Margarita evangelica sive Iesu Christi D.N. vita. Doctrina, historiaque uniersa e sanctorum quatuor evangeliorum dispositione concordi, una cum rerum praecipuarum iuxta locorum ac temporum seriem declaratione, compendiario, ordinateque descripta, ...

21쪽

Extra illum ne quidquam per creata bona vagamur & erramus; incassum aliunde opem pol cimus, frustraque alibi malorum nostrorum levamentum qu*rimus. hic enim non ego, sed mellifluus Bernardus unumquemq; nostrum ad Christum invitat In Vite atque allectat:siuid quaeris, inquit, φωd in illocr. ai. non ina enias' Si aegrotus es, medicus en Si exulas,

dux est. Si desolatus es, Rex est. Si impugnaris gil est. Si sitis, potus est. Si alges, vestimentum est. Si tristaris, gaudium est. Si obtenebraris, lux est. Si orphanus es , pater es. &c. Subdit postremum omniariisae Pel potes, . debes, es Domi- , t ES V S Christus. Desidera hunc equire hunc: quiaJaec Vt illa uua pretiosa MARGARITA, pro

tu emenda, etiam laendenda junt omnia qitie tua junt qua babita nullius tempestatis procesiam timebis. Ab illo ergo vero summoque bono vobis, Praesules, Proceres, V irique amplissimi, auxilij, favoris gratiaeque incrementa Votis Omnibus opto ac flagito , quibus ali triando post pacis optatae tranquillitatem vita is

que hujus prosperae ac diuturnae felicem transiitum ad aeternae salutis portum felicissime aspiretiS.

22쪽

NUmquam mihi Vel in mentem venit, Amice Lerietor, Scholia aut Notationes in sacra Euangelia scribere, nedum in lucem edere. Neque enim quod de supervacaneum forte, Sc stupra vires meas recte videri possit2 tantum mihi sumo, ut post tot prae- Clara veterum aC recentium Auchorum in hoc genero scripta & Aucubrationes, novum aliquid moliri cogitem. Unum omnind mihi propositum fuit, vitam Christi .historiamque Euangelicam e quatuor Euangelistis

ConteX tam compendi Se atque ordine temporis descri-here: quod neque ab antiquis, neque a modernis Scriptoribus pretestitum reperire potui. Cum vero hic non pauca obi curius dicta, dubia multa & controversa occurrerent , horum caUS a Clucidandorum , annotaruquoque quam plurima necesse fuit: quae non a me strΟ-fecta, sed ex antiquis S S. Patrum Sc recentioribus scriptis: atque in primis ex Cornelii a Lapide, Pro libris . lim mei, e X Franc. Lucae, Ian seni j, Toleti, Mal- donati, Barradii, alioriimque praecipuis in S. Euangelium commentari jS,. Ut Visa fuere Veriora aut probabiliora, Deo secundante delegi. Ad hoc porro tentandum non una me ratio perm vit. Occurreba quippe vel maximE, Sanctorum Claristi lectatorum m caeso rcenantium historias, tam se indum atque operose scriptili, & etiamnum in dies conscribi; vitam velli Christi qui sanctitatis omnis fonscit, ac Sanctis omnibus via, Veritas & vitaὰ summatim ex ipso Euangelio, ordinateque digestam minimbreperiri. Non desunt quident inditationum libri, ita quibus praecipua de vita ac Passione Domini mysteriaeXplanantur ;. doctrina vero Euangelica rerum gestarum series & ordo, plurimaque alia desiderantur. Nota passim est Ludolphi Carthusiani, viri docti ac

23쪽

AD LgCΤΟREM. Riosi, lam a trecentis abhinc annis , de vita Christi 1 cripta historia; sed haec volumen amplum est, nec

tam historia, quam commentarius meritb censeri de-het. Denique in manibus est Iansenti Gandavensis Episcopi, d octri na & virtute praestantissimi, absoluta

prorsuS, atque omnium laudibus celebrata Concordia. Verum & haec ipsa thm commentario Constat non modico., tum narratione prolixa , notisque Dirimis distincta, adeoque accurata, ut non nisi studio & labore comprehendi possit. Fatendum est igitor in his qui dem, atque id genus fusis vastisque doctissimorum interpretum operibus, acta Christi Domini, velut margaritas iminensi maris limbus , contineri. Ego Vci ci Cum non tam scientiae, quam Christianae pietatis exercitationi opportunam, facilem atque obviam de Christo historiam optarem, quae nimirum continuo narrationis filo texeretur ; ipse mihi potissimum ex sacro qua tuor Euangelistarum codice enchiridion seu manualem librum de vita doctrinaque Christi concinna vi. Atque ut brevis effem & perspicuus, quatuor tantummodo primis in hac Concordia usus sum chara in steribus, totidem Euangelistarum indicibus t ad sin- gula deinde singulorum capitum argumenta' quot M'quinam Euangelistae rem quamque r.erant, CX posui. In ipso demum contextu illius ut plurimum ustis, mi Verbis, qui rem prae ceteris clarius, aut pluribus ad

se juttinis circumstantijs recenset. Si quae vero commo- , db in textu ipso ordinari nequeunt, ea in margine annotata, uti & reliqua omnia paucis declarata reperiuntur. Genealoetiam 'amen Christi , quia ad historiam spectat, ejusque exordium est, nec parum dissi- Cilis & controversa, pluribus in limine prosecutus

sum.

