C. Cornelii Tacti opera

51쪽

tur cetera, similes , uno disserunt, quod sentina dominatur in tantum non modo libertate, sed etiam a servitute degenerant. me Sueviae finis.

Peucini. Vene- Fenni. oram feritas Faupertas. Hominum monstra,

HAIMA, Oxiones. XLVI. Peucinorum, Venodorumque. Fennorum nationes Germanis an Sarm fis adscribam, dubito quamquam Peucitis. quos quidam Bastamas vocant, sermone , cultu, sede, ac domiciliis , ut German agunt sordes omnium ac torpor Proe rum conubiis mixtis, nonnihil in arma tarum habitiun foedantur. Venedi multum ex moribus traxerunt. Nam quidquid i ter Peucinos Fennosque flvarum ac montium erigitur, latrociniis pererrant. Hi tamen inter Germanos potius referuntur,

quia & domos fingunt, scuta gestant, pedum usu ac pernicitate gaudent quae omnia diversa Sarmatis sunt, in plaustro

equoque viventibus. Fennis 1ra seritas , foeda paupertas et non arma, non equi, non penates et victui herba, vestitui pelles:

cubile humus sola in sagittis spes, quas,

52쪽

inopia serri ossibus asperant. IdemquΘ v natus viros pariter ac seminas alit Passim enim comitantur, partemque praedais petunt Nec aliud infantibus serarum imbriumque suffugium, suam ut in Hiquo ramorum nexu contegantur: huc redeunt juvenes, hoc senum receptaculum Sed beatius arbitrantur, quam ingemere agris, illaborare domibus suas alienasque ortunas spe metuque versare Securi adversus homines, securi adversus deos . rem dissi-eillimam adsecuti sunt ut illis ne voto quidem opus esset cetera jam sabulosa: ' Hellusiosis Oxionas ora hominum vultusque , corpor atque artus ferarum ger re '' quod ego , ut incompertum, in in dium relinquam.

53쪽

c N. IVLII AGRICOLAE.

I In seribenda arorum virorum vita mos . II. Fericula. III. aeito animos addit praesens temporum felicitas. V. Cn. Iulii Agricolae stirps pueritia adoleseentiae studia. V. Prima castrorum rudimenta in Britannia. I. Eius matrimonium quae Bura tribunatus plebis i praetura sacra aedilitas. VII. Othoniano bello matrem partemque patrimonii amittit. In Vespasiani partes transgressus, Vice-fimae legioni in Britannia praeest. VIII. Ibi alienae famae cura suam promovet. IX. Inter patri-eios adsciscitur: quitaniam regit. Inde consul. Tacito filiam suam forem dat Britanniae praeponitur, adjecto pontificatus sacerdotio. X. Brita niae descriptio. XI. Incolarum origo, habitus, sa

cra, 'sermo, mores. XII. Eorum militia, regimen, conventus D eoelum, solum, metalla margarita.

III. Victae gentis ingenium Cassarum in Britanniam expeditiones. XIV. Consulares legati Aulus Plautius, Ostorius eapula, Didius Gallus, Veranius , Suetonius Paullinus. XV. Britanniae rebellio XVI. Boudice , generis regii femina , Britannorum dux Μotum hunc compescit Paullinus 3 euisuccessere rebellius Maximus WVettius Bolanus, sed ignavi. XVII. Rem restituunt magni duces, Petilius Cerialis Iulius Frontinus. XVIII. Agri-eola Britanniae praeficitur Victis Ordovicibus,monam insulam in deditionem recipit. XIX. Praeciarae artes, quibus provinciam regit, bellorum causas amovet. XX. errore , elementia parta pax.

