장음표시 사용
371쪽
A Deoxymel ite autem ut dicamus,id certe acidis Simum esse censetiri , quod ad mellis proportione quarta aceti habet parte: dulci flamii vero, qUOd Octauam aliae aut intermediae mensurae quanto ad
extremorum alterutrum appropinquant,tanto aciditatiSaut dulcedinis participare videtur. Oportet autem ipsum penitus decoqUere,ita.n.qus miscentUr,accurate in Unum ambo deueniunt: di aciditatis Uehementia, quae 1n aceto est,retundi tur:& quod 1n melle inflatiuum est,castigatur spumam .n.illi us, qui recte decoquit, auferre debet. Nec me pratcrea latet in Graec1a, i, in plerisq3locmn
sularum Oxymel etiam ex fauis confici solere,qUO etiam tibi secure uti licet, puero praesertim sitiuolpe Athenis degente. Minime aut ad me in praesentia pertinet declarare,qn dulcius id,aut acidiUS, vel dilutiuς,aut meracius exhibere oportet: nei 3 in aliis particularibus immorari meu est, sed illius qui ex praesens fuerit, ct curandum corpUs quotidie inspexerit,dc de humoris habitu recte coniectari poterit. In crassas. n. ec viscosis humoribus acidiori dc meraciori oxymelite utendum est: in ijs aut
qui huiusmodi no fuerint,dulciori Sc dilato magis. Eode et modo reliqua q dicta sunt oia, pro quotidianis corporu constitutionibus commutare Sc Variare conuenit, quemadmodumWin omnibUS
aliis aegritudinibus facere cotingit. Quapropter sis quis methodi curative ignaro Sc inexperto inniΙ mera et perscripserit documera, haudqua uilla sufficiente essiciet medicu no modo no maximarii B aegritudinu, sed ne minimaru side. Istudm. saepenum ei O palam Ostendi cu inueterata ulcera malaSq3 oculoria disposistiones ad sanitate redegisse ijs de Cane medicamelis, quibus pleriq; ante me visi nihil Ffecerat.Er*fecto ipis opportunitas in usu uniuscuiusq; Ut Hippocrati placuit, polit quantitate ad vires diligenter accomodata, reliquia Utilitatis apportat: na pharmaca potius sint iuuantiu materia si iuvameta, queadmodu et ab excelletibus asseuerat medicis.Et ut meus quide,unde exordiu sumpsit,fine accipiat sermo, haudquaQ fieri posse Ut minimum quippiam quod ad arte pertinet pertractare recte valeat is,qui artis penitus ii gnarus Sc 'pers, sed illi semper assistentis periti opus esse. Verum qiari picriq; scillae succum no recte conficiunt,qn id tibi et cognoscere cordi eli, huic ego sermoni adiungam,quo na modo illu conficere sim solitus. V as quod pia accipio a quo extractum suerit mel, meliteriti id Graeci vocant: in qd scilla conlucio manibus prius illa in exiguas discerpens particulas. Postea bene apto operculo illud obturas, extrinsecusq3 pelle circundas, Sc diligenter colligas, in loco quopia meridie specitate colloco, qui a borealibus omo no perfletur ventis. Id aut facere soleo ea anni parte, in qua canicula exoriri omnes asseuerat G raeci quadraginta aut huiuscemodi
sunt di cs,viginti quide ante,totideq; post exortu: paulatim cla in iis diebus vas illud ad Sole couertere soleo,ut ex olbus limiliter partibus incalescat. Tra facto post modu praestituto teporis spatio, vas C illud aperiens, in illo reperire soleo scili' partes elixis similes,succuq3 ex illis in vasis fundo quenda
defluxu, que colliges, si optimo melle cocinno. Huius singulis diebus, cui dare volucro, cochlearis pleni mensura praebeo, puer1s quide minoris,adultis Uero maioris. Quin et scillae ipsius carnes acciarate colundes,illasq3 cu melle dissoluens, 5 coterens, ex illis cochleare unu ut dictu est, praebere cosueui quod sane quo ad Uires 8c e cacia secundu i praedicto locu obtinet. Caeterv quicunq; scilla
elixantcs,illam postea conterunx illius proculdubio vires reioluunt: quemadmodu, qui istud ipsum ex aceto iaciunt,pharmacum quidem Ualidum admodum conficiunt, Uerum nei uis non innoxiu.
Victore Trita cauelio interprete
Hunc librum Galenus inter Hippocraticos non agnoscit. N priore horum commentarioru libro opus de natura humana exposui: nucquae illi perperam adieeta sunt aggrediemur: quae ec ipsa quod a ordine coposita digestaq; sunt Est etenim liber unus exiguus,i quo de vietu sanoru agit, is a Polybo Hippocratis discipulo videtur fuisse semiptus. Quod autem inter hunc,ec illum de natura humana,est interpositu, ab eo qui primis hosce duos libros de natura humana,H ippocratis, S Polybi de salubri victu in Unu coe igit,cOscriptum Sc collocatu est. Quo enim tepore Attalus Sc Ptolomaeus certatim inter se de comparandis libi libris contendebat: ab his qui ex oblatis celabriorum virorum scriptis pecuniam a Regibus reportaban coepere inscriptiones Oc digestiones
Septima Classis. zzzzzzz ij librorum
374쪽
librorum vitiari. Vnde, qutim Vtriqὶ libri, qui de natura humana qui de salubrius fili, Ecissent pulsilli: arbitratus quispiam Ob paruitatem neutrum ipsorum multi faciundum, ambos in viatim contulit: subinde Uero alius quidam, Vel ille idem etiam qui hos primum in unum redegit, haec ipsa illis interposuit quae nunc exponenda suscepturi sum US. i
I Oportes praetereat Or haec noulye, quod morbos, quicunq. ex repletione ortum habent, euacuatissandi quos vero parit vacuatio, r ictio curate quos gignunt labores,ius quies remedio est: quos nImium indu cit Otrum, labor tollar. SummatIm vero cicndum, quodoportet medicum praesentibuύ morbu,sormis, an iani temporibus, aetatibus contrarium opponere at contendentia laxare, laxata contendere . Sic enim
