장음표시 사용
381쪽
1Σ m hoc probe nouisse expedit: homine primis i is diebus caseris is essetosiremis vero rigi H Gu.in
Qui limph citcralis 3 limitatione primis illis diebus hominem aiunt calidisSimum csse, cortina sermo non est verus: at cum limitatione, Verus. calidi minuis liquidem eii, si de innato calore loquamur, is en inam pueris plurimus es i. id autem,Vt sequens indicabit oratio, ille qui haec scripsis obaudiuisse Uidetur, quod tamen in hoc sermone praecipuu crat. Neq; cnim,ut Hippocrates dixitGl Qui augentur plurimum habent innati caloris ira hunc sciatilic ostendes immo nativo praetermisto, iam pliciter putati e calida esse quaecrescunt.
3 Necessesquidem ut, ut augescens corpus cse ad vim progrediens candum it. Qtium Hippocrates dixerit, qui augentur plurimum habent innati caloris videtur hic author existimasse corpora his qui augentur,calida simpliciterisse: qui innati nihil in hoc meminerit semmone. Quod enim ad vim progreditur, calidum fore ait. ad vim autem progrcdi,vult quid huius modi indicare. Vidctur ipsi incrementum esse rem violentam, ec validam & Ut opera alia Velie
mentiora operarios eXcalfaciunt fic& incrementum. At contra dcbuerat diccre, cx innato calore pueros augeri non auro bid cos incalescere, augeantur. Narn calor ipse innatus non solum moderate calidus, sed praeterea etiam humidus esti igitur iure nacrito eiuscemodi augentur corpora, pe quae in tres distendantur dimentiones & quali inflantur, θύ propterea omnibus illis sit accessito. Itaque ea undiq; natura distendit ad hoc negotium organo Usa calore innato ex hum Orc. n. habet Ut facile protendantur. Atqui pleriq3 pueri, Vtpote qui plurimum Voraccs sint, humorem non modi cum aggregant, quem crudum proprie Vocamus: qui calculo gignendo in primis opportunus est. rationem liquidem materiae habet,accedente calore Uti effectrice causa.
I ibi accescere corpus coeperit, ac in ocivmprolabi rigissim eua it. Et hic ruisum, quando non ana plius augetur corpus, his qui inclinata aetate sunt, ipsim ab octo fieri ait frigidius. At satius crat ut contra ratio causae assignaretur: ob id enim quia illis innatusca lor imminuitur: Sc incrementum etiam cessat. Clarius tamen horum author suam in sequenti parate sentcntiam aperuir.
Is Et hac ratione, quo mago priori die homo augetur, eo calidior redditur.quo etiam po rema die marcesci plurimum, e gidiorem eri necesse erit. C Nos ergo re sic partcm superiorem ivbi ait: Necesse siquidem est ut augescens corpus 8c ad vim
progrediens calidum sit,interpretati sumus. Erat enim e contrario dicendum, ob calorem innatum augeri quae a Ugentur: non alitem qUia augeantur, ideo esse calida Ut cadem sit ratio in his quae de crcscunt. Putat naque, quando non amplius crescit, frigidum fieri propter ocium, dum pristinum incrementum quod in Opere erat, nunc quiescit.
ut eo modo se habent,pleris eo ipso anni tepore quo decrescere coeperint sani sua *onte sent,diebus
quadragintaquinque. ui vero idi in excesserint anno sua sponte sani unt,nsere atia Ddatur homo. Quosnam eo se habentes mo nominat Nimiria quos prius comemorauerat. Qui ab exercitatione ad octu tranuati pus expuunt,6c mingui,dylenteriisq; corripiunt. Vbi equidem dixi me plures vidisse cruentis arrcptos dysenteriis, qui laboriosa negotiosaq3 vita relidia,ad deiidem se cotulerint. Qui vero pus expuerint aut minxerint, nullos Unquam vidisse. At hic ut arbitror crudum quem vocant humorem,ubi concoctius sist,pus es e putat. Qui autem hoc mirum sit 'quando Zc Erasistratus quoque ea quae in urinis febricitantium subsident pus esse, non hunc humorem censeat ne que nouerit in bene valentibus etiam qui Voraces sint, id genus plurimum sub Iderc. Nos mulis. D tos obseruauimus, qui in Ocio aliquandiu Vitam egere, Urinis magnam copiam rei quae muco sic apii pellato similis erat, excreuisse,& in eorum nonnulliS Ubi haec tarde permeabant, puri similia excernebantur, quemadmodum in respiratoriis instrumentis, quando diutius contenta concoquuntur. Huius autem S ipse paulo ante causam retulit: in dysenteria quidem,quum dixit viam dccli . Mem in causa csse celeris excrementorum transitus: quemadmodum tardi accliuem in iis quae tu si reiiciuntur in urinis vero loci calorem. udd siquis concedere nolit in Urinis, aut sputis,aut ex cremetis a pure crudum humorem disterre: is alterutro errori obnoxius est, quia vcl vltro, ne suum
dogma prodere videatur,dolose agit,Erasistratum imitatus, qui voluit febres omnes habere ab in flammationibus ortum vel sophistes est,qui in operibus artis nunquam Versatus si t. hos antiqui re die λργιατρε : appellans. Porro a crudo humore pus colore, substantia, ac odore distat. Iam dc per nares O per os certis quibusdam vel incertis circuitib us si huiusce crudi humoris eae cretio, unde expurgatur cerebrum,cuius nulla nunc ab illo qui haec scripsit, mentio habita est. Merito tamen dixit praedicios sponte sua fuisse sanatos, id est nullo nostro negocio. Nam ipsa quantum satis sit, natura expurgat. At expurgationiS dupliccm ipse praescripsit i terminum: Alterum eo anni tempore quo die latam excretio ipsis coepisse contigit: alterum qui in annum protenditur Ut tamen qui bre
uior est,ad quinque Oc quadraginta dies laducatur. Nonnulli Vcrono quadraginta quinq3, sed qua
382쪽
. Mel us In manuscriptis c ρους legitur eiu
in manu scri-ptis no habet 4.aph. 76. Ext. Or. 6. b.
dragmta scribunt. Ego sane multos in hunc modum a natura fuisse expurgatos quum obseruaue, Erim, non cos duos solummodo terminos euacuationis quos iste descripsit animaduerti, sed quam plures. Alius etenim alio praefixo termino plene purgatus est,al a quidem diebus quadi aginta: alii in m cnses, R eos non numero pares, progrcsis sunt: nec desuere, qui per annum integrum ab eo symplomate detenti sint. Norbiqiu celeriter fiunt, ct quorum occasiones manifestaesunt: hos quam maxi-e periculo vacare denuntI.rb . HI, vero curationem adhibebis,contraria occaselom i ius morbi innituendo. msic istari quod morbum in corpore excitat, depelias. Cum his illud pugnarc videtur, quod in aphorismis traditum est, Acutorum morborum non omnino certae tuns pronuntiationes neq; salutis,neque mortis. Sabinus,dum nodum soluere cona Iur, nugatur plurimum, nihil tamen quod consentaneum et set attulit, Vt S aliorum plerique,qui libriim hunc exponendum suscepere. Alihi Uero non videntur assequi quid εξο λιγω sibi velit. Ipsi enim arbitrantur de breuibus d acutis morbis sermonem haberi: quum tamen ipse non videatur id , o tu ille, scd de iis qui a mani scitis causis recentem Ortum habent, ex breui tempore, non autem
ex multo excitatum. In his liquidem facilis eii cius quod euenturum est praedictio, utpote quia iam sec ipsa causa qualis di quanta ist cognoscatur. At, qui paulatim dc longo temporis spatio si unt, nec
sui ortus apertam aliquam causam habent,in his non ita erit prae agitio tuta. ccentes vel ὀ morbo rum causae sunt,aestus, refrigerationes,Vigiliae,moerores,cure,cruditates,durum cubile,lassii iudines, chri cratcs. R id ςcnus i cliqua. Pcr ea ergo quae morborum Occasionibus contraria sunt, moliendam ct se curationem ait. Vtii exaestuaverit, refrigerantia adhibeantur: si frixerit,calfacientia: li laboraue rit, Ut quiescat si in Olio praeter mole degerit, plenius exercitetur si fuerit repletus,evacuetur: si eua
citatus, repleatur in qu cm modum superius etiam ea parte dixit,cuius principium eli, liatios in or- hos repletio gignit, euacuatio sanat. Μ1biu in brina Areno subsident, velpori, his inter initia Tubercula ad crassam venam exoriuntur, ac ad si purationem ducuntur. Posca vero ca tardiub erumpant tubercula, ex pure coguntur Pori, qui cum urina extruduntur per venam in vescam.
