς trumitate crassiores, & eo ipso ponderoso
res quam in altera, satis temporis a munii exordio habuere, ut, crassiori stio parte deorsum inclinata usque adsundum descenderent; &si quae suetitit
curvae, satis etiana temporis habueruiit, ut corporibus duris occurrentes, eorum poros ingrederentur; sed quia in lin se et immissae, non tam facile se in de liberare potuerunt, quan rectae & in utraq; parte aequales, ideo nullae nune praeter lias ibi esse post uat. Hae autem quoniam transverse sibi invicemi:icumbunt, praebent occasonem partibus aquae dulcis, quae a motu non ces- ... , sint, illas interlabendi & se ipsis annuloriam instar circumvolvendi, atque ita ordinandi ae disponen di,ut facilius motum continuare queant, & etiana celeo alia, riorem habere quam si solae Mept. Nam inimita aliis circumvoluta sunt, vis materiae subtilis qua agitantur, id tantum agendum habet, ut eas quam citissimὸ circa particulas salis quas amplectuntur verset, atque ex alia in aliam transserat, nullis interim ex earum plicaturis sue annulis immutatis.
contra verbchm silae existentes aquam diatrem componunt,ita necestatio im 'plicantur, ut pars vitium hujus materiae subtilis debeat impendi in iis di Velim modὸ flectendis, alioqui enim ab invicem non possent separari; Ae ideo tune illas, nec tam iacile, nectana velochamovere, id est, ex uno loco in alium transferre potest. Di iligod by C OC
165쪽
Qnum laque sit verum partes aquae duleis partibus salis circumvolutas,
facilius moveri posse quam solas, non mirum est illas has circumlabi, cum sa- h. id linistis prope adsunt, & ita complexas retinere ut illas ponderis inaequalitas non civellat. Quo sit ut sal satisfacile solvatur, in aquam dulcem injectus, vel a-ιιπtantum humidiori aeri expositus; nec tamen solvatur in quantitate aquae determinata,nisi determinata ejus quantitas; ea scilicet quam parres aquae flexiles se circumvolvendo amplecti possunt. Et quoi Pana scimus pellucida eorpora quo min s motui materiae subtilis, iii poris suis haerentis, resistunt, laocpellucidiora esse, inde etiam intelligimus aquam marinam naturaliter fluviali
pellucidiorem esse debere, & refractiones paulo majores etaere.
Videmus quoque illam difficilius gelu constringi; quia nunquam aqua V gelari potest, nisi quoties materia subtilis per partes illius sus non satis roboris
ad illas agitandas habet. Hinc etiam causas arcani per aestatem componen- ωnrio M. dae glaciei discere possumus; quod licet iam satis vulgatum,ex optimis tamen est quod eiusmodi arcanorum studiosi nabent. Salem aequali copiae nivis, sariem ver-
aut glaciei contusae mixtum,circa aliquod vas aqua dulci repletum disponunt& sine alio artificio, ut illa simul solvuntur, haec in glaciem coiit quia materia subtilis partibus huius aquae circumfusa; crassior aut minus subtilis,&cons quenter plus virium habens, quam illa quae circa nivis partes haerebat, locum illius oce upat, dum partes nivis liquescendo partibus salis circumvolvuntur, sicilius enim per salsae aquae quam per dulcis poros movetur, &perpetuo ex corpore uno in aliud transire nititur, ut ad ea loca perveniat in quibus motuisito miniis resistitur: quo ipso materia subtilior ex nive in aquam penetrat, ut egredienti succedat, & quum non satis valida sit ad continuandam agitationem huius aquae,illam concresceres nil Sed primaria partium salis qualitas est, maxime fixas esse,hoc est, non sa- Ο.eile in vapores solutas attolli, quemadmodum partes aqua dulcis. Quod non tantum accidit quia maiores sunt, & ponderosores, sed etiam quia eum longae sint&rectae, non diuinaere librari possunt, sive ulterius ascensurae sive descensurae,quin altera earum extrentitas deorsum