maxime quod molestum es, remouetur mihi b curatio hoc usum esse videtur. Sigillatim Oibus huius orationis vcrsibus sit nuid Dioscorides ascripsit, quod obeliscum appetilant quo ligno Aristarcinis omncs notabat Ucrius qui apud pocta sibi crant suspeeii Sic Diosco rides agebat, quia suspicabatur parte hanc tu iste Hippocratis qui fuit Theifali filius. a duo hi magno Hippocrati fuere sit 3, Draco, Thesialus, amboq; genuere silios nominatos Hippocrates. Haec sane in p rauenti capite pro possita sunt. Expcdit autem vidi nos de ipsis disquisitionem ins se Fruamus, particulatim dictione Unam qua inq; examinantes. Quicunq; moi bi ex repletione ortu habent, cuacuatio sanat. Id cnon est, Ut dicas repletione ellccontinentem morborum catlfam,vacuationcinic, Sc caetcra quoqῖ, quoru subinde m cnlio habita est a Ut Q a repletione, vel ab aliquo aliorum quippia fiat. a morbi aliqui ex repletionc fiant, 'ci a repletione nihil. n. intercli hoc vel illo modo dici veru est haud in versi deinde et q, repletio sit catisa morbi conlincnS. cati ippe ' Q morbus a sic filio quaedam cst in animantis corpore, quae,ut in libro de morborum disteretiis monstraui iratis. 'Primum actioncm haedit. Rc pictio ucio ipsi, ut ec id in libro de plenitudineoltcndimus, primum minime laedit aestionem, scd intermedia alia a fic 'tione: quam aliter Erasistratus,aliter Asclepiades, . secus etiam medici qui I ncumatici vocati sunt,gigni constituere. NOS etiam alibi pluribus cxplica Uimus in quem modum eXUtraq; plenitudine exoriantur morbi. Mons ἰrauimus ctenim duplice et se plenitudinem,alteram quoad vires,alteram quoad Uasorum concauitatem. 4Ie vires rcspicit, humores ad corruptionem perducit, fluxionemq; ad imbecillioreS in corpore particulas immittit. 3iae vci 6 infulioncm,ec vasorum Ora aperit, eaq; saepe dirUmpit, saepe etiam mortem repentinam inscrt, si corporis obstruat perspirationes. Iam 8ί curatio non modo dicitur morborum eorum qui
facti bunt verum δέ corum qui fiunt. Porrό siquis voluerit in his uti nomine proprio, huiuscemodi GOmnia,causis προηγεομεν , quatit praecedentes dicas,erunt,Vt fecit Atheneus,appellandae: sicuti ea a quibus hae ipsae, pra cedentes inquam, emciuntur, προσπταρκτικας Vel, quasi an te incipientcs, nominabis: ciborum enim multitudo, cruditateS, balneae, cXcrcitationcs non Op POrtunae, oc caetera tandem quae in commentarijs de procatarcticis causi S reccia suimus, praecedethlium Uniuscuiusque morbi causarum estectrices sunt. QUOS vero parit Uacuatio, repletio curati. Qtii haec scriptit, abusus nomine i cpletionis Uidctur: quum nedum medici omnes Uci um Z coerteri Graeci repletionis vocabulum cxccibus immoderatae quantitatis accommodare soliti sint: at vacuatio per contrarium excessum corrigenda non est. S ubinde tamen audi rationem, quae imilio
deratis cXccdibus fauci. Sunt cibi quidam, qui ad alicuiusta in sani habitum moderati sunt: horum collatione excelsu ira di descetum intelliges. c bii vero vacuatus est,si id quod de suae prioris naediocritatis quantitate detractum cibi csarcire velit cibum adaugebit. Qui li tantundem nunc alimenti ingeras, quani Um ante quam UacUaretur solitus erat: nunquam id quod cxinanitum est rei lcbit. Ad artificem sane pertinet moderate incrementum id afferre, ut neque intempe iiive repleat quod dem pium cst,neque consertim atq; repente. Sunt nonnulli ex medicis, qui nolint in causis morbo rum ponendaS cile vacuationes,quas dicunt tum virium imbccillitatem, tum habitus gracilitatem usolummodo parere, ecquὀd nullus unquam morbus ex dcferati oritur.Hi prosedio non animaduertunt, qui morbi eOS arripiant,qui immoderate vacuantur. Nam facillime ex quacunq3 occasione refrigerantur, itemq; paruo negotio Uruntur,faciles etiam Ut in lassitudines incurrant,omnibus43 ex
ternis causis obnoxii sunt οἱ longe praeterea magis ii ex vigilia,tristitia, cruditate, Zc ira, quam qui bono sunt habitu, in morbos decidunt. Qtios labores gignunt, quies remedio est Labores cos appellat, qui in motionibus fiunt praeter modum. At Vcio qui in hunc modum affecti sunt quod quietelini reficiendi nemo mortalium cst qui hoc nesciat, i ut q3 id ctiam non agat,Vt neq; in hac re medici
coni Ilium expcetcnt. immo ec bruta etiam Utiam Offendimus ncdum homines, noxam per ea qus contraria sunt, laedentibus auferunt. Quos nimium induxit otium, labor tollit. Neque primum, Ac Per te Osiuiam morbos cxcitat . sed mcdia plenitudine: ociolis enim minus corporis particulae dige runtur, di praeterea imbecilliores redduntur, ut inde utraq; gignatur plenitudo. ita luc immoderatior motus vires quid cin nequaquam validiores reddit: humores tamen qui rcdundant, euacuat.
Liquci igitur, quod ii in his motus qui modum parumper excedat adhibcatur, sentim alassitudi- Ne copictur homo , Ut tam cia non illico schricitet. Summatim vero sciendum qUori Oportet medicum praesentibus morbis, formis, temporibus anni, aetatibus que contrarium opponere. i Formas
375쪽
A Formas appellare videtur corporum naturas, quarum substantiam ostedimus in temperatura qua tuor elementorum litam cisse. Morbi itaq, curantur ab his quae facultatibus contraria sunt, Vt iam monstratum est,non aut apparentibus imaginationibus.Porro natura corporis quae temperamento idem est,non omnis per contraria corrigitur qUemadmodum neq3 anni tempora,aut ita teS sunt. n. in ipsis temperatae quaedam, sicuti multae etiam intemperatae: unde temperatarum similibus ser Uatur temperies contrariis Ucro intemperieSintemperararum emendatur. Haec quippe in libris de tuenda sanitate definita sunt. A tq; contendentia laxare, laxata verὼ contendere. Ncquaquam,Ut decebat, morborum oppositionem constituit:contendenti. n.laxans, laxato contentum proprie Oppo nitur contendentia vero & laxantia proprie de causis,Sc non de istis dicuntur corporibus contenta autem Sc laxata,ad ipsa laesa iam corpora referuntur. Praeterca etiam contenta 8c laxata corporum nomina sunt, minime Uero morborum contentorum aut laxatorum: quem ad modum duru 3c molle,rarum, et densum de quibus a nobis probe in sexto epidcmiorum libro lladium est eo loco. Cutis Non reperio durae mollitio,contentae remissio . Quo etiam in libro subinde de condens ando, quod rarefactioni iis rha ἡόcontrarium est, sermonem habuimus:id aut cum inspissare idem est,sicut inspissatum S densatum. tur tame in si
Fiunt autem morbi,tum a victu, tum vero assiritu, quo attracto vivimus .
