장음표시 사용
41쪽
u-rni dicita ad Limerinassida, OPTOS i in xq C sim Catadam eraet Wbtasvmως, ne male ab exerc, a Gallico acciperetur, quamuis urbem Teneret, Videns tamen aduersio occurrere Gallorum equitatum, qui
petatum deposceret, eam reliquit. Itaque hodὶe quoque m ipsius urbis moenibus videas antiquum propug naeulum; magnae omnino amplitudinis, & essitudine ipsos urbis muros aequans. Et vero Niverniam elle Ninni'Ariritim Cisera docet Aimo illi monachus historiae suae inicio, Vbi Celticas Vrbes enumerans Noviodunum quam hodie NI-mis esse putant 1nquit. Qi eadem etiam tristoria sua perhiber, Urbem is DC, quemadmodum uniuersum Ni meruem Ducatum,
ins Noviodunum caput est initio Comites habuisse,qui Rempub. Regis nomine curarent, sed Comites deinde eius postes Isionem dominatum usu cepvie, successu deinde temporis, Comizazum hunc ad Ducalem dignitatem peruenisse, primumque Nivetitiae Ducemsisse Franciscum, Filium Caroli Maemi, & Mariae Atreb ζ Πῆ , cui uxor fuerit Margareta Borbonia, Caroli primi Ducis Vedomij sit in Nomen consequutum ex situ. Dunum namque,antiqua Gallorum lingua, montem, aut locum editiorem significat. Monticulum namque occupat,infaucibus,quibus Nivernis flumen in Ligerim sese exonerat. Vnde Novioduni videtur adpellationata. Est autem oppidam omni exparte moenibus cinctam firmissimi , S cum amplissimis turribus,tum fossis profundissimis egregie
autem oppidum ipsem munitius sit, minusque insidijs obnoxium, nulla ipsi suburbia adiacenKomnesque Libstruchiones, moeniorum ambitu continentur. Ager,pascuis sylvisque abundat. Itaque populus non aliud fere,quam pecudum alturam curat,&, quod nec Vi tes colat nec agros tenu1s cst,parumque laute vicit. Alioqui regio sedinis abundat,argenti quidem ad D. Leonardi, quae hocce tem . Ad haec lapimilliaribus inuenitur, & facile per Ligerim, Aureliam,atque alias Galliae urbes deportatur. Sed ipsum nunc oppidum ingrediamur,in quo arx est,& praetorium Principum Nivemensium, olim Comitum,hodie Ducum, iuxta primariam Ecclesiam. Qiuod ad statum autem Ecclesiasticum attinet, Noviodunum modo civitas est, sui Pontificij iuris interpretes ciuitates appellant urbes Episcopaeo decoratas) Senonensium Archiepiscopo,tanquam Metropolitano subdita. Quanquam autem epticopaeis antiquioribus non adnu meretur in catalogum redactis,ineam tamen aegnitatem subuecta fuit,si1b annum redditς aChristo salutis sexcentesimum,quo tempore Gregorius cognomento Magnus,Pontificatum Romae gerebat, primusque huius urbis Episcopus sitit D. Aregius, & Episcopaeidioecesis partim ex Augustodunensi,partim ex Biturigum Episcopaeo consecta. Primatium urbis templum, initio D.Gentini nominC dicatum, postea, quo affectu erat Carolus Caluus erga D. Cyrum martyrem, cum eius reliquias ibi condidisset, ex regis volimrate Da Cyri nomen tes t. Est etiam in hac ciuitate monachorum Augustiniani ordinis coenobium nomine Diui Martini, de aliud Viro num, D. Mariae titulo consecratum, Duo itidem, Ut vocant, prioratus, unum D. Stephani, alterum Saluatoris nomine Fratrum item Dominicani & Francisicani ordinis coenobia. Ad haec sacrorum undecim Curiae seu Parceciae, ut hinc facile intelligi queat.Noviodunum elegantem & copiosam esse urbem, erusique ciues atque Patricios, qui tam multas aedes secras condiderint atque dotarint ,
religionis fisisse cumprimis amantes, Astudiose .