pendeat,atque ita terrae ad perpendiculum immineant. Sive enim ad ascendendum, faciliu sacrem hoc situ quam ullo alio secant. Quod non eodem modo in partibus aquae dulcis fit; quum enim sint valde plicatiles,nunquam nisi cererrime rotatae in rectum porriguntur; quum contra partes salis vix unquam hae ratione rotari possuit; nam sibi invicem occurrentes,quia ipsarum inflexibilitas ne unet aliis cederent impediret, statim haerere aut motum interrumpere cogeremur. Sed quum ita in aere suspenduntur, altera sua cuspide terrae obversa, manifestum est
potius descensuras quam ascensuras; viseni quae sersem impcllere posset. longe remissius agit quam si transversae jacerent, & quidem accurate tanto,
166쪽
quanto auris cuspidi resistentis quantitas minor est illa, quae ogniteretur lo gitudini, quum interea pondus illarum semper aequale hoc vehementius agaliquo actis vis resistens minor est. Quibus si addamus, aquam marinam dum arenas permeat dulcescere, quia nempe partes salis, cuaa sint innexibiles, non ut partes aquae dulcis, perexiguos illos anfractus,qui circa sabuli grana reperiuntur labi possunt, dise mus sontes & numina, cum non nisi ex aqua vel per vapores sublata, vel colati permultum arenae constata sint,minimc alsa esse debere. Itemque universas illas aquas dulces, quae quotidie in mare ruunt, neque eius magnitudinem augere. neque salsedinem minuere posse: nam continuo toti dem inde Ggrediuntur,quarum aliae in vapores mutatae sublimia petunt;atque inde in nuvem aut pluviam glomeratae decidunt in terram; aliae autem & quidem p I ri triae per subterraneos meatus usque ad radices montium penetrantes, & calore ibi incluso, velut resolutae in vaporem, attolluntur in eorundem juga ubi scaturigines seu capita sontium vel diviorum implent. Selemus etiam aquam marinam magis salsam esse sub AEquatore quam sub Polis, si eonsideremus Solis aestum ibi vehementiorem plures vapores excitare, qui non semper eodem relabuntur unde venerunt; sed plerumque aliorsum in loca Polis viciniora,ut melius postea intelligemus.
Postremo, nisi accuratae ignis explicationi hic inhaerere nollem, addi pocset,quare aqua marina restinguendis incendiis fluviali minus idonea sit : item quare agitata noctu scintillet. Videremus enim particulas salis, dum velut uisipensae inter illas aquae dulcis haerent, facillime eoncuti, & ita mussas, multoque robore pollentes, ex eo quod sint rectae&inflexiles, non modosammam augete si illi immittantur, sed etiam ex se solis aliquam accendere posse,si cum impetu ab aqua in qua sunt exliant.Ut si mare Α, cum vehementia
impulsum ad C, ibique illisum scopulo, vel obstaculo alio simili assurgat ad B,
impetus quem partes salis ex hoc concussu aequirunt,efficere potest,ut earum primae in aetem juxta B ejectae se ibi dulcis aquae partibus quibus circumeiniagebantur expediant i atque ita solae & certo intervallo ab invicem dissitae,scinia illas ignis generent, non absimiles iis quae suent emicare ex silice percusso. Notandum tamen particulas salis ad hunc essectum admodum rectas & tua a bricas
167쪽
Mi eas requiri, ut tanto facilius a partibus aquae dulcis separari queant; unde nec muria, nec aqua marina diu i ii vase aliquo servata, ejusmodi scintillas emitrix. Requiritur praeterea, ut partes aquae dulcis illas salis non nimis arctὰ complectantur; unde crebriores hae scintiliae apparent coelo calido quam frigido: item ut mare satis agitatum & concitatum sit; unde sit ut talis flamnia ex omnibus ejus fluctibus non emicet: ae postremo ut partes salis serantur punctim instar sagittarum, potius quim transversim; atque hinc ut non omnes guttae ex eadem aqua exsilientes eodem modo reluceant.