Vidium nonnunquam solum cibum potum 3 appellant: pe etiam hoc nomine omnia vitae instituta comprehenduntur qua significatione hic usurpatum esse est arbitrandum. Neq; enim ex his solum quς comedendo vel bibendo ingerimus,Verum ex balneis quoq; Sc exercitationibus,Otio,vigiliis,moerore,ira, refrigeratione 43 Sc aestu, morbi ortum habent: quandoq3 etiam ex solo spiritu, quo respiramus,laedimur,ut in locis qui Charonii dicuntur.
Viroris vero hoc dignosces modo. rum multi homines uno corripiuntur morbo tempore eodem, in t D μcausa esse arbitrandum, quod communissimumsit, quosi; omnes maxime utimur: id vero es,quo re ira - cmus. Constat enim quod victus cui II nostrum causa minime sit, ubi morbus omnes subinde tentat, tam iuuenes quam sines, tam viros quam foemina , praetereat tam eos qui vinum quam qui aquam bibunt, quis mara, qui aiae vescuntur, tam essS qui in multiis siunt, quam qui in paucis laboribus. Non igitur, quum homanes quocuns vi Iu In eundem morbum incidunt, ratio vi Ius erit causenda . Verum zbi eodem tempore vari ubormntur morbi: clarum es quod suus cuique victus causa sit . Quo d communem causam habeat,sis quid multis morbis commune sic probe prolaetor ab eo di C ictum est,perinde ac caetera huius OrationiS: Vt tamen id non omnino recte dictum sit, quo d ortus comunium morborum in aerem solummodo sit referendus: quando ex fame in reno leguminibus vescentes,crura imbecillia habuere: qui Ver6 cruo,illis genua dolebant. Iam etiam nouimus quo dco melle semiputridum triticum famis necessitate compulsi quidam, communi morbo ex communi causa arrepti sunt.Sed Sc exercituS quandoque,dum prauis Uterentur aquis,simili in omnibus militibus noxa vexatuS est. Caetera huius capitis clara sunt. Sic autem curatio in ituenda est, ut contra occa onem morbi quem admodum alibi a nobὰ dicrum' e; se vicZus etsam rataonem veniaN Nam satis patet, quod ea quibus hom o in victu utebatur, vel om nia, υelpleraque, vel ex istissaltem unum, isti inopportuna seunt. fae quum anImaduerteris, commutabis atque hominis tum aetate,tum forma anni tempore, se ipso morbi modo recte examinatis ad curationem acceris, nunc detrahendo,nunc addendo. Iam enam docuimin semper tam in exhibendis medica mentis, quam in viasu insituendo,proficiendum esse ad aetates gutu 'anni tempora, adformaπ csei os morbos. uum vero idem morbin populariter inuaserat, tunc obsecurum non est, victum haud esse in causa,sed id quod irando trahimus: qui e quod morbosa quaedam habeat excrementa. Itaque eo tempore homines sic monebis, vicZum, quodminime causeasit, ne mutent sed Idcurent, ut corpus quam minIme isseri possi tumidum aut imbecillast: paulatim etiam de cibis est potionIbin, quIbus uticon secuere, de . . . . mant. msubita victus immutatIo citrapericulum non est, ne quid in corpore innovetur ab ea permuta V cmg y lione. Porro hac vacrus ratione erit utendum, quaudo nIhIl videatur fominem eo ossenda, Verum cura erit adhibenda ut quam parcissimessiritus in corpuου in uat, si maxime miliaris. Locum praeterea, in vim alienam ab eo in quo morbus ide excitatin es, mutabis, eo corpora extenuabis.Sic eni et ut homines neque multo nequestequenti iratu egeant . in εκ umor
Mancam communium morborum,quorum causa sit aer circunfluus,curationem protulit. Nonnunquam enim halitus stagnorum, paludum, Sc coenosorum locorum, vel huiuscemodi alicuius terrae istiusmodi gignendis morbis occasionem praestat: interdum vero sola anni temporum in temperies.Recte igitur, quum halitus sola potius substantiae proprietate,quam simplici aliqua qualitate corporibus noxii sunt,curandi rationem explicuit, rem hanc in duos referens scopos, locorumutationem,ac Usum modice re Picationis. At vero in his qui ex qualitate laeduntur,non morbo Tum modo iam dum factorum,curatio: Verum dc custodia ne illi suboriantur per contrarias perficitur qualitates quia si corpus ab immoderato ostendatur calore, per refrigerantia: si ex frigore, percaleiacientia Oc pari etiam modo in aliis tam simplicibus, quam com positis qualitatibus. Iam acta
Septima Classiis. ΣΣΣΣΣΣΣ in tem
376쪽
tem a nobis de his indicationiblis quae ab aetati biIs, anni temporibus, corporum 43 temperamentis Esumendae sunt actum est. illud Uero τη- τροτρεχ εσθα graece dici Um arbitror pro προσφερὶ θ .i Occuri cre morbiS per contraria. Nam nunc ct in Aila dic Unt aliquem Micili προσφερεσθαια τιςίους, si cit bene cu co agere, 'ci amice,Vci perside, vel crudeliter.