42쪽
OVANIUM, Brabanticarum urbium caput, celebre litteraru ac artium emporium, a Ioanne Brabantiae Duce fundatum, circa annum Christi M. CCCC. XXII. Ciuitas est amplitudine tam 1 patiosa, ut in circuitu habere dicatUr intra moenia milliaria Iutalica quatuor, Coeli & aeris benignitate, nulli aliarum cedens. Hic inter muros libera prata, Vineae, horti spatiosi, agri, pomaria, capi, dias , altu S, pascua,paruae sylUUlar. parua nemuscula. Nomen habet, non a laudando,ut quidam prodiderunt; non a Leuacis,ut alij sunt suspicati, eo, quod hi Nerviorum, non Eburonum fuerint clientes, sed, a situ urbis,qui talis est,ut moenia vetusta, quae illa tulit et as,tuerutq; firmissima, eX albo nimirum lapide, ad normam constructa ex alto descedant ad loca humilia &uouis obnoxia, quas Tila fluuius maior,&Uorta, rivulus siue torrens,extra ripas suas e Vomere quam fre-ouentissime solent, & longe lateqr, Omnes campos & intra muros & extra in stagna, & paludes permutarunt. Altum autem illud,C quo descendunt, Lo Vocatur: equo mons ascendit sylvosus, a Lo cognominatus Lobtech, id est altioris loci mons. Iam stagna omnia,& loca aquis exundatia,Brabantico sermone, Ve, dicuntur Hinc igitur VOX composita,LOuen, id est, altum locum & stagnantem complectitur. Nec citra
causam de hoc situ nomen fabricarunt, eo, quod nihil an Oenius sit quam utramq; faciem terram habere. Lo uanium certe,dc intra Vrbem,Sc in suburbanis,ubique campos habet aquis obnoxios, & ijs alta ora loca incumbentia, e quibus & colles assurgunt, alij vitibus consiti, alij Sylvis horridi, alij pomarijs uberes, alij per decliuia segetibus laeti. Sunt haec quidem, scribit Becanus, primo Auaticorum libro, L Ouanio&RO-mae comunia, sed sic,ut, si meo iudicio sententia ferenda sit, longe lateq; loci amoenitate Roma supere
tur, atque vincatur a LOuanio. Nusquam, ita me Phoebus amesiterrarum locus est qui magis videatur m e reri, ut sit 1acrum Musarum domicilium.Conferantur omnia, quotquot sunt litterarum Gymnasia, vel in
Italia vel in Hispania, vel in Gallia vel in Germania,nullum inuenietur quod huic par dici queat.Vixi Pa tis ijs, Aureliae, Pictavij , Lugduni, Burdegalae, dc in loco Galliae amoenissimo, Andegaui, V1di Tacinum, Boianoniam Patauiam, Mantuam,Florent Iam, Romam&Neapolim:Germaniam partim vidi,partim de audi
tu cognoui, sed,quae equidem vidi Oppida, nulla sunt LOuanio comparanda situs iuc ditate; cum tamen viderim praecipua,& inter caetera, Monachum, Augusta,vimam,& Coloniam Agrippinam,ut taceam inferiora. In Sala manca,Scholarum magnificentia longe omnibus in Europa praestat Gymnasijs, sed si tu,&locorum facie a Lo uanio superatur, Vallis o litana extra Vrbem non est inamoena, praesertim in visurgis
ripis, & habet Collegia, quibusvis aedibus regijs conferenda, sed omnibus inter se comparatis, nihil ad Lotiani; amoenitatem. Multa, inquit Bariandus , sunt passim toto orbe Christiano Gymnasia, sed in alijs alia videas desiderari. Aureliae in Gallijs, solae leges ciuiles, Parisi js Theologia, Ius Canonicum, & sophistica
traduntur. Sunt alite quaedam scholae, Ubi sola in pretio est Medicina, Lo uani j omnes scientiae docentur, Habet haec urbs sacras aedes plurimaS,Vnam Diui Petri, structura tam eleganti ut architectorum iudicio, nullam pluribus locis inuenias pari pOlma. E conspectu templi Apostolici, visitur domus Ciuica o pero si Lisima, quae non una re testetur olim florentissimam Vrbem misi Lo uanium. Hanc artificii plenam structuram mirantur Galli, Germani, Britanni. & 1 tali. Schola Lovaniensis unum habet caput, unum princi pena . eui omnes pareant, hunc Rectorem Vocant. Cuius officium est ius dicere, priuilegia tueri, & male fieti reos scholasticos poenis afficere. Cum in publicum prodit, ante eum it Accensus,quem Bedellum, rece to illic vocabulo,appellant; pone sequuntur famuli. Quantum autem honoris huic dignitati habeatur, hinc apparet, quod Consules,Magistratus,& Claris mi quique viri, denique omnium djgnitatum grata clue academiae principi assurgant,& decedant e via .EX eun ii ad Comitia,quae certis anni temporibus in diaci solent. plures accensi anteambulam,singuli manu auratum gestates baculum, insignia honoris amplissimi. Est haec semestris dignitas quemadmodum apud Romanos olim dictatura fuit, sex duntaxat mensi/um.Sunt& alia quaedam Lo uani j non indagna spectatu loca. Xenodochium amplissimnm, ubi nu quam non assistnnt aegrotis mulierculae,solatijs refouentes singulos,atq; adserentes,quod cuiq; e valetudine esse costiterit .Est alio loco digna diuinis,digna principe domus,quam extruendam curauit summus pontifex Hadrianus sextus,cum adhuc in minoribus ageret.Intra moenia visitur & Coenobium Carthusianori, ocico ab omni tumultu,ab Omni frequentia semoto, ita, ut nec eremi solitudine in urbe magnopere desiderent monachi. Hoc aedificio ex ea famillia no vidisse se quicquam splendidius,ingenue fatentur quiuis ex
heri. Ad muros urbis,qua Mechliniam itur,arx est insigni vetustate,&ad otium rerumque urbanarum vacationem principi bus accommodata.Eodem loco in monte templum est Baptistae sacrum. E regione arcis cuius modo commemini, turris est in ipso muro ex candido lapide,eaq; altitudine,ut inde videri sereno coelo Antuerpia possit octo magnis milliaribus Louanto dissitum oppidum: vulgo Impensa Perdita vocatur haec turris,quam annis aliquot superioribus fatiscentem Coniles madino reficiendam curauerunt. Ager Lovaniensis praerer frumentum,legumina, triticum,poma, pira, persica, eteraque ad cortanorum alimoniam pertinentia,dat re vinum, cuius ea natura, ut non facile inebriet, non facile ad arma protrudat, & luctam
Veneream. Bibant hoc vinum iniriati quos diuinae litterae perpetuo sobrios & continentes esse volunt.