XXI. Liberalibus artibus, voluptatibus molliuntur Britannorum animi. XXII. Novae gentes apertae α

54쪽

eur. XXIV. De occupanda Hibernia consilium. v. Civitates trans Bιdotriam sitae explorantur. Motus Caledoniorum XXvI. i nonam legionem adgrediuntur cedunt territi. XXVII. Redit tamen animus conseirantque civitates. XXVIII. Usipio-xum ohors miro casu Britanniam circumvecta. XXIX. Calgacus bellum parat montemque Gram-νium occupat. XXX. Egregia eius oratio. XXXIII. Romanos quoque adloquitur Agricola. XXXV. Merox cruentumque proelium XXXVIII. Penes Romanos victoria Britanniam circumvehi praecipit Agricola. XXXIX. Domitianus , fronte laetus, pe--δore anxius, nuntium victoriae excipit. XL. Triumphalia tamen mamenta statuamque decerni ju- het condito odio, donec provincia decedat Agricola. Is e Bri nnia redux, modeste agit. XLI. Eius e Principe, ex aula pericula. XLII. Excusat se, ne proconsulatum sortiatur. XLIII. oritur. Domitiani veneno , ut fama fuit, interceptus. XLIV. Mus aeras , forma, hdnores, opes. XLV. Μortis opportunitas, ante Domitiani atrocitates.. aeit in Agricolam pietas. XLVI. Ex virtute solatia, virtutisque documenta.

Agricolae vitam scripsit Tacitus

55쪽

Inscribenda crurorum virorum vita mo3.

LARORVM virorum acta moresque posteris tradere antiquitus usitatum, ne nostri a quidem temporibus , quamquam incuriosa suorum aetas omisit, quotiens magna aliqua ac nobilis virtus vicit ac supergressa est vitium, parvis magnisque civitatibus comm ne ignorantiam recti Invidiam. Sed apud priores, ut agere memoratu digna pronum, magisque in aperto erat, ita celeberrima quisque ingenio, ad prodendam virtutis in moriam , sine gratia aut ambitione, bonae tantum conscientiae pretio, ducebatur. ino pleriquo suam ipsi vitam narrare, fiduciam potius morum , quam arrogantiam, arbitrati

sunt nec id Rutili QScauro citra fidem, aut obtrectationi fuit. inde virtutes iisdem temporibus optime aestimantur, quibus f cillime gignuntur. At mihi nunc, narratur vitam defuncti hominis venia opus fuit: quam nonietissem, ni cursaturus tam saeva& infesta virtutibus tempori

Pericula.

II. Legimus, cum Aruleno Rustico Pa tus Thrasea , Merennio Se eioni Priscus

56쪽

Helvid1us laudati essent, capitale fuisse: --que in ipsos modo auctores, sed in libros quoque eortim saevitum, delegato triumviris ministerio, ut monimenta clarissimorum ingeniorum in comitio ac soro urerentur. Ieil

cet illo igne vocem populi Romani, clibe tatem senatus,' conscientiam generis humani boleri arbitrabantur, expulsis insuper sapientiae professoribus, atque omni bona a te in exsilium ami, ne quid usquam honestum occurreret Dedimus profecto grande patientias documentum & sicut vetus aetas vidit, quid ultimum in libertate esset; itanos quid in servitute, adempto per inquissi, Eone .loquendi audiendique commercio. Nemoriam quoque ipsam cum voce perdidissemus, si tam in nostra potestate esset oblivisci, quam tacere. Tacito animos addit praesens temporum flieitas.

III. Nunc demum redit animus: quamquam, primo statim beatissimi saeculi ortu, Nerva caesar res olim dissociabiles truscuerit, principatum ac libertatem, augeatque quotidie felicitatem imperii Nerva Trajanus, nec em modo ac votum securitas polica, sed ipsius voti fiduciam, ac robur adsumpserit:

57쪽

natura tamen infirmitatis humanae, tardiora sunt remedia, quam mala & ut corpora lente augescunt, cito exstinguimtur, sic ingenia studiaque oppresseris facilius, quam revoc veris. Subit quippe etiam ipsius inertiae duleedo & invisa primo desidia, postremo am tur. Quid si per quindecim annos, grande mortalis aevi spatium, multi sortuitis casibus. promptissimus quisque saevitia Principis in . tereiderunt Pauci, , ut ita dixerim, non modo aliorum , sed etiam nostri superstites sumus exemptis e media vita tot annia, quia bus juvenes ad senectutem, senes prope ad ipsos exactae aetatis terminos per silentium venimus. Non tamen pigebit, vel incondita

a rudi voce, memoriam prioris servitutis, a testimonium praesentium bonorum composuisse. Hic interim liber honori Agricolae, soceri mei, destinatus, professione pietatis

aut laudatus erit, aut excusatus.ctu lii Agricolae sirps , pueritia: δε-lefeentiae studia.

