장음표시 사용
31쪽
vo hereditaria propagatione in filios transemittuntur. VII. Viar olae a depra vatis aImosphaerae constitutionibus proin
VIII. Variolae a manifestis atque sensibilibus sex rerum non
vatia aliam vitiis , sive a concursu variarum cati carum , abseque ullo in humanis corporibus neque in ipsis caussis praeex sente contagio nasci ρ e videntur a se semel sie ortae dein per contagium quietiniatusime distiundi possunt ae muuiplicari. IX. Varaolartim causa aer est , non quaιenus purus . sed inrasinatibas in centro terrae Decessu temporis sensim genitis. o tempore, quo illae in homines incesserunt, erupIis, inqui
X. Variolae ab invisibilibus animalculis per aerem votitauribus , sesque generatione multiplicantibus, proficiscuntur . Ut ucro harum hypothesum falsitatem implicationemque pro se quisque penitius inspicere valeat, variolos morbi praecipuos charadieres atque proprietates strictim hic praete Xere Operae pretium esse putamus. Genuinarum Variolarum Tescriptio. g. I. Genuinae Variolae , variae indolis ac speclei pustulae sunt, quae a parvissimis rubris maculis sive tumoribus sensim sensimque augescentibus per corporis superficiem in P Pulas elevantur, eminentque. Magnituaene nunc lentem . nunc minimum pisum ut plurimum aequant. Numero modo paucae dc majores, modo plurimae & minores. Figura vel rotundae. quae dein acuminantur, de in acuminis fastigio perforantur, Vel depressae, inque ipsarum centro inaequaliter ruptae fossula saepe nigra excavantur, nunc siliquas, nunc aemulantur ver Tucas 1 modo veluti in unum confluentes erysipelato sum sere essiciunt tumorem faciem totam contegentem; nunc inter sese
invicem implicitae in vesiculas ad nucis juglandis magnitudinem attolluntur. Sub antia vel laudabili pure, ves seroso aut aquo so ichore, vel . spissa nec facile solubili matcria, δc quando que solo satu replentur. Colore modo albae sunt, modo ru Diqitigoo by
32쪽
hrae, quandoque subflavae vel purpurascentes, aliquando lividae vel iubnigrae. Pro diversa enarratarum proprietatum conditione in discretas, quae ut plurimum benignae; in consuentes. quae semper malignae; inque adhaerenter, quae dubii, Msaepe lethalis eventus, dispesci sueverunt. Cujuscunque aetatis, sexus, atque temperiei homines , quos prius non occupaverint, vel qui nimis rara succorum antipatbia praediti non fuerint , semel tantum invadunt ; nec brutis ipsis parcunt. Contagione ab homine , quem tenent , in alios vel per immediatum contactum , Vel per fomitem , Vel per aerem ad aliquod distans , atque per hodiernam instionem transiliunt:
quo epidemico charactere munitae ab una in aliam regionem per homines , mercesque , ipsarum mi asmatibus coinquinatas , commercio propagantur 3 unde longe lateque grassantes multa clade regna atque imperia depopulantur. Non paucos morbos, & quidem contagio munitos vel secum vehunt, . vel post in relinquunt, febres nimirum tam continuas quam intcrmittentes malignas, tusses, phthises, aquam inter cutem, aliosque mali moris affectus. Quovis anni tempore, sed maxime verno aestivoque saeviunt. Binis retro saeculis vel in in-yntes urbes post aliquot recurrebant temporum intervalla , nostris vero temporibus in emporiis & magnis civitatibus fere perpetuam tenent sedem , & frequentius ipsa oppida aggrediuntur. Corpus vel sanissimum adortae per integram fere hebdomadam nullo se produnt signo , ut patet ex insitione ipsarum. Ubi sua naiasmata ad actionem venerint. lassitudo, virium languor, fomvut turbulentus ac pavore plenissimus, ciborum fasidium, nausea, vomendi conatus emutationes, frequentes Ucitationes , paniculationes , caloris frigorisque Cicissitudines, pro divcrsa corporum textura diversimode & veluti repente hominem impctunt . His accedunt artuum tr mores , conzusones maxime in pueris epil ticae , capat Odorsum vehementi dolore distrahuntur concutiunturque ι f cies quasi inflammata rubescit 3 oculi tument, illacrimansur, de lumen fugiunt , lingua ut plurimum arida est ι vox rauis