45쪽
ACH LINIAM, perueterem ae praeclaram Brabantis urbem & Sedem Archiepiseonalem, e
custas tum antiquis , tum nouis auctoribus comperimus priscum nomen adhucdum seruare. Ea, mae, natuae beneficio,sita, salubri aere imprim s utitur aeteris omnibus a Tait rebus, quae ad hominum consuemd nera sunt neeessariae. estque ritu Scopere municissima. Praeterquam enim quod propugnaculis moenibus ac fossis circumdata est, vicina decliuiora loca, aqriarum septis recitas. stagnantur ut hostibus nullus ad eam pateat aditus. Mediam secat perluitque R imen Delia. Hinc non inepte meditullium vocaveris BrAbantiae, Locianio, Braxella, Antuerptaque, tot clarissimis simul QObibus luterclusum,& undique quatuor malliaribas distans,quam tetropolim, qui circumspexerit, is iustissimam trianguli formam efficiet Interim Mach linia , singulari iuris Eetione valetariisque Mpropriis legibus utitur; quo loci ante alia notandam hoc est, quod Grauiaae matres , di m patiendi instat tempus relicta urbe, in interioris Brabant in municipium quod 1 a se conferant, inibi onero- is alat pondus depositurae eo consilio,vi laberi in partem immunitatum Brabantinarum, itidem veniant. Vrbs aliaQui per se, non tantum aedificiorum tam priuatorum, quam publicoram descriptione, nobilis verum etiam operibus molibusque filiarissima existit, eoque magis, qudd, dum sapra caput est hostis, patefactis ost:is, vicianiam omnem diffusis aquis, instar vasti lacus, ciues complere soleant, atque hoc pacto hostem intercludant. Cunctis autem urbanis operibus, splendore,artificio, structat que antecellit Basilica D. Rumberto dicara, cui vasta,& praealta imminet tarris , qua in speculae loco,ad r emotissimarum cum ciaitatum, tum amoenissimarum circumstantium possessionum prospectam utuntur. Secundam autem cum d gnitatis,tum magnifieentis locum illi e obtinent septa Pietem burgica in quibus commorantur Teutonico ex illo ordine procreati religiosi milites. sed huic urbi dies ille septimus anteidas Sextiles, exeunte anno M. D.XLVI funestus extitit. hoc fere initio. Cum horrenda tempestas ctat esset orta, ecce vasta turris porta: Arenariae vicina,qua maxima pulueris illius nitrari vis alteruabatur, fulminis iactu non modo conflagrauit, verum etiam λ fundamentis frustulatim disiecta , lacerata,revulsaque est, ut ne vestigium qaidem ullum prioris fabiloae supersi et: quodqne magis admirere, bitum istud x inopinatum incendium,urbatiam fossam,
aquae plenam.aldam,&sexcentis amplius pascibus latam, ex ea parte , non tantum siccauit, sed etiam arefecit,piscibas partim coctis, partim vero tostis, quaque versus, remotissime sparsis. Qui n etiam moenia, flamma desagrata, ac eo ulterius. Circumstantium domorum parieteS, ter centenoru amplius pusuum interuallo, labefactati, aut deformati, vacillare, simulque uno& eodem temporis puncto, maliam insolens, manare non solum per urbem, verum etiam suburbanam viciniam transcendere. Ac ne dum modus in Giunio positus: quantopere enim lapidum iactus, quo instar tonitru, Coelum contremuit, totam ciuitatem permiscuerit, quantumque ruinarum passim ediderit, nisi ipse prae' ensque viderit, et on facile credat unusquisque, di multi etiamnum superant oculati te stes. Huc accedit hominum magna clades , quorum amplius ducentos periisse , ac triplo plures vulneratos, accepimus a fide dignis ciuibus. FuIgurum , ac tonitruum tanta vis fuit, ut usque ab Antuerpia Bruxellaque sonus iste miserabilis , multis credentibus terraemotum in vicinitate factam, auditetur. Indigenae vero ipsi , usque aliquo videre videbantur coelum ruere, ac uniuersium mundum in uerti, quippe, cum inter caeteros quiciam in hypogaeo concamerato , sed labefactato , triduo inediam ferens, semisepultus iaceret, ruderibusque forte latitans, a circumstantibus extraheretur, attonito consternatoque homini , animo similis, iuscitatus est: Num qua uniuers superest species Quod igitur Machlinia, de coelo tacta, incredibilem se rum rerum iacturam fecerit , id inRlicitatis eius fuit : quod vero deinceps non ex ea tanrum parte restaurata, Ied multis praeis terea locis ornata, honoris est hoc eiusdem. Vbi septem de im opificum collegia, exceptis cohaerariis, ad Senatum admittuntur , quoties de re aliqua graui deliberatio suscipitur , quorum praecise sex , tantum apud suos gratia dc auctoritate valent, Hi sunt Pictores, Ichthyopota , Infecto tes . Coriarii, Cerviliarii, ac Lanii, ) ut ex iis quotannis singuli legantur Senatores. Itaque Iummus Magistratus uniuerse duodecim, sex Patriciis, ac totidem plebatis constat Senatoribus. Lanificii laus, id quod