Iorbi quicunque ex utient imo corporis membro ortum habent, vehementi imisunt. Nam si ibi
permansierint, ubi coeperint, necesse est mi laborante membro vati VJ imo, totum male af cIatur corpus . Sin autem ad imbecistiores partes a robuBIorrhus qu/cquam delabatur, non erit cilis dissolutio. .Quae nero ab in rmioribus a sortiora deueniunt, sutrefacilior ῆnte in xm enim facIle a robore repostitur. Sive membrum,sive corpus, valentissimum quis dicat, id proprie dicet quod ad actiones vali diores obcundas lit optime constriictum quo pacto Herculem robustissimum suille dicimus. Altero citam modo Ualidum cise Iic ic corpus dicimus, 'ci hoc membi Um, pro hac certa actione, quemadmodum aliud pro alia, di in omnibus alicui quidem singularum actionum robur adsit,ila tamen, ut aliud in corum alio robur habeat. Vna itaq; actio carum motionum qUze in animante Voluntaris sunt, ut si aut curras, aut cum aliis animantibus congrediatur, aut corpus aliquod animatum vel in- Fanime diuellat aut quicquam auellat. Est θc ma alia facultas quae ad actiones vitales pertinet,Unde arteri .e dc cor habent quod pulsent. in his praeterea quae genere inter se dii erunt, sunt alsae quaedam 'Alicubi leg - dissimilees, quae non modo in animalibua, sed citam in plantis, reperiti tur qua propter naturaleS ea Shoi 'hi dotis' laori illa ana US,actra stri X, contentriX,alteratrix, ct cXpultriX. Poteli itaq3 alias quidem in alio atq; alio miles. corpore Venter, Verbi gratia, facultat cm quantum ad vitam quampiam actionem spcctat robustissimum habere,Ut ad contentricem aut ali cratricem non nunquam etiam vel iecur, vel licia, vel aliora aliquod . Contra etiam in animante code inualida erit Uentris attractrix, vel expultrix facultas, quas
tamen iecur robustissimas obtinebit S cd is author qui haec literis mandauit, ista piae tergressus est . Mihi vero robultum .idctur intclligcre id, quod prarier hoc quod a causis quae morbos pariunt haud lacile a citur, habct etiam ulli in ipso aliqua humorum excrescat redis dantia, in aliud quod-Piam membrum ope expultricis facultatis piopcllat scii cst sane manifestum quod oportet ut alcntius sit id quod propcllit, eo quod recipit. Erit quippe in omni corpore, hoc quid cin membriam infirmi Timum, alia vero validissima in Quo Omnes tam medici quam vulgares consentiunt. Et in o inde podagricis pedes aiuntes scin ualidi si imos: uniuersum autem articulorum genus iis qui arilatati-di obnoxi l sunt infirmum etiam caput esse, quibus id dolet: 5 licia, lienis vitio laborastis,oculos qtio Gque illis, qui in lippitudinem procliues sunt eodem 3 in caeteris partibus modo. Praenerca Vero, Ut duplices sunt causis morborum effectrices, aliae externae, aliae vero quae a nobis i piis prodeunt: sic
ad externas interdum offensiones non nullae in nobis partes imbecilliores sunt: ad internas aliae: quando re causarum ipsarum non eadem genere vis est. ln nobis etenim morbi vel ex humorum imultitudine, Vel ex eorundem suboriuntur prauitate. Externae item causae corporibus animan tium nocuae sunt, tum quod intemperiem quampiam gignant, tum quod contundant, Vel incidant. Luxatio enim Sc ab utrisque Uidetur habere occalioncm: solus enim absque alterius congrcs su quispiam ambulans interdum genu, aut mcntum oscitans, lux auit: sic θc alium aliquem articu luna ali Ud quicquam agcns, aut se contorquens: scd Sc luae ulla externa causa aliquibus infractum est nacmbrum aliqGod, dum subito contorquetur, aut vi maiore salit. Vnde totidem sunt m cmbrorum facile aut aegre patientium , totidom ctiam sarmitatis Uci infirmitatis ς mera , quoi sunt causa rum . M orbi siquidem qui ex humoribus habent originem, spli ctiam a robore Ucl imbec illii alc cxpultricis facilitatis ortum habent. Nam quum omnes animali S particulae naturali quadaria conne xione inter se deuinciae lint, a robustioribus repulli noXij humores ad alias confluunt: inde rur
sus ad alias, donec in imbecilliorem partem quampiam delati, ibi sigantur, quod nullam se praete- Hrea inualidiore in habeat, quo morbosum humorem propcllat. Haec si, pcrinde ac intestina,Venter, Veiica, Vter Usq3, effluxu S habeat Iliade excrcta noxia causa vacuatur: quae tamen si colistentia tenuior si saepe canalibus quae in ca parte sunt, diruptis,aut vasorum osti is reseratis, copiosior subsequitur euac Uatio. in qu cm modum fiunt sanguinis quae absq; vulnere sunt, profluuia. Si vero ea neq3 di rumpantur neqS aperiantur, sed crassus sit humor aut tenaX, qui in aliquam incumbat particulam, tumorem aliqUem in ea parte praeternaturam excitat. Sic ergo haec est membrorum nostri corporis imbecillitas,8c eorundem robur, in aflectibus illis qui cx nobis ipsis prodeunt. Qui Vero eX eX terna causa, ij dum calefiunt vel rcfrigerantur,exiccantur aut hume fiantur, plurimum affici Uiden'tUr. Alioqui enim quae aut contundunt, aut incidunt, vel aliud quodpiam huiuscemodi agunt, raro admodum corporibus animalium morbosa fierunt. Quo fit ut aliud membrum ad aliud in huiuscemodi morbis collatum sit vel imbecille, vel robuiium. M cmbra si quidem natura frigidiora,faciliora etiam sunt Via rcfrigerantibus causis afficiantur calidiora vero,a calcfacientibus: nec secus etiam ea se habent, quae prae ii citate aut humiditate sunt intem perata. Sunt pora bin his non nulla, quae fc li non aegre a calfacientibus refrigerantibus, e, exiccantibusq; aut humecta mibus causis alliciantur, quia iamcn Vim expultricem obtinenivalentiorem, in aliam partem suum impellunt malum,
377쪽