Potest quidem esse,ut ea de causa quam ipse attulit, eiuscemodi urins sani potest & pariter esse, ut sani absq; vena ex assectu renis. Frequenter lamen huiusmodi excretiones inurinis prouenius etiam line tuberculis: nempe quando crassus ec satis viscosus humor tarde egrediens, ab illius loci Gcalore exiccatus cogitur.
/ibus Vrinae sunt S anguinolentae, hsae venae laborarunt. Obscurum est qua de rellaborarunt/dixerit. Nam lignificare potest eas imbecilles factas,ut sellitis viribus semicoctum sanguinem g cncrct: qui Vel P carum imbecillitate facile profluat,vel quasircs aliena ab illis excernatur. Potest praeterea coiterflaborarunt significare aflectae sunt,q, scilicet tota affectio citra renum incommodum ad solas venas pertineat. Quae tamen illa sit, haud ex hac cxpositione indicatur. At vero perquam manifestum est Q neque Hippocrates, neque Polybus, Un quam ri 11ματα diYissciat,quum ita diccre Poluerint, quibus sanguinolenta sunt σα Alioquin enim hi ippocrates tre luciatissime obse scripsit: ούρημα Uero nulli bi in eius scriptis inuenias. Sumec alia multa adscripta in hoc libro, quae manifeste indicat ea neq3 Polybi neq; Hippocratis sui lic. i. tibin una cum urina,'ea crassa Carunculae forma filos referentes egrediuiatur, en a Renibus prodire cognoscab, ' cst ab Arthriticis. Aphorismum illum in hoc loco interpretatus est, it Quibus cum urina crassa carunculae paruae, Hi aut capillissimilcsegrcdiuntur, his a renibu Sst excretio. , ibin urina nunc pura es, nunc autem veluti furfures innatant,his vesicascabie tenetur. Hoc item loco eum aphorismum descripsit, it Quibus in urina crassa furfuraceum quid excernia , tur, his vesica scabie laborat. a
Plurimae Febres ex bile gignuntur,quarum mae,praeter eas quae ab occultis doloribus proueniat, uni quatuor. Earum nomina simi continua, quota ana,tertiana, ct quartana. vae Continua vocatur,ea abile plurimas t resinceri ima: iudicationes et incerissimn, ct tempore breui imo cito corpQ etenim quod nunquam restigeratur, citi fine colliquesit, qu7pe quod ex multo calore feruet. Motidianam poscontiouam copiosior b/lis parit, ct abys velocim depestitur: es tamen quam continua long Ior, quia a mi nore bilis copia gignitur: quiescit interim corpm,quodin continua requiem nusio habet tempore. Tertiana vero longior est quam quotidiana, utpote quae ex pauciore bale nascatur: autem diutius in ter trana quam in quotidiana corpus requiescit, ita etiam haec quotidiana prolixior est. I uartanara in abyseade ratio, ns quod tertianissent longiores:quo.n.minud bilis partic essunt,q calore praefat, eo magis habent
383쪽
Α habent mi corpus refrigeretur: Ab atra autem Hleprouenit u caeci sius, As etiam' aegre depeliatur: Nambit is atra omniu quae corpori insiunt max re lenta es, dems diuturniorem habet. χιὰ quartanae se bres expertes non siunt bilis atrae sic cognosces: Autumnosiquiuem homines a quartana corripluntur, et a quinto Gr vigesimo suae aetat anno, ad quintu or quadragesimu . Haec autem aet.Gprae ommbus alijs aetati ehus atrae hstas est particeps, autumnus prae ali omnibus temporibus. αuos vero extra id anni te pras, eami aetatem quartana invadit, nouisse oportet, eafebre, nisi homini aliquid obfuerit, minim ore log z. Pleriq3 expositores,in quibus posuerim Sabinum,illum mihi imitari videntur, qui quum aqua inter cutem laboraret, medicum exposcebat Ut sua diligenter reduvia curaret alterutrum sane erat, aut is se uniuerso corpore laborare non animaduertebat, aut putabat curationem non requirere. Pari modo expositores, aut animi oculis caecutiunt, aut arbitratur leuioribus quidem erroribus
esse consulendum,maioribus vero nullum esse remedium adhibendum. Hi quali ex profundo ex citati somno sentiunt tande,qua ea quae in hac parte tradita sunt, nepe quotidiana esse tertiana bre Uiorem, cum Hippocratis sententia pugnent, qui in primo epidemiorum libro linecnon in apho risimis laperte protulerit tertianam celerrime iudicari:& proinde aiunt librum hunc no esse Hippo B craticii, quu 8c falsa contineat,ec quae ab his,qus alibi scripta ab Hippocrate sunt,discrepent. Quippe si in hac tantumodo re putant hunc qui ista, quae libro huic inserta sunt,adscripsit tum mentitum fuisse,iti etia Hippocrati refragari,similes illi sunt qui reduviae attedit, corpus vero uniuersum Cisse Pessime aibefium non aduertit. Quem . n.latet quotidianam esse longiore tertiana, is se in operibus medicitas parum esse exercitatum prodit. Porro ille non tam ex impudenti stupiditate mcndacium id effinxit, qua probabili ratione motus: eo magis Q inter antiquos non nulli i uere,in quibus est Plato,qui sensere continuas febres ex ignis excessu gigni, quotidianas aeris, tertianas aquae, quartanases terra.Platonis vero haec sunt Ucrba: I raq; corpus quod ex ignis abundantia laborauit,continuos seruores Zc sebres efficit quod vero ex aeri S, quotidianas:at ex aquae, tertianas,ut quae igne di aere sitia tardior: quartu aut quum ex terra tu, oium lentissimia esi, quadruplicibus temporis circuitibus e. purgatur,qUartana efficiens egre remouetur. Igitur quu Plato elementu pigerrimum,quod oc fimmissimu eii Zc ad motu difficillimu, quadruplicibus purgari dicat circuitibus,verisimile ipsis visu est alia quoq; inter se eade. p portione disterre,qua genita sunt,ut quod subinde seatur terrestre et metum, Ut pote aqua,circuitu etia quaterno proximum Oducati ite quod huic consequens est, u aerest, quotidianu: quod vero citissime mouetur, id aute plane ignis est,febre parit continua. Probabi C lior in ea ratio est,q causam ortus ipsaru in calidu natura refert elemetum,id est igne.N eq3.n.cosentaneum est a flectu calidis simu a frigido dominate elemeto in corpore gigni: cogruum sane est cali dum aflectu ex redundantia elemeti calidioris excitari. Discrepant aute mutuo febres suis ipsis dinferentias, quas in quani irate causis ponas. Quod si cocesserimus,febris, q cotinenti Tima iuxtaq3 Sccalidissima est, a plurimo igne proficiicetur: qUod huic continens est, secundum libi vendicabit in
quantitate locum,tertium tertiana,quartum quartana. Solutiones quo F earum erunt causis consequentes calidisti mar quide febris,citissimae:ab his vero temporis spatio secundum ordinem habent quotidians,tertiti tertianae, quariu quartanae, ita Ut si ad phabilitatem respicias,haec sane erunt recitessinuntiata. Hanc vero ratione rerum ipsarum explanatio colaicit. At in superiori venarum anato- me eius author nulli innixus probabili argumento non semel, aut bis, aut etiam ter, ementitus est,