Deinceps vero perpendamus qua ratione sal dum generatur summae aquae Minnatet,licet admodum fixae & ponderosae illius partes sint,& quomodo ibi in exigua grana semetur, quorum figura quadrata non multum discrepat ab illa Adamantis, in mensulae formam expoliti, nisi quod latissima illorum frons
paulum excavata conspicitur. Primo necessarium est aquam marinam ali- tu ad
qua fossa excipi ad evitandam continuam fluctuum agitationem,&excludendam aquam dulcem. quam sine intermissione pluviae& flumina in Oceanum Δινδε convehunt. Deinde requiritur acr satis calidus&siccus, ut agitatio materiae subtilis quae in eo est, ad partes aequae dulcis, a partibus salis quibus circum- F.... volvvatur liberandas & in vaporem attollendas sufficiat. Et notandum aquae, ut&aliorum omnium liquorum, superficiem per- XI. petuo aequalem & maxime levem esse; quia partes quidem illius inter se uni sermi motu moventur; partes quoque aeris illam tangentes pari inter se agitatione seruntur: at aquae partes alia ratione & mensura agitantur; quZm ae- .ris; & praeterea materia subtilis partibus aeris cireumfusa, longe aliter in divetur, quam ea quae aquae partes interfluit; atque hinc superficies utriusque poli tur, plane eodem modo ac si duo corpora dura attererentur, nisi quod longe facilius & sere in eodem instanti hic laevigatio fiat, propter partium, quae in ii - v
qui dis sunt mobilitatem. Hinc etiam fit ut superficies aquae longe difficilius, 'U' '
quam ejus interiora dividatur. Hoc autem ita se habere docet experientia; nam corpora satis parva, lieet ex materia gravi&ponderosa, ut exiguae acus
chalybeae, facile sustinent ut & innatant summae aquae, quamdiu ejus super cies nondum divulsa est,sed ubi semel insta illam sunt, statim usque ad fundum
descendunt. Jam vero cogitandum est, aerem cum satis calidus est ad excoquendum Tu salem, non tantummodo quasdam flexibilium aquae partium excitare, & in vaporem elevare posse, sed etiam cum tanta velocitate attollere, ut prius illae ruina Mad summam huj' aquae superficiem perveniant, quam tempus habuerint partibus salis quibus suerunt circumvolutae, se omnino liberandi; easque idcirco eo usque secum adducunt, nec prius Flane deserunt,quam foramen exiguum, per quod ex corpore aquae emerserunt, sit clausum : unde fit ut hae pamticulae salis ab iis aquae dulcis postmodum relictae huic superficiei super- Τὸ nateat:
168쪽
natem: ut eas repra sentari videmus ad D. Clim enim ibi transversina jaceant, non satis habent gravitatis ad si ibsidendum, ut nec acus clulybeae de quibus diximus, sed tantum, paululi m super iniem des rimunt. Atiliae ita priniae quae hoc pacto aqvie supernotrnt, hinc inde' per ejus stiperficiem sparsiae multas veluti si si s aut cavitates perexiguas in ea formant: deinde q aese luunta ire mergentes ex harum starum lateribus, proster c rum quantialemcunque declivitatem, delabuntur ad ipsarum standum, ibique se prioribus adjungunt. Et inter caetera hic observandum, ex luacunque demum illae parte adviniant, apte adlatus priorum se applicare, ut vid mirus ad Ε, secundas licin , ne etiam teritas; quoniam hoc ipso paulo altius descendunt, q iam si in Glios tu remanerent, ut in eo qui exhibetur ad F, vel ad G, vel adH. Motus etiam cab, ris, semper aliquantillum stipersiiciem agitans, hane dispositionem promovet.
Cum autem ita duae aut tres in singulis sessis l prati porrectae iacent, quae praeterea altablintur, eodem modo iis iungi possunt, saltem si sponte aliquomodo ad hunc situm accedant. Sed si accidat ut propende an magis ad existremitates, quam ad latera priorum, iis applicantur ad angulos rectos, ut videm' ad K: quia etiam paulo altius hae ratione descendunt, quam si aliter disponerentur, velut ad L, aut ad M. Et quoniam totidem circiter ad extremitates duarum aut trium priorum accedunt, quam ad litera; hinc sit ut aliquot centenae ita ordinatae primo exiguam veluti tabulam contexant, figurae ad oculum sitis quadratae, quae est instar basis nascentis grani. Et notandum tribus tantum ex illis particulis aut quatuor, eodem situ ibi positis ut ad N, medias semper paulo altius demitti quam exteriores. Sed deinde supervenientibuq aliis,quae transversae iis junguntiir,ut ad O, illas exteriores sere tantundem deprimi,quantum interiores;unde fit, ut exigua tabula quadrata,basis futuri grani salis, quae utplurimum ex aliquot centenis simul iunctis est composita, nonnisi plana appareat, etiamsi sit semper aliquantulum curva. Jam vero prout haec tabula accrescit . ita quoque altius descendit , sed paulatim,& tam lente, ut aquae staperficiem suo pondere non dividat, sed deprimat tantum; una incertam magnitudinem excrevit, tam demissa est,& isti superficiei aquae sic immersa, ut partes salis ed devolutae, non adhaereant tabulae Oris, sed transgressae eodem modo &situ super ipsam labantur, quo priores per superficiem aquae.
169쪽
Quo ipso alia tabula quadrata ibi surgito itidem paulatim altius descendens, donec rursus particulae falis allabentes, hanc superare& tertiam quanadam tabulam formare possint; atque ita deinceps. Sed particulae salis seeun dana tabulam componentes, non tam facile per priorem devolvuntur, quam quae illam primam formabant per aquam; neque enim superficiem tam aequalem &facilem i bi offendunt,& propterea sepius ad medium non pertingunt; -- quod cum eo ipso vacuum relinquatur, tardius haec secunda tabula descen .dit , quam prima; sed paulo major iit antequam tersta lucipiat IOrmata, &de- νιον araia. nuo haec paulo plus vacui in media relinquendo, paulo maior evadit quam secunda, & ita porro, donec integrum illud granum ex pluribus hujusmodi ι. iasia, melisulis coacervatis,absolvatur;id cst donec oras vicinorum granorum con-- t
tingens,ulterius creIcere nequeat. X v.
Magnitudo primae tabulae a gradu caloris est, quo aqua, dum illa fit, agi - tatur; quo enim hic agitatio major est,hoc altius particulae salis innatantes superficiem illius deprimunt, atq ue ita basis minor sit; immo aqua tam valide concuti potest, ut partes salis pessum eant,antequam ullum granum formaverint. Ex quatuor lateribus huius basis, quatuor frontes surgunt , cum qua . dam acclivitate, quae si calor semper aequalis fuerit inter generandum hoc granum, non nisi ex causis jam enumeratis dependet , sed si intendatur,haec accli--ia. vitas in parte harum frontium qui tunc formabitur minor erit;& contra maior si remittatiatq; si altematim modo augeatur modo minuatur, quasi in gradus hae acclivitates videbuntur fractae. Et quatuor veluti costae connectentes has quatuor frontes, nunquam valle acutae sunt & praecisae; partes enim, quae lateribus huj iis grani sese adjungunt, ut plurimum quidem in dantur. cur longum porrectae, quemadmodum diximus, ibi adlinent; uta παρ sed quae ad angulos ex quibus hae costae surgunt devolvuntur, facilius aliter se applicant; quemadmodum sei licet exhibentur ad P, quod hos angulos paulo obtusiores&minus aequales ethrus, in ιν- reddit; unde ipsum etiam granum saepissime stagilius est lue quam alibi,spacium in medio vacuum, rotundum potius quam quadratum.
