Amœnitatum exoticarum politico - physico - medicarum fasciculi V, quibus continentur variæ relationes, observationes & descriptiones rerum Persicarum & ulterioris Asiæ, multâ attentione, in peregrinationibus per universum orientem, collectæ, ab aucto

발행: 1712년

분량: 996페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

331쪽

dum est, in equitibus Principum obt1nere, ut bini S quibusque equis unus praesit custos, atque is, si haberi possit, Arabs. Ut brevis sim: Neo-stabularius commissa ita curat, ut Praefectus stabuli, quoties intrabat, Big miri hoc erat equisoni nomen) prae ceteris ObserVaret equos, tense pestive dc elegantius purgatos; Et moX idem factus generalis omnium equilium inspector, praefect uram cedit Big-damiro, Viro, quod putabat, industrio & equorum ama tissimo: qui ipse vero novi muneris vicariatum credit Kalenieto suo, cuius Vigilantiam,in parvis sibi eXploratarii, hac sparta censebat dignissimam. Kalen eius, si1 unquam alias, sane nunc in functione & fide 11mulanda sedulus, uti ceterorum, ita praecipue equi, quem furto destinaverat, curam egit perassiduam, velut tantopere ab invictis simo Imperatore aestimati. Et qUali cauturus, ne eX otio rigescerent crura, eundem in dieS lentis passibus circumduxit; haud pastis alios tam mollis equi tergum conscendere, ipse equestrem artem apprime edoctus. Tandem ubi Aula peregre absens subductioni aperuisset reS, tanquam equum pro more