sed saepissime ut neq; unum quippiam in illis inuenias quod vel casu sit redie expositum: unde mirabile profect0 est,quod in nullo eoru authorem, qui omnia haec a libro de Natura humana Usque huc conscripsit,accusauerit unquam, in praesentia accuset ita,ut ob hoc non amplius illi videatur li-her hic sitiise Hippocratis. Porro ocid mirandum est, cν Sabinus, alii pleriq3 expositores, stipe rioribus omnibus semper applauserint asserentes hoc quidem mirifice fuisse ab homine dictum, ilDlud vero summa cum f*licitate,aliud diuine:nunc,aut eorum omniti obliti ex Una tantum contradi cendi occasione,statim coeperit illis videri liber hic non esse amplius Hippocratis,ipsumq3 in Polyhutrasserunt. Quasi ipsi aphorismos legerint atq; et primu epidemiorum librum,non legerit aute Polybus: quem,fieri nequit, quu Hippocratis discipulus fuerit, non saepissime ab eo de febriu different is audiuisse,& non raro etiam eius libros relegisse.His accedit Q viderat S ipse in aegris tertianam cito iudicari, quotidianam Vero longiori tempore perdurare.Nam neq3 in eis ponendus est Polybus, qui Alexandriae diuinabanti ii nullo Vnqua vel vise aegrotante, in scholis Uersabantur,nihil unquam quod sanum esset dicentes, neq3 ea etiam quae in aegrotis clarissime apparere animad Uertunt qui in arte exercitati sunt. Vnde is horum author aut sophistes fuit, aut Veterator, ut vide tu quippe qui Ut notam aliquam seni inureret, falsa libro annexuit. Nam iuniore illum fuisse qui
haec tradidit literis,nomen τί νο hoc argumento est. Neque enim Vnquam Hippocrates vel ex antiquis alius continuam febrem G t νογον nuncupauit,sicuti neqῖUrinas ουρήματα.Sunt sane vocabula ista medicorum recentiorum, qui linguam antiquorum ignorarui.
Quare haec missa laciamus quae supposititia sunt,ec ad librum de victu salubri, quem Polybi fuille aiunt, accedamuS.
384쪽
Vselisiti fili charissime de incantatione, adiuratione,/suspcnsione, si qua possunt piodesse: λ si inuenerim in libris Graecoitim hoc: Sc qua liter in libris indorum est inuen1re. Cui quaellionii compendiose in hac epit tota correspondere. Omnes inquam antiqui in hoc Viden
tur eis e concordari, corporis complexionem animae sequi Virtutem: quae vicitas fi fit aequaliter temperata, aetio quoque corpor is erit perfocia: de quia Uitaures actioni Sanimae, in pueris, senibuS, 8c mulierisbus,imperiesiae plurim Una esse Uidciatur, complexio quoque corporis
eorum imperfectaclIe probatur. Et haec imperfectio similiter contii git habitatoribus intemperatae regionis, Utpote caliditatis Athiopiae, Z frigiditatis Scythiae. l nde Plato inquit, Qtiando mens humana rem amat aliquam, licet natura liter non iuuatiuam, sibi eam prodeste certificat. EX sola autem mentis intentione, corpus res illa G 'iuvat, verbi gratia liquis incantationem tibi prodesse confidat, qualiscunque sit, eum tamen iuuat.
Si cnim ut diximus,complexio corporis Virtutem sequitur animae,neccssc cst rem talltcr se habere: quod certificatur quia ex timore, ii iiivia,laetitia, stupore, non solum corpus in colore mutatur, sed etiam in multis aliis rebus, Ut Ucniris tolutione, litte constipatione, vel nimia defectione. Ego au tem vidi ista, sanitatis diuturnarum pastionum fuisse causaS, maXime illarum quae corruptiones sui mentium. in sanis autem fuere infirmitatis causae haec eadcm. Vnde Socrates,incantationes, inquit, is verba sunt decipi cntia rationales anima S secundum spei inceptionem, aut secundum timoris inci
sioncm. lndi autem medici tantum confidunt incantationcm siue adiurationem iuuare. Graecive isto antiqui modici intendunt his in animam erroneam periccis loncm suam reuocare, qua reuocata necclicet tui corpUS rc uocetur ab ipsa, cUm compleXioncm corporis viri utcm animae conii et se
poris mutatos immutare actionem animae, Vt animae actio mulata mutat eosdem , non mentitur. M
Quod certificatur, quia quando compi cxiocholetica dominat Ur, sit inde iracundus: oc econtra in saepe irascentibus, cholera rubea aUgmentatur: necesse cit enim complexioncm ansmae corporis complexionem imitari corporiS animae. iterum inquit Alcnus, intellectustia scientia in ani H,,ma, ex complexione augmentatur cholerica: continentia & itii diositas, ex mclancholica : dea na- ribulatio vero α delectatio, ex complexione sanguinea: phlegma nihil adiuuat virtutem animae nisi is in prima gustatorum mutatione. Constat ergo, quod ii medicus animae complexionem quoque ,, adiuuerit incantatione ii Ues Uspcnsione, corpori S complexionem ad vitam perducit: si autem his , conueniens aes ungitur medicina, cO PUS incantatione animae adiuuatur: quibus coniunc iis neces se est sanitatem viri usque citius consequi. llem inquit Galen US,Sunt homines laeti naturalitcr, is delitioli qui quando infirmantur, fanos eos subito futuros confirmet medicus, corum diaetani cu is cxercitiis reuocci. quorum spes,sanizatiSest causa. Sum Sc alii e contrario natura tristes, ct Unde tri. is sientur angultientur, eorum animi S sempcr cogitantes quorum cogitationes oporter fallere me dicum,& laetii icante intentione mutare animas eorum. Sed iacq3 excedere debet laetificandi modu, ne promissile num magnitudine negligat se medicandus. Memini enim quendam nostrae terrae nobilis simum murmurasse se esse ligatum,ne cum mulieribus coiret quem adiuui falsificando intentioncm sua, dc hoc magnis ingenia S,sed tamen nu quam reuocare potui.propter quod certificare
confirmare incepi quod ipse prius intendebat deinde adducens sibi librum Cleopatrae, quem fece rat de scem:naru sormada sp eciositate,legi locu, ubi dixit taliter, Ligatus sel corvinum accipiat mi- risium
385쪽