ea; difficilis respiratio a punctionis sensus & praritus, uti de
33쪽
ris , russis , stir , eumque his febris ardens M totius fere
corporis rubor praesto sunt. Haec ad tertium diem vel imm lata manent vel ingravescunt. Tunc vero exitiae rubrae maincula , pulicum morsibus persimiles, sed tamen rigidae in facie & collo primum conspiciuntur , quae dein pene per totam corporis superficiem , & quo aeri liber adin accessus, si morbus non mitior sit , vel disperguntur . vel conscrtim erumpunt: sic os, linguam , palatum, fauces , nares , auresiaque invadunt. Quinto die mole augescentes variam pustularum superius descriptarum formani induunt , & pro varia ipsarum indole nunc ad sanitatem , nunc ad interitum diaversis symptomatibus hominem afficiunt. Cunctarum mpothesium circa Variolarum Pathologian incoharentia , interque sese aperta contradictio. Resellitur hypothesis prima: Varisia veteribus Medicis tam Graecis quam Latinis fuerunt notae. 2. Rhaetes , qui initio decimi saeculi nostrae aerae adis huc vigebat . quique rei medicae peritissimus quicquid sparsim atque imperfecte a paucissimis Arabicis iEgyptiisque Medicis de Variolis traditum fuerat omnium primus summo cum labore, aptaque methodo ad quamdam redegit scientiae pertractationem , suisque Observationibus adauxit , Tractatu de
Variolis is Morbillis , quosdam sui temporis Medicos
acriter redarguit, quod Variolas Galeno perspectas non extitisse asseruerint, adducitque quatuor Galeni textus, in quibus Hariolarum nomen aperte scriptum inveniri refert : ipse interea ingenue fatetur Galenum neque hujus morbi causam explorasse, neque ullum adversus eumdem proposuisse remedium , etsi in ceterorum morborum ea sis inet sigandis , &iliorum remediis inveniendis accurate diligens fuerit , unde
id mirari non desnit. Subdit insuper se sciscitatum Syriacae
34쪽
& Graecae linguae peritos Medicos circa Variolarum antiquistatem, haud instructiorem evasisse. Doluit tandem non omnes Galeni libros ex Graeco in Arabicum sermonem fuisse trans latos, nec a Medicorum ullo de variolarum causa atque m
ratione aliquid certi ac distincti definitum esse , nulla facta
hac super re ocratis mentione. .
g. 3. Frugi hominem fuisse Rhazen planeque veracem sua ipsius in scribendo ingenuitas perspicue declarat. Minime igitur dubitandum eumdem apud Arabicam quorumdam librorum Galeni versionem, in quatuor diverss Tractatibus, Variolarum verbum scriptum reperisse s praesertim quod in latina Galeni operum interpretatione , Venetiis apud Jun-ritas anno I edita, adhuc sequens legatur textus ca): Sanguis autem si temperati eatoris es . phlegmonem generat , s calidior is subtilior . e sipelas generat is si eatid iamus , sacrum ignem facit, ct Haraolas. Quum vero ex latinis Medicis Graecae linguae peritissimis nemo extiterit , qui , utut Variolarum vetustissimam propugnaverit aetatem , unquam tamen asseruerit in Hippocratis vel Galeni graecis monumentis Hariolarum verbum scriptum reperiri , sed tantummodo nomina exanthemata pro Variolis . uti & ecthymata pro Morbillis , apud omnes in comperto futurum esse arbitramur, Rhazen graeci idiomatis inscium in exscribendis aulatis Galeni locis arabica hujus librorum versione usum fuisse, arabicumquh Galeni interpretem , vulgatis jam per AEgyptum Arabiamque tunc temporis sic vocatis Variolis verbum graecum exanthemara Variolax, eeromata vero Morbillos vertisse; sicuti & in latina jam exscripti Galeni textus versione idem praestitit ejus interpres Demetrias Constantinopolitanus Florentia: b commorans ad taculi decimi sexti initium, quo tempore apud Ilatiam Variolarum .grassatio longe lateque increbuerat . His positis , quam maxilne implicata videtur asserta per Rhazem variolarum antiquiras , a sui temporis
Medicis impugnatas syriacae & graecae linguae peritis ignota, nulli.