IV. GAEus Iulius Agricola, veteri

illustri Foroiuliensium colonia ortus, utrumque avum procuratorem caesarum habuit tu e equestris nobilitas est. Pater, Iuli siniscinus, senatorii ordinis, studio eloque

58쪽

Eae sapientiaeque notus, iisque virtutibus iram Casi caesaris meritus. Namque Marcum Silanum accusare jussus, e quia abnuerat, interfectus est. Mater Iulia Procilla. fuit, rarae castitatis. In hujus sinu indulgentiaque

educatus, per oninem honestarum artium euitum pueritiam adolescentiamque transegit. Arcebat eum ab illecebris peccantium, praeter ipsius bonam integramque naturam, quod statim parmilus sedem ac magistram studiorum Massiliam habuerit, locum Graeca comit te provinciali parcimonia mistum , ac bene compositum Memoria teneo, solitum ipsum narrare, se in prima juventa studium his Iosophiae acrius, ultra quani concessum Roman ac senatori, hausisse, ni prudentiam tris incensum ac flagrantem animum coercuisset' . Scilicet sublime .erectum ingenium, pulchritudinem ac speciem excessite magna que gloria vehementius, quam caute, γpetebat mox mitigavit ratio, aetas retinuitque, quod est difficillimum, ex sapientia

modum. Prima castrorum rudiminia in Britannia.

V. trima castrorum rudimenta in Br,tannia Suetonio Paullino, diligenti ac moderato duci, adprobavit electus, quem con tubernio

59쪽

AGRICOLA si

tabernio aestimare Nec Agricola lieenter, more juvenatin, qui militiam in lasciviam ver tunt, neque segniter, ad voluptates comaeeatus titulum tribunatus, institiam mtulit sed noscere provinciam, nosci exerciatili , distere a peritis, sequi optimo , nihil appetere jaetatione, nihil ob formidinem recusare, simulque anxius intentus agere. Ron sane alias exercitatior, magisque in am-himo Britannia fuit. Trucidati veterani, in .een e coloniae, intersepti exercitus. Tum de salute, mox de victoria certavere. Quae euncta etsi consiliis ductuque alterius agebantur, ac summa rerum, & reciperatae provinetae gloria in ducem cessit artem & usumti stimulos addidere juveni : intravitque animum militaris gloriae cupido, ingrata temporibus, quibus sinistra erga eminentes intem pretatio, nee minus periculum ex magna

ma, quam ex mala. M us matrimonitim quaestura tribunatus plebis praetura saera erilitas.

VI. Hinc ad eapessendos magistratus in Urbem digressum, Domitiam Decidianam , splendidis natalibus ortam, bi unxit idque matrimonium ad majora nitenti decus ac robur fuit vixeruntque mira concordi , pere Tae T. IV. D

60쪽

mutuam caritatem, invicem se antepone do nisi quod in bona uxore tanto major laus, quanto in mala plus culpae est. Sors quaesturae provinciam Asiam, proconsulem Sa vium Titianum dedit; quorum neutro Co ruptus est quamquam provincia dives, ac parata peccantibus, iroconsul, in omnem aviditatem pronus, quantalibet facilit te redempturus esset mutinam diss1mulationem mali. uctus est ibi filia, in subsidium simul Q latium : nam filium, ante sublatum, brevi amisit. Mox inter quaesturam, ac tribunatum plebis, atque etiam ipsum tribunatus annum quiete, otio transit, gnarus sub Nerone temporum , quibus thertia pro sapientia fuit. Idem praeturae tenor, silentium nec enim jurisdictio obvenerat. Ludos, inania honoris, modo rationis Nque abundantiae duxit, uti longe a luxuria, ita famae propior. um electus a Galba ad dona templorum recognoscenda, diligenti m conquisitione secit, ne cujus alterius Dcrilegium respublica, quam Neronis tinficit.

Othoniano bello matrem partemque patrimonii

amittit. In Vespasiani partes transgressus, Dicesimae legioni in Britannia praeest. VII. Sequens annus gravi vuliuere an,