A C uum igitur non unus neq; simplex modus sit, quo membrum robustum aut debile aut sit aut intestigatur. sed multi poti Us acgenere Varη : nemo est qui possit pronuntiare, praesens pars Vcra iit necne. Verum cnimuero Ut de hac Had calijSOmnibus quae modis pluribus dic es accipi pol sunt, id sane dixerim, quod quum ita indi itincte proferantur,confusam ac minime articulatam liabcnt interpretallonem,Ur inde nequeant auditor aliqUcm frustum referre. Pra terca nec leuem obieetionem id patitur, quod praesens inlinuat oratio,vbi ait: Quae verὀab infirmioribus ad fortiora deuenilim, tolutu faciliora sunt. influxUS enim a robore iacile α τοκλει ετ . Et proinde expositor CS Varii in cxponendo illud fuere. Nam quidam αἰποκλει ictim scrip lcre, alη αποκλειετα .Fuere dc qui α οπαγιωσεται, tertia scilicet syllaba verbi illius per ω scripta Sicut alij, in quibus citDioscorides, per, o σ,ά τοττοιγήσεταs dicunt ita,Ut pro repelli sit politum hoc .crbum. At vero ii ab infirmioribus particulis ad validiores propulsus noxius humor,ab illis rursum repellatur, nihil inde agrotus proficiet. Quare mclius sane erit Ut hoc modo scribatur locus iste. A robore. n. quae in suunt ex pendentur, hoc est concOdia ac digesta consumentur. Qtiidam autem validi sisimas parteSeas appcllari hic quae principes sunt,autumant, ec falsam reddunt hanc sententiam. Satius. n. eli Ut humores praui, relictis principalioribus partibus,in ignobiliores ferantur,quam quod ab ignobilio Bribus in principes impellantur. Aspeximus ercnim saepe in his qui articulari morbo,aut podagrae ob nox a eran in repulsis ab artubus humoribus ed delatis, illi in principem aliqua parte contende- tes, homini interitum attulere cui ea sbia relinquebatur spes salutis, si iterii possent ad artus reuclli . 6 Venae, quae cra dissimae , uni in hunc modum digesae: Zatuor siunt in corpore earum parra,quorum uΠιε ab occisIte per ceruicem exteriorem utring delatae ad mam, or Inde ad coxas se ad crura, tandem
per tiosas exter Itas ad mayeolos a pedes perueniunt. χ/are In dorsis aut coxen cum dolorabus san guis mittendus essecta, exterioribuου In poplite aut masteolo venas. Aherae autem quae a capite ortu habet menae prope aures, se Iugulares appellantur, per ceruicem Interiorem 'a caua iuxtassinam utring or tu Alibi tamen hos in testes delatae se femora per poplites exstarte externa, alq. per tibias In exteriores madeolos GTpe
tiae venae per ceruicem ex temporibusseu capulas in pulmonem subinde tendunt, se una a dextras ins ini- tre. Bra, altera asiniseris in dextra procedit. Ex dextra quidem a pulmon ub mammam transens e a be nem se renem confert. vero a pulmone ex dextris infinistra delabitu ιbter mammam adiecur
se renem pertingit c tamen ut ambae insedem desiendant. χιartum deinde par asincipite oculis s=b C ceruice se clauiculas deferuntur,mox vero ab his a exus brachiorum cubitum brachialia odigitos: item a diagatis per pectinem σ cubitum e uperiore parte manuum ad in exus se per brachiorum inferiorestartes ad alas,stasuperioribus cosis altera ad lienem, altera adiecur descendit epostea vero
utraeg uper ventrem Incedentes, ad pudenda tandem concedunt vir es. Sic ergose habent benae crassiores. A vena tamen caua multa alia variae per corpus dispertiuntur, quae alimenta corpori minactrant.
Ea quae in artibus in controuersia venitit,partim sensu, partim demostratione dii udicatur. Quae ad iudicium sensus pertinent,vigentea quo iudicetur sensum exposcunt sicci quae ad demonstratio
nes,ratione exercitatione elaborata. Iam igitur ii de ciborum concoctione, tum ea quae in ventricUlo sit,ium Uero quae hanc excipit, humorum generatione,distributione nutricationeq3, θί id genus reliquis,sermo habeatur ratione qua Ucterum opiniones iudicentur, egemus. At Ucro an qu Gruminant animalia, quatuor UenireS habeant: quae aut Vrrinq; sunt dentata Unum,a sensu hoc,non ex de
monstratione petendum. Vnde diuersus modus est, quo conuinccndi falsitatis sint qui aberrant, in his quoru sensus, Sc in illis quoru ratio iudex est.Eoru.n.qus ad seia sum attinent, quia inter se aliqui disputant ad id quod in corporu disse 'tionibus conspicitur,li se contulerint, facile crit iudiciv. Sed qdemonstratione requirui, possunt sine ulla et dissectione sola ascripta demostratione iudicari. Igi D tur quii scriptis cogimur cu his cotendere, qui de aliquo dissectorio theoremate,quod sensum in primis iudicem habet,im pudentissime pariter ac imperitissime pronuntiariit, fieri nequit Ut ignari eoru quae in disiectionibus Videri solita sunt, possint mendaces a vericidis discernere. V t enim siquis Cretam esse insulam negauerit: statim ab Omnibus qui id audierint,despicietur, quippe qUi probe nouerint eam esse insulam Sic siquis canibus quatuor esse vetrcs assii mauerit,unicum Uero ruminantibus,hunc illi qui in ruminantibus quatuor,& vnu in canibus inspexere,facile deridebui id ipsum quoq; de venarum sectione dicas: nam a sensu, non a demonstratione huiuscc rci petedum est
iudiciv.Porrὀ quoad usq; illi a in hac re discordes sunt, in suis chartis acad illis visum iit descripserint: veritas eos qui sectionis imperiti sunt latebit. Sic itaq3, quum in hoc praesenti sernaoncin cotrouersiam venerimus cum his qui ausi sunt amrmare quatuor venaris paria a capite in corpus descendere: diluetionis rudibus nullam pol sumus validam scriptis asterre demonstrationem, nempe wnon demonstratione, sed sensu iudice egeat. Nili quis sorte Uelit ea proponens, quae de iudicanda hilioria , tum a multis tam philosophis quam medicis, tum vel maxime ab empiricis tradita sunt,horum institutis usus iudicium afterre. Et equidem antiquiorum iudicia,aique citam consensum authorum minime iugerim,dum illi qui scripsere fuerint in re de qua scripsere consummati, quemadmo dum in dillectoria disciplina Eudemus,&Hcrophilus : Crateuas, dc Dioscorides in metallicis Septima Classis. zzzzzzz iiij medica
378쪽
medicamcntis. Qtiod si quis huitiscemodi subieriugiat iudicium,non modo non poterit quatuor E
dc ea maxima quae caua appellatur,a gibbo iecinoris per tola animalis longitudine protra fia. Nam quum septu transuersum animantis parte superiore ab inserna separet, Uena caua pertransiens tras, uersum id septu sursum versus ad cor tendit, deorsum vero a gibbo iecinoris per spinam concedit. At ab ea quae sursum contendit parte plane pei spiciutur tanqua a caudice omneS exoriri, quae septo transuerso superiores sunt Uenae sicut ab ea quae ad spinam deflectit,inferiores. Horum Hippocra-MEpid. sest . tes in secundo epidemiorum libro limeminis, hi vena caua iecoraria vocat. Huic caeteri omncs quicunque in dili cotionibus versati sunt,consentiunt nec quisquam alius Unqua medicus repertus est, siue disse 'tioncs diligentius siue negligentius pira fiata crit, qui asseuerauerit O 'O esse venas, si a capite in corporis infernaS discurrant partes,no Diocles, non PraXagoraς,no Erasistratus,no Philonicuς non Philotimus,non Mnesitheus,nOVi euches,no Clai ylippus, neq3 Antigenes, vel Medius, vel Euryphon nec alius tandem quispiae numero priscorti medicorum. Et quid de recentioribus
dicam , a quibus anatomica disciplina plurimum adaucta est in quibus Herophilus S Eudemus 1 uere quos nullus ad tempora usq; Marini oc N una citani subsequutus est, qui illorum methodo aliquod inuentum addid crit,Vt neq; Heraclianus, cu quo AleXandriae magna alietione versatus sum. FHoris virorum alii etia plures cxlitere discipuli sed omni u praeuiantissimi fuere, Numesiani quide, praeccptor noster Pelops Marini Uero, Quintus. Quintus Uero ut de nulla prae terea re alia quicquam scripsit,sic neq; de disse 'ionibus. S cd aliorum no paucOS habemus anatomicos libros. Immo es commentaria rei crititur anatomica a discipulis Quinti edita, qualia sunt Satyri praeceptoris nostri Lyci. igitur quum ab his omnibus, ab aliis praeterea multis,de corporibus secandis scriptulit: nullus tamen nouisse potuit quatuor venarum paria a capite delabi. N eq; hoc secus esse videtur,u sit quis vellet co tendere Athenis odio esse arces,Vbi Unica tantum est.Romae ctia si aliquis diceret colics octo elle qui inhabite tu alius Vero sex tantum,Uno uterqtie mentiretur. Si tamen quispiam unum pro septem habitari colle,contra Vero Athenis pro una octo dicat esse arces,hic longe maiorimcndacio eri t ObnOXiu S, quam alter, qui Uno tantum a vero aberrat. Sic ergo quum Una si t vena, quae a iecinoris gibbo in supernas corporis partes fertur quae etiam siquis a stiperioribus sectione cxordia tur,descendere potius quam ascendere dici poterit, ut tamen nihilo secius una videatur: ille profectd ab omnibus deridendus veniet, qui octo dixerit a capite venas deferri. Qitia siue ex stiper na parte deorsum,siue cx ima sursum,ferri dixeris Venam iecoraria, qua cauam appellat: illa Una penitus semper erit per gibbum iecinoris porrecta. Et proinde si ullus cuiuspiam reperiatui liber, qui anatomen huius ccmodi litteris mandauerit: nullus sane unquam eam poterit illius habere rationem, ut pati possit particulatim omnia capita legere immo hoc Vno audito, quatuor esse venarii in
corpore paria statim quasi a stolido quodam instituto aufugiet.Verum posteaquam haec a non nullis interiecta sunt Hippocratis operibus,coacti fuimus nos hoc leporis,quod iu in his refellendis,tsi vero illis quae vel perpera scripta sunt legedis cosumimus,dispendiu subire. Est ait ipse par unum
venares, quod ab occipite exoriens, per cerUice descendens, Zc ab exterioribus spinae partibus ad coNas delatum, mox inde per tibia ad mali colos tande eXteriores peruenit Alteru vero par i partibus iuxta aures origine habere ait,quod per collu delat um,constitutiSq3 venis iugularibus Vocatis,mox ut primum ex cxternis circa sipua a partibuS, ita hoc ab internis,ad testes femora pertingit: deinde vero per poplites ad internos cocedit mali colos. Quis via qua si vel die unam secari corpora viderit aliquando, lata caudire queat Multa quidem sectionibus exiliunt theoremata obscura, nec facilem dc monstratione rei habentia, quae merito quempiam ex his qui in ea re non admodum consummati
sunt, latere poliunt: Sc propterea dc his aliqua suborta est dii ianito at maxinas illius Uenat negotium ita omnibus apertum est, ut illos qui ex anatome quicquam addiscere potuerint, fallere nequeat. Immo adeo penes omnes in confesso est,ut etiam poetae id cognoscaul. Vnde Homerus ait. HEt venam praecidit inde, nete dorso incumbens in collum fertur Utrinque. Sic igitur Unam, Ut Una etiam eli, nouit, non quatuor: duas extra spinam, duas item alias quae eodem sicut illae modo utrinque secundum spinam porrectae sint: ut tamen nullum sit animal,
quod, in quem modum qui hanc descripsit anatomen sngit, quatuor habeat. A vena hac ma i , Epid se a 4. xima, per Universos spinalis medullae fines, ut in secundo Epidemiorum libro ij scripsit Hippo
crates, germina oriuntur: supcrior eiuS terminus ad clauiculas est, inferior autem ad os sacrum. Horum alter in venas iugulares scinditur: alter in illas, quae in crura deferuntur. Iam ergo quomodo is, qui hoc secundum par commentus cst, putauit iugulares Ucnas duas permanentes iuX ta spinam ex internis partibus ad crura deuehi quo etiam interius ad malleolos peruenire et quum Una in Utranque Θc sola vena feratur, dic non una intra, altera vero extra malleolos, sed unius B eiusdem sunt rami. His autem praeverea ineptius est tertium id venarum par, quas itemporibus deductas per ccruicem, sub scapulistrant ire ad pulmonem dixit: inde vero muta