A stum cum sesami oleo, quo Vngens totu corpus, adnIuabitu Iste autem audiens, coni us libri verbis,sic fecit,citoq; conual Uit, Raugnacia rata est concupiscentia coeundi. Ego quoque, in antiquo rum libris multis legi suspensa collo suffragari cum proprietate, non ex natura sui, quod non nego posse fieri propter conisertarionem mentis, Vt dixi de quibus cum sint multa, pauca tibi tangere di i posui. Aristoteles in libro de lapidibus, Sta speiad cns Smaragdum collo, aut portans ipsum in digito, defendit a casu epilepsiae suspeeto: via dessem por mandamus nobilibus, ut e collo filiorum suorum suspendatur ne in hanc infirmitatem incidant. Itona, quod litici genus Hyacinthorum suspendens collo,'ssiue habens in digito, si intret rcgi Oncm pclitteram, non laeditur, sed potius in mentibus hominum honoratur, eca maioribus petiliones eius compicntUr. item, Sardam. XX granor tam hordei pondus portans e collo, sic uindigito, non videbit lci ribilia in somno. Item , Corta colam e collo portans, istae in digito, mitigat iram in contentione: cuiuS autem color cli licui lotura carnis, sanguinis fluxum cuiuslibet membri stringit, maxime in scentinis. Onyx suspcnsus Uci digito portatus augmentat in somno rerribilia, ec tristitiam, S inter homines contentiosa, in pueris autem si spensus saliuam oris auget. alenus ait, Stercora luporum otia comed cntium si in v cntribus ilia
dolentium, vel e collo patientium suspensa fuerint, i latim dolorem mitigant: aliquando oc in coxis B suspenduntur oc cum fune lanco ligantur, illius, scilicet ouis quae a lupis com cssaei sicq3 melius iauabuntur di sortius, wii filum non inueniatur, cum corrigia ceruina ligantur. idem, alcnus in vas argcnteum posuit, cuius, qUantitas fabae fuit, di in coxis suspendit, , multum proluit iocautem dixit in libro de simplici medicina. In libro autem eodem ait, Si Viperae suffocatae collum cum filo lineo suffocandi e collo suspenderis, absoluitur a sui ocatione sua. multum valet aposte matibus faucium. DiOlcorides ait, Dentes canini canis rabiosi quando hominem momorderit, in fruito cor a ligati, armo suspcnsi, dessendunt a mortibus canis rabioli. Idem Pullis hirundineis paruis in augmento lunae acceptis, Sc primogenitis, ii fuerint in ventre scissi,duos lapides inuciates, unum unius coloris, S alterum diuersi di oppositi: quos si ligaueris in corio vituli antequam terra
tetigerint, & e collo siue armo suspenderis, cpilepticis valet, Zc aliquando per sanant. Quidam medici susi cndunt e collo radices herbae Acetosae propter scrofulas, Sc valent: Alrj suspendunt ra dices Arna glossae propter easdem, di dissoluuntur. Auricularis digitus abortivi si e mulieris collo suspendatur, non concipit dum collo habebit. Hyoscyamus cum lacte caballino tempcratus corio ceruino impositus ti suspensus e collo mulieris, concipere non permittit, dum in collo erit. Quidam dicunt mulierem ranam accipi cntem ibi os eius aperientem,terq3 ibi inspuentem, non
C concipere illo anno. Alη oculum hirci ligant radici fampsuchi in horto, Zc irrigant cum urina rufi
tauri vespere mane autem extracta radix ligatur cum eodem oculo in armo, libidinem augmentat.
Galenus inquit, lapis Coralli multum valet ad passionem stomachi hi suspensus fuerit super stomachum, vel e collo patientis. Dioscorides, semen Croci hortentis ad scorpionis morsum valet in manu tentum, vel e collo suspensum simile facit radix Lauri: idem etiam Iris agit. Alii dicunt, radices Asparagi ficcae super dentes ligatae, trahunt sine dolore. item pedes Leporis 8c renes dextro
armo ligati canes latrare non permittunt: si militer iecur facit canis, nisi coloris eius generis fuerit, cuius iecur fuit. Indi dicunt stercus Elephantinum cum melle mistum, ec in Vulua mulieris impositum, nunquam permittit concipereae statur hoc, quia arbori suspensum non permittit fructi
ficare. Aaron dicit, stercus Elephantis cum lacte caballi nomistum eccorio ceruino ligatum, umb; lico mulieris suspensum, non permittit concipere. Quid a medici dicunt pedem teli idinis dextrum pedi podagrici dextro suspensium iuuare, si nil tro sinistrum: idem dc in manibus. item radix Paeoniae e collo suspensa pueris valet epilepticis imiliter pyrethrum : idem facit pilus ex toto
nigri canis. Nos autem haec ex libris antiquorum excerpsimus, Ut mens tua in incantatione, adita ratione, θ suspensione non refragetur amplius. Sed omnia si ex libris antiquorum philoibphorum Dextrahamus,librum protendem US. Atqui voluntatem nostram hactenus exhibuimus. Haec autem ego non tentaui: Sed nec etiam neganda sunt mihi, quia si non viderimus Magnetem sibi ferrum trahentem non certificamur,nec credimus is militer QPlumbum rumpit adamatem, quod ferrum non facit: Sc lapis, qui vocatur Nitrum, foco incenditur: Piscis autem quidam marinus se capientis sensum aufert quae Omnia si a nobis non videantur, non creduntur, sed tentata
certificant. Et forsitan itidem se habent dicta ab antiquis. Quorum enim actio ex proprietate eit rationibus unde sit comprehendi non potest:
rationibus autem tantum comprehenduntur quae sensibus subministrantur. Aliquando ergo quaedam substantiae habent proprietatem ratione
incomprehensibilem propter sui lsubtilitatem, sentibuS non subministratam Propter magnam sui altitudincm.
386쪽
Zod oculorum, es partium eorum,'operationum notitia es necessaria volenti curare oculos: r quod crynasiinus es pars principatis ocula, cui caetera si Deruiunt. C A P. I.
Portet medicum oculorum curam habere UOlentem, prius eorum natu
Tam optime cognoscere:Vnumquodq3 enim membrum infirmum ideo curatur, ut ad naturam suae propriae sanitatis conuertatur. Sed scientia natUrae membri,di Uns Uscuius lue compositi, non poteli comprehendiniit partes totius noscantur. Qui igitur oculorum naturam scire desi-d crat, primo omnes partes quibus consitrueti sunt intelligat: noscatq3 operationem cuiusque partis, quae fuerit illius necessitas, quo modo quaecunque pars illa componatur. Vnde de dissicilioribus dicamus.
Sciamus itaque q, omne membrum compotitum habet propria actio nem propter quam factum fuit, quam actionem cum Una suarum par- Gtium operatur, caeterae vero illi operanti ministrant. Sic dc de oculis est, qui cum e multis partibus diuersis compositi sint: visus tamen proprie fit ab una suarum partium, id est humore qui dicitur crysitallinus. Caeteri vero humores,atq3 panniculi sunt propter iuvamentum ipsius, quod explana himus, cum de omn1bus disputabimus. De colore, fgura, or situ humoris cr*Wastini,vitrei or albuginei, Et de tribus tunicis quaesunt post titreum Et de tribub quae sunt ante albugineum: Et de tela aranea. C A P. a. Crystallinus est humor albus, splendidus,lucidus,non omnino rotundus, sed aliquantulum planus, qui locatus est in medio oculorum. Albus est Si splendidus, Ut cito Uarios colores recipiat, quia album ec splendidum corpus cito & velociter coloribus opponitur, sicut in claro vitro fieri patet.