Noverit itaque Lector, historiam hic Euangelicam

24쪽

universam, doctrinamque Christi integram reperiri, ne Circumstantia quidem alicujus momenti squod quidem sciami praetermissa. Nullum autem a ue orem nominatim studui in compendium redigere, sed textum ipsum quatuor Euangelistariam, breviori ac lucidiori quam

antehac ordine dispositum, in unam narrationem contexere, Omitiis ijs quae alius. subinde Euangelista ij se in ..dem aut similibus verbis cxponit. Ceterum non superfluum aut infructuosum hunc meum laborem esse pu-titavi. Primum enim hac narrationis methodo, admi- .randa vitae Christi musteria, tum opera humanis majora, tum di Iabejus divina ac, virtutum perfectissima-Tum exempla, distincto elaraque in luce proposita, quasi in oculos mentesque hominum videntur incurrere. Ad haec Concionatoribus non inutilis erit hic labor; Cum in manuali Epitonae univerta per annum occurrentes Euangelicae lectiones, quae non raro ab Euangelistis stippiendae sunt uti Passio Christi Domini,

ceteraque omnia post morio m ac resurrectionem gesta, plene ordinatim qite disposita, facile nullaque m lestia aut studio inveniantur. Denique meditationibus non minus quotidianis sub- servire poterit haec Euangelica Enarratio. Uel ipsa enim Sactae Scriptum verba plus ponderis habere constat ad permovendos animos, quam ab alijs auctoribus scriptas Meditationes. Iuvat Distoriis magis expressa &cla-- Tior notitia, locique rei gestae in mente constructio.

Nec vero dillicite cst ex ipso textu ac litterati sensit plenius percepto , moralia documenta i quibus pleni fiunt omnes Meditatiouum libri) deducere. Hanc autemhrnem ad Meditandum viam etiam S. P. N. Ignatius in Exercitiorum spiritualium libro nobis designare visus est, dum vitae Domini nostri IESU Christi myste- ria pauculis-Sacri Euangelij verbis, brevique rerum

25쪽

Ati s LECTOR IN. expositione, in capita Meditationum distinguit. Et haec quidem proposita mihi fuere in hac Epitonae in meum proprie usum conscribenda. Cum vero pluribus eru-' ditis ac sapientibus viris, quibus & assentiri me &oh- sequi justum est, haud inutilis visius fuisset hic meus

Matth. qmliscumque conatus, noluiaulici: latentem sub mo clio lucernam relinquere. Christi namque ac Sacri Euangelij lucerna est, palam & super candelabrum expo inenda, ut luceat omnibus in caliginoso mundi loco. a.Per. r. Quod si aliunde vel modicae scintilla bicis accedit, lianc equidem non a me prodijsse patendum est, sed a Scri-Iae. r. Ploribus Optimi S, atque in primis latiPatrerum num,ea quo omne datum optimum , se omne donum persiosam, cui soli omnis honor & gloria.

SuMMA PRIVILEGII.

PHi L 1 P Pu s Dei Gratia Rex Castellar, Legionis,

Arragoniae, utriusque Siciliae, &C. Archidiix Austriae, Dux Burgundiae: Lotharingiae, Brahantiae,&c. Comes Flandriae, Arthesiae,&c. D plomate suo sanxit, ne quis citra voluntatem CORNELII WooNs Typograph. Antverpiens Margarigam Euangelicam per P. Ioan in nem de Paris e Societate I ESU sacerdotem conscriptam proximo sexennio imprimat , alibi ve impressam in hasce ditiones invehat; venalemve habeat. Qui.secus faxit, confiscatione librorum, & alia gravi poena multabitur ut latius patet in litteris datis Bruxellae, die 2. Decembris I 676. Signat

26쪽

FACUL S .R. P. PRAEPOSITI PROVINCIALIs SOCIETATIS IESU.

