장음표시 사용
401쪽
g semeritis A eataplasmatibus curatur: Si ex aposite matibus, psiorum curatio est dolorum amputa tio Si ab humorum qualitate processerit incesiua,necessc cii claymum purgari, siue in bonum nati tari cum medicina doloris mitigatiua, quod si non sissiciat, soporifera imponamus, ut dolor mitis ratur Qiuod si de frigidis crassis Sc viscosis humoribus procciIst,soporiferam caueamus, quia nota est tantus dolor qui de his nascitur: Si crassa Veia rosita sexuum non habens causa fuit doloris, res a tenuatiua ct distatutiva adhibenda erit,ut Uen Ol Has dissoluatur,ec humorcs desiccentur. Sic etiam
de caeteris contraria contrarii S appone. De causisse cura dolorum Oculorum. CAP. M.
Oculi vero patiuntur ex apostemate Uel propter acutos ii tam in es ad ipsos fluentcs, vel propterpellicularum suarum extensionem ab humor Um pleni tuta ine,aut inclusione crassorum humorum e viscolorum , vel crassae ventositatis in loco illo. Si lit propter acutos humores, pharmacia detur, materia deorsum ducat tir,& oculi cum album ine Oui laventur. Purgato corpore bc apostemate maturari incipiente, balneum diligenter aptetur. aidd si dolor fuerit propter humores interius ciau sos, to tum corpus maxime purgetur,deinde calefacientibUS Utatur, oc oculi cum decoctione foenu-qrcci latrentur: ec ante purgationem totius corporis diissolutiva de calefactiva caueatur, quia ad apo B stema plus attrahunt quam dissoluunt. S ci cndu m Q humores ad oculos veniunt, vel de omnibus partibus, vel de solo capite: si de solo capite, solum caput eXpedit purgari, postea confortari,S ad te periem duci,ne ultra malos humores generes, plurimumq3 digerat humores. decet etiam confortare cor,& corroborare,& rem perare, quando arteriae in cati a sunt, quare humorcs ad ipsos defluui: quae si supra carneum fuerint,deiiccativum cataplaim adcemplastrum apponatur: his non proficietibus incidantur. Nonnunquam dolor fit in oculis propter sanguinis coagulationem invenis ocu lorum clausi, unde plenae Uidentur,ec Oculorum e sentia sanguinolenta: Quae passio curatur vini
Polatione, tamen balneo praecedente.
De Ophthalmia se eim cura. CAP. s. Diximus ophthalmia est apostem a calidum nascens in coniis stiva,&ostendimus curam apo stematum solis oculis pertinentium. Vnde quia Oculi sensum habent acutissimum,& dolorem fer re nequeunt: non temere curentur sorti medicamine, sed cum rebus dolores mitigantibus temperentur. Et fiat, quod apponendum est, humidum: oc Viscosum in loco in quo congruit, immisce tur. 8c palpcbra suauiter eleuata, medicina guttatim iniiciatur: δύ ab initio non nimio existente do lore, mcdicina aliquid stuplicitatis habens, licui collyrium in quo est acacia ponatur etiam dissolu- C tiuum Sci maturatiuum medicamen sicut crocus Sc lycium: similiter Sc styptica, ut myrrha 8cca storium,thus masculinum. Collyrium quOQ; si multum stypticum fuerit, humesat cum album ineoui,lacte, di deco filone foenu reci. Haec si flaccrimus,in Uno die dolor remittetur, passo declina hii qua declinante balneum succedat,deinde collyrium priore sortius imponatur sicut nechium, ut constringat 8c consortet Oculos tamen parum acuti collyrη cum eo misceatur ec parum a medio ad multum ascendatur. Qiidd si Ophthalmia cum nimio dolore fuerit, ponatur ab initio collyriia, quod dicitur dia rhodon asperon. Apostemate Uero decrescente diarhodon et imgni imponatur. Jc cale fiat sep1RJ me,si nimio pungetur dolore:& si dolor non siit multus, sussicit semel aut bis: Sc haec cale factio stat de meliloto,scenu greco, di similibuS. Cataplasmentur quoq3 croco,meliloto,coriandro, oui vitello,pane toto in vino.Sed si dolor nimius fuerit,misceatur illi cataplasmati decoctio papaueris: Unguentum factum de croco, glaucio, lycio,gummi,& aloe , ponatur supra frontcm. Si calidi sunt humores,ramus portulacae, citonii,vel succus portulacae, psilii, strigni,& similia. Si calidus nosterit multum, puluis molendini, myrrha, thus, albUmen Oui. Humoribus vero frigidis existenti hus,sulfur,pix liquida,colophonia, ct similia apponantur.
. De Cur spetiae, tumoris, Prurit in oculorum. C P. o.
D Ad petiam sanguis columbae, pauonis, S omnia talia prosunt, si cum thure modico misceanitIr: ct calefactio decoctionis hordei &hyssopi prodest. Oculorum tumores habentibus fiat cataplasma
ex uuis passis sine acinis ex melicrato Uel aceto. S i tamen apostema non dilIoluatur, radix trita ad misceatur: tumore nondum dissoluto, succus columbae apponatur. Pruritus sicut apostema cure tur purgatione corporis:& dissolutione materiae intus clausae, dc collyrijs,dc cataplasmatibus, δί fomentatione aquae calidae in noste oculis apposita: quae mista cum oleo rosato, aut in ovo anatis pruritum amputat, & oleum rosa tUm temperate calidum. Saepe tamen oculis cholericam imponimus medicinam, ut lachrymas in eis prouocet, quibus laventur, di mollificentur. Pruritus cum nimio fluxu humorum, medicina Erasistrati curatur. De Carne addita in oculis Carbone, se Cura. CAP. r. Si carnes additae propter Vulnera fuerint, non curantur, nisi chirurgia. Excrescentia superfluae carnis acuta medicina curetur, sicut aerugine aeris, sulfure , 8c similibus. S i autem caro oculorum
excreuerit superflue,no curabit nisi chirurgia. Qtiod si locus ille tumidus fuerit,valet allium gummi cum glaucio 8c vino. Nascitur etiam quoddam in oculis, quod dicitur carbo: Sc sicut apostema curatur : cumq3 saniem habuerit, sicut Vulnus curatur saniem habens. Quidam medici ponunt in hac passione glaucium, tragacanthum, rutam, succum maligranati, lanam vitam, vel myrrham Se
402쪽
aloen Huic passioni valent ammoniacum cum aceto aliquando admiscemus cum eis de hordeo R'edoario ex capita muscariam e cera cataplasmata. De P lorum abLIIoue Or Remedio contra Casiumpiorum. C A P. I.