Rotundus, ne cito patiatur, quia Omnis forma rot Unda non cito patitur,quia angulis caret. Parum
latus,vi lumen sumere possit: si enim rotundus esset exquilite, lumen nocito sumere posset, quia in loco uno stabilis non e II ei.In medio locatus,Vtcsterae partes sibi ministrent: quaedam, quibus defenditur quedam, quibus adiuuatur unde necessario in medio sibi ministrantium fuit. acido autem in eo sit visus,teliatur id quod videmus in cataractis: aqua enim cum inter crystallinum & cornea sie terit,ut non possit species prae aqua ad crystallinum iransire, lumen amputat visuale: sed aqua abla. Hia lumen reparatur. Crystallinus autem in medio duorum locatur humorum, quorum Unus retro est,qui dicitur hyelinos,id est vitreus,quasi ut vitrum lucidus. Alter vero est, qui est quali album enoui, S dicitur albugineus. Post Vitreum sunt tres panniculi, quorum primus Uitreum circundat, quasi rete,inde,& retina dicitur. Post hunc est alius, similis secundinae, S dicitur secundina. Iuxta quem est tertius, qui ossa cotangit,durus di solidus unde Sc seliros vocatur. Ante albugineum sunt tres panniculi, quorum UnUS albugineo coniungitur,eumq3 circundat, qui est quasi vuea, ciusq; color nigredini pertinet,unde Vocant eum rhagoida, id est Vueam. Ante hunc est alter cornu similis, unde ceratoidis, id est cornea,dicitur. Iuxta hunc est alius, qui penitus non circu dat sicut alii sed eos intra se iungit,unde coniunctiva dicitur, quia si cornea ab ea operiretur, spiritus eam periora re non posset. Inter crystallinum S albugineum est tela aranea. Sed nunc videamus examen uniuscuius 3 ipsorum Et primo de vitreo tribusq3 panniculis post eum existentibus. Eodcr a mus vitreo nutritur, Et quod nerui opticisti concaui se de cerebro veniunt tecZi dura oe pia matre ad loca oculorum, Et de tribub tunicas quaesunt post vitreum . C A P. s.
Dicamus igitur ita. Omne membrum necessarium est ut habeat cibum, quo instauretur id quod
387쪽
A calore naturali 8c accidcntali intus 'c extra dussoluitur. Cibus vero membro conueniens est, quem sibimebrum bene assimilat. Crystillino ergo cibus cst sic ncces artus, ut ipse sit albisimus, ct clarissimus: Sc hoc cum sanguinem in sui naturam sumere non polit, necessario vitreum habuit me diantem, qui medius cst inter naturam sanguinis 5 crystallini albior enim sanguine est,8 minus alhus quam crystallinus. Hic autem vitreus tuum or est de sanguine in vcnis subtilibus di arteriis digesto: unde mutatus est a suo colore in speciein Uitri. I s far enim venae 8c artcriae sunt de retina, qtiae procedit a subtilibus cerebri panniculis, neruum per quem spiritus ducitur circudantibus,qui ner
Uus concauus est quod planius dicem US Ur pateat. Natura. n. i cerebro senium 8c voluntarium motum omnibus tribuens membris per neruos mediantes, duOS neruos a cerebro prodeuntes, ad Octa ios mittit quorum unus durus cst,Unde sit motus: alter mollis concaUus,iaeq3 praeter ipsum in to to corpore concauus alius est: quod ideo fuis, Ut animatus spiritus visum facies, per cum duceretur.
Cerebrum Uero duobus panniculis est opertum, uno subtili molli,altero duro di crasso: subtilis autem secundine assimilatur, quia Venas & arterias habet, qui cerebro prodcst, quia nutrit Zc defendit cum cum suis arteriis Sc venis: crassus vero defendit solummodo ab omibus capitis appropin
quantibus ei. Omnes autem nerui a cercbro proccdentes, Istis panniculis sunt operti, donec a capi B tis ossibus egrcdiantur: timilitcr nerui ad oculos venientes, his duobus panniculis circundantur. Vnde molli panniculo concauus neruus circu tegitur dc extenditur in modum telae cum suis Veis nis est autem rete vitreum humorem coopcriens. V itreus autem humor medium crystallinum coprehendit. Retina venis ec arteriis ad vitreum portat cibum, Sc cum suis neritis senium Sc spiritu visibilem ad crystallinum ducit. Subtilis autem panniculus qui secundina dicitur, quo nem HS circur egitur,cum alio qui retina dicitur, coniunctus est illi secundo loco crystallino iunctus est, cui secundina praestat auxilium, quia suis venis arteriis nutrimentum portat ad retinam, Sc defendit eamne rumpatur.Durus aulcm panniculus subtili coniungitur,eumq3 circundat: qui ad hoc valet oculis, ψ cos ab osse defendit in quo locati s unt,ne eis sua duritie noceat, Δί est quasi ligamentum oculorum. Sursciant haec de tribus humoribus, Sc tribus panniculis post crystallinum existentibus. De Tribus Tunicss ante crAoufinum timoris eis, quae sunt pos ipsum De Iuuamentis earum es Albuginei humoris Et de ConiunAZiua, Gr lusculis qui mouent oculos es' palpebram, es ustinent neruos opticos. . CAP. Panniculi vero tres ante crystallinum existentes taliter sunt. Diximus enim panniculos cooperi- C re cerebrum, neruosq3 ad oculos Uenientes circundare: sed tamen in oculis existentes diuiduntur,oc faciunt duos: uterq3 tamen ad medium crystallini iungitur in loco qui dicitur iris. Super pupilla est panniculus cornea, qui a duro panno cerebrum cooperiente procedit: panniculus quivuea dicitur, & ah illo quem secundinam dicunt procedit, qui, ut diximus, iungitur duro, qui co operit, ut dictum est, secundinam. Panniculus Uero cxterior,id est coniunctiva,super corneam pro cedit. Cornea vero ad la,c necessaria est Ut crystallinum defendat, ne ab exterioribus, quia durus panniculus est, patiatur. Haec autem subtilis ima,' alba, ct dura est: subtilis di alba,ut cito spiritus
eam penetrare possit: dura, ne propter subtilitatem cito rumperetur. Vuea tribus de caulis ne se celsaria est Una,Vt corneam nutriat,quae venas unde nutriatur habere nequit: alia vero, Ut media sit inter corneam Sc crystallinum, ne cornea duritie sua noceat cryliuilino: tertia , Ut coadunet lunacia suo colore nigredirii pertinente Omne enim lucidum,lumen dispergit,nigru Uero coadunat. Vesea ergo multitudin rna Ucnarum habuit 8c arreriarum, Ut coriacam nutriat: mollis fuit, ne crystallino inferret nocumentum. Proprios habet villos in q tribus aqua coadunatur in cataracta. Lenis autem exterius cit, ne cornea sibi noceat. Color eius est ii cui color coeli ut lumen licut diximus coadtinet.