EGO THOMAs UEXENs Praepositus Provincialis societatis IESU in Provincia Flandro Belgica, pote- 'state ad id mihi famab admodum R. P. N. Praeposito Generali GoswINO NICKEL, facultatem concedo, ut P. IOANNIS de PARIS Societatis nostrae Sacerdotis liber. i n scriptus Margaritat Euangelica, sive IESU Christi

D. N. vita, e quatuor Euangeliorum dispositione concordi, una cum rerum praecipuarum, juxta locorum ac temporum seriem, deinc ratione, compendiario ordinate aedescripta, trium e Societate nostra Theologorum ludicio approbatus,typis eXcu-

datur. In cujus rei fidem has literas manu mea subscriptas, & sigillo ossicij mei munitas dedi Antverpiae 28. Octobris i 6 6. Thomas De ens.

APPROBATIO CENSORIS.

EGo infrascriptus, hanc P. IO ANNIS de PARIS, s . IESU Sacerdotis Margaritam Euangelicam, eu Christi D. N. Visam,ex Iuatuor Euangeliorum concordi dupositione,una cum praecipuarum rerum juxta locorum Iemporarami ue seriem de claratione; nova methodo, nec minuS pIC eruditCqtiquam Compendiario ordinateque descriptam, ab eruditinimis Viri S approbatam commendatamque, approbo commemdoque, tamquam utilem omnibus, atque in prinras divini verbi commentationi deditis, aeque ut Concionatoribus accommodam futuram. Ideoquc dignissimam iudi-CO,quae typis, imo potiuS omnium Christi amatorum antismis pectoribusque imprimatur, Antverpiae 3 I. Oct. I 636.

27쪽

S. Matinthaeas.

IN Eu ANGELICAM HISTORIAM.

CAPUT I. stuatuor Euangelioram dignitas, scriptio ordo. DE S. Euangelii dignitate, cum sole clarior sit,

nihil opus est dicere. Euangelia enim Christi ut ait S. Basilius in cxor i. Ioannis, V sim nobis repraesentan/quasi hirantem, docentem , mira flatrantem, dira patientem. Quocirca S. Augustin. in principio de consens Euan . alijque Patres Scripturis omnibus Euangelium praeferunt. Unde idem S. Dotstor tracm 3 o. in Ioan. tanta reis verentia, cum recitatur, audiendum csse aflirmat, quanta Christit in ipsum quod S. Antonium, Basilium, Francisciam, pluresque Sanctos sectile constat. Ut ergo de S S. Euangelistis pauca dicam: Matthaeus e praedmite Publicano, quin & Capharnai Publicanorum principe ut ait Metaphrastes in ejus vi. ta Christi se elator & Apostolus , natione Galilarus fuit , patria vero Cananaeus. Nulla porrci illustrior quam Matthaei Vocatio . nec tam admiranda fuit apud Cives ejus, aquae in vinum, quam auentis Publicani in Clidisti mores & amores conversio. Hic primus Euangeli j scriptor fuit, anno post Christum natum' l. ut Baron mS & alij eensent; gentibus Dimirum jam ad Ecciesiam lintei ostento, divinoque monitu, 'Ostio reserato nec multo ante quam Apostoli mundum sibi dividerent Euangelica lucEDIHustrandum atque innovandum. Unde non tantum Baroeliolomarum Indos aditurum, sed & Barnabam ad gentes iter parantem Hebraicum Matthaei Euangelium, manu sua dcscriptum secum detulisic, corpusque ejus

28쪽

un 1 cum sacro Euangelio pectori ejus apposito, tem

pore Zenonis Imperatoris repertum Nicephorus lib. i 6. cap. 37. alij que tum Graeci, tum Latini Historici certa

assertione testantur.

eus, jufus a S. Petro RomaetEuangelium ederer ese tibi sy sset, mittitur a Pesro in AEgyptiorum re onerax CNjus au tem nationis, & quo munere functus fuerat D. Marcus, exponit Beda i' prooemio super Marcum, ubi asterit eum fuisse natione. Hebraeum, est genere sacerdotali pro renitum , unumque ex istis si se sacerdotibus,'qui post Ascensionem trediderunt Domino, de quibus Lucas ait Acy. 6. Musta turba secerdotum obediebat strii. Ita Ven. Beda. Idem ali j tenent , qui a Petro eum in Evangelio genitum, scribunt, nec vidisse Christum, ut Hieron. de Scripti Eccles & Theodoret. in prastat. Historia: SS. Patrum alij que plurimi scripsere . inter quos Eusebius lib. 3. Hi flacap. uit.' qui & ObterVat, ordinem rerum gestarum a s Marco non servatum, dum sic ait : Marcus, qui Riι in terpres Petri, quaecumque tenebat memoria, seripsit quidem accurate, sed tamen non eo ordine, quo erunt; a Domino di- cIa fuci die. Neque Oim a Domino aussierat illa quidem, neque erat eum comitatus: sed postea comes Petri fuit rapsi quidem nona Domini Iermones est praecepta, ea narrandi serie, quam Dominus in istis Iradendis tenuisset, dicebat sed eum n pr.edicando rationem siequebatur, quam ad auditorum animos instiluendos opporIunam accommodat ama; censuit. Ha cte nus Eusebius: ex quibuS patet S. Marcum non fu ille e Numero 72., discipuloruara , iri quidam opinati funt.