Pilis ablatis lauciatur loca ipsorum aquis saliis . ct aluminosis, S ungantur loca pilorum palpe
brae cum album ine Otii, x alumine, staphis agria, dc farsinat. stercore columbino. C Cosdrium Sa bor, et alet ad Pilos Cadentes de Palpobras. Recipe ossitum da stylorum drach. ii 3 , cadmiae drach. h. C hu Sabor. R ecipe antim In η,chalcanthi, tragacanthi, pondus aequale quae Omnia cum melle temperata terantur, scinde collyrium fias. Si autem pilis cadentibus palpebrae apparcant crassae, stercus muris cum melle temperatum Ualet : superflui pili de palpebris sunt amputandi. Queridani dicunt pilos non vltra nasci,si radicibus pilorum extractis, sanguine icitudinis vel dentibus caninii
De Curis Vulnerum, Gr Fissurarum in generali. C . A P. s. Oporici primo uniuersaliter dicere de vulneribus, postea vero de iis, quae propria sint oculis. Omne vulnus vel concauum cli tantum,Vcl hilum. Si multum fuerit si Ium, trina intentione cura lur. t ungamus utranque parlcm,5 suam us studiose,ct curemusne incidat puluis vel pilus. Quod si magnum vulnus fuerit, nec pars parti possit coniungi, nec sanies permaneat in concauitate, ne- Fcelle cli uti desiccativo medicamine, Ut finita sanie vulnus impleatur carne. Cuius compositio citcum causa vcl morbo Uel accidenti. Si cum cata a siliat humores ad illud flucntcs, corpus purgetur Pharmacia,N phlebotomia.d xia quoq3 temperetur deinde deliccati uis siccctur. Quod li fuerit cis
morbo: eicit simplex vel compositus. Si morbuS simplex est,ad temperiem membrorum reduca. tui . hi odii compositus,velut naturam suam membrum egrediatur,vel vulnus multum concauusit,duplex medicina necellaria eii Una,qua membrum ad temperamentum redeat: alicra, qua cotucauitas carne repleatur. impleatur ergo medicamine de liccativo mundiscativo,quod humores co-a dunatos dcli ruat,Vulnusq; a putredinem Undificct. Sed Vt pcr poros possint egredi superflua Vnus ubi it c. continuum, quod latet sensum: aliud crallum, quod ut lutum in corpore coadunatur: laac duo supcrflua plus in vulneribus, quam alicubi sunt propter loci defcctioncm atque dolorem neces laria clide liccativa dc mundisicatiua medicina, quam undisiccturdi deliccetur superfluitatis soldities. Omne etiam vulnus Uel concauum elit,Vel sillum. Et si fuerit cum accidente licui cum dolore, mitigatiua conueniunt. Fissura ii parua sit,non esi necet Iaria nili coniunctio partium: dcc parit iacdico eget, nili locus Uulneris partem amiserit, quae pars vel caro est, vel cutis,uci utrunq3. Si sit cutis, apponantur styptica vel desiccativa, Ut locus induratus cuti assiimilctur: non nunquam acuta Gmcdicina facit hoc accidcntaliter: calida medicina paulatim apposita facit hoc accidentaliter,Wlocum sua liccitate indurat: multa vero quantitas ex ca, loco appotita resoluit causam, θύ minuit sil trinxam. uod si caro a vulnere fit amota,in initio carnis generativa expediunt: deinde locus mundet, culi a Timilctur. Sed omnem medicinam, quae Vulneribus pertinet,necesse est siccam cile, tuae tamen propter causam quandoque cauenda est. Parum licca erit ne multum siccans,carnem prolii hcat generari. AI undisicativam quoq; liccam csse oportet,Ut putredinem mundet Vulnera consoli dans. Desiccati uacile debet ea, qtiae generat carnem, luce nec naordicati ualit, nec abrodens, sed sty Psica, 't caro induretur, cutiqῖ assimiletur. Haec est dijpulatio uniuersalis vulnerum, mcdicina. De Vulneribus Oculorum, Pustalis in cornea, Panno, P ngula, Ny Ialope, Scabie. C A P. Io.
Sed vulncribus oculorum, si sint simplicia, mundans colans co ruit medicina, quia humores cito undiq; fluunt ad oculos propter acumen sensus eorum. Qiiddli vulnUS cum tumore sit, vclnimio dolore, apponuntur collyria, quae thus di metalla vita recipiunt: cic cataplasmata: nec puta gitiva cataplasmcntur. Aliquando tamen, si putredo vulneri infit, colatiua tunc apponatur. Sed intueri V porici an Vulnus carnem rodat : in Uelligandum quoque, unde humores ad oculos fluxe-Hrmi: quo per feeis, caput & corpus expedit purgari Deinde apponenda sunt collyria dcticcati uanullamq; iacientia puncilionem: sicut ea, quae respicilliat casum, cum dantur cum lai cte vel cum de coctione sociatagraeci. Si dolor clinimius,aliquando soporifera medicamina apponuntur fltixu hu
morum cclsante, cisi lyptica apponuntur. Praeuidendum lamen ne Uueu egrediatur, cui egredienti si 'plicum convcnit adiutorium. Collectio Jc pustulae in cornea nascentes curantur cum medi cina maturalitia mediocriter colaetitia, sicut collyrio rccipiente crocum, thus, myrrham,castorium,
decoctionem foenu raeci. Qti odii non inucia crint, dc tumor non dissoluatur, calidum a Peri 'tiuum appone, licu t laga penum, euphorbium, Oc similia. Pannus in oculorum albedinc natus co latiuo dc mundisi catilio curetur. uddii lucrit subtilis, sufficit succus rubet papaueris, Vel dcco Oum minoris centaureae cum mclle: si groilus, fortiora dari iacccsse cli, sicut picem liquidam, res 'stum inuriam, itercus muris, myrrham, sal ammoniacum, Sc similia. Si aliquid ex eo remanseri si gallam,acaciam, α chalcanthum appone. Vngula ec scabies, li durae sint etiam 5c Ueteres, incide 3 e caS Uci cXcoriare optimum csi: sin autem subtiles, appone aes Ust una, florem aris, ici porcinum, sal ammoniacum. His non dum proficiciatibus, appone medicinam putreficicniem atque roden iem. Scabi cs non stypucis elicui arida,qustitit cum vulnere magnoq3 pruritu couercatur Palpin
403쪽
A hra& cum hoc excorsetur. E li: quaedam passio oculorum,quam qui habuerint, Vespere non videt: quos phlebotomari conuenit de cepitalica brachii -υ tantur pharmacia, dc clysteribus, Sc caput
Purgansibus,ec gargarissimate,&sternutatione mundificentur Ucna auris incidatur. Oculis mel cualumine di sale ammoniaco apponatur, , cum hepate caprino fumigetur: haec Omnia prosunt. De Suffusione, Egressu Ocularum, se Petia. C A P. II. S. inoadectetusus defectio sic curatur totu purgetur,Ut diximus diaeta sit tenuis: dcine de Utatur collyrias foenumgraecum,mel, sagapenum,as arti, thus recipientibus, opobal uam hi, αδ mmoniacum. Valet quoq; si vena hepatica incidatur,dc sanguisugae temporibus apponantur. Octilis extra exeuntibus,Ventosa in collo apponatur oculi ligentur, ibi aqua salsa sustumigentur. Petia curatur sanguine oculis instillato deinde cum album ine oui oleoq rosarum ligentur. De Colbrys multis ad Oculorum aegritudines. C A P. I a. COPyrium quod dicitur Dia rhodon in modum piperis, valens in Augmento Doloris OphIhalmiaen ecipe cadmiae, cerussae,ana drach. xiiij: rosarum drach .duodecim gummi,amyli,ana drach. j:trag canthidrach.iiij & F,aloes drach. vi tempera cum aqua pluuiali, B informa. CAliud in Initio Ophthalmiae, quod etiam vetusae valet. Recipe acaciae drach. liiij, gummi 3 xlii J, cadmiae drach.xxxVj: tempera cum Uino pontico ana drach.