In medio eius foramcn est, per quod lumen ingreditur :&intrinsccus plena est humore qui dici D tur albugineus, ut faciat crystallinum a cornea distare. Albugineus alterius iuvaminis eis, quia crystallinum defendit, ne ab exteriori aere desiccetur: Zc humeetat Uueam, ne noceat crylial lino. Sed inter crystallinum ec albugineum quidam est panniculus tenuissimus, sicut cortex tenuissi muscae pae, Uel araneae tela, qUi medium operit crystallinum, ut eum ab utrea defendat. Idesque quidam medici dixerunt oculorum panniculos septem esse, dixerunt ali j sex, alii quinquc, qui dam quatuor, quidam tres, non nulli duos, quorum discordia non erat in re. Dicentes enim se
Ptem, computabant retinam,secundinam, sicli ron, araneam,Uueam,corneam, coniunctivam. Qui
autem sex, retinam non esse panniculum dicebant, asserentes defensorium panniculum quoddam esse: retinam potius nutrire, quam custodire. S ed qui quinque autumabant, araneam non panni culum, sed crystallini partem, eisse dicebant, neq; coniunctivam. DicenteS autem quatuor, conten debant coniunctivam non esse panniculum, sed ligamentum oculorum,neq3 retinam nec araneam telam. Tres esse dicentes,Vueam dc seciadinam viati cssc di cebant panniculum, quia Uuca a secundi Da procedit: retinam quoq; Sc araneam Vnu panniculum: item scitron δέ corneam unum paniculum. Qui duos dixerunt,scliron ec corneam Vnum intendebant ec secundinam ec corneam unum: retinam vero ec araneam 8c coniunc tiuam non esse panniculos. Intentio ergo antiquorum erat . una. N unc de colunctiva dicamus,dc qua hucus 3 tacuimus. Sciendu ergo lacertos oculis essen cellarios,
388쪽
cessarios quibus possent moueri, & visibilibtis rebus opponi. Ideoq; septem habent lacertos,quo, Er Pira Unus mouet octilOSerga nareS,alter Uersus tempora, tertius sit sim,quartus deorsum, quintus
hi mat de corroborat neruUm Unde Visus procedit: duo alii alligant coniunctivam ne usq; ad coroneam tendat, Sc operiunt lacertos ibi exiitcntcs in angulis oculorum.Tres iterum stuperiores palpe bras mouent,Unus si perius re duo inferius inferiores Uero palpebrae nullum habent motum.
P Pl si 'T ICV L A secunda: es de ortu neruoru siensin a cerebro. Et triplyci secie regit tuae virtutis si de ner is opticu se ipsorum coniunctione, i, siritibus visiuis. Et de modo quo sit visio. Cuius sex sunt castra. . Qu)d omnes siensius a cerebro procedunt, se ab Vsprodeunt septemparia neruo
rum, caetcri vero nerui assinati medusta. C A P. I.
NE celle est qui naturam oculorum vult scire, prius cerebri naturam optime cognoscat. Visus enim ab eo procedit, ec superior eius ac tio ad eum conuertitur. Cerebrum autem frigidius δύhumidius caeteris mcmbris est, quod postea explanabimus. initium cnim est scia sus Oc voluntarq OlUS ac regit tuae virtutis. Nullum.n. aliud membrum hac actione fungitur, sed cerebrum. His.n. modis Operatur,vel per se,vel per viam adiuuantis, instrumento adiuuante sensum agit, ec motum voluntarium. Instrumenta sunt nerui, qui duobus sunt modis, quidam a cerebro,quidam a spinali medulla procedunt: medulla spinalis in de cerebro cit, Unde cerebrum fundamentum ncruoru est Fomniis. Scd duris neruis voluntarius motus eis citu dum nerui cum lacerris componutur. Lacerti
cnim de neruis sunt θέ carne Sc ligamento compossit, Sc ligamenta ab olfibus procedunt. Molles nerui quinque sensus faciunt. Quibus omnibus subtilior &acutior est visus, qui sciasus igneus cito,
ec igneam habet naturam.i. splendorem & ruborem: lumen igneae est naturae, quia cum coaduna i Ur intus,ignis ex eo succenditur. Post visum est audi us, postque moliat ius, post Ossactum,quiitus:
qui quidem quia sentit quod est aquosum,aquae pertinet. Sapor. n. qui sentit nihil aliud estq; aqua
alicuius corporis siccitati admista calore operante: proinde antiqui saporem vocaverunt chymu,tiliquorem. Caeterissensibus iasius crassior est,qui quide sentit quod terreum est, di terre pertinet.i.d Uriam,molle,calidum,frigidum, di siccum, θί quae ex his procedunt. Omnes avicim nerui sensum habent laetus, sed non voluntarium motum,ut diximus quia duri nerui tantu volutario motu fuia-gdtur scd molles duris sunt senii biliores procedunt vero duri plus a spinali medulla. A ccrebro autem p cedunt septem paria neruorum: quorum primum d c secundum par ad oculos veniunt: Vnuesit concauum per quem sensus Visus fit. i. per quem animatus spiritus visum dans ad oculos tendit: Secundum par oculi lacertos oc palpebras mouet.Tertium ad linguam tendit dans ei sensum saporum. Quartum ad palatum deuenit ubi gustus sensum facit. Quintum ad aures accedit sensum ali Gditus faciens. Sextum ad Viscera descendit, Si per ea diuiditur, dans eis tactum. Septimum mouet lacertOS linguae, Caeteri quibus molientur manus, pectus, pedes,dorsum,& caput de spinali medul la procedunt. Sic cerebrum cum instrumento. i. neruis, motum agit, ct sensum. De Trina acrione Dirtutu rigatiuae se de animati iritu, se natura cereri. C A P. a. Regitiva vero acq1o per se solum tribus modis est, phantasia in fronte, ratio in medio, memoria in puppi. Cerebrum habet qua ἰUOr concauitates quae dicuntur ventriculi,duae sunt in prora, tertia in puppi. quarta inter proram Sc puppim, in quibus semper eat animatus spiritus, quo actus,vidi Ximus,fit. Spiritus autem animatus, de Uitali sit vitalis in corde generatur &nascitur. A corde enim duae Uenae ad cerebrum ascendunt, quae subtus cerebrum Venientes, multis diuiduntur modisi, bc protelatae iaciunt q uasi rete, per q uas spiritus Uitalis a corde ad cerebrum dueius, in illo reti morat, quousq; mundisicetur, subtilietur . purificatus deinde ad medium ventriculum cerebri tendit,
ibiq3 aliquantulum permanens subtiliatur: pollea ad puppis Vadii Vcntriculum. Sed via quae est a medio ad puppim non est aperta: habet enim portam, in qua quoddam obstacillum est, cuius forma est sicut pinea, quam anatomici Vermem vocant sed ferme sic ira per clauditur. Vnde cum spiritus qui est in puppi,fuerit motus,st memoria cum is qui est in medio,st intellectus 8c ratio cum Hille qui est in prioribus, fit sensus communis ec phantalia. Haec est disposi lio cerebri, suae l3 actio nis.Cerebri autem natura frigida est ex humida. Frigida duabus de causis Vna propter multitudinem sui motus quo fiunt memoria,intellectus, Λ imaginatio.Secunda, propter motionem quae ab eo dirigitur unde fiunt sensus Voluntarius motus, ne causa suae motionis calidissimum factum, inccnderetur, o incensum consumeretur amplius. Si cerebrum calidum esset, memoria instabilis csset caput enim cialidum, mobile est naturaliter, frigidum contra. Memoriae vero requies ec stabilitas est necessaria, quod sic attestantur,quia calidum cerebrum habetes, initabiles, Zc mobiles sunt. Humiditas autem cerebri duabus de causis est necessaria: Vna,ne ex motu nimio desiccaretur motus enim calorem facit,calor vero desiccat humiditatem: Alia, Ut in eo velociter imaginatio formaretur, Sc cito sensum qui eam dirigit, suscipere posset, 'c velociter ad audita discernendum moue iretur rursus Ut nerui ab eo procedentes molles essent. Impossibile est enim a duro,molle,vel a motiri, durum generari: proinde prora mollior est puppi. quia de prora molles, de puppi, duri nerui
Procedunt, UIbUS motus Voluntarius fit.