io incessu, I rceio in obliquum, dextram ad sinistrum latus peruenire, sic que ad lienem, S ii nistrum renem concedere: sinistram vero ad dextrum renem: oc ambas tandem in sede sniri,
379쪽
A Sed dicat quispiam authori huiusce inuenti,ὀ bone vir, sedes trabet sua Venarii germina a caua lux talumbos exorientia, qua sane parte duae illa: q in Utranq; parte deduc tae a caua ortae, quali rami maiores in crura deueniunt.E i quis praeterea est nedu medicus sed nec coquus, qui nesciat sanguine a corde,cuius ille qui hoc tertiu confinxit par,Vsqua in suo sermone ne meminit quide, pulmoni per venam υnam subministram immo is istius sermo id ii ullam habeat venam ignorat se videtur, quod tamen a no nullis seetoriae diiciplinae peritis tanquam tons origo venarum omnium per Universum corpus distributarum, habitum cit. Quartum enim venarii par a sincipitc oculis 3 suum initiuhabere ait,unde subccruicem dcclauiculaS delatum, brachium ingredi, ad Utranq; manum Unam: subinde vero ex supcrioribus partibus in digitos serri, de mox referri rursum p cr uniuersam manu ad alam indeq; per costas progredi, alteram quidem in iecur, alicram in lienem,Ut tandem a ventre decurrentes ambae ad genitalia desinant: sicq3 nec istae Ullam cordi partem attribuunt. Qtii ergo poetuitis horum, veluti nouus quidam Prometheus,confietor,tantum viscus,cor inqua, Omnino obli uioni mandasse At nec cerebri usquam meminit: vel forsitan quod malleolis esset in minori hono re habendum. S ed quod de renibus tradit Omnem Uidetur caecitatem superare quippe qui a vena caua maximas venas habeant, quas iste praetergrediens,sibi quasdam alias eo a pulmone d cfcrri co
B fingit. Iam igitur satis ex omnibus istis consitat, , Vir iste nequaquam,ut alii quida sectionibus operam dantes saepe faciunt, quaedam quati caecutiens prsterierit, sed potius nihil prorsus viderit. Nam
siquis vel maNima non videat, hunc nihil omnino videre, quam caecutire verius dicas. A tq; is qui de venarum a capite in Universum corpus partitione habitus est sermo, ebriorum somniis limilis sit, eorum qui sectionibus vel parum interfuerint,nemo ignorat. Porrd paruas aliquas venas Uii OS anatomicos fefellisse, magnum non est nunquam tamen quispiam aliam alio modo descripsit, neq; eas quae a caecis etiam, modo digitos admouissent,comprehendi poterant, praetermisit. itaq3Vna est Uena, per quam sanguis ex iccinore in x niuersum corpuSinfluit, a qua multe aliae minores quasi ramia trunco prodeuntes,illum OmnibuS corporis dispertiuntur particulis. Quod si sanguinem in caua vena fluuio compares, rivulis vero illu qui inde in corporis particulas defluit: minime a vera aberorabis similitudine. Sed siue fluuio,siue trunco similem esse venam magnam quis dicat omnes pcni tus medici consentiunt Unicam eam esse, praeier quam ille qui audacissime quatuor haec paria huic libro inter seruit. Et praeter alia multa,tum cor,tum venam ipsam caua silentio praeterii t: quii tamen iugulariu meminerit, in quas illa in supremo thorace scinditur. Quicquid enim prsterea intcr locu hunc Sc vltimam spinae partem clauditur,vena caua occupat, i qua venae utrinque gcrminant. ENC utroq; verὀipsius termino,& ex Vtrisq; partibus bipartita est. Nam L superiore eius parte duae prodeunt venae maximae,qus per collum inuectae iugulares appellantur ab inferioribus vero in utruq3 crus una,vi iam diximus, ea quidem maxima descendit. Eorum sane quae per collu serutur,& ita gulares vocantur, in suo illo secundo pari meminit nouus hic noster Prometheus: ubi temeritatem ac ignorantia maximam Ostendit, nulla Unqua cauae Uenae, a qua istae ortu habcnt, facta mentione . Debuisset quippe, ii una vel tantillusecandis corporibus interfuisset,dixisse venas has iugulares in unum coire & emcere iecorariam vel cauam venam,Uel quomodocunq; quis illam in praesciatia Velit appellare. Quo d si de istis tana semper sic duabus permanentibus ab eo sit sermo habitus,qui dicat illas per internas prope spinain partes ad interiores malleolos deuehi: quid deinde de aliis venis post quatuor illa paria descriptis erit dicendum quas ipse putauit alimetum a caua vcna in corpus uniuersum afferre: ac si quatuor illa comemorata paria alterius cuiuspia negotii gratia lucrint a natura fabrefaeta, neq; unum idemq3 Sc commune sit Vcnarum omni u munus nempe sanguine ex hepate in caeteras animantis partes aduehere. At Uero' quae a ventriculo Si intestinis succum ciborum in iecur asportant,earum nulla ultra iecur progreditur immo nec in multis secudum iecur locis a Pparent,quam UiS numerosae admodu ex ea parte sint,qua ventrem & caetera attingunt intestina: sed D in unu locum quem portas iecoris Vocant, omnes conueniunt que locu qui primus portas nominauit,iecur urbi aut aedibus am piis comparauit: intestina ventremq; agris, ex quibus instar Viaru per venas multas cibi in Urbis aedium,e portas vehuntur. Delirat itaq; in hoc animante, quem sibi no uus iste Prometheus, suo sermone fingit. Nam nemo unqua animal aliquod estectu ipso sic forma hit, ut in eo venae a ventriculo intellinis alimenta in totis corpus deserant oes si quide in unu conincurrunt locum, portas scilicet iecinoris unde quae per id viscus dispertitae sunt venae assumptum alimentum in cauam vena ierunt: a qua in totum corpus sanguis ut paulo ante diximus) distribuitur.
γ Ferum praeterea a crasitoribud venis in cauam cse in reliquum etiam corpus, atque ab exterioribus inistro, mutuo, Impartiuntur: internae extra, ct externae intro.