κη. tempera cum aqua pluuiali. H aec Omnia a Paulo sunt ordinata. Ista vero Galenus dicit. C Cosbrium υalens ad Dissoluendum Apossema die uno, adophethalmiam. Recipe antimonii, acaciae,ana 3 lxx cadmiae drach. ix,aeris Ustiloti 3 xxj, cerussae drach. πη F, myrrhae 3 vi, sulfuris drach. vj cali orei, opii, chalcanthi usti, ana drach. υj: gummi drach. ix: rem pera cum albumine oui in uno die est validissimum. C Aliud Pavo. Recipe cadmiae, croci, RUmmi,ana 3 ii 3 aeris Usti drach.xxiij cerus ae, rosarum, ana drach.xxij polii, croci,chalcanthi, Opij, ana drach. vj: aloes, spicae, casiorij, ana drach. 3 & F: tempera cum aqua: curat Vero ophthalmiam,& humores vel propter dolorem, vel Vetus vulnus fluentes. Atiud. Recipe cadmiae,acaciae,gumenai, ana drach. ix antimon 3 triti drach. xx castorii, opij, ana drach.vi: lycij drach. iiij : myrrhaedrach.xij spicae,aloes, ana drach. iiii: gummi, tragacanthi, chalcanti, ana drach. i Zc si: tempera cum vino Jc aq ua myrtina. C Aliud adsuperiora. R ecipe acaciae,gummi,ana 3 lx: pl umbi toti 3 xxx, spicae,casiae,ana ue Uij rosarum, cadmiae,ana 3 xxxrcerussae,aloes, opii,croci,ana 3 iX: castorii, lycii, ana 3 iiij & fuem pera cum album ine ovi. V alet vulneribus Sc omnibus passiionibus oculorum vetustis
8c putrefactis. C liu in Statu conueniens cum albumane ovi, in Declinatione cum aqua. Idectipe cadmiae Uetustae.lotae, cerusiae, ana drach.Vj amyli, tragacanthi,ana drach. iii. hyoscyami drach. 3C croci drach .vj glauci, sarcocollae, ana drach .vj opij drach.iiij,tragacanthi drach. vj, croci drachmas tres:gummi,Opij,drach. j 8c f. tempera cum aqua. C iudυalens in Augmento Ophthalmiae. l ecipe cadmiae,cerussae,ana drach .XXiiij. rosarum ue xij gummi,amyli, ana drachmas quatuor: tragacanthi drachmas quatuor Zc si, aloes drach.iiij tempera cum aqua. Valet in vulneribus,oc humoribus vulnerosis,&lachrymis ex oculis fluentibus. C Aliudυalens adophthalmiam, se Vulnera, ct Adu stiones ad Mundί candum vulneris putredinem. Recipe antimonii Us i,cadmiae, rosaru,ana drach. xxiiij cerussae tritae 3 xxij, opij drach. vj tempera cu aqua. CAliud nimio Dolori conueniens, tiqui di imos Humores ad oculos fluentes reprimens. ldecipe rosaru drach.Vj Sc F. op ij, spicae, ana drach .i. Aliud. Rosarum drach.xxij,croci vj,aeris usti Zc toti drac. i Sc si tempera cis aqua pluuiali. Aliud. R ecipe rosarum drach .XUiij cineris locorum,Vbi aes funditur,drach. vj croci,opii,gumi,ana 3 Vinae Pera cum aqua pluuiali. qi . Recipe gummi drach. iii, tragacanthidrach. j Δ si tempera cum aqua
pluuiali. Ah, Recipe myrrhaedrachmaSlxxU, rosarum xl, croci Uj Sc si tempera cu Vino. C. Aliud malet nimio Dolori, Pusulis concauis, putri se Vulneribus Corneae: Oculos exeuntes comprimit, Omnems oculorum passionem adfanandum di cistimam curat. Recipe rosarum drachmas centum Ofio, gummi xxxvj,cadmiaevstae& lotae drach.xxj,croci undecim opij,an timonii, drach. ii Sc si tarri spicae drachmas tres, myrrhae iii: tempera cum aqua pluuiali . C Cosy rium Pauli. Recipe aeris usti, tragacanthi usti, ana drach. viii: croci ij, nitri drach. i: coquantur ad mellis spissi tudinem .
Iudeiusdem, valet Scabiei palpebrarum, veteri, Ophthalmiae. Saniem,'vulnera Aurium, dr Osrodentia anat. Recipe aeris usti drach. quatuor, myrrhaedrachmam Vnam Sc si piperis, croci,Vini, ana drach. ix. CColbrium Pauli. Recipe cadmiae aurict argenti drachmas tres: tempera cum aqua pluuiali.C 'rium Oribas ii valens in initio Ophthalmiae, δ' Vulneribuπ.l ecipe cadmiae,cerussae,tragacanthi,ana drach.Vigintiquatuor antimonii,gum inivsti,ana drach.xxj plumbi incensi, tutiae,ana drach.Vigintiquatuor. Aliud. Amyli xvi,gummi ixaeris Vsti, tragacanthi, ana 3 Vj: myrrhae,op h ,ana ue v. L liud valens Vstioni, Vueam egredi prohibens Itbueniens Vulneribus. id ecipe antimonij Usti,cerussae,ana 3 vigintiquatuor: myrrhs drachmas tres,amylixix, tragacanthi xij, Ummi vj: tempera cum aqua pluuiali . C liud valens Pusulis, Vulneribu anto is, ct nimio Dolori, δε-rae, Ophthalmiae.b ecipe cadmiae vitae oc lois drachmas vigintiquatuor,an timonii loti 5c vili xviij, amyli iij, plumbi incenti Oc loti xij tutiae, myrrhat,ana drachmas Xii: tempera cum aqua. Abud. Recipe tutiae drachmas duodecim cadmiae lotae, cerussae,ana drachmas cxxiiii: antimonii incensii di toti xviij: myrrhae, opij, ana drachmas quinquaginta & s : tragacanthi drachmas duodecim: tempera cum aqua . C Aiud uti imum i s=eritati Palpebrarum est Scabiei . Recipe chalcanti
Septima Classis. BL BULBIs drachmas
404쪽
drachmas duas, cadmiae drachmam Vnam: ad Solem cum vino sum cienter agita. Reci. Epe cadmiae drachmas Vi, chalcanti grana triginta, piperis grana XXXViij: spicae drachmam unam &s, aliter drachmas tres Sc s: cadmiam ec chalcanthum tritura sussicienter dic agita, deinde cum pipere spicam commisce Sc tempera. C t liud valens Scabiei, Humoribuου ad oculos uentibus, Vete Piseus. Recipe cadmiae, gallae rosarum, gummi,croci,ana drachmas tres opsi,drachmam unam: Omnia puluerizata cum vino ad Solem sussicienter agita . C doculos Calliso ssinguinolentos. Aloe trita cum album ine ovi mirifice prodest. Si aloen non habueris, canabis trita idem facit. C oculos Dolentes, se Lachvmaspringendas, or Pruritum tollandum. Colli λge mel despumatum, Sc ex eo unge solia hederae, superasperge puluerem faecis vini, 8 oculis siDPerpone per noctem: expertum est. item chelidonia cocta in aqua,si ex ea oculi flamententur, lolciatibus prodest. Item coriandrum viride tritum admisto lacte mulieris oculis supcrpone dolore ni re tumorem tollit. Idem facit radix cucurbitae agrestis trita de impolita sci caprinum cum melle an liquo milium Sc inunctum oculorum caliginem deiti uit. C. Paunum ab oculi, ab ergendum. Faecem vini, album oui, rasuram ollis sepiae: facto pulueremitte, donec corrodatur. Vitellus oui tritus succo que apii misius S in unctus sanguinem spargit. Absinthium viride cum albumine otii tritum, Ac nocte suppositum , sanat . C Ad Tumorem calidum est sanguinem oculorum .. FHnagallis cum album in eo uitrita ct imposita prodest. Si d Tumoris calidi dolorem. Herbam violariam cum oleo rosiaceo tere , oc superpone: mire iuuat. Valet etiam mali granati succus: in vase teneo vel stanneo ipsum coque Sc cola, bc cum opus fuerit Vtcre. Item Recipe plantaginis, centaureae, Ungulae caballinae, pulegia, betonicae, chamaedryos, apii, foeniculi radicum , partes aequales: pone in olla noua, Oc intra sparge finiatigraecum . item lycium in rhodositomate gutta tim impositum valet. Item auripigmentum, Pannum subtile laneum, di simum hominis, com-hure in olla bene argillata .
DE RENUM AFFECTU V ΜDIGNOTIONE ET MEDICATIONE
Chrystophoro Heyt Vulsis badensi interprete
Nunc primum ad graecorum codicum fidem accuratissime recognitus. De Sub antia, Figura, Situ, Partibus,oVD Renum. C A r. Enibus peculiare quoddam corpus est ex fibris 8c carne constitutum, quod cum alia parte nulla commune habent: ec caro haec densa est, ne sanguis qui ad ipsos defertur, facili momento diffluat, essundat tir, di abeat cum Vrina. Carnea haec substantia non paucas habet inuolutiones, in quibuS quoniam singulatim per substantiam lapides plerunque generantur, fi Untan renibus grauissimi dolores. Ac de substantia qui dem hactenus. Figuram autem renes habent graecae literae J .in
medio cauitatem quandam , qua ex venis dc arteriis seorsuria excrementum eXcipiunt: nam ad cos non maiores solum Uenae, quarum alite in cauitatem hanc inferuntur, aliae in membranam, quae renes cir
cuntegit: sed meatus etiam capillis modo exiles deferuntur. Dexter autem sinistro sublimior est: ne intcr operandum, alter trahat , alter retrahat. Iacent ad spinam Icnes, paulo altius quam
405쪽
A ilia: & ex se, urinarios meatus duos emittunt, quibus ad Velicam urina deducitur. Sed habciat isti quoq; meatus propriam corporis sui substantiam,quam in alia particula nusquam repcrias. Duos
autem nartara reneS prodUXlt, non VII Um quoniam alias eXcremcntorum specics scrofa lLec super fluitas non partim superat qUam attrahere, renum Ossicium est: ignorare enim non debemus alte
ram cauae Uens partem ad cor Poris nostri inseriores partesdcferri: que bifariam diuisa est,alici a parte sursum, ali crad cor sum porrigitur. Pars quae descendit,rursus triplicit cr finditur, dc pars una ad crura porrigitur,altera ad testicul OS,& tertia ad renes. Procedunt Ucro S de corde arteriae, quae se- rosurn excrementum di Una calidi satem immittant Ut ab cis renes calcfiant: nam renes ita ex lero Oiito excremcnto frigent, Ut ex atrae bili S sicco licia: Quamobrem a dictis iam arteriis calor renibus suppeditatur, quὀ natiuam suam frigiditatem possiliat euincere. POltquam vero scrosum id excrementum renes attraxerunt,Utilem qui in eo est sanguinem iPil retinent, ex eo nutriuntur: excrementum verὰ ipsum sero sum a facultate segregatrice ceu inutile expellitur. Sed quandiu in Ucnis et arterins hoc cum sanguine currit,eXcrementum sero sum cum segregatum est,totium nominatur.
Proinde quod in sanguine Utile ei id tibi renes in nutrimentum seruant quod autem inutile, id abigunt. Atque ut bilis vesica, bile dclesiatur Z lien, atrae bilis succo ita rencs seroso illo excremento B gaudent.Rcnum autem Operatio est secernere dc percolare serosum excrementum a sanguine. At que hic renum Usus cst. Non solum autem renum, sed Jc singularum partium operatio medico citin uestiganda quὀd ex Operatione labefac iata cognoscatur, quc particula morbo sit affecta 5 cx modo ruinae operationis, q uantum sit quaeque assecta. ιibiu ex causis Calculi oriantur: se qua ratione Pueris in vesica, Adult is in renibus
frequentitu orirasoleant . CAP. I.
Omnis assedius, quo ren laborat, quanquam Nephritis dicitur, siue is similaris sit, siue instrumentalis, siue communis: proprie tamen Lithiasis, id est calculi morbus, Nephritis appellatur . S unt autem lapidis huius quatuor causae. Em ciens, materialis, instrumentatis,4snalis . Nec operosum fuerit discere a rebus externis, lapidis concretionem, aut a frigore, aut a calore fieri: velut in rivulis 8c canalibus, cum caliditas, materia non expirante Sc Uentilata, exoritur, cum aqua in aliquo canali subitat, calor quidam praeter naturam accenditur, quo dispergente id quod in aqua lic coenosa paritum erat tenuium, quod crassarum est partium in terram durescit: C manens que eo in loco substantiae lapideae ex qua factus canalis est, adhaerescit: ec in lapidem sic colligitur. Subnectam aliud de eadem re notum exemplum. In lebete generari lapides saepe compertum est aquae parte , quae tenuis fuerat, dissoluta, manente alia, quae crasta 8c terrena est: caenim lebetis vel alius aeris corpori assigitur, ec lapidescit. Verum in nobis lapidem frigus non parit: neque enim fieri potest, Vt Viuo corpori tantum frigus accidat, quo concrescere Maleat in homine lapis, quemadmodum fieri in externis Videmus: quo fit, ut a calore lapis in homine generetur, eoq; vel Vehementi, vel tepido. Nam si crassa materia est, sumcere potest tepida dc mo-dcrata caliditas, dc quae naturalis est, ad firmandam indurandam terrae modo crassam hanc materiam: est enim crassities ad generandum lapidem lingulariter accommodata: Sin tenuior est, vehementiori tum plane indigebit caliditate, siue naturali, siue praeter naturam, qua clure scat in terram: si quidem calor tenues materiae partes evaporare facit: atque ita, ubi valuerit, lapidem conformat . Ideoq; simpliciter a calore fit in nobis calculus. Materialis causa est crassus aut glutinosus succus, Vel utroque modo Vitiatus. Instrumentalis causa est reia, aut vesica, vel pars alia quae generando lapidi tu opportuna. Finalem causam haud aliam dicas, quam lapidem sit . . ipsum. Sanguis 'qui in renes fertur, aut crassior seipso est, aut pituitosior, aut magis ad bilems 40 ς - , aut rufam demutatus: fertur qUe ad eos per venas S arterias, Uci in cauitatem, Uel substantiam: eo delatus, si quantitate, vel qualitate, Vel consistentia excedat, altringitur, detentusq3 concipit caliditatem praeter naturam: haec caliditas praeter naturam amplius cum densat, agglutinat, di astat, assatumq3 ipsum in terram Sc lapidem commutat. Q ut itaq; arbitrantur in renum concauitate lapides consistere solum, cum per Urinae meatus transeunt, dolere laborantes dicunt: Qui vero in ipso renum corpore gigni lapides arbitrantur,quo modo oc in arthriticis nodi gignuntur : non solum cum pertranscunt, sed di quando generantur, Zc quando renum concauitatem subeunt, dolere laborantes asse uiat. Sed fieri utroque modo lapides posse nobis satis persuasum est, cum succus tenax crassus tempore aliquo assatur in tes atque exiccatur. Demonstratum cst enim in commentari s de facultatibus naturalibus renem trahere ad se quicquid invenis serosi oc tenuis cum sanguine permistum reperiatur. S i quando igitur meatus, qui in renis Uentriculum illud transmittunt, latius aperiantur, crassus Una aliquid colatur: quo calefacto & cxiccato in renis cauitalc, lapidosam consistentiam assequitur. Quamobrem si Virtus segregatrix ipsius re nis id omne in urinis expulerit, arenosum in ipsis sedimentum prouenici. Si in farcium id soluo tu dissicile fit quod renis cauitas suscepit ad eum aliud adhuc non absimile ex caua Vena immissum deinceps colligitur di aussescit circumlinitur enim scinper quod affluit ei quod iam adest itaque
406쪽
lapis nIn adeo contemnendae magnitudinis eXtIrgit. Quod certe Ut facilius sat, renum temperatu Era iuuare potest haud mediocriter, ii calore naturali laaec ceu feruens & acris fuerit. Atqui si1 fora.