De neruis oplacu es eorum disserentidis at caeteris neruis. C A P. Qui infirm visus optime scire desiderat, primum naturam utriusque nerui visibilis inuestiget, ut bene
389쪽
A ut bene cognoscat, quibus cum csterisne i uis coicet,& quibus discrepet. Deinde de visibili spiritu perquirat, quatenus sciat cu quibus spiritus conueniat, di in quo discrepet: postremo de ipso visu quo modo fit, quod in hoc capite plane describam. Primum itaq; neruorum par, quod supra dixi
imus cum utroq3 cerebri panniculo descendere, ec secum visibilem spiritum ducere, cucci cris ner- Uis sensum facientibus duobus modis couenit: Uno, quia ut alii, a ccrebri prora descendit: Alio,saec ipse nobilis est,discrepat in ab eis, sex modis Primo, quia maior ceteris est a cerebro Sc a spinali medulla procedentibus Magnus vero quia concauus cst si enim eli et paruus,necessario subtilis es.set,unde cito frangibilis: Cuius concauitas necessario fuit larga, ut nullam pateretur obstructioncinec ideo magnus fuit. Secundo, quia solus sic concauus est, Ut eius concauitas sensui osicndatur, quae concauitas protenditur Usque ad locum in quo panniculus oculorum qui rete dicitur, se pro creare incipit quod facile sensui patet,si an atomia cernatur. Inchoat quoq; ipsa cocauitas ab utroq; cerebri ventriculo, qui cst in cerebri prora: in quo tamen loco cocauitas Uideri no potest,quia subtilissima & angustissima est Hoc soramen qui vult aspicere, quaerat in cerebro magnorum anima lium in hora,qua Occiduntur. Caveat tamen nem aestate, calidbue tempore fiat: Sc xurosq; cerebri Panniculos tangat caute, ne frangantur, & in fine illorum panniculorum inueniet illud neruorum B par ab utroque ventriculo procedens: poteritique videre qualiter ipsa concauitas ab ipsis ventriculis inchoet. Tertio, quia Uterq3 visibilis neruus intrinsecus est mollittamus,ut facile sentire posmi hextra aliquantulum durus, Ut a passione sit illaesus. Latiario, q uia per hoc par neruorum multo maior spiritus quantitas, cst per omnes neruos sensum Sc motum voluntarium facientes ducitur: in illis tamen non substantialiter, sed sola virtus eius per eos vehitur. per illud autem par, multa spiritus es sentiae quantitas dcfertur. Oculi enim cum sint nobili Tirnaea filonis, vadit ad eos multum de sub stantia spiritus,vsq; ad panniculum qui dicitur Uuea hoc enim fuit necessarium ad adiuuandum vi
sum. Quinto, quia caeteri nerui qUanto sunt a cerebro remotiores, tanto sunt duriores, a pro Pria natura mutantur iste intrinsecus mollissimus est,extrinsecus vero solidior,ut mollities interior exteriori duritie tueatur, ne quando desiccetur. Cuius mollitiem 8c si aliquantulum inuenies indu rari,iamen ad oculos Uentcns, in naturam,quam in cerebro existens habuerat, conuertitur: in panoniculo enim qui rete dicitur,mollis efficitur, ita ut in naturam cerebri procedat, fitq; quasi rete. Sexto, quae 8c laudabilior eius proprietas est: quia hoc par neruorum cum e prora Vtriusq; ventri culi separatum egrediatur,non redio itinere sicut extera vadit: sed per interiora capitis torquetur, ei ad ossa narium veniens commiscetur: sicut ipsorum utraq; foramina fiat Unum ibidem. Iterum C hi nerui separantur,ic redio itinere,ut egressi fuerant,vadunt, Unusq3 e dextro Ventriculo exiens, ad dextrum oculum tendinalter de sinistro prodiens ad sinistrum peruenit, de quorum coniunctione& separatione plures antiquorum diuerse senserunt.
De Opinionibuου circa causam coniuncZionis neruorum Opticorum, de cause ob quam non unum exit it crassin a medios rima ventriculi cerebri. C A P.
Quidam h scideo fieri diceban ut si unus lederetur,alius subueniret,ald eos ideo elic coniuctos,
quia omnis sensus ab uno fundamento procedit, quorum sententia prorsus Uana est. Natura.n.tam Optime,lam fortiter,membra compleuit, Ut nullam timeant passionis occasionem, nec solum nerui visum ferentes ab uno loco exeu sed ocs ab eodem loco egrediuntur, neq; in postea colunguntur. Nonulli ob hoc eos dicunt colungi, ut unus ab alio confortetur: si . n. separati essent, propter itineris
longitudinem rumperentur, quod quidem non impossibile est, sed in non est via tam longa,ut in ea rumpi debeant. Alii sic aiunt,quoru intentio Vera est spiritu visibili Ueniente ad oculos,necesse est, ut uno oculo clauso totus spiritus ad altu veniat, quod fieri non posset,nisii nerui prius separati con iungerentur,& iterum separarentaquod huiusmodi experimentum restatur,Si aliquod corpus su per na sum ponatur,utroqὸ oculo ad videndum direcito,sit visus debilior 5 obscurior, sed ono clau-D Q,fit visus in altero fortior,* in utroq; fuerat,ec quod Utriq3 cernere nequivcrant,unus soluS claris sime aspicit. hoc ideo,quia spiritus qui in utroq; fuerat, ad Unum conuer titur altero. n.cla V sta, alterius pupilla clarior essicitur. At 3 alio modo sentiunt, quorum sententia est necessaria,nisi nerui ad oculos dire fit primum coniungerentur, Sc postea separaretur, necessario res una,dupla Uisui appa reret. cum cnim res visibilis videri non possit, nisi Uisu oculorum pupillas exeunte: ipse autem V1sus per lineas rectas egrediatur, Zc rem recto tramite ante se percipiat, sicut videmus radios solis stangusta cauitatem pomu ingredi, di lineae ipsae, angustae sunt in exordio sui: deinde vero paulatim dilatatat: fiatq; in utroq; oculo quasi quaedam pineae forma necesse est,Ut Uterq; Visustineatim dire citis, S in loco ubi est res videnda coniunctus, eam aequaliter percutiat: deinde quousq; ad pupilla Perueniat, conuertatur necesse est,Vt eXOrdium Vtriusq3 a pupilla aequaliter egrediatur, oc per Una superficie ambo ambulent. Duorum exordia sunt in loco,ubi utriq3 nerui coniungulatur,ibi via tri idemq; factus, ct sic ex utraq; pupilla a suo loco egressus,videndam rem Uidet,eam B sicut est,com prehendit: qisi una pupilla a suo loco inscrius vel superius mutaretur, res superiori pupilla Visa, superius videretur,sicqῖ dupla appareret. propicr quod oculis tria fuerant necessaria. s. pupilla funditiva Uisus,locus Ubi Uterq3 coniungitur neruus,ec rectae lineae,Vt Visus recte pereas transeat. Id sccit causa quare neru1 ad oculos Uenientes prius coniunguntur. Sed tamen quidam sic obiiciunt.