tamen illic olim, sine comparatione , multo fuit uberius, re copiosius exercitum. Intra eius enim territorium, supra ter mille ducenas textrinas extitisse, compertissimum habemus: Quippe, legimus olim textores,tribus multitudine fretos , usque adeo inso- Iescere, animis efferri coepisse,neque se continere potuisse, quin coorto derepente tumultu: correptis armis, caeteros ciues inu derent: sed tumultuario isto praelio inferiores, multos suorum amiserunt, itaque temeritatis, & superbia poenam iure merito luerunt. nec eo contentus Senatus , immunitatum, munerumque praerogatiua huius nodi auctores turbaram priuauit, quo usque tempore,& numero opificum,&existimatione sunt diminuti licet ad hunc diem textoriam collegium audiat, nunc amplum, nunc
Haec urbs, ob praestita in obsidione Novesiensi oppidum est ad Rheni ripas infra Coloniam Agrippinam) Carolo Burgundionum Duci offici multis priuilegiis etiam ad inuidiam usique vicinorum, est dotata: vectigalium, maxime in Brabantia immunitate. Qua Antuerpia itur ad portam Catharinariam, urbi Mackiiniae coniiunctus est amplissimus circus, castelli instar, muro clausus, domiciliis plenus ubi celebre etiam templum cernitur D. Alexio.ut tutelari numini dicatum, qao loco infrequentissimo mulierum conuentu plus minus sesquamille, omnium ordinum foeminas semper repetias, qIae religionis ergo ,commoratum eo concesseriar, omnes vero, quatuor primis uniueris parent, & obediunt in quibus sistat, quae de suo luculente vivunt, longe vero maxima earum pars , lana, ac tela victum quaeritat. Sed hic non modo lubet, dumqIelita res postulat, extra septa egredi, verum etiam contradicente nemine, quando sic visum fuerit , nubere licet, caeterum nunc, quod equidem vehementer dolendum, magm ficum hunc circum,uirgineo coetui nuncupatum, quemadmodum dc elegantissima urbi Machliniensi vicina coenobia, etiamnum sevientes d omesticae seditiones,quae initiatis potissimum & locupletioribus ciuibus funestae hucusque & noxiae fuerunt. Mach liniensibus, ne omnem antiquitatem,ab Aboriginibus, excutiamus,quondam imperarunt Bertholdi, gens undique spectata, & illustris , ac ubi eius familiae stirps utraque excipit, nouissime post diuturnum bellum, litigiosamque contentionem, pars eius urbis Eburonum Antistitem, pars Geldris Comitem agnouit. Sed illi ipsi ut Meierus attestatur)postremo iure suo cedere,annoque M. CCC. XXXIII. Ludovico Niverniensi Flandrorum Comiti uniuersam dominationem diuendere,id, quod ancipitis belli seminarium extitit. Recusabat enim Ludovicus, Brabantiae Ducis clientelare beneficium, quod maiores aliquando, ut ferebatur, non abnuerant. Tandem vero post longissimam, eamque inutilem litigatorum altercationem, Ludovicus Maleantis,iam dicti Ludoaici filiorum natu maximus, Margaritam Ioannis Tertii Brabantinorum Reguli filiarum, alteram duxit uxorem, euius matrimonii Iatione ut confectum bellum, restinctum non sit,ad extremum rebus compositis, Flandris Brabantia coniuncta est. Philippus autem cognomento bonus, subinde singulare huius urbis imperium constituit, quale etiamnum manet. Inde secundo lapide, praeclarum Occurrit municipium Heista,colli impendens, cum appendicibus septem castellis Machi iniensium tertitolio eircumscriptum , caeteroqui per se liberum, & omnium rerum immune. Habet insuper haec urbs ut scribit Bariandus) suas minime vulgares dotes, aeris multam esementiam , & salubritatem, incolas sermone blandos moribus mansuetos, comes ciuiles , bellicosos, etiam cum res exigit, placet in hac urbe virorum multitudo , placet mundicies: habet Concilium Regium , Scaedes iactas complures decenter ornatas. Urbem hanc Machliniensem multo celebriorem nune reddidit Illustriis. D. Cardinalis Granuellanus, nouae scholae institutione, quam velut seminatium quoddam morum , ac litterarum , ex Concilij Tridentini praecepto magnifici viri, non modo de hac urbe sed de uniuersa Brabantia eo ipso bene meriti, instituere nunc moliuntur ; in qua pueris, quibus paren es , ob fortunarum angustias , necessarios ad studia sumptus suppeditate nequeunt, Illustrissimi Diui Cardinalis munificentia , ad victum & cultum necessiai
46쪽
IN MEDIT LIO BRABANTIAE SITAE ACTIS LINEATIO.
47쪽
trimo eripaerit,in litteris tamen vique adeo prosecit, tantosqae fecit progyς istos , Vt Vtriusque IarIs prolassione , Doctoris aedi
claraerit,ac idcirco a Trithemio inter naturae miracula adnumeraru - LOuanti enim aci Coloniae iura publice docuit, in Lἴerpretatusque est , & dilcipulis nonnulla theorem: ta H. ctauir , SUM pi S impressia etiamnum extant , aeternum alio qui duratura. Obst ratus ille vir anno M. CCCC. XCIV. Hinc ibidem editus est quemadmodum Ipse In oratione ad Sen,
vel potius mere.Sed omniam uni aerte ordinum dona aspernatus,vmzs Reipubl-Florentinae cuius aliquandis offieiosus studio susque extitit pensione annua contentus, multorum aU Or operum; P Ri anno M. D. XII. libris immoritur. Contra D.Eras mus ille Roterodamus,in quadam famil:ariam Epiuolarum,ad Da MiRCum siGum Goesanum data scribit, Longotium reuera fu- .sse Hollandum.Sehonhouia oriundum. At insit aactori, patriam professo civitas fides tribuenda videtur, quam cuturis peregrino. S eitum enim illud est; Cuique suus imperat affectas.Saperant etiamnum inter lireratos 3c claros homines, ciues lae Mecfilini Euse, Rembertus Dodoneus, insignis Medicus idemque Mathem ric Pτzitissimus, a quo multa nec ea parua opera exiguo tempore celebrata. Deinde Pruliberius ille Bruxellensis,albo geniorum Rς Orum adscriptus,vir caeteroqui literatissimus, &ex eelleti, Orator Iacobus mastellas,in sanctam illud Machi iniense cotesilium cooptatias,Vir undique eruditas ,& honoratus eu tu, filius Petrus patre dignissimus, ut doctrina,sic eloquencia Valer ῆdra, Ux eiuS Ore indigena Senatus grauioribus quaestioni
basiostolatisque respondeat . . . . .
Sed ad ipsim urbem redeamus ,qnae uti telarum quidem opti aram , it cortinarum mestiplicium plena est. Tormenta, tintinnabula,denique instrumenta,& vasa quaevis, m bigam, an Vsquς xe V V m maiore artificio,dexterius, faeiliusque aere con flentur. Reperias hie itidem, omnis generis nauium architectos, ε sebris torςs. Instructissimum in ea urbe ad quosvis easus, rerum dominus conseruat armamentarium , tot tormentiS aereis, ac serreis, tot machinis, bellicisque instrumentis, puta, nautia
Max ImperiPhilippi illius Belgarum heri,cum patris,tum aui, quod illic rum temporii, ut plurimum Curia haerebat, cuius am plissimae Prouinciae usiuram, dum iam modo dictus Carolus auiae Marg ritae Austriadi, quoad vita frueretur, daret, sedem Ma ehliniae fixit illa ipse Herois, quae etiam in ea urbe, sui semper cupida δέ gratiosa, Anno IJ o. obiit. Beneficiorum vero omniu, quibus olim aliquando ab Hero ornati sunt Machi inienses , par pulcherrimum hoc est: Primum omnium, portatoriorum, quae in singulas merces iustis locis exiguntur, sunt immanes. Secundo, bona eorum firma, fixa lue, Belgicae territorio circum seripta, per se libera existant, nec obligatione sunt obligata uti caetera: popularium res θ opt. iure praediis comparanda. Quam immunitarem ex Caroli illius omnium nouissimi Aeduorum Reguli, Belgarumque domini, gratia ac liberalitate, ossieijs, studio, opera sunt demeriti. Quod enim eum summa virtute ac for itudine bello laborantem semper subleuaissent, vix ulli alii clientum, aut magis fidere, aut plus tribuere solebat,ac ea propter mplissimum illum Senatum svulgo Concilium Regium illie Anno I 73. instituit,cuius ipse princeps esset,caeteroqui triginta quatuor viralem, puta . Cancellario, conaerario, binis praesdibus quatuor equitibus, sex supplicum libellorum magistris, initiaris consiliarijs octo; prophanis vero duodeeim, partim
doctoribus, partim prolytis constantem. Hic Senatus, primo rerum dominum quicunque is esset, comitabatur, assequebaturque: absente vero Principe aut hero, Archigrammateus cunctis praeerat. Eo autem ab omnis pene Belgicae tribunalibus, Ius erat receptilium. Porro cum uxoris Ioannae beneficio Philippus I. ad amplissimam Hispanientium, & annexorum regnotum ponessionem vocatus, necet Sario transmittereKeius tuta nouissime, Anno Ios Os .ad eam urbem,in medio prope Belgiositam, itaque apptime opportunam,sedem fixit ille ipse Senatus,eius tamen forma & auctoritate, nec non consiliatiorum numero antea
nonnihil immutato qui uti nunc est,uno Praeside,sedecim consiliariis,ducibus scribis, ab epistolis, siue a secretis octo, & caetera munustulorum turba. Huc generatim post ciues Sc tribules,Flandris, Atrebatibus, Hollandinis ,Middelburgensibus, Namu tibus, Lueeburgensibus, valencinensibus postremd illis,qui litigiosa illa praedia colunt, in Flandriae, Hannoniaeque eonfinijseolloeata de quorum iurisdictione ac iudicatu Flandri&Hannonienses valde pertinaciter inter se contendunt ex domestieo foro prouocare, appellareue licet. Frisii item, occidentem Solem versus quispectant,ac Vltraiectini, paucis ab hine annis.hune ipsum agnoscunt Senatum recognitorem ciuilium causarum, quas ipsi ante iudicassent. Hic ex formula praetoria thiasius Toria quatorum item sistitur, lites, eontrouersiasque omnes, tam ciuiles, quam criminosias semel iudex desinit nulla prouocationis prorogatione aut gratia, stante interim semper sua curiae Bruxellanae in causarum recognitione, praerogatiua auctoritate. Illo ipso in foro, in gratiam maxime peregrinorum,etiam Gallice litigatur.
48쪽
I EN LE Brabantiae oppida Canonicorum collegio re quod vere elogIlI,Viris bonas Cornmendantam,CO,quod mercaturae, & deliti js non nimis laxas habenas concedat, ted quia Cumprimis parentibus nostris,rei rusticae, pecuariae & agricultam quaestu mutenti Vivant, ac 'tatesque suas, honesto ruris labore comparent unde ad lanam agrorum ubertatem , α Ο nium rerum ad V tam necessiariarum copiam, ab 1pso statim Francoru113 1nitio I'rincipe uiliis maxime locis egerant. Ac inter Caeteros Carelmatiuu, & Pipinum primuni in Hs nato esse,ac nomen ab oppido Asbaniae vetustissimo sumpsisse, quod, Landas vocatur non pro cui a Thenis distat) quasi diceres,Regionis alimentum, eo quod caput esset regionis, limento,populoq; Asbania nominatur. Ager itaque Thenensis, & bonitate, & mis Carelmanni,& Pipini incunabulis, praestans est & valde nobilis, co quod ab his PrinCIpὶ
ove ad Hispaniarum Regem Philippum, noui orbis monarcham, longa miliarum aetatum serie descendat. Adeo 'nulla sid in toto orbe t rarum nobilitas, quae Principia habeat tam augusta, quae continuationem geGerri, et totatac productam, Vel tot rerum gestarum Aecoribus insignem,quae denique praesentis temporis maiestatem tot regn1S,tot λperijs,tot insul is,tot diuersiarum linguarum populis habeat extensam, & ornatam. At ager non solum pomonae m g avarietate & Liberi patris diuino liquore, & Cereris beata fruge, & pal1s pinguimimo munere luXUriat, e nPotiJWimuetiam & Sabarij, siue Tagraei, vetustissimi Prosei pinae filij, istissimis, poculis, quibus curae, &S a K mo/ς I, muta magis , & praesentius,quam itinioris Bacchi dono discutiuntur. Hogardica cnim cereuisia, nybi Cς ζψym istibus cogitarionibus CXuendum presentius, nihil ad hilaritatem, ad carmina modulanda, ad amoreb, Nicra, qu , gos Vini cyathos sequuntur, plus habens incitamenti, nihil in tota hac regione celebris , & noti IJS, qui intra num crumenae dispendium, insianire volunt. Sita vero est urbs haec ad fluuium Getam , qui non longe ortum na dipeam delapsus,urbem Halenum influit, seseq; in Demeram fluuium exonerar, Loiianio β S Trudone Paxi aDe
iam trium interuallo.Agro tam commodo gaudet,ut rei frumcntariae horrcum semper hacienns r u origo, ΥIogia nominis, manifeste conuincat Horreum scribit Becanus, voco ipsas Thenas, nomen inae nactas, quo MecIm pcipibus, Iure Herculano dandae, illic conderentur;quas lingua nostra, Theinden vocamus,made Oppidum,exemptota, de more nobis frequentisSimo, a cinen nominamus hinc & fluuius nomen accepit,ab alImentra uomὶm quae per ipsum deuehuntur Nam nullius clementi mutatione idem significat, quod Latinis, Dat alὶm-- qaod nometa VulguS, Vt1 Caetera pleraque omnia, Set adempta posteriore syllaba, pronuntiat. Ad liuIus autem*u tranq;ripam,Diabelinteres consedisse, quos Iulius Caesar, inter Menapios,&Morinos interijcit, idem Eeca S,Ingese admodum confirmat.Cuius quidem periucundam narrationem, quia Thenarum quoque agrum S territorium λι- exprimit atq; describit, paulo prolixius recensere hic libet Et infra oppidi im,inquit, Thenas geminus pagus,/OCuS Vpetate nob1IiS,nomen,Vt Videtur, Diabel interum hactenus conseruans Ex diabelinter enim,voce integra, pniter retinς muS, quod nomen,duobuS pagis ad Getam, infra Thenas sitis, commune ita est,ut cum adiectione superiorIS, Imerio ris accipiant distinctionem NOinen certe, loci natura Imitatur, si de sermone nostro vernaculo, pro eo, ac debet, expornatur, cum Oi abes intero nullius litere immutatione, eos significet,qui elegantes sunt in arte inserendi, ri quiuis, 'im ruae nostrae non imperitus, agnoscet.Hactenus is genius, cum locorum,tum hominum est, Vt pomorum non alὲa regLOditior inueniatur, adeo,ut non porcos modo, & vaccas iis per hyemem sustentet,sed maximam etiam copiam/ntUVer' piam transiuitrat.Pertinet ea a tynter sursus secundum Getae ripas ultra Hogardum, cuiuS nomen Vernacula lingua,
tum pomarium significat, ad Diabelinterum institutum,& locorum naturam Optime alludens mec ager hic pomor tantum feracissimus est, sed copioso etiam tritici prouentu, nulli secundus habendus; qua m d ote Ita excellit , vitri illi principes,qui limiti huic sub Regibus Francorum praesideba11t, horreum sium hoc loco habuerint,e quo, cum opuesset annonam subleuarent,& vicitiis eam copia sua redderent laxiore decimis OmnibuS,Cum e locIS proximIS, tunie tota Asbania lauc conuectis,quae Cuna laetissimis,& fertiliss1mis totius Europae aruis,Vbertate cerrans,nomen ΑSbant adepta est,quo significatur via regia ad alimentum Et est profecto illuc eundum ijs qui Volunt breuI compendio, rei frumentariae Atuaticorum ad Scaldim sedes suas habentium, prouidere,ad quod magnum praestat Getas fluuius adiumentum ad ipsuIn usq; horreum,dorso suo naues bene magnas subvehens,quibus frumentum Mechlimam, atq; Inde An oerpiam, portatur .Horreum autem, quare ipsas Thenas vocitet, iam ante dictum. Ad Getae Igitur flumnis ripas,'i Di hel interes habitasse dicamus,nihil sit absurdi, quos non pomaria tantum, sed vinum etiam Hogardicum, & caseus, hoc tempore nobileS reddit Si itaq; Caesar de his,apud Thenas olim commoracis, quantum CIUS de nomine IocIque natura coniici potest, intelligatur,recte eos inter Morinos, & Μenapios interiecit; cum Morin1 Omn8S Ili1 olim Vocaremr, quIpost Iccium Promontorium, ad Scaldin q, Moeren, id est, paludes tenerent, quamuis stigillatim ali)s quoque nominIbuS
dicerentur. Est sine digna haec,quae ad Getam iacet,regio, ut antiquo nomine celebretur, tametsi daretur, nunquam eam a CaeIare cognitam fuisse, propterea , quod nusquam putem plus pomorum prouenire. Sed diutius nos incundissiImI DIabe terum agri tenuerunς, restat,ut ad ipias Thenas iam redeamus.Magnam urbem,& magnae olim potenciae,multasq; negotiationIbus f equentem - , ,& Quae illic hosti e visuntur monumenta declarant;quippe,ter nouis aucta moenibus,&antequam Sylva DucIS, eius casu, ad hoc fasti Puperuenist,quaria Brabantiae Metaopolis Adferocissimis,inter Brabantos,Francos, &Eburones,bellis Vexata,capta,euersano semel sint,vv hodieu: magna ex patre siti deterru.Quod reliquu est, mus habet mediocres,& c1u1um numerum non aspemandum. Uano nicorum praeterea coetum insignem,ad D.Germani,qui Episcopus olim fuit Parisiensis, aem. Trium Brabant1ae ciuizatum,quae inter minores principem locum,habeant,ptima haec esz,am
piis omnino priuileghs,& quidem ij s quae maiorum
50쪽
RAB AN TIA Regio vere nobilis, & amoena,praeter ducatus,comitatus, fre
quentes Baronatus,& praestantia,quibus distinguitur,dominia,Marchiona turn etiam S. Romani Imperij continet, cuius Antuerpia Metropolis : dc Marchionatum Bergensem, Cuius ΒΕ RGA AD ZO O M AM, Caput est,Oppi dum valde elegans, dc nitidissime cultum. Quod, quia ad fluuiolum ZOΟ-marn,non longe hin C ortum, eleganti,& peropportuno situ Collocatum est, ad Zoomam dicitur Berga. Caeterum, quanam de cauila Berga, Goropius BeCanus, dum in Ambiauaritis eam Collocat,&ad Vernaculam Cymbrorum linguam, plurimaS Origin CSrefert, hanC eius, sicuti omnium in uniuersam Bergarum, appellationis caussam recenset.
Propius,inquit, Ambimaritos, Mosa lambebat,ut e nominib. Bergarum is intelliget, qui linguae nostraeno sit imperitus .larg/vnum de illis,quq conuersa, cotrarium notant, primo suo significatrimontem indicaret ; veru in illis locis,quibus haec voX antiquitus esc tributa, nulli montes Videntur. A translatitia igitur significatione deducta sunt nomina horum,de quibus
agimuS, Oppidoru. AEargenim, siue Persi nam vim dicitur) fit Targen siue Pergen quod
ess abs Condere, dc Occultare. Et, quia, quae conseruata VolumuS, maXimC OCCultamus, trans
fertur VOX ad COseruatione Hinc dicimus Ecepelibergen pro eo,quod est naues in tuta statio-UCCOllOCare,atq; CX eo nomen ad portu stationemq; nauium significandam, transiuit. Primi enim parentes, a diluuio in montibus se seruariit ab undis: ad cuius rei memoriam sempiternam,Orime genus conseruationis,occultationisque, qua nos a periculis tuemur, a montis nomine appellarunt, non ob id tantum, uti videtur, quo Commemoratio gratum animu in nobis excitaret,Verum etiam,qub in omni vitae,fortunarumque Θiscrimine, in mentem Veni ret,Deo fidendu esse,qui in extremis malis,suos nouit Conseruare. Hac itaque ratione,
Sancti GelamdisTagen nomina sortiun Hur a nauiu sta tione. Qua de re videre licet, Mosam ad Ambi auaritoru has oras,propius Olim molutu fuisse; siquidem tot nauium stationes hactenus nomina seruarunt, tametsi plurimum perdiderint Utitudinis&profunditatis,aquis nullo certo alueo consili ctis. Inaec igitur Berga,initio non
alio, quam dominij titulo insignis, a Carolo V. Anno M.D.XXXIII.ad Marchionatus dignitatem euect eleganter in exiguo quodam monte in occidua Brabantiae parte, ita mari vicina est,ut non immerito urbis maritimae nomen habeat; ab Antue labitinere quide terrestri,
senis dissita milliaribtis, nauigio aut a Middelburgo, circiter octoiiis, Urbs etiamnu copiosa, multo de ditior, dc rebus omnibus abundantior olim fuit, cum mercatus illi Panegyrici, quibus tantum Coia Cessum est praerogativi, apud eam frequentarentur. Itaq; nunc quide, quod Antuerpiae vicinitas& amplitudo,omnia circunquam loca ut sic dicam inumbrarit,exigua illic negociatio em quanqua nullus est totius Belgii municipalis mercatus, quino ab illo si ienni, dc Panegyrico Antuerpiesi vincatur,ita, ut negotiatores huC malint ad solenne,quam alio ad municipalem proficisci. Ac,tametsi Bergensis Marchio, Britannorum etiam,magni
ad id momen ti,gentis fauore adiutus, Cum ante hac m uitam 141 eo posuerit Operam,tum hodie quoq; plurimum laboret, non potest tamen sita difficile est, res semel delapsas reuocare)hanc urbem in pristinum splendoris ac foelicitatis statum reducere. Et tamen regione habet municipale Valde amplam,in qua dc vici complures, Sc in ipsa illic Scaldi parua quaedam insula,fertilis dc amoena. Eius Principes ex familia sunt Bergen si, antiqua, dc illustri; quae cum
alios tulerit Viros praestantes non paucos, tum etiam habuit Ioannem Bergensem Marchionem,& antea Carolo V.Virtutis merito longe charissimum, &postea apud eius filium Rege Catholicum, gratia , dc auctoritate plurimum valentem, Velleris aurei Equitem, Hannoniae Praetorem,VenationuBrabantiae,quae prima illic dignitas est,Praefectum, Census annuos habentem peramplos. Robertus eius frater, vir doctus, amplissimus quondam Leodiensium Antistes, Patruelis autem, Maximilianus Bergensis, Dux dc Archiepiscopus Cameracensis. Ioannis etiam latomi, Bergense hoc oppidum patria est, qui ad S. Trudonis,prope vicumGrobbedunk,neClonge a Lira, Prior, magna vir dignitate praeditus, poeta etiam elegantis simus,& aloqui omni prorsus humanitate excultus fuit. Oppidum hoc anno 1622. MarchioSpinoia obsedi tantaque vi oppugnauit,simulque repulsus est, ut eiusmodi obsidionis, post Ostendanam, vix memoria exstet. Eius historiam lectori libris editam cui libet legere in promptu est.