nacia dc meatus, qui ex Ucna caua in renem P cruenit, fuerit rarefactUs,.sanguis humens, neque crassus neq; glutinosusrium Urina fies cruenta. Cum itaq; ex sola pituita tenaci Oc crassa porosorum S lapidosorum corporum, quae in renibus coguntur, substantia coluerit: color inesse solet, quem cineratium nominamuῖ: non ab limitem lapidi, Uem fieri m aquis sponte natis, quae α υτοφυ sc graece dicuntur, 'id c mu S. Hae nanque, si tepidior QS sint quam pro temperatione, tophos Videntur pro ducere neq; alii causis acceptum feremus, quod pueris in Uelica lapides gcnerentur. aetate vero florentibus in rcnibus. Iippe cum actiones natui ales in pucris sint omnes fortcs, fusa est in eis rediissoluta succorum crastities. Contrario modo se habent qui male processerunt: nam actionibus in hisce dcbilioribus coacta est cras sities succorum. Apparet Vero in cXlci niS id qUoque, cum Ui-dclicet quae cratiam naturam habent, per tenuia foramina trajicere iniit tutum sit quae nanque fusis calore tulit colliquata, transire OcyUS Uidem US: quae Verca liquata non sunt, traiectioni rosistcre :harum materiarum exempla nobi S sint piX,rclina,adeps,ccra, dc mcl. Cum itaque in pucris cali dum innatum abundet, sortes lint actioneS: crassitudo materiae diluta in rcnes delabitur, indeq; facilius in Velicam transit, non parum etiam adiuuante ad transitionis celeritatem ipso aditon uni Frobore: in v clica autem existcnte frigida membranosa est enim pauciq; sanguinis ec ampla intus capacitate rursus conlisitit,densaturqῖ ad eam crassitudine in , illam paulo ante monti rati inuis: consilientiae 3 principium sumit, ii diutius in Uclica commoretur. t pia si quidem glutinosa credibilius cst ab innato pucrorum calore iacilius subigi, atq3 ideo magis Vniri,confistere, Λ con scias iri. Ad ij c1amus si libet, puerilium Urinarum crassis tudiniS causam: quae certe alia non est, quam puerorum voracitas, di movcndi excessus mox ab alimento assumpto, dum scilicet pueri ferociunt A ludunt.
in lactentibus autem ipsa etiam materia plurimum facit: in adultis enim qui caseo & ii milium rerum esu delecitabantur, lapides in vesica Sc renibUs fieri cognouimus. Idcirco lithiasis vesicae, puerorum ei t morbus. Haud cni ira pol est Vesicae collum tam angustum in maioribus corporibus cf. se,Ut humorem cratium i cm Oictur. Altamen ne putem Lissolum hoc sussiciens esse ad lapidis ge- incrationem, nisi calida intemperies eodem accedat quae calorem ignitum habeat, non temperatum
aui modicum. in puellis ceruix vesicae dehiscis in membrum genitale, & breuissimul est &lata, ut nullo labore crassa per cam ipsae metant, quae in Urina feruntur: quae dum pueri retinent, quod . saepe fit,& propter longitudinem re angustiam ceruicis Velicae, materiam vel scae aestuanti praebent ad calculi generationem . G.
Inicia quibus Calculi, ct reliqui Renum t uectus deprehenduntur. C A ' P. C Ignorum alia sunt, ut ita dicam, scientialia, alia artificialia, alia propria. Proprium signum
O eir, quod certe, nullo que medio morbum ostendit, in renibus nempe lapidem: ut cum arcnae in matula subsident, tunc plane ostenditur lapidem in renibus esse: signun que hoc con- A.l. 3. f. 18. tilans di proprium . Quoniam vero a nec ius quidam complicantur, dicemus quoque designis communibus. Cum lotium quod excernitur, sanguinolentum est, signum id eisc commune po-ictat , Vci quod vasorum apertio sit, vel ruptio, vel erolio, Ucl imbecillitas, vel dilatatio, Vel aliud quicquam ciusmodi. Ioniam ruptionem cxquisiti & confertim cgcsii sanguinis Uacuatio se quitur. in apertione paulatim fertur, & sanguis tenuissimus emanans cruentam Urina in em cit. Si quocunque tempore S momento sanguis egeritur, imbecillitas vasorum est: Sin una cum sanguine , aliae quoque crassitudines excernuntur , dilatatio . Sin sanguis ist aquosus , inanifestum cst certunt que, lapidem consistere . Sin sanguis qui excernitur sit crassus, manis e sitim est ipsius crassitudinem violenta coactione in lapidem esse abituram: si ut si in ea sangui Hnis Uacuatione frigidam exhibeam US, Ut Ucna atque arteria coarcitetur & conniuear, nec amplius
sanguinem ullum in rcnes ingerat, qui cogi istic possit. Fit enim proculdubio in hisce sanandis
error: nam Uenam coareiant frigida, Vialium sanguinem inferre non sinat: Uerum ea ratione sit, ut sanguis in renibus commoret Ur. Proindeli frigidam exhibeas, Venam comprimes quidem, ne sanguis defcratur: sed qui renibUS illatus iam cst, mox inclutab1S. Ex stupo iecrtitas quod a rene sccundum lumbum porrigitur, cognoscere poteris quis ien laborct: nam si dextrum crus stupor occupabit, dexter rcn aegrotat: fila laeuum , t Inister. Est vel ὀ stupor , sentiendi L mouendi in particula dissicultas: qui fit in crure, quia vcna quae ad inscriora demissa est, triplici ramo di- Uidis ur, quorum Vnus cum arteriis ad relliculos vadit, & vasa te minalia: alsus renes ingredi tur: tertiUS ad crura porrigitur. Cum igitur in lenibus lapis generatur, viatium a Scitur Uena quae ad crura desccndit: sunt enim ambae ab Una sobole cauae venae, quam inferis partibUS na tura distribuit: igitur Vena quae ad crura porrigitur, repletur: qua repleta, stringUntur nemuSquandoque aut musculus: cum stringitur neruus , animalem spiritum ad crura non transmit
ris, unde sensu crus priuatur, & prouenit itupor. Porio ex teiticulo, quoquc j secundum lumbos γ retracto, scire possumus renem esse affectum. Si nanque dexter resticulus retrahatur, dextrum
407쪽
A dextrum pati renem argumento est:si sinister,simi strum. Nam a iecore corde vena artcria ad renes procedit, quae in eorum cauitatem uaseritur. Vasa aute seminalia ad tessiculos feruntur. Quari, do igitur lapis in renibus generatur,Vena illa di arteria dii tenduntur,ec seminalia vasa quae ad iciles pertingunt, atque ita per compassionem testeS retrahUntur. Tradunt aliqui, Vehementis doloris ratione vigilias vomitum excitare: debebant itaq; podagrici, lippientes, S qui vehemcnii dolore, di vigiliis exercentur, vomere . S ed ea de causa hi non UOmunt, immo propter posituram renum: ηnanq; politi sunt secundum spinam post intestina di ventriculum . quapropter iacta in rcnibus violenta quadam distensione, per copulas astedito ad intcstina Vcntriculum digreditur, indeq; asse etione ascendente, seqllitur subuertio. Quoniam Ucrd cum lapis subest,quaedam veluti titillatio oritur, naturaq; ad eius quod moleitat expulsilonem stimulatur, ideo spiritus occurrunt: quibus irrumpentibus in filiuiosam pudendorum partem , ipsam immaniter ccntendunt nam in Omni motione naturali sanguis oc spiritus concurrunt, qui sunt naturae Uehicula. Cum vers demonstratum sit cor, iecur, renes in concauitate non sentire, in superficie autem sentire quoniam in superficic nerui sentientes feruntur,in concauitate vero nulli sunt) quomodo haec dolorem persentiscunt An quia grauarur cauitas,idco dolor eXUrgit eXtenditur nanque membrana quae soris est, undique, quod caB uitas interna lit repleta,ec sic exicnsa membrana dolovem facit. ln renum itaque subsitantia dolor itidem generatur, quando concauitas ex lapide grauata est, Sc circuntenditur, profertq3 consentione dolorem in superficiem: quippe quae neruos sentientes habeat & membranam. In meatibus auicni urinae, Ut qui neruoli sitiat Oc scnssibiles,dolor fit saeuissimus. Dolor praetcrea vehementissimus fit in renibus, propterea quod eorum cauernulae non sunt latae, sed angustae, renes ob firmitatem sub - fiantiae non diducantur ut vesica. Eadem causa, renum lapideS magna eX parte minoreS sunt,aequales, dc molliores,utpote qui diuturni non sint. Qui calculo laborant,liis primo urinae sunt aquosis: cum enim sit obstrudito,ceu per cribrum ciuirunt, post arenosae:demum calculi excernuntur, cum dolor cessauerit. Sicut in mulieribus parientibus ad foetus egrestum partes dilatantur: ita hic violentia, renum substantia fatiscit, δέ cgreditur lapis cum ad renum cauitatem subit,in membrana, quae istic substat,quoniam facili sciasu est,dolorem mouet Uehementem:& multo magis cum meatus Urinae ingreditur, propter angustiam Sc sensum eorum: quantisper enim in renum corpore sistitur, non multum solicitat,quoniam,vt diximus, eorum substantia sensibilis non est . Saepe nanque prae magnitudine in collo vesicae detenti lapides in extremum periculum doloris acumine patientcsagunt,nec urinas sinunt excerni. Vidi ego quendam, cui per alias vias elapsus in virilium extremi C tate lapis haeserat,minimumq3 insuit quin urinae dissicultate, oc dolore acutissimo homo interiret, nisi angusto tandem forcipe eximere potuissemus,sectionem per longum se perne molitunam uri nae meatum, nisi Urgeat magna necessitas,incidere non oportet,iae fiat fistulosa pars ea,8c urina profluat Inuenias tamen qui dolorem non habent,nec sanguinem mingunt,quibus meatus in renibus congesti non sunt. At tenues arenulae haud magno negocio quidem excernuntur quod qui faciut, nec aegrotare se putant, quando dolorem nullum sentiant . Verum nihil est hac in re contemnendum,cum tempore omnia grauiora reddantur . Lapides arenulae colore disserunt,tum ob caliditatem,tum ob materiam: nam ut quidque illorum longiori tempore retinetur,ita rufum,flau um,
rubeum,aut nigrum emcitur.Haud aliter θc a succis fiunt lapides Sc arenae, colore vel sandarachaesi mili, vel nigro, vel pallido, vel alio aliquo colore pro succorum varietate. Fiunt autem lapides in concauitate renum,in eorum substantia,& Ubicunque fieri commode possunt,aut parui, aut maiusculi interdum pauciores,interdum plures . Differuntq3 magnitudine,figura,colore, asperitate, Δ multitudine. Nigros siquidem inuenias,&subalbos, ct pallidos. Ac rotundi,tenes,oc parui,facile excernuntur: maiores,vel aliter figurati, oc maxime oblongi & asperi, dissiculter . Arenulae vel ὀprodeunt Sc egeruntur dum fiunt lapides:cum facti sunt, haud fieri potest ut esterantur, quia in la- D pidem sunt coacti, nili natura ipsa ultro conterat & excernat,vel ars per medicamentum tritoriun naturae auxiliata,conterat Sc evacuet ipsas. Nemo veris ignorabit colicum-renum a flectum Una plerunque incidere . Deprehenduntur tamen propriis lignis: nam aluus exonerata colicis mede tur : nephriticos quoque a principio mitigat. Et iam aliqui dederunt medicamentum quo aluus subducta est, ct dolor cessauit primo,secundo, di tertio die, quarto prodiit lapis. Cum aulcm simul inciderint renum & coli dispositiones, mutuo particulas communicant intentione & remissione: tenduntur enim ob continuitatem partes haud aliter quam suniculus:& neque superne ructus ublus,neque infra flatus quispiam exit . Calculi, reliquorum Renum sectuum Curatio. C A P. δ.
SI renum affectus subito inuadat, Sc qui laborat cibo nuper refectus sit, cibi que adhuc sint incoct1licut aegrotus eos ingessit, aut semicocti, vel siccorum multitudine corpus grauatum habeat: oportet ante aliam curationem, vel potius mitigationem, nisi quicquam impedimento est,uomitum prouocare . Mox si in intestinis excrementorum superfluitates fuerint, per idoneos
dysteres extrahere, modo nihil obstet . Postea si totum corpus plenum fuerit, conliderare quis
408쪽
nam humor sit, qui ipsum repleuerit. Atque si sanguis is est. euacuationem instituere oportet, cum Enihil impcdit: minorem tamen multo quam plenitudo desidcrabat. Quid ita r quoniam lapidem non plane statim eximere possumus, potissimum cum magnus eli: ideoq3 oportet pleniorem lan guinis euacuationem cauere, Propter consumptionem, quae tempore adhuc aliquo in corpore iu- tura est. Sin quatuor humores abundauerint, potius Uena incidenda est ante purgationem, quam purgandum ante Uenae se stionem. QtIoniam ii per sanguinis missionem corpus prius Uacua tum fuerit, purgans medicamentum exhibitum,Uenas Sc arterias, Sc inanes corporis regiones in uenit non oppletas: quoihi, ut absque Ullo impedimento in totum corpus dimanet ad attrahendum succos, facillime que fiat eorum euacuatio per vasorum spatia Zc fusionem tenuitatem qtie succo rum. Nam si vasa sanguine repleta lint, Sc purgatiuum dederis: non poterit propter plenitudinem in corpus disterri unde fit, ut substet,8 nihil eniciat aut ii quicquam facit, male faciat. Ex medico quidem purgans medicamentum EX natura Vero totum negocium pendet: haec etenim a purgannie medicamento excitata, facultatem segi egatricem aduocat,qua segreget inutilia ab utilibus ac vialia quidem retentrix facultas detinet: inutilia Ucro expultrix facultas expellit. Non oportet autem simul venam secare Sc purgare: Uerum prius sanguinem detrahere, deinde virtutem pulchre reis cillare. quoniam ipsa nos gubernat, ec medicamentis auxiliatur: medicamenta enim per se ipsa ni Fhil cificiunt: ideo que corroboranda virtus cst, Ut possit natura uti purgati uis exhibitis ceu in lirumcntis, atque quod decens est, perficere. H Uc praeterea accedit, quod una cum sanguine multum evi tali spiritu excernitur: quo excreto refrigescit totum corpus, di Opera naturalia aeterius obeuntur. Ea propter virtutem prius refocillare Oportet,deinde medicamentum purgans exhibere. Sed quia astedius renalis eii, dc materia, ex qua lapis generatur, crassa,materiam que crassam sursum re
uellere promptum non est, magis Uero ad ipsius lationem spe fiantibus deorsum vacuarc expeditum ob id si valida fit virtus,venam quae in poplite est, aperiemus, vel quae ad malleolos: sin imbe cillis, venam quae est in cubito: nam ii virtute debili infra euacuabimus, retentrix facultas, quae est imbecillis , non retinebit: sed Vniuersa in praeceps rapietur, partem assiduo defluxu impetet, succis videlicet in locum imbecillem perpetuo procumbentibus . Quapropter cum firma Uirtus est, conuenit ex vena, quae in poplite est , sanguinem mittere: cum debilis ea est,reuellere ad superiora. Quam vero ob rem r Ne materiae plus in renes derivetur. Hinc est quo d cum cibaria,pi ruitam, Sc succum vomitu evacuavimus,tranquillitas quaedam fiat & leuatio. Eiicitur nanque cibus 8c pituita, quae Ventriculum grauant: a ventriculo autem renes stringuntur θc Urinae meatus. quo fit ut grauior sit oblaesio. S unt itaque primum ista diluenda,quae stomachus excipiens ceu de- Ghilior distendebatur ec premebatur quibus euacuatis leuatio sequitur, nondum tamen perfecta li- heratio. Vacuamus etiam per clysterem excrementa: ne colo θί reliquis intestinis constrictis at que grauatis,uni quoque reia laborans stringatur prematur que, atque sic amplius doleat . Quod manifestum est, quia stercoris obstructione rencs plerunque exasperari compertum sit, cnematis inicetione renalem dolorem esse mitigatum:vel quord ab ea vacuatione reia aliquis non sit amplius compressus: vel quo)d ex stercore nulli postea flatus prodierint: qui in rcnes impingenies, ipsos Utinabccilles comprimunt & extendunt. Sed neque sanguinem,neque alium succum plus te quo re linqui in corporc par est,ne multa hinc renis vasa distenta plus doloris concitent. Qtiaecunq; enim
vel dolent, vel calciat,Vci cXtenduntur, per vehementes Oc acutOS dolores, ad se matcrias accersunt. Proinde doloribus live repente, siue pedetentim in renem incursantibus eX commemoratis iani causis, illico , nisi quid prohibeat, aluum decocito aliquo cluemus, caricarum, foenogi Eci,ariiIO.lochiae, Zc similium ac,li Uacuatum satis est,hene Uertit sin minus,bis, ter, aut ampliuS Uacuandumenem a te est, sed ex corum decocto quae conducibilia sunt, Z familiaria naturae aegrotantis,nc angantur grauentur que renes ec Uiae Urinales. Posteaquam autem aluus satis excreuit, imi cienda sunt, quae Urinae vias dilatare, renes laxare, calculum deprimere, di morsus mitigare qucant rutilss ad Hhaec materia est Oleum anethinum,in quo eliquatus lit gallinaceus adeps quam recens maximope re vero phasiani adeps, Vel butyrum recens,aut similium aliquid. Quae 11 in promptu non sint, sin nograecum, di altheae vel radicem Vel semen, aut limilium aliquid decoquentes oleo inij ciemus. Nam haec omnia vias dilatant,& lapides deprimunt, nec non doloris vehementiam mitigant. Sed horum usum frequentius assequitur is, qui exploratum habet naturalium facultatum sirmitatem: immoderata nanque emollitio 8c laxatio virium rob ur exoluit quod sblatur, Zc perfecte curat Vni Uersum dolorem. Post Vomitum autem enemata, conferet locum qui affectus est,iOmcntis humectantibus Oc relaxantibus delinire,quantisper lapis in rene haeret: ut iri terim tamen curem VS, ne, Ut dictum iam es iis abutamur.PIuc faciunt etiam cucurbitulae, quae saepe lapidem ccleriter accotrus ferunt, ut subitam eius mali leuationem possint comparare, lapide nimirum in locum ampliorem tranStato: quapropter supra a ren:bus inmum iaciendum cit, procedendumq3 ad inguina Per obli
qUam ilium politionem,quo loco frequenter dolores incedunt: quod cum initi tueris, nihil est utilius quam partes eas in laborantibus prius calfacere,postea cucurbitulas admouere: alioqui lapis si cubi maior fuerit inuentus, arctius figitur cumq3 violentius urgeatur,nonnunquam Periculu haud mediocre doloribus accertit: quare tomentare iam nominatis insessionibus Proderit, ii mali communicatio
409쪽
DIGNOTIONE ET MEDICATIONE. 104
Α municatio ad pudenda usq; processit, atq3 id cum foenograeaeo, althea Anamelini, anetlao, gumini,cte similibus, aqua diligenter incodiis Sc dulci Oleo insulis. Conducet etiam em plastrum ex triticea farina, aut hordeacea cum lini semine,Wfoenograeco, Sc melle, oleo anethino, glaucino quae cum decocstione praedi fia elixabimus, inspergentes in ipsa cataplasmatis ebullitione, radicem altheae pulcherrime tu fam, cribro discretam,terebinthinamq3 relinam cum desinit ferucre dcco Eium,aliquibus adiectis seminibus, quae flatus discutitit, liquam subesse inflationem intelleximus, vi sunt anethi ct apii semina,sceniculum, ligusticum, alia id genus, pro laborantis tempcra nacto. Fiet autem cataplasma optimum ex lupini farina decocta cum mulio, li a decoctione peucedani radicem minutissime levigatam admisceamus Sc chamae metum. Bonum etiam fuerit panem multo incoquere,&cataplasma inde lumbis imponeredi ilibus. Nec minus proderit vesicam partem sub umbilico cataplasmate confirmare ita, ut crebra permutarione alia atque alia subinde admoueamus, priusquam refrigeratum sit primum quodq3. Sin illud non liceat,tepefactorio possumus alio, ne refiigescat,quod impositum est,fouere: quod fiet si pro flamento cataplasmati aquam calidam in vase testaceo vel aeneo imponamus. Post alui vero S supra Sc infra, sicut diximus, euacuationem, phlebotomiam,purgationes,sOmenta,insessiones,sis dolores adhuc perseuerent, uti lotionibus conB uenit dulcium aquarum. Aliqui enim Vel ante Uenae se 'lionem reliquam curationes balnea ad miserunt, propter doloris immanitatem: Aliqui,si nihil esset, quod urgeret,post sanguinis missione de curationem reliquam.Balnea sane humectant Sc calefaciunt euestigio calida siquidem aqua lenitionem asteri cum calefaetione In quam tamen qui frequentius se dimittit,inescatus lenimento do loris,quod lotio praestat, corporis Vires exolvit: quarum est, quicquid corpus infestat, propulsare. Eam ob rem cum cessauerit dolor,auferenda balnea sunt, ct flamenta adhibenda: sed ex medicame tis,quae patientis naturae sint accommodatissima. Caetcrum si excellu doloris homo periclitetur,cGnaodius erit stupefacientibus succurrere nam aliter ea nunquam Usurpes, quippe cum dolorem nosedent, sed sua temperatura sensum auferant,ipsumq3 fallant quae dispolitio postea multam curam requirit. Quod si spiritus aliquis crassus,qui una cum calculo morbum exasperet, suspectus nobis fuerit : praedictis fomentis cataplasmatis admiscebimus, quae digerendae inflationis naturam ha hent,licui rUtam,anethUm, nigellam, Sc hoc genus alia, diligenter attrita, post persectam ebullitio nem. S ed eadem ad fomenta Oc enemata aquae incoquimus absque contusione. Verum si omnibus his peractis adhuc lapides fixi permaneant, a multis cibis atq3 potionibus laborante abstinebimus, ec iis, quae ipsius naturae sunt minus conuenientia: ne venter repletus, grauatus, inflatusq; ciborum C succorumu e aut flatuum copia, repletione hac renes premat, Sc violentia prosequatur. Sint Verdquibus utitur,omnia modica, Sc laborantis naturae tum qualitate, tum quantitate accomoda. Ve'Tuntamen ili laborantis natura calidior esset, & sitis vehementior, vacuato prius toto corpore dc ab excrementis repurgato, siqui frigidam bibere essent consueti,& phlegmone nullum viscus laboraret,necesset imbecilledrigidam saepe copiose exhibuimus. renibus ita corroboratis, euestigio lapi dem impactum expulerunt. In corporibus autem plethoricis, id est quae succorum quatuor multitudine squaliter redundant, eXcrementosis, di in quibus viscus aliquod debilitate affectum est, ea sorte aliis,frigidae potionem cauere conuenit. Caeterum 11 8c post haec omnia, quae diximus,lapis adhuc firmiter relistat,utendum est medicaminibus quibus coteratur, quae tepidam facultatem habeant. N am calida Vrinam prouocantia indurant lapidem: quae vero tepidam virtutem habent, paulatim comminuunt lapidem,nec eum duriorem reddunt: eiusmodi sunt damasonium, petroselinum,polytrichon,& his similia. Sed forsan dubitaret aliquis, quomodo lapidem possint comminuere,quae tepidam facultatem habent. Cui nos respondemus.Lapis ille cum ab intemperie oc valido calore sit facius,ob id merito exhibemus, quae virtutem tepidam obtinent, ut quae contraria iis sint,a quibus lapis est enectus.Sic enim multo tempore attenuamus,conterimus, Λ superam USiP- sum. Quippe tepida,ceu minus calida, sunt valde calidis contraria. Diureticis ergo Θί valde calidis uti non poteris,ne crassam materiam eo pacto indures, in lapidem celerrime cona UteS. Cum Uero lapis nondum constitit Meq3 magnus est, sed tantum obstructio fit ab arenis, vel crassis Sc tenaci-hus succis: tunc calida secure porrigas, ct qus obstruetiones apcriant, haud veritus Ut lapidescati nateria.Cum nanque arens sint, quae obstruunt, si porrigas, quae aperiant,8 calida, qualia sunt medicamentum ex aniso,eXPipere,apium, phu,& ii milium aliquid evacuabis Sc dissolueS eas. De ratione Praecauendi ab infectibin Renum. C A P. 1.
AD praedicta vero breuiter delibandum est, quomodo quis se a lapide praeseruet, ne qui iam
curati sunt, eos noua lapidiS generatio rursus perturbet. Quoniam autem corum qui calculo infestantur, sanabiles sunt alii, alij minime: In praeseruando maximi sunt momcnti ciborum ira deratio ,& bonae coctiones. SatietateS enim cruditates hunc morbum non exacerbant modo,
sed etiam parium, ubi nullus erat. Quapropter nihil est feruens ingerendum, quod rencs possit ec Velicam calefacere.Nec minus cauendum a cibis est, qui duram substantiam habent, di quisgrediuiduntur: quicta substantiam habent pleniorem, di qui multum nutriunt, tum qui celeriter in corpus diitribuuntur ante persecisam concoclitionem: item qui innatam, difficulterq3 descendunq& instant,
410쪽
inflant, ac vias oblimant, a Ut aliter corporibus adhaerescunt pertinacius. Nam ventriculus tali, Rhus alimentis grauatus, cruda haec ad iecur ec reneS detrudis: incoctum autem alimentum a ventri culo confertim illuc expulsum Praue eXcolatur, atque cum tumultu, scmel atque iterum per renestrant scias, in lapides concrescit ob renis diuturnam percussionem. Sed ad Uieius rationem transeatam his. Vinum itaque sit tenue admodum Sc album, non valde Pelus:dulcia Uero Sc nigra vina calculo lis sunt inepta. Aqua vero in Universa Victus ratione sit purissima re purgata: nam fluuiales, pa . t ulti es, ex omnes aquae stagnantes, quaeq; segniter fluunt, Sc non commouentur, Omnes genera re lapidem potiunt. Atque,Vt paucis de omni vicitus ratione praecipiam, in frigidis 8c carnosis,dite talit plane extenuans : in calidis de gracilibus media sit inter extenuantia θc crasses acientia . Ab aliorum omnium saltaritate cauere conuenit, & praecipue dulcium, , caseaceorum nutrimento rum, a classorum, Sc tenacium, di pinguium. Cruditatemq3 ideo aduersissimam et se putandumeti : in quam si calculosorum aliquis incidat, somno diutius aut quieti prorsus indulgeat :pra cor diaq3 propriis manibus calfaciat, donec concocta rite omnia iliat, ec intra sublidant. Locis tempc ratis ec macre puro fiant exercitia ab his quibus liberum tempus est. Irascantur interdum. Deam hulationcs ei exercitia laborantis naturae conueniant. cst enim desidia in primis noxia. Sit aluus soluta a ficti due, modo ne instet aliud quippiam. cum nanque haec probe excernit, urinae profluent Flibere. Vncitionibus ii oportet uti, quando oportet Uti, lini R Uze contra locorum iniuriam queant corpus communire Visunt rubrificationes,dropaces, di quae extinapi fiunt. Aquarum etiam sponte natarum, Usus prodest, cum nihil prohibet. Considerare etiam accurate debes de sanguine mittendo cum tempus adest, si corpus sanguine plenum videatUr. EXUndans enim nisi cuacues, consuetin partem imbecilliorem. Sed purgatione uti praestiterit in his qui malis succis sunt repleti. nam eos qui inordinate degunt, diluccum crudum in superiori Ventriculo: multum colligunt, acoena frequenter Uomere facito, nisi sit quamobremptae termittant. Post prouidentiam, quae toti corpoi i adhibetur , Osterre conueniti medicamenta, quae renes purgent : sicut quae obstructiones aperiunt,quae Urinas crastissimas,Uisco LS,scetidas, ec multas,a venis, renibus,Urinae meatibus, atq3vclica cducunt: quo numero sunt radicis cardui decoetum, ct alia prsdicta. Sspe etiam magno usui
sunt, quae Urinam mouent. Haec Ut OmneS homines communiter moneremus, non Ut ex qui litana
disciplinam traderemus, sunt a nobis exposita. Quamobrem tibi gratia est habenda, quoniam perte sunt omnia tradita. Porro constat ab unicae dispositionis indicatione parari persectam ei exquisitam curationem non posse: scd indigere nos aliis adhuc, quae ab eo genere non sint aliena hinc est, quod commonefacere de illis etiam aliquid operaepretium putemus. Variatur enim me- G dicatio pro diuertis causis, aetatibus, locis, anni temporibus, habitibusq3 8c dispositionibus, moribus Sc consuetudinibus, temperamentis, sensus facilitate Sc dissicultate, partium differentiis, positionibus,aliis que id genus compluribus. quamobrem opus est optimum medicum diligcnter id nosse, quod secundum naturam est. Qui nanque id,quod secundum naturam est, exqui lite perspexit: celerius cognoscct id quod est praeter naturam. Neque enim praedictae causae solummodo me dicationem variant, sed proprii quoqὸ naturarum modi, propter quos medicamenta,vcl plurimum probata saepe nihil conducunt atque fallunt. quapropter obseruare conuenit. Et nisi curationi ob tem perent, V et ob naturae proprietatem, vel assectus apparatum, vel aliud quippiam: his rclictis, ad alia quae utilia plane sunt, transire necessarium est. id quod faciendum non tantum in medica rectatis eli, sed Zc aliis omnibus tum auxiliis, tum vivendi institutis. Verum memoratas hic pro Pricta res, aliaque complura, quae dicta non sunt,non omnes qui ad medicinae sacraria acccsserunt: licet sint alioqui argutissimi sed qui semper aegris assistent, ec explorabunt naturae motus, asse quentur. Proinde ii ob latentem aliquam Sc propriam causam, artificiali cuiusquam coniecturae, medicamenta non respondeant, Oportebit propter Urgentem Uehementiae necessitatem, ad ea quae veteres obseruatione tradiderunt, ec quae a tota substantia operantur, descendere: Ea dico, quae Hexperimento, exercitatione irrationali sunt reperta: quod genus sunt passer troglodytes, lepo- 'rina pellis combusta, sanguis hircinus, alia infinita tam simplicia , quam composita medic A. l. i. ig.t 1.
menta. Quorum multa abominanda sint, quae exercitatio irrationalis inuenit: vel natura,vel sem c. 19. . 36i. btuna quadam, vel obiter non data opera, vel imitatione, vel insomnio, vel oraculis,vel traditione, vel al's quibusdam, ex quibus empirice constat. Latiae omnia cum ratione in discussa nostro tempore lint,no ponemus magnam in eis fiduciam, quia modum utilitatis illorum ignoramus. Iodsi aliquando cogente aliqua necessitate adhibeamus, non debemus his abuti, ne quemadmodum absq; comperta oc manifesta causa iuuarunt, ita vicissim ostendant. Qtii nanque volet esse praecla rus medicus, oc ratione quaeque, non temere agere: circa q ualitates este 'trices, & operationes de
hei versari, ec in eis fiduciam ponere: quippe qui sic methodo compertum habeat calidi ec frigi
di , humidi Zc licci effectus, item acerborum, austerorum, acidorum, dulcium, salsorum, amaro rum, acrium,& omni qualitate carentium . nec ignoret', quem effectum praestent, quae crassarum sunt partium, quae tenuium, quae obstructiones aperiunt , quae attrahunt, quae emplastica sunt, Scalia quoque sigillatim. Enimuero ut plurimum ratio constat lapides conterentis materiae, hac Uti magis decens est, quam quorum ratio cognita non est, veluti damasonio, petroselino, polytricho,