35쪽
nullique vetustae historiae huius morbi vel aliquas proprietates g. r. referenti innixa. g. 4. Cclebres Medici Frae urius, Vallesius, Ballonius, Alphanus , Colle , Sennertus , Riυerius , Willisus , Drelin-
curtius, & quotquot Hippocrati, Galeno , vetoribusque latinis Medicis Variolarum morbum innotuisse defendunt, evin- , cere conantur, hos vetustissimos rei medicar scriptores sub exanthematon, ecthymaton, herpetum, pustularum, papularum atque pituitae eruptionis vocibus Variolas atque Morbillos descripsisse. Omnes tamen ultro dant exanthewaton generico nomine cui s maculas, Varii generis pustulas ac papulas, petechias, diversos rumores, ery pelas. aliasque corporis efflorescentias ecthymaton vero non paucas ipsus cutis eruinptiones exprimi ac designari : quin imo ex Ballonio habemus inter exanthemata & ecthvmata exiguum aut nullum intercedere discrimen, idque solum quod priora esoricant, ultima vero ex Gorraeo erumpant, sive impetu foras prodeant. Esto vero exanthemata vel unas pusthlias, quae figura Sc magnitudine variolas exaequant, denotare. Quid Z Pusu, variolis persimillimae in kbribus tam epidemscis quam endemi- eis , in igne sacro zona dicto, in herpetibus sc proprie vocatis , in lue venerea, lepra, scorbulo &c. praesto sunt , attamen variolosum morbum , characheribus g I. enumeratis munitum, non constituunt. Variolarum antiquitatis assertoribus summum incumbebat ouus demonstrandi veterum Medicorum exanthemata cum variolossi morbi proprietatibus symptomatibusque g. i.) saltem praecipuis fuisse conjuncta, quo institurum eruerent argumentum , quod ab ipsorum nemine peractum . An clarissimi ab illustri Man-S ieiento b commendati Habuius 8e Triuerus . nostris diebus Variolarum antiquitatem tuentes, huic satisfecerint argumento, nos quidem later. utpote quod ipsorum hac super re pertractationes Siciliam hucusque fortasse haud penetraverint . Ceterum sum inopere miramur, inter tot tantosque de re medica benemeritos Ub
36쪽
ros , neque unum auspicato hactenus excogitasse atque insti-tuisse, summo quidem studio perpendendum, ρroblema, cu 'jus solutio permagnam Europae utilitatem afferre quivisset : imm . nimirum . Variolae quocunque tandem tempore pri
Initus in Graeriam , inque reliquam Europam irrepserint morbus fuerint Europaeis Nationibus indigena, an potius alienigena 3 Si haec non absolvatur disquisitio, nihil intererit an Hispocrates variolosum morbum descripserit , necne. Porro Hippocrates dc veteres omnes Medici , imo & ipse δέ sesi
cunctorum mortalium antiquissimus & divinus scriptor vulgarem pestina exploratam habuere . At haec veluti homini aeva antiquitas nunquam effecit , ut Europae Nationes . ubi id truculentum malum sibi omnino exoticum , haud Vero vernaculum M patrium probe agnoscerent, e suis finibus quatuor ab hinc retro saeculis e pellere summa vi, summoque studio non enixae fuerint, etiamsi Hippocrati notum
Conclusio prima . Igitur Juxta variolarum antiquitatem afferentium c g. I. 3. . judicia, incertum videtur, num Variolae Graecis atque Latinis vetustis Medicis notae fuerint. Resellitur Hypothesis secunda: Various Hippocrates uec Galenus, neque Latini antiqui Medici perspectas
g. s. Quisquis, in investiganda veritate, res non verba metitur , ultro concedet praeclarissimos medicinae coryphoeos Mercurialem, S densamum , Liserum, Freindium, Meadium. Huxhamium, Tufatium, S tetrarium, de Sau vagesium, aliosque ex recentioribus tutiori pro stabilienda Variolarum aetate incedisse via , dum uni historiae veritatis magistrae adhaerentcs, atque hujus morbi primam notitiam non ex vetustis tam
Graeciae quam Latii Medicis, scd ex Arabum scriptis assecuti, concludendum eta arbitrati sunt, Variolas sub Mahumedano
37쪽
εrum imperio. derae nostrae nimirum laculo sexto, quo Arabes Medicinae adhuc sunt potiti, Arabiae primum innotuisse, indeque . in Europaeas Nationes a Saracenis contagioso comin. mercio fuisse invectas. Quum vcro hi celebres Viri nec ceristum variolarum domicilium . neque hunc morbum Europae alienigenum demonstraverint, systematibus architectandis apis primo indulgentes; variolosum morbum veluti humanae naturae tributum , nemini declinandum , omnibusque ineluctabili fato perferendum firmiter adstruxerunt , tanquam malum enaturae visceribus noviter eductum. Quo factum est, ut quicquid veritatis huic hypothesi inerat, summis implicationibus pessumdederint, & quidem praepedita posteris via eam recte expediteque assequendi.
Resellitur Hypothes s tertia: Variola hominibus sunt
g. 6 Laudatus Rhazes ea compulsus observatione, quod homilium nemo , nisi forte unus aut alter , a Variolis per totam vitam immunis permaneret , efficientem hujus morbi causam sa) iisdem insitam opinatus cst ι mutationem , sci-
Iicet, sangainis infantilis muso simillimi per ferminiationem
in sanguinem juvenum vino jam defaecato coaequandam . &quidem secretis per corporis superficiem impuritatibus. Huic Rhaziana opinioni cuncti Arabes adistipulati sunt; quibus sese subscripsere Fracastorius , Riverius , multique ex latinis Medici , immunditiem atque insectionem a primo hominis ortu in sanguine rclictam, ex menstruo, quo scelus, ut ipsi assςrebant , in utero matris nutritur , pro Variolarum causa adstruentes . Neque ab hac sententia longe abierunz ID Iisius ex partibus spermaticis , Sssisius cx glandulis renatibus ; Olmullerus cx acido-salino lacte , Solaeus ex acido salino volatili corporibus implantato , Husmanarus ex obstructis medullae spinalis tubulis, Hahnilas ex humani corporis evolutione atque essiorescentia; recentiorum aliqui ex impuri
38쪽
puri sanguinis quisquiliis in umbilicati foetus funiculo resti
tantibus, earumdem causam repetentes; quum in id hi omnes convenire videantur, Variolas hominibus esse connata .
g. 7. Potiorem imo unicam rationem, qua hi praeclarinfimi viri hanc hypothesim exceperunt , eandem afferunt , quam attulit Rhaetes , quia , scilicet , ex hominum millibus vix unus reperiri liceat, qui per totam vitam a Variolis immunis evaserit . Quid δ si haec hominum ad Variolas excipiendas proclivitas connatam iisdem evicerit earum causam, etiam reliquorum contagiosorum morborum causa & ipsis eonis nata esse deberet. Ex mortalium siquidem millibus vix unus per totum vitae curriculum a pelle bubonica, a morbo ungainrito , a peteretis contagiosis , a lue venerea , sorbulo , scabie. ceterisque contagiosis morbis incolumem se praestabit, si juxta
peculiares contagium horum morborum suscipiendi modos mille homines cum quovis ex his coinquinato diversentur ι nisi hic unus apprime rara insuetaque succorum antipathia praeditus sit. Quid 3 an ante & post totius orbis terrarum eluvioncm Uariolae
perpetuo homines divexarunt an Moyses, qui pro extirpando ab Hebraeorum finibus leprae contagio tot protulit uci in ipsos populorum Principes saluberrimas sa) leges , Variolas . quae
eontagione suam vastassent nationem, nec describere gravatus esset ρ An totius Americae , Promontorii Bonae spei , Austr orientalium insularum , Tauricaeque gentes ad seculum decimum sextum, imo & ad nostra usque tempora Variolis non impetitae , ex longe diversa , qua nos . natae sunt hominum progenie , le tum maxime quum ad ipsos appulit hujus morbi contages , vetusto ac naturali illo immunitatis privilegio infeliciter sunt orbatae p Quid 3 quaecunque viventium
corporibus insita causa necessariis , certis atque definiti, meis chanicis motibus suos edit effectus, uti dentium eruptio, permutatio, barbae pullulatio, aliaeque naturales corporis evolutiones clare testantur: an igitur natura unas variolas peculiari praerogativa donavit, ut ejuldem in ceteris absolvendis immutabilem ordinem atque institutum susque deque perverterent 8 An
39쪽