Praeterea quoniam hae partes granum componentes, praeter ordinem 'quem explicavimus, caetera satis confuse iunguntur, saepius inter illarum e tremitates, quas se mutuo contingere non necesse est, satis vacui spatii relinquitur ad recipiendas aliquas dulcis aquae partes, quae ibi inclusae& conglobarae remanent; velut videmus ad R., si item qu. .m diu non nisi meis c. Urina dioeriter moventur; sed cum vesaementi calore concitantur,
magno impetu dilatari nituntur, eodem modo quo supra dixi- ikiri θῖRmus,quum aqua tu vapores solvitur, atque ita hos carceres cum fragore disrumpunt. Vade fit ut salis grana,si integra inigaem
170쪽
mittantur, crepitando dissiliant, iton autem si prius comminuta fuerint & in pulverem redacta ; tum enim haec claustra jam ei racta sunt. Praeterea nunquam aqua marina tam pure ex particillis iam descriptis componi potest, quin aliae simul immistae occurrant, quae licet multo teli uiores sint, ibi tam vi commorari, & particulis salis inseti possimi ; atque ab his procedit gratissimus ille violarum odor,quem recens sal album extulat; itemque ille sordidus color, quem in nigro videmus, omnesque aliae proprietdies quae in salibus, ex diversis aquis excoctis reperiuntur. Deni lue rationem latelligemus, cur salis grana satis facile conteri posisint &friari, si recordemur qua ratione partes ejus in ter se necta litur. Init ligemus etiam cur sal cum satis purus est,semper vel albus vel pellucidus appareat, si ad crassitiem particularum ex quibus ejus grana componuntur, & ad ovi naturam coloris albi, quae insta explicabitur,spectemus. Neque mirabimur ' salem granis integris & non siccaiis, satis facile ad ignem liquescere, cum scia-μα, . uim mus tunc illum plures aquae dulcis particulas suis immistas habere. Neque
I , -issum mulio dissi ilius fieri, granis contusis&lento igne exsicca-ι Ag. . lis, adeo ut omnes aquae dulcis particulae ex eo evolarint; si eonsideremus W v ρο - tunc illum non posse liquidum fieri, nisi permultis ex ejus partibus innexis διeomplicatis; illas autem non nisi admodum dissiculter inflecti. Nona licet fingere possimus omnes particulas aquae marinae fuisse olim quas per gradus 'unas aliis pauid magis flexiles, vel paulo minus, aded ut inter minimas, quae 3 am ista ad salem pertinebant, de maximas quae ad aquam dulcem, vix ulla differentia esset. Quia tamen eae tunc se inflectere atque aliis eircumvolvere coeperunt, progressu temporis se paulatim emollire, Si magis ac magis nexiles reddere debuerunt, & contra aliae quibus circumvolutae sunt, plane rigidae&inflexiles remanere; nunc omnino putandum est magnum discrimen inter has ct il- . las esse. Utraque tamen sunt teretes sive rotundae; nempe partes aquae dulcis instar restis vel anguillae, & salis instar baculi vel cylindri: quaecunque enim
corpora diu ε dirersimode ita moventur, figuram aliquo modo circularem assim unt. His autem ita cognitis facile etiam agnosci rurnatura istius aquae sortismae atque acidissimae, quae Chymicis spiritus vel oleum salis dicta, aurum solvit. Quum enim non sine magna vehementia ingentis ignis extrahatur, ex
sale vel puro vel alio corpori maxime seco & fixo immisto,ut lateri cocti ii qui impeditne liquescat: palam liquet partes illius easdem esse, quae antea salem composuere , sed illas per alembicum ascendere non pol uille, & ita ex fixis involatiles mutari , nis posteaqtiam inter se collisae & vi ignis agitatae, ex rigidis& inflexibilibus quales erant, plicatiles evaserunt,atque eadem opera ex reretibus planae & secantes, ut soli a Iridis vel gladioli; nam alias minime flecti potuissent. Vade etiam ratio in promptu cst, quare saso: multum a sale diser