Poterant huic nouo Prometheo quatuor ea venarum paria suffecisse nec tame satis isti fuere,immo prae inexplebili quadam impudentia, has illis insuper addidit,q corpori a caua vena alimentum ministrent.E t nuc coronide sermoni impositurus,de venaru cotone hoc tande minime veru*tulit. Ex his etenim venis Q a caua Oriuntur, quas ille cra fas vocat,nulla in alia partita paria intestinis aut
ventriculo inseritur. Porror Ut ne Verbu quide is, qui hac Venaru anatomen comentus est,ueru attalitisic Hippocrates epidemioru libro secudo, lin nullo prorsus aberrauit. Quare insanivi profecto Septima Classis. zzzzzzz v qui
380쪽
qtiinc per somnia quide coi pora seetiolaesattigere, librOS Hippocratis eX ponere aggredintur, E. cc illi quam maxime qui quis Velint Hippocratici appellari, in eunde in authorem S has uniticios de oenarti se ione nugas, cXacta citi idcira disquilitioncm in secundo cpidemioru traditam rcfe. xenda arbitrantur. St. n. in alterutro corti aliquod praetcrca accetisset inuentu si crisane potui et Vii de vir t peperatior faetus, illis Q ab eo prius.pbe diei afuerant,alia claddidit et. At quum videamus Hippocrate no modo omnia ad amus Isim in comentarios retuli lse quaecuc iis plane conspicua sunt, veru dc ea q ad videnda sunt dii Iciliora,is Vero qui hanc anatomen copos Uit,ca et non Viderit qtiae quisq; vel palpando inueniat: Q uo potest quit pia a Trmarc eunde Viraq; haec scripsi sic 'quo et probabile cit, ut absoluto viai uerso qui de hominis clementis inititutus erat sermo, de Ucnis subnexucrit. Aut enim tota anatomes ratio expleda crat,aut neq; de veniS erat tractandu . Hoc. n.magis ad co. mcnlationes,quas nobis ipsis memoriae gratia describimus, attiner Ut ciuscemodi Uaria theorematasnaaul cxplicentur. Iulio autem legitimo volumini nequaquam con Uenit, Ut priore doctrina coia summata, subinde illi al: erius pars aliqua an iacciatur,atq; a serum illa rclicia, paulo poli alia,ec post
modum ctiam alia quod in his cucn ille videmus, quae libro de natura humana subiecta fuere. S Sanguis ergo isses insitutis mittendus erit. Fiatiae ipse vidclicet prae Monstrauerat, quando ad finem primi paris subiunxit haec verba. Vena itaq d coxarum di do isi dolores in poplitibus secabis Sc caeterioribus malleolis. Secundo item pa-11 haec adscripsit. Vnde ad lumborum dolores A te ititiiD,Venas in tib is incidere oportet malleo lis interioribus: ut tamen in tertio dc quarto pari nihil de vena secanda meminerit: quapropter hac citam parte mancam tradidit hanc inititutioncm, qui ira ultas praeterierit corporis parteS, quarum v cnae tundendae ei sent,explicandae crant. V tergo ab Universa anatomes ratione particulam quan dam auulia in litteris commilit sic ec quod de sanguine mittentio reserendum erat.
9 Procurans aut e ut sicZioes maxIme Icul ab ins locsuefaciantis, ubi dolores excitari, s uinei colligi
noucrimi SI AE. Husia magna Imutatio rc pete at, co uetudos itercipietur ne aptim i eude locu co uat . Quod sectiones vcnarum hic intcllcxcrit, quas phlebotomias composito appellamus nomine reete ab expolrioribus acceptu est, qui in hoc Oes colentiunt. Quod Vero minime definierit iaci dolentibus ia partibus ccseat procul cstere uellendos humores,vel potius sanitatis tempore ea ratione forte veniet reprehendendus. Et mihi quidem videtur quod id in his, qui prospera viantur valetudisiae, dic tum sit quippe quod voluerit aui horassuefacere humores redundantes in alias ferri partes.)G1 O mi in ebre multu pur is expuunt. quibin etia abris dolor furimum purse in urina sius sidet, quibus cruent uni deiectiones, ut In senseri f., ct diuturnae, quae iuuenes annos quing 'triginta natos dissseniores arripiuL. in his omnibusontanei oriuntur morbi. Hos . n.in labor ibin versari oportet,'corporeos labores Histere,'in adole centra in operibin e sed deinde vero reiectis laborib/u, carne reficiant
molia a priori plurimsi disserente, corpusq quo prim habebat,plurimu ab eo dimideat quo resectu et, ut nihil inter haec coueniat. βugdo ita/s morbus aliquis eos g itas habuerint, arripiat,tuc quIde eua ut demu attam post morbu liquescit corpi , 9 2 ven. qua maxime patet es ut saniosa. ιδυυ inferiore aluὴ feratur. tales erui deiectiones,quale erat id qsin corpore inerat quu. n. iasit decliuis, distim in in Iesino no Imanet. Θιibus vero in profus delabitur Pisuppurat ut: acclivis .n. expurgatio es, ct i pectore letori ve comoras putrescit, se inpin trasit. γγibus in bestica e citur, ex loci sius calore albescit o excernitur quod tenuissimu est,superius delatu consectis: cram imu terosὴ det, septu appestatur. Omnia quae hac ti aduntur serie, clara sunt, potiusq; lectore qui animu aduertat, u exposit c desis derant qui declaret:q in an vera sint, partim experientia, partim rone examinanda sunt. Experien
tia quide obscruandu cit, nil aliqui a febre immunes visi viro sint aut sputo pus reiecisse,aut urinis Haliquid excreuisse pierea si priore vita duxerint laboriosam moxq; quieuerint multo tepore,atq3 si ij a morbo dcteti incolumes euasere, ec subinde si purulente excretiones sula Uenerint. Haec eX perietia sunt iudicanda: I atione Verd,si qua is retulit,causa vera sit, vel secus. la vero in ista ab ipse autho re producta nulla siccu habeant nece Ritate, facile oibus conspicuuerit,qui demonstrativis methodis opera nauar sit. An aut probabile salte habeat, secu quis'; perpendat videtur. n. phabile in his esse,q ad aliud referunt.E t equide quantu ad ea spectat, i in experimetis apparet: tiri hoc habco qltibi astera, me crueias vidisse saepenum crodciectiones p alvu ab his a cosuetas Ualidas J3 exercitatiQnes dimiserint,excretas puruletas Verdiaequa l. Vidi pterea ex abusida pio dis tu ordinatis, tu et inordinatis mucosa ab his in urinis reddi aluti deiici sicut ec sputa cosia ude, purulenta vero minime i i Gignunt ur etiam in pueris calculi ob calorem tum loci illius, ium ιniuesi corporis virisprae corporis
stigore calculi non nascuntur.
Loci nimirum Velicae,de qua in fine prioris orationis sic ipse ait: Quibus in vesicam ei citura loci istius calore albescit. Inquit ergo quod calculi pueris inna Icuntur ob calorem tam Veli aequantcorporis lolius.Postea dc puerorum calore haec subiungit.