Romae in super a Marco scriptum Euangelium , antequam Alexandriam proficisceretur, post annum decimum a Pallione Domini docet Euthymius in praefat. super Matth. S talis. Ceterum quae fuerit Causa Euan -gclium hoc edendi, notatur a S. Hieronymo sit pra, & a

29쪽

Pstoo E MIVM. Clemente Alexand. in Epist. Petri, quae reperituri m. s. Bibliothecae, ubi sic ait: Marcus Petri Iectitor , praedIe-- te Petro Euangetium flaiam Roma coram quibusdam Caesarea nis equitibus, o multa Christi testimonia proferente, petitus ab eis, ut possent , qua dicebantur , memoria commendarein

f ιι ex his, qua a Petro dicta sunt, Euangelium, quod

secundum Marcum vocatur.

Denique quod ad id ioma attinet hujus Euangelij,

cum omnium sententia constet illud Romae scriptum esse, Romano potiuS sermone, quam Graeco editum fuisse existimandum est. Ijs enim temporibus, Tiberi j Imperatoris auctoritate , ut habet Suetonius, Graeca lingua apud Optimates jam exoleverat. Et in hanc sententiam Gregorius quoque Na Zian Zenus in Carmine de quatuor Euangelistis, & Graeci ac Syri auctores propendent, ut notat in Chron. Genebrardus. Traditione tamen fertur, Marcum, quod Romae Euangelium scripserat Latine, cum Aquilerae moraretur, in Graeciim convertisse. Ita Petrus de Natal. urbis illius Episcopus in Catal. lib. q. cap. 86. Anno Christi s8. poli Matthaeum & Marcum Euangelium suum scripsit D. Lucas, ut Baronius alijque Computant. Graeco autem sermone Usum fuiste communiter Doctores existi ant. In Graxiae enim regi O-nibus, Achaiae nimirum & Baeotiae, Patuo exhortante eum scripsisse, tradit S. Hieron. in praefat. Comment. super Matth. Scriptionis porro eJus haec fuit occasio. Cum per Graeciam id temporis multi vagarentur pseudoapostoli N pseudoscri preres, ut docet Apostolus ad Titum i. cap. quos ibidem vaniloquos se seductores appellat; horum causa, quod multa de Christo mentirentur,i Lucas exarandi Euangelij ansam arripuit, uti& ipse in praefatione sua ad Theophilum insinuat. Quod ad genus ac patriam hujus Euangelistae atti-

30쪽

1PROOEMIUM.net, nobili stirp* ortum & copiosum fuisse perhibent Ribadineira & alii. Antiochiae verd natum, ac medi candi , pingendique studio vacasse, ex Apostolo adlColossi A. & traditione compertum est. Et istis quidem artibus dedi sse operam non lucri, sed honestae eXerci tationis causa, p andum est. Ab his functi omnus, & corporum cura ad anima- irum bonum atquebs lute mavocatum fuisse Lucam non a Christo Domino, sed Apostolorum discipulum nuta,

certioribus liquet argumentis. Haec euim veterum ScrI-ptorum chra stans assertio est, nempe Irenaei li 3 cap. ΙΣ. Tertuli. lib. q. contra Marcion. Hieronymi in Da. 'cap. 61. Et hoc ipsum ex praefatione ejus praedicta non , Obscure colligitur. Igitur non a Christo, sed a D. Paulo magistro suo, ceterisque Apostolis Euangelicam doctrinam hausit. Quod verd longe maximum est, ab ipsa Dei Matre &: Virgine, ipse quoque Lucas perpetuae virginitatis cultor, casta atquemarcana, Incarnationis Verbi , Ut sitationisi Elisabethae , Nativitatis Christi, Circumcisionis, aliaque Mysteria , Mariae potistimum Cognatae accepisse creditur.t Hinc a nonnullis Deiparae a secretis, ac Uirginis Euangelista appellatur. Ita Uinc. Regius in prooem. Lucae, & alij. Novissimus Euangeli scriptor, S. Ioannes, Zebedaei S. Ioan & Salomes filius, de vilis praedae piscatore unionum, nς . hoc est animarum piscator creatus est. Nempe & ipse pretiosa erat margarita, quam Christus inter ceteros Apostolos e mari Galilaeae, verbi sui potentia attrax rat. Quare eum ob corporis animique candorem atque integritatem, prae omnibus discipulis in primis Cnarum habuit. Hinc Ioannes non tantum indivisus Christi comes lateri ejus adhaesiti sed Zc in sinu ejus inter caenandum recubuit; ibidemque , uti & in Thabor, Olivetii& Calvariae montibus, arcanorum Dei parti-- ceps