장음표시 사용
61쪽
4 in m dio mari navigantes similiter affectos sui ste . Si pretam immanem distantiam idem morbus ab insectis aeris productus fuisset, horum numeras omnem superasset imaginationem . Interim Reau mur in hoc loco certae aeris conditioni hunc morbum adscribit tantum, nee ulum insectorum aereoram mentionem facit Nebulae ubique gentium frequentes; hyemalis tempestas , morborum respirationis organa oppri. mentium indoles ι grassatio sub idem tempus per universam Europam, perque mare insulamque Bourbon, quae sub vigesimum tertium gradum latitudinis meridionalis trans magnam insulam Madagasar sta est ι eorum duratio ad paucos hyemales menses ; contagii nulla mentio , & si haec adfuerit . incomprehensibilis illius tam brevi tempore per tot vastissimas terrae plagas sese disseminandi ratio . hos eataris rhos, inconsulte epidemicos dictos, constitutionale morborum Genus fuisse, clare docent, superiori per Ramazetinum rela
to, cladibus quidem mitius, sed grassandi more simillimum.
a nebutis frequentibus ex magna temporum mutatione proceis dentibus productum: unde ad evolvenda epidemitorum morborum phoenomena hisce catarrhis, tamquam constantibus typi ,
Ill. Sisieten haud apposite usus est , quum non fuerint epi-demiet i & ipsorum causa. quam diversae indolis ac speciei insedia forsan constituerint, longissime distat ab epidemio ram causa, seminia contagiosa g. 2 o. secum importante. Α vetento ne discedamus talia ca) loquuto : ., Forestus ait, deserabit gutturis morbum epidemicum, qui mense Octobri Iss . subito grassari earpit , integras familias invadens Alcmariae , ct intra duas tresve septimanas ultra ducentos
homines perimens . me morbus tanquam flatu quodam oriebatur , quum nebulae densae , maleque olentes per ' aliquot
dies prias ρraecessissent . adeo subito irrepens, ut mille mortales uno fere momento invaserit. Hunc morbum, qacm catarrhosum malignum vocat . graphice descripsit , quo se seipsum laborasse fatetur . Non sine ratione adscribebatur moris i hujus epidemici origo nebulae mali odoris per aliJuot dies
62쪽
ῶὸs inbi. At cmariae incumbenti, . . Et hic catarrhosus gurauris morbos a densis maleque olentibus nebulis ortus. subito irre. pens , M uno fere momento mille mortatis statu quodam inavadens sine contagio , Cons ιι utionatis fuit , sive ex magna Hippocratis temporum mutatione : unde nec probe
σιdemicus , qui semper c g. 1 . est contagiosus . nuncupatus fuit , nec apte per S ietentum ad explorandam σιdemicorum causam in exemplum adductus est , ratione
superius indicata . Ante Foroiam scripserat Fernelius a ris Vuae putrida consiturio ) a noxia tempestatum mutatione . ut ab incostanti, ab intemperato, a pluvioso, aestuo.