390쪽
Cum illos: diros neruos necessarium sit conitIngi, quare non statim unus secti sunt, scd duo. Qitibus Eclt rc pondendu ira Unus id coner UUS non fuit . quia a cerci, iri medio exire non potuis, maxime quia agnus eis Uterq;. t tena,mῖ na qUR'da coca Uitas illic cst, ubi palata foramina cercbro coitin unc nc sua cerebru sua sit 'fluitate cxpcllit via et ij quae ad nares ducit,ibi collat illa autet o cauitas,dc hec via, it i ciliani in pol sc si neruus Unus ibi locarct. Nares. n. sunt in media facie Via nisi earum foramina cercbro opposita ellent lol faetus no esset. Quia crgo cerebri loca rebus hisce comprehensa sunt, nec elle fuit, Ut nerui Visum ferentes non ab Uno loco egrederetur: quOS Dat Ura in Uno loco coniun. xit, vi idem foramen eos habere laceret: deinde ut separatim ad Utrunq3 Oculum irent, seiunxit. De IH . uo Spiritu, Gibris,' , visibilis Abstantialiter ad oculosperuenit, se aliorum sensuum organa solum uemunt eorum sisItus Irradiatrue. C A P. i isibilis, Ut diximus, spus de spiritu nascitur alato, a vcntriculis prorae cerebri pro ccdens: ibiq3 mundi Cat. Ut diximus,cude cerebri natura disputata inuis qui spus. spiritualiter ci senii bilis, quia visus vini se sciatibus, caeteris dignior nobilior. Porro ipsc laaber proprietatem, qua nullus alior Lisensuum habet. Animalis liquidem spiritus in cerebri ventriculis cXiiicias, scia sum voluntarium mandat moliam Virtus enim ipsius per neruos penetrat ad Cariora membra, et scinii a Vero in proprio Per manci loco. sicut Sol totis aerem illuminat,ipse tam cit in Uno loco stat. Sed ad oculos non solum Fuirtu vili bilis spiritus sed ipse spiritus clientialiter dirigitur: ec tanta eius quantitas, quanta est ne celiaria, illuc adducitur quod utriusq; nerui concauitas attestatur. Id ctia hoc tellae, quia uno oculo claui ',ad pupilla altei ius tota virtus conuertitur caula neruorum coniunctorum inde Dramcn pa niculi .qui dicitur Uuea, prae multitudine spiritus neccssario dilatatur: aperto vel doculo cu spiritus ad eu re Versatur foramen V Uec ad propriam redigitur mensuram. Hoc tigno ex si obseruari poti it, cognosci rur, Si Uno oculo aqua clauso pupilla alterius dilatetur spus enim Vitibilis in eo este demo stratili , Vnde aqua quae transitum eius obli ruit,ablata,visus redditur. Si verd non dilatetur hoc ideo cir, qUia neruus per qucm l piritus duci obstruetus est. Unde etiam cu caeteri nerui nullam habeat conca Ulla te, qUla Vii tu Sasal 1 Sspus,non ipsemet essentialiter per eos ducit. Oculoru nerui necessario concaui fucrunt,ut lpus Iubilantialiter periplos transire possit. Caeteri aute non sunt cocaui, ne per corpus di trili ec a suos indamento remoti, leuiter ruperent: Uel quia tanta spiritus quantitas sensui Sc motui voluntario non est necessaria, quanta Vitui. Nullus enim sensus, pter visum. sentit sentiendam i cm,niis ci coniungatu Uisu Saulem Pupillam cgrediens longe remota sciatit: Unde multa spiritus quantita S necessaria est: ec ideo nerui necelsario concaui facti sunt.
De Iodo quo sit Viso. C A P. c. GVid cndu cIi etia, quo fiat visus. Diximus ergo, cu aliqua res videtur necessario: vcl aliquid ex ea dirigitur Vistit, per quod quid ipsa sit, cognoscitur: vel virtus visus ad eam mandatur, vel aliquid medium csi inter Visum rem visam, per quod ipsa cognoscitur. Sic potest ergo in uestigari quod horum certum sit. Oes philosophi concordati sunt, res non posIit videri nisi per ibi a me pupillis. Si
et go ad visum a re videnda aliquid dirigitur, si uelit Virtus, siue si t serma, siue qualitas, liue quantitas mensurata, quo illud angustu foramen intrare poterit quae cita virtus csse pol, quae ad oculos diu Ue rsorum In ino nacto re Uid cnda dediIcat quod ua impossibile est, spernat. Quod autem visibilis spiritus pupillam exienS soluS ad re Uidenda vadat, eiusq; quantitas magnitudinem coprehendat; sal sum et t. l pse enim spiritus non tantae e ii quantitatis, vi adeo dilatari possit,ut tot Sc tantas rerum
ambiat qtialitates,cum in Uno momento multa Sc diuersa dc maxima indiuidua comprehedimus. R i terti uci go inebria in couertamur. Quippe aer corpora circudans, it clarus lucidus fuerit, supplemetiit Uisui facu, quod nerui cerebro: quia sicut spledor, olis, sic spus recipit Virtute. Sicut. n. Solis splendor luperiorem acris extremi sate percutiens, totum acrem penetrat, cumq3 clarificat: sic Scviii bilis spus pupillam egressus, mox totum aerem penetrat, extensu S per loca remotiora, mutat
ea in suam natura, quod sit cum aer in toto iunctus est, quod in Sole palam fieri videtur. Si enim ali Hqci corpus in aere ponatur, cum Solis spledor illud nequeat penetrare, forma illius corporis post se obscura apparet. Causa, quia non suscipit aeri uincialis sit cotinuus, nec Solis splendor , separatum a se aerem mutat, qm is actio splendoris sertit cr in aere operata suisset, posset in eadem a 'ione perinmanere, splendore Solis absente. Sed Utriq3 hac carci proprietate, nem Solis neq; spiritus spicdor
suam a filonem aeri, ipso ab sciate, potest dimittere. I cccte ergo causa dans lumen ablata, ipsio mOmento, lume ab aere aufertur. Eodem modo de neriti S intelligitur: quia si neruus fuerit incisus S a cerebro diuisus, illico membrum cui sensuria dabat, si insensibile. Propterca haec duo sic debet eisu conlucta, i. aer 8c si ii itus, sicuti nerui Sc cerebrum. Et qua uis aer in altera mutetur actione, sicut cricalefit vel in frigidatur di in qualitate rei calefacientis vel in frigidantis permanet, lumen tamen noidem in aere operatur ipso. n. absente & lUX ab aere amputatur. Deinde necesse est semper Ut acrcontinuatini illumines hoc. n. nisi fuerit, nullo modo lucidus feret sic oc nerui cerebro faciunt sup plementum, quia licet de subitalia sint cerebri, duriores in sunt, quὀlucidioribus passionibus subiaceat, unde aliqua italu a natura cerebri sunt m Utali. Scd nerui duobus modis sunt adam. n. motu fa civi. Q da tensum: dic facietes sensum, molles sunt: opantes motu, sunt duri. Et cluis nerui duri sensum hau cat Lagedi molle, in rici ut no inueniunt illa cu duris ner uis babere societate, sed ipii duri hoc faciunt: