Ioan. Baptistae Portae Neapolitani De munitione libri 3

21쪽

disse ili me obsidentura nam bipartitum .exercitum habeat

oportet, qui eam obsidet. Si per medium transit, ae longo inter eos disparentur interuesso,& si,necessitate discnte,mu-- tuo indigerent auxiIio, oportebit aut sumentra nave, aut si lilitium pontem ex cymbis habere. Secundo si ea vinis pars capta , in hosthma manus venerit, rualtera pars incolumis remanebit, necosse eritae ae obsidionis laborem subire, di

omnia pericula a prine to serre. Tertio auxilia repetere

Mecossitria omnia poterunt, cum Commeatus impediri nor valeant, unde mercibus & rebus omnibus asiluent, quas ma- Tis comoditas afferre potest. Contra ex fluminibus has iniurias perpetiuntur, si per medium labantur, nam ex apertis faucibus hostium repentinis incursionibuscxpositae sunt. Praeterea hyemalibus pluuijs extumescentes, ex alueouXuudabunt, urbemq; diluuio & aquarum inundati me assicienti ut saepissime Romae , Florentiae, alijsve ciuitatibus noliris tem- Poribus euenire contingit. Aliquando aluei transitu in te clulo, aquas in alias partes derivant, &ex cubili, quo de fluunt, ab hostibus capiuntur, ut Babiloniae euenit, referent Fronto, &alijs ut in sacris Iireris. Possunt etiam obstrui Ostia, per quae egrediuntur et atque Extumescenti S aquiS,red.ficia & vfbem euertere,iaq; humiditate vivaria Corrum-Pere , & victui necessaria, aerem inficiendo. Vt Xenophon de Mantinea ciuitate rescre,per quam flumen tranabat, Age stans eam inundare secit, maximum illi inferens damnunus . ut hi lines posthac edocti, nunquam amplius ciuitates super sumina aedificarunt. Scribit Aristoteles in Problematibus mane ex fluuijs frigidam auram euapyrari,ex qua multae eue m aut infirmitates. Si permuros defluunt, pernitiosa est eo rum propinquitas,potiusq; damni,quam emolumenti aliquid afferunt, nam saepissime ipsos corrodentes , & rupes, urbis Partes Cum maxima ruina secum deserunt, ut ab hostibus nil peius expinari possit. Aliquando terram, de arenam secum deserunt, ut alueos repleant, di blimius vehantur,ciuitates de agros diluuio pessimdabunt. Aliquando incostantes sunt, ut modo hac, modo illac praeterlabatitur, variisq; aquarum incrementis, decrementisq; eas damuis assicient. Sed via te haec propulsemus incommoda, ea igitur loca deligantur,

quae Disiti od by Gooste

22쪽

Liber Primus .

quae minus horum damnix exposita sint. Si mediam urbe praeterfluit, ostia Si exitus catharactis, eathenis, cancellisqἔex ferro mira eorum urgentex iniuriax industrie communiemis ut ad obieorum libitum negetur hosti transitus e efflu-.xus ita clautatur,. vd nusquam nisi per foramina fiant ,. quae non angustiora , neq; laxiorae iusto. fiant ,. ut aegre exa gustis faucibus essundatur. Quod si fieri nequierit , longe praestit rit, ut respuatur si rus,.quim admittatur .. Alveus & ripae lapidosae, vel argil rosae, vel alterius solidioris materiae ex industria vel natura coparentur;ne ripas sucide litu effluxu corradat, sid io alueo sedatus &uniformis , & incolumcxoras c Cruet.. Si foras praeterlabitur, murum. Iambat .vda muro, di propugnaculorum lateribus dominetur. Et ho modo urbς. svisio, dominabitur, & fluuius urbem tuetur, & inexpugnabilem reddet. Optimum quoq; erit: si extra fossam & aggerendi fluitabit .. Et fluminae illa contemnendae,qua uerti poterunt,idi quae hyemalibus frigoribus gelascunt, cum haec non defensionem, sedi otansionem suae ciuitati contribuant ia

mrum urbes muro, circumvastanda sint.

RI Us Q U A M ad urbem moenibus uribus,& fosssis sussuleiendam veniamus, determinare OP

rauit, in quo genregaliEnutu occupare non eupiebant,sed unus quisque suo contentus erat. Vnde v sus ..

23쪽

M De Munitione .

m mmm animorum inritudini, & manuum robustieatI, ve

Tartari, Turcae, & eiusmodi septentrionales nationes; nam cum sciant, non posse a muris intra ciuitatem tueri, cum ij s. careant, in hostium aduentu, animo & viribus armati, ex se ipsis ferreos, & uiuos muros fabricae Ioco in ambitu consti- . tuebant. Agesilaus Lacaedemoniorum Rex cum urbem vidis. set moenibus vestitam. Pulchrum, aedepol, dixit, sed a foeminis, non a uiris defensurum . Et Lycurgus in suis legibus finxit, Spartam muris cingi non debere, quemadmodum Pluta melius & Ouidius testantur. Egides cum Corinthyum praealtis moenibus ornatam cerneret, petijt, quae nam foemina esset illam defensura Et Achiui Achillem Graeciae murum vocabant,& munimentum . Arrisit valde Plutoni haec opinio, unde satis ridiculum existimauit urbes muris & fossis circumdare . nam in causa sunt, ut viriles ciuium animi effoeminarentur, Cneruarenturq;, qui dum muris concluduntur,putant se tutos esse, nec a muro hostes propulsare curant, sed sine custodijs intra murorum septum dormiant. Sed hanc suam opinionem Aristoteles redargsit,inquiens . Hostes enim, qui ad alicuius ciuitatis obsidionem vel expugnationem ueniunt, longe plus

numero, fortitudine,& amis armati veniunt, unde ciues militum praede, & direptui prostant, iniurijs, & morti. Oportetigitur urbes,ualidissimis moenibus,& prosundis fossi circumuallari , ut hostis longa seustretur obsidione de praecipuel his temporibus, in quibus tot machinae, tot bellica instrumenta reptata sunt, ut uix sub solidissimis munimentis tuti simus rnam sagit tarum examinibus, & plubeis procellis satis longe ferimur, &subterranei cuniculi suffo untur, ut cito sternantur, ut non simplici, sed geminato muro & sia muniamur, ut obsistere possimus : & triginta uiri, qui intus possidentur, a

ducentis,uel trecentis extrinsecus defendantur,cum intus muro septi,& sublimiori Ioco, praestemus ijs, qui omni munimine orbati in eampis infra degunt. Et si urbem longe seratur reperiri muris S fossis nudatam , quoscunq; allicit & trahit etiam longinquos ad sui depraedationem, & desolationein . Et quamquam urbs muris munita sit, non ob id ciuibus interdictum , quin possint inimicis obuiam ire, & longe ab ur ibis finibus depellere. Fingunt Poetae etiam coelestena urbem muris

25쪽

ΣΣ De Munitione.

omnibus capacior sit circularis arctaeum sit, maximam tamen sui ambitus laxitis iuutra suos fines comptehendit, eum intra suos patentes im9s incolas milites, equos,& necesi. farias munitiones receptura sit . Tertio quanto circulari figurae proximior, propugnaculorum anguli retusiores eua

dunt, & gyantoxetusiores, eo validiores, difficiliusq; serreis tormentorum stobis reciduntur: nam si acuti fuerint, illico quassati proteri poterunt,& suando in suis ruinis hostes delitescunt, pro cuniculis suffodiendis, alijsq; damois inserendis, absq; metu sunt,quod possint a lateribus expelli,cireusodiq;. Praeterea fi anguli acuti fuerit, tantum non concludent areae, ut diruto primo muro retro septum construi possit, ut in tali casu fieri solitum est. His situr rationibus figura,quae circulari proximior erit,ubis fisura erit,

cuod eircularis figura soperimetrarum capacissimast . Cap. X L

capacior sit, demonstrabimus cum Zenodoro, ut Theon supra librum Almagesti primum Ptolemaei retulit,quod e graeco interpretati sumus, quod conabimur dilucidissime explanare . Nos eas figuras isoperimetras vocamus . quae aequales continentcissumserentias, veluti si intra duos circulos aequales duae figurae describantur, ut exagonum, vel quadratum , ut utraq; Lis extremis lateribus circuli circGserentiam attingat,illae figurae isoperimetrae dicuntur. Sint duo circuli aequales Α & D,ac inscriptas habeant duas figuras regulares, di sit in Α Pentagonum, m D Quadrangu lum , ut sit A plurium laterum, & ex centris Α, D cadant Per pendiculares super bases, easq; bifariam dividant,& in circulo A sit perpendie laris G C ; & in D, sit T L, demonstr ibimus pentagonam figuram, quia plurium laterum, maiorem aream continere, quam quadrangula, quae pauciorum . Quo niam A figura numerosorum laterum est, quam figura D latus B F

26쪽

Liber Primus t

eus B F sit minor latere ΕΙ , quoniam eireumferentia sui ei λ culi pluries metitur, igitur latus E I maius est latere B F, sic medietas E L. maior medietate B C . Fiat igitur aequalis B Cipsi E L ,viseretur in M, & protrahatur T M, T E, G B, G F. Quemadmodum latus E I est submultiplex circumserentiae D, ita latus B F, circumferentiae A, & ita angulus E TI quase tuor rectis angulis, & angulus B GF quatuor rectis. Sed Meut E L ipsi B C, ita E L ipsi C B, & ita angulus E T L ipsi BCC, idest angulus E T L anguIo B G C per secundamςutem correIarij 3 3. sexti Euclidis . Sed L E ad L M maiorem proportionem habet,quem angulus E T L angulo M T L idest angulo B G C ut inferius demonstrabimus ubi maior proportio maior angulus, igitur angulus ΜT L est maior angulo B G C. Sed quoniam angulus L E T semirectus, ergo aequales . Et si angulus M TLest maior BG C, igitur L M Τ est maior angulo C B G. Fiat igitur angulis CBC aequalis LMΗ,& prolongetur Iinea L T vsque ad Η, igitur linea L H est maior linea LT, igitur rectangulus LΗ cum circumferentiae medietate , aut laterum figurae, maior est rectangulo TL eum eadem circumferentia. Et quoniam rectangulum demonstrat

quantitatem ut inserius ostendetur igitur figura A maior est, di

27쪽

DISJUipea ad alteram maiorem proporta,Miem tabem mi id m, ut Euclidestat. ab e Ptolonaeus & alii. t triangulum ABCscuius angu . E , S ab acuto A supi a. Dasim EB rahatur linea utcumq ,

clico maiorem esse proportionem

B E, ad DE, quain angulus B A Ead ui partem D A E . Quoniam Ab D est maior is a A E, a cende interhallo A D trahatur Circuli FDC. Et quoniam est maior proportio trianguli B Asectorem F Λ D, quam trian guli E Α D ad sectorem CAD, quoniam , in i primo triangulum est ma- -& in hoc secundo sector est maior ipso triangulo. Et permutando , maior est proportio trianguli B A Dad D Α Ε, quam sector Fin D ad sectorem D A componiam est maior proportio trianguli B A E ad triangulum, idest recta B E ad rectam D E quoniam triangula B A E , x D A F habent eandem proportionem , quam basis B E ad basim B D quam sector F Α C ad sectorem D A C. idest angulus B Λ E ad angulum E A D per correlarium 3 3. 3'Euclidis. Sed quoniam diximus, quod perpendicularis a figurae centro ad basis medietatem multiplicata per medie-atem figurae demonstrat aream figurae, adducam demor. stra

sit figura C, cuius centrum D, d quo cadat perpendicum Γ At sit triangulum DE B , quod habeat re 2Dm an , dc latus D E aequale perpendiculari D E , & latus E F aequale lateribus figurae, idest quinquies replicatae , ideo triangulum D EF, aequale Cit figurae AB C. Compleatur rectangulum DEFG,& diuidaturi EF in FI,N trahatur HI a qui ψistans ipsi D E, erit igitur rectangulum D E H I contentu naYDE perpendiculλri , & ex EH aequali medietatis .cir-V cumse-

28쪽

Ioseph Cainum ε suis finibus extorrem , urbem construxisse , 8e munisset scribit, Enois nomine imposito,ab Enom, liber rum natu maximoia Antiqui historici scribuni Biblum fuisse primam rebomithuris vestitam ,& 1 Foenicibus occupatam . in qua iam urbdin muris ornauit, & dum iRmem egit, omnes uahisbes muris cingi curauit. Alij dicunt Ioppen primum ante dii uia tum urbem moenibus ambisse. Immo tanta erat apud maiores murorum veneratio, ut qui eos transegis. sent, capite plecterentur, ut accidit Rhemo,qui urbis Romae moenia pertransiens, occisus fuit, & ut sacra Dus deditabant, ut qui intra eorum sinus ciues complecterentur,qui ab advescarum di hostium iniuri is eos tuerentur . Umi l . . ii u

Virum duplici, vel triplici muro urbs circumin

i f.

E D priusquam ad murorum constitutione veniamus, consulemiuia, est, utrum simplici,duplici,vel triplici muro urbs sit circumuest Unda Maiores nostri cum viderent incolas muris tutiores re Mi ab hostibus, cum vellent etianti t-tillimos reddi, non Qtum muro, sed ant murali , 8e proxime muro pro lorica & tutela esset. Postea non solum loricis, sed magno , & triplici muro urbes circumdedisse certum est, ut diruto primo, alter, & alter superesset. Scribit Vittruvius Zamam Aphricanorum Vrbem fuisse a Iuba Rege duplici mu ni ordine circumdatam, totidemq; Iosephus dicit Alaeam umbem habu sie,Ιotapae proximam. Pheram Liuius narrat etiam duplicem habuisse. Ciuitas Castelli et em circundatam muris, ut Robertus Vrsus Ariminensis scriptum reliquit. Exem

plum habemus ex Appiano de Carthagine scribente, qui m C rum

29쪽

rum triplicem suisse ait,quorum quisq; allux irrginta cubitos esset, absq; loricae, di turribus. Turres ducentorum spatio inter se distasse, quorum contisnationes singulae haberent, mi o ri duplici contignatione facti. Aliud exemplumiex Iosepho adducemus de Hierosolymis , superba & validissima urbium, quas hi stor iae celebrarint libro sexto inquiens . Murus nostererat ex terra altus viginti cubitos, lorica eius ternos , pinnae binos, in totum viginti quinq;. Memphi , quemadmodum Thucidides scribit, tripartito diuisa erat. Herodotus scribit Lebetanam urbem septem muroru ordines habuisse. Fingunt Poetae Ditis urbem triplici inuro circumdatam . Virgilius . z: Re pieri AEnoas urbem Iub rupe sinis a .

Maenia lata videt, triplici circumdata muro, Quod apidua flammis ambit torrentibus amnis. Tartarous Phlegeton.

Non quod ita verum esse existimarent, sed allegorieis ficti nibus innuunt, quod intus clausi, veluti in bene munita urbe, oportebat prius expugnare, quam foris euadere, idest quod

omnibus exitus negaretur. Sed quomodo eiusmodi muri ex-.. aedificarentur Albertus Durerus docet. Sit A intus area, quae

sua laxitate arcem, vel urbem comprehendat, quae Crasso mu-mo siublimi praecingetur. crassus texagenos, altitudine quadringenos, qui B deu netur. Hic fossa quinquaginta pedibus

laxa cingatur,profunditate quadraginta, quae sit. C . Ultra fossam .area relinquatur, quae sexcentos pedes comprehendat,& sit. . Muro retro incum ubenti fulciatur,qui E charactere insigniatur, quam fossa lata subsequatur, latitudine, & profunditate, non minus quinquaginta petes, signeturq; F, Mox subsequatur planu consimile,sed humilius decem pedibus, sitq;G , sulciaturq; tuteIari muro, mox fossa sequatur centum quinquaginta pedes Iatitudine, quinquaginta altitudine cuius index H litera . Secundum hanc fossam areae planum centum quinquaginta pedum latitudine cingendum est ce tum quinquaginta pedum, & hanc breuis fossa circuibit, quaesit K. Fossis pontes supersternantur.

sed by c

30쪽

sed quid ipse sentiam in medium proseram. Nupernitiosius defensoribus erit, scire alios esse muros,& alia diuerticula, quibus amissis,se recipere possint,nam satis lente,& ut vulgo dicitur, duplici corde primum murum defendui, sic diruto 'primo,defensor ex primi iactura uilior, timidiorq; effectus, hostis autem ex victoria promptior,& audacior,secudos facilius possidebit.Vnde lege quadam militibus sancitum est,non habere, quo retrocedendo se tutari possint, sed obstinate, omniq; conatu primos murOS defendere. Immo multoties ascidit, ut defensores, amita primo, fugientes cum hostibus conglomerati, in secundu ingressi, secundo hoc septu hostes potiti sunt. Primi muri secundis robustiores fieri solent. Quis igitur secundum infirmiorem desen-dit,qui robustiorem primum defendere non potuit Impensae isitur in tribus recinctis erogadae, in primo solo amreiadcdae sunt,ut validior,& solidior construatur , difficilius enim unita virtus superatur,quam in tribus partibus diuisa . Sed nostro modo nos viriq; parti satisfaciemus : natriplicem muru rc mitiιmus,contra vim hor iuappellentem, inscijs defensoribus. Sit retro muru pomoerij loco ampla platea, in qua pacis tempore hortos , & viridaria constituemus circiter quinquaginta pedum,de in aedificiorum mi i cri

gantur,ut solitum est. Dum primus murus tor- metis qua fatus ruinam minatur, retro ubi horti erant aliud munimentum ex cupis & dolus inter

se reuinctis , idoneis locis ingesta gleba, dispositis erigetur, cum igitur haec secunda munitio crebris globorum ictibus contortis, laxatis coinpagibus , aut e suis sedibus euulsis labefactata

eum ingenti fragore deciderit,retro al1us nouus hostibus in consipectum veniet, & erit aedificiorum, qui illico ingesta terra retrosum,paruo labore replentur, latera excitentur, tertiumq, IM