io, aut nubilo coelo tracta sis a ea . tieet longe dimanet atque propagetur, is ex graveolentia pruinae aut roris magna esse deprehmdatur , plerumque haec particula expum
genda est tamen sine peste nimirum sine contagio b eve
nit. is Et ante Femellum apertius Fracastorius : - pe videmus populariter vagantes morbos, quos epidemias vocant , quorum alii communes quidem pluribus aut civitatibus aut regionibus sunt . sed non contagiosi , qui communes tantum dicuntur . ,. Cordatus hic Auctor per illa verba quos epidemias voeant satis perspicue demonstrat morbos , plures ciυitates aut regiones sine contagio Pervadentes , abusive e demias vocari , quum solummodo communes, ex textu fortasse Hippocratis g. I 8. , si morbuέ
aliquis omnibus communis ex temporum mutatione oboriatur, diei debeant. g. 18. Da - Iram F. . r. nπιτ urimaraum morborum
Genus ex magna remorum mutatione, sive, quod idem sonat, ex sentibilium aeris qualitatum magnis vel repentinis vicissitudinibus ortum ducens, populariter , uti epidemicum a que endemicum, grassans, a quibus tamen distat, quod repem te . momento temporis , & veluti quodam flatu integras familias aggreditur, multasque occupat regiones, quodque in melius mutata aeris conditione subito extinguitur . Conve-
co De abd. rem Caus. IIb. II. cap. XII. p. 6i6. ico De morb. contag. lib. I. cap. XII' p. 82. L. Q
63쪽
nit eum endemico, quia sine contagio s. 16. grassatura eoque charactere differt s. M. ab epidemico . Dissere vero ab endemico, quia non quotannis g. 16. J, sed post
varia temporum intervalla recurrit . quo convenit Cum γι-
g. 29. Ut generica Hippocratis morborum omnium diis visio absolvatur, explorandum an sporassicum morborum Geonus ab epidemico . endemreo atque eonssit utronia is distinctumst. Retulimus supra g. I 8. Hippocratem asseruisse Dora-ἀcos morbos propter malam diaetam prιvaιιm contingere ι ει cuti alibi ab haec scripsisset ., tauum vero omnιs generis morbi fiunt eodem tempore, palam est victus singulos siugalis causas se, o curam sane facere oportet ex contrarro inissando adversas morbi causam, quemadmodum o alibi a marelaiam est; is victas ratιonem permutare . Con*ιcuum es enim diaetam , qua homo uti consuevit . non esse Us commodam aut in toIum , aut magna ex parte . aaι tinum Diarem quoddam ex ipsa. ., Diaetae vocabulo sex res . uti vocantur . non naturales Hippocratem signifieare Medicorum nullus it inficias . Sporadicorum morborum genericam n intionem Galenus b nobis exhibuit: ms autem, inquiens. omnibus nimirum epidemicis endemicisque adυersantur sp rades, ides qua spartim privatimque prehendunt . aegros diis strepanter fatiganter . neque secundum communem modum constantes. Quem C relli ce) sequutus: . . Sporadicι. ait, dicantur mores dispers, ct sparsim grassantes , qui singulos separatim corrWiunc absque contagii suspicione . Moror sunt vagantes is privati . ct alius alium occupat . . . Ia de iistionibus medieιs d cribuntur sporadici , qui omni tempore, omnique loco exorιri possunt , ct separatim qAemque la a.dunt , . . Sporadicum itaque morborum genus a Dictus &potus ι excretorum atque retentorum 1 motus εc quietast omnio vigilia ι aeris ι ia animi denique pathematum vitiis di-
64쪽
versas sortitur causas : servataque pro morbis eonsitationalibus magna , vel repentina temporum mutatione , reliquos sensibiles sex rerum nonnaturalium errores , veluti suorum excidiorum administros perpetuo famulitio sibi devincit: un. de quovis anni tempore, quacumque sub tempestate, & ubiisque orbis terrarum cujusque aetatis , sexus, conditionis atque temperamenti mortales diversimode, atque sub diversis mor-
horum speciebus divexare nunquam desinit . Etsi Perquam raro, populariter tamen I. I9. grassatur, vel multiplic tis eodem tempore diaetae erroribus . vel ab uno ejusdem vi. tio consertim plurimos adoriente . Alexandri Macedonis exercitus ca) quadringenta itineris stadia per Sinsanorum deis serta , arenosa , aquisque omnino destituta Ioca permensus. insedabili exaestuans siti ad flumen Oxum pervenit ι sed qui aquam intemperantius hauserunt, intercluso spiritu extineti sunt , multoque major horum numerus fuit, quam ullo iam, serat praetio . Haec militum clades haud ab epidemicis , misdemicis vel constitutionalibus causis, sed ab uno diaetae vitio contigit. g. 3 o. Datur itaque g. 29. sporadicorum morborum Genus populariter quandoque grassans , ab epidemico secretum, quia nullo munitur contagio , item ab endemico. quia alicui loco non addictum , sed undique sparsim vagatvr , adhuc & a consitationali. quia haud repente & veluti quodam fatu integras familias , regionesque opprimit , sed incerto & quovis tempore . Discriminatur etiam a reliquis morborum generibus , quippe quod non ab una causa , ut saepius ea, ortum ducit, sed a plurimis a nec sub una vel altera, uti illis uiuuenit, sed sub omnium fere morborum facie incedit. s. 3x. Non deerit fortasse qui mihi generieam morborum partitionem curiosius inquirenti Obst repet, objicietque ingenui Sydenhami sententiam hisce exaratam verbis b : se Nee fortasse hom/nibus tardatioribus rem mιnus importunam ille
65쪽
facere viribitur . qui a me postularit, quid hane aut illam aegritudinis speciem constituat , quam etiam ego facerem, sab illo idem de equo v. e. inter animalia. vel de heronica inter sirpes vicissis sciscitarer : nimirum certissimis ubique legibus, ae artificio sibi soli intellecto rerum omnium generationes natura parens exequitur a quaeque uspiam e eausarum gremio in aerum, ac quasi in lucem educit , eorum ensentias. quidditates . differentias constitutivas altis is tenebris obυelat. Inde pavorem mihi offundere ratus. su detr An tu SIdenhamo instructior 3 in quaeso habeat: ego quidem minime gentium ι lad Sydenhamus nec Hippocrate solertior ; & hic magnus medicinae Dictator et ca morborum causas & proprietates , praeter ea , quae g. Io. notavimus , summopere posteris Medicis saJ haec commendavit : Oportet autem discere exacte quamcumque rem ram constitutronem. o morbum bonum ι quod eommune in consitutione , aut in morbo . Quinimo M aliquid adhue a
sensibus remotissimum perdiscendum J ipsis suadet his ectuinetiam si divinum quidpiam morbis inest , hujus quoque providentiam perdiscere. Quid y vel ipse Sudenhamus . etsi
morborum species ac differcntias ab eorum diversis occultisque causis deducere. tamquam rem importunam captuque perdissicilem definierit, ibidem tamen protinus haec subdit: ,, Unaquaque morborum non minus quam animarium aue ue
getabilium species , affectiones sibi proprias , perpetuas , ac
pariter univocas. is essentia sua promanantes sortita est . . , Jam vero . quae inter kse distincta , ea probe secernenda autumamus. An itaque ad epidemicorum clamem , endemicos, constitutionales, imo & sporadicos morbos, Vectioncisibi proprias . perpetuas , ac pariter univocas , ab essentia fua promanantes, sortitos i rursus & epidemicos , constantibus sibi characteribus ab iis disjunctos , in eorum censum referemus 8 Hoc autem quio aliud esset, quam distinctorum morborum pathologiam interturbare. ac a Itis tenebris obdu
66쪽
cere ρ Quid ρ Nonne sporadicorum morborum Genus nostris hisce diebus in epidemicoram ordinem adnumeratum fuit Per. pendere ingenuorum neminem pigeat, quae sequitur, S te. tenti doctrinam . is tauare, inquit, faJ epidemicus vocetur Vaνiolarum morbus dictum fuit ad s. 138o. Verum plures morbi epidemici observantur, uti dicetur sequenti capitulo , quorum causa manifesta est , pendens nempe a qualitatibus sensibilibus aeris, qui nos ambit , calore , frigore isc. , vua malo victu . ur in amonae penuria, urbibus obsessis Oe. ,runeque observatur . illos , qui has morbum epidem leum produceu res causas vitare possunt, eodem non inci, licet in locis non multum dissitis ab aegrotantibus versentur. Sic antea in scorbuti hisoria notatum fuit, in obse s urbibus milites saepe sorbulo languere. dum obsidentes optima sanit te fruuntur . In annonae penuria in a sortis homines ob malum victum p me saepe a iuntur morbis , dum divites ab his liberi sunt, qui nee aria ad victum sibi comparare possunt. Saepe observaverant Medici easrenses partem exemelius in humidis is paladosis loris morbis epidemicis affligi, dum altera pars, cora oecupans sicciori ct elatiori Deo ρ