huic tantummodo connato morbo infantes, pueros. ad telaenistes.juvenes . viros, senes. aetate confectos, nullo Ordine nullo-Que certo tempore, adoriendi facultatem largita est Z Quid demum p Nonne omnium absurdissimum est . sapientis limique rerum Conditoris bonitati absonum, cumdem, cujus summae liberalitati non existentiam modo, sed, quae eamdem comitantur, commoda atque Oblectamenta, animantum genus Omne summopere debet, tanquam funerum atque vastationis cupiis dum , in hominum corporibus excidii germina data opera ita occultasse , ut in primoribus vitalis aurae anhelitibus eadema tenella abriperent, libitinae sacrarent, vel saltem deturparent atque infringerentῖConclusio secunda Absurdum est igitur Variolarum causam hominibus conis
Resellitur hypothesis quarta : Variolae ab occulto aeris maligno satu ortum ducunt. g. 8. Connatam Variolarum causam g. 6. ipse Rha-αes cunctis hujus morbi phaenomenis explicandis ineptam animadvertens , diversam pro hominibus aetate provectis excogitavit , occultos ca) , nimirum . status aeris pe-
siferi , putridi , maligni , ct contalios. Scripserat equidem magnus Medicinae parens Hippocrates b) , quod
non aliunde unquam veri Ile si morbos evenire quam ab aere , si is aut plus, aut minus, aut cumulatior . aut mor bidis sordibus inquinatior in corpus se ingerat . Hippocratis sententiam quisquis penitus inspexerit, Rhazianum commentum nequicquam in ea requiret . Aliud etenim cst aerem morbidis sordibus inquinari, longe aliud esse pestiferum . pu rridum , malignum, contagiosum. Subtilis admodum aliquibuS
co Tract. de Variol. apud Alred Oper. Medie. e P. I. p. co Lib. de Flatib. num. 6.
40쪽
hu, hare distinetio videri poterit . At eosdem obsecramus.
ne prius contra nos sententiam dicant, quam errores quanis
topere exitiales ab isthac intricata indigestaque verborum foris mula , vel ab hodiernis Artis Medicae Proceribus usurpata, exortos, cognitos habeant. Perpendamus itaque , an Rhazianus aeris status pesserus & contagiosus experientiae respondeat , necne . AEthiops quidam Famphili de Narsam mancipium ca) variolatus Americam appulit, ac variolas illuc Omnino novas Ze oolanis tunc primum communicavita
indeque per vastissimum illud orbis terrarum continens dinseminatae fuerunt . Hollandensis navis b), in qua nonnulli sub itinere variolis aegrotaverant , Promontorium Bonae spei intrat , & incolis Hottentotis ad ea usque tempora invisum hunc morbum concessit . Gregarius. miles variolis obis tutus G mense Ianuario Eboracum , a pluribus annis hoe morbo immunem , Pervenit : Morbo interemtus sua contagione totam infecit urbem. Vindobonae, quo tempore nullae in urbe visae fuerant variolae, infantulus sic illis extinguitur, ejusque cadaverculum in amplo conclavi expositum variol
sum contagium in adstantes Omnes , eum morbum nonindum passos , transfudit. Si variolosarum grassationum ubi eumque locorum exordia diligenter Medici perquisivissent , procul dubio sancitum nunc esset, variolas perpetuo quavis in civitate oppidoque ab uno alterove initium sumpsisse. Meontagionis fomite a loco infecto in sanum asportato . pedetentim eousque serpsisse, donec quamplurimas mortes aggererent . Qi'aesor Pamphili mancipium . navis Hollandica. miles gregarius, Uindobonensis infantulus. Uariolosum seminium in eas regiones, civitatesque effundentes, advexeruntne
secum statum acris pestiferi, putridi , malignι atque eonta giosi s an . sanissima illic existente atmosphaera , satis iisdem fuit contagiosa morbi miasmata , morbidas Hippocratis sor- C et des,
rrue de Morb. vener. tom II. lib. VII. p. 376. O Mead Oper. Med. lib. de Variol. cap. l. p. 34. co Listeriss apud Manget tom. IV. B. M. P. p. 683. tib Sruiram lom. IX. in Boethaav. g. 383. P. I 6.