sita, ab his immunis manet. Merito tune tales morbi adseriis buntur causis sensibilibus, quorum evitatione , vel ablatione morbi illi vitari poterant . Verum sollicita observatio morisborum docuit celebres in arte viros , quod morbi a causis manifestis nati se mutent corpus aegri tali morbo decumben-rir , ita degenerare faciant humores ejus , ut aeger ille ρ sea per contagium propaget morbum . quem Per manifestas& obvias eaulas acquisiverat: itaut hoc contagio recepto sani ι homines, ραι non obnoxii fuerant causis, quae in pri νi aegro hunc morbum excitaverant a tamen confestim eodem decumbunt . is A distae iraque erroribus, uti aeris sensibilibus quatitatibus, malo viectu Sec. per Hinocratem g. 29. soraincos tantummodo morbos Producere valentibus , ex ira enio nascuntur motbt γιdemici , qui absque contagio nati postea per contagium propagantur et Insimae tamen foetis
67쪽
homines . epidemieis morbis pessime Qecti sub annonae p/m,ria. magnatibus Opipere viventibus contagium non affricant:
Scorbutus etiam Sini etenio a sensibilibus ac manifestis cauis sis. ω morbi a paludosis locis, apud Europam progeniti, γλdemici vocantur . Suntne haec , quae morborum pathologiana densissimis, quibus obruitur , tenebris in lucem educant pEx ipsius Sωietenti doctrina , suis in locis . talia non esse inserius demonstrabimus . Ne vero quasi palantes milites in re medica pertractanda huc illuc cursitare velimus , stet necesse est hactenus ab Hippocrate eruta morborum omnium in quatuor Genera distributio , & ita stet , ut juxta Gn Mamum ipsorum unumquodque assectiones sibi propriar , perpetuas , ae pariter unιvocas, ab essentra sua promanantes, somtitam esse credamus : unde nec epidemicas morbus in end micum permutari, aut constitutionalem. raricum De evade re unquam poterit: nec horum aliquis per se, suaqne causa in epirimicam transire. Ubi itaque monuerimus haec quatuor morborum Genera sub idem tempus, inque eamdem Civita. tem bina, terna. & aliquando omnia concurrere posse . ad
Boerhaavii particulam g. 17. I at piarimum perpendendam jam praesto sumus. g. 3 a. Est, inquiebat Boerhaavius de Variolarum moris . us plurimum Nademicus. Aliquando itaque non σιdemiacus. At non redemicus f g. 26. J in locis sanissimis , neque constitutionalis D s. a 8. J sub ierenis aeris tempestatibus e erit igitur sporadictis. Variolarum itaque morbus quandoque amittit Gemones c g. 3I. Iiri proprias , perpetuos, ac pariter univoras ab essentra sua epidemica promanantes. Quid ρ Aliud quidem est quemdam morbum esse oorario eam, longe aliud esse epidemicum de oorassicoram n ore vagari. ,, Etsi, inquit Sennertus ca), unus saltem in urbe at qua peste eorripiatur . eum peste laborare negandum non essideo, quod solus ea laboret suincitque in plurimos pasta se di undendi potentiam habere , etsi nondam acta epidemicus si aptius, etsi actu populariter non grassetur aue
co Tom. III. de Febr. lib. IV. cap. I. P. a
68쪽
morbus. Accurata Variolarum', imo pestis cunctorumque epidemicornm morborum historia demonstrat, unumquemque ipsorum, ubi ad aliquam civitatem oppidumVe pervenerit , Boravicorum ritu primo semper serpere . quousque uno alteroque funere ipsius contagium magis disieminetur , tandemque strage plurima in omnes contagi suscipiendae aptos insolescat . Nulla hactenus apud Auctores extat Observatio. qua probari queat pus, ex variolis sparsim serpentibus su Dceptum . corporibusque idoneis inlitione appositum, vario. las non excitasse . Est itaque variolarum morbus PerFetuo, minime vero ur plurimum, epidemicus . Conclusio tertia.
Dum Uariolarum morbus perpetuo g. 3 α. est epi-demicus , perpetuum igitur g. I 4. erit & contagiosus :quum autem hoc contagium haud aliis modis propagari queat is. quam praesente corpore tam viυo. quam
extancto suis mi asmatibus infecto, aut fomlιibus eodem contaminatis, vel ex ipsius Amsellio , tamquam ex naturae penu sponte eductum. quod Europae nusquam extitit , perspicuum est Variolas ab occulto aeris Europaei maligno satu ,stae ab occulta aeris erasi vel textura, nequaquam Produci, neque earumdem contagem aeri inhaerere posse.
Resellitur Hypothesis quinta : Variolae febrium snoctarum
sunt veluti erifes . 3. 33. Speciosam hanc Uariolis proprietatem omnium primus adjudicavit Avicenna, cujus sententia, ab initio undecimi ad totum fere decimum quartum saeculum, Medico rum pene omnium suffragium obtinuit . Scripsit ob equidem: Et Variolae sunt quasi modus quidam erim , sed pariter scripsit ibidem: ., Et Variolae quidem σ morbilias sani
de summa aegritudinum advenientium, contagiosorum nimirumco Lib. IV. Fen L cap. VI. p. 446.
69쪽
8 rum ex Andreae A pagi castigatione ) ct multiplicantur infuccesone austrinorum, quando multipticatur eornm persatro. , Huic opinationi ad istipulati sunt Fracasorius . Senueritis . plurimique ex latinis Medici, & prae caeteris Cel. Riverius. qui definite asseruit a , idcirco a veteribus Medicis peculiarem de variolis non esse institutam tractationem , quia sint tantum accidentia febribus synochis ct malignis super υ
nientra . eruptiones criticae . Hi quidem variolis inesse contagem minime inficias eunt i nihilo tamen secius earum. dem causam a menstrui sanguinis impuritatibus foetui in utero matris communicatis, simulque ab aere maligno, 8c avitioso alimento . repetere satagunt. g. 34. Criseos nomine morborum jam vigentium judieationem significari auctor est Galenus b) , de Hippocrates γ) statuit: si Porro judicari in morbis est, qcum morbi
augescunt, aut marcescunt, aut in alium morbum transeunt, aut desinunt:. , , Et alibi d): is oportet autem animadυertere
se nosse, in his temporibus judicationes futuras esse ad salutem,
aut perniciem, aut inclinationes ad metius, aut deterιus. is
Possuntne haec de Variolis secundo , tertio , ad summum quarto morbi die erumpentibus praedicari Respondenti Locutio quasi modus quidam crisis . & velati emus , haud genuinam critim , sed sanguinis ab inquinamentis purgationem importat. Quid 3 variolae itaque hominibus sunt con- natae y Isthoe assertum g. 7. absurdum notavimus. ut dum vero juvenibus pancratice viventibus , purissimoque praeditis sanguine, Variolae perniciosiores evalere ρRe
Prax. Medie. lib. XVII. eap. II. p. 439. Cl. IV. de elisib. lib. I. eap l. p. ras & Cl. VII. eoaem. I. in lib. R. U in morb acui. text. ai. p. MD H. di alibi passim. Lib. de affect n. 8 .Epid. lib. I. seel. III.
70쪽
Resellitur Hypothesis sexta : Harsolae ab aliqua eausa semeta parentibas contractae haereditaria propagatione in filios transmittanIur .
I. Hanc Variolarum pathologian doctissimum μνώeurialem invexisse refert Sennertus ca) , assentiente deinde Cl. Lissero sy . Hi graves alioquin Auctores , in re tam
luculenta , plane obdormivisse videntur . Et ipsi enim testantur, & historicis monumentis edocemur, variolas , morbum omnino novum, Americam appulisse , incolarum iunci primum maxima caede confecta. Omnium itaque hujusce pestis in Americanos prima excursio haereditariae propagationi neutiquam debetur, quum primum in Uadere & haeredιι arium morbum esse manifesto inter se secum pugnent . Nec levi ris momenti sunt, quae Mercuriati objecit Sennertus c . A EFfe morbum , ait. haereditarium rationi consentaneum non es. Nam cur Iemel, aut bis tantum homines hoc morbo eorripiuntur . si est haereditarius , non saepius Deinde eur quipse semel laborant eamdem ad ρsem inclinationem O apti tudinem soboli non communieant 8 At hoc non sit . Et quiadem merito. Nam natara vincens venenum psilens . illude corpore plane exterminat et idque eodem modo in Variolisis Morbillis facit. Et nisi Me fieret, nemo a Variolis is Morbillis perfecte sanaretur . A Quid intelligendum sit de
aptitudine ad morbos suscipiendos jam g. 7. exposuimuS . Hic tantum adjicere lubet nullum uspiam vel unquam ex haercditariis morbis populariter , uti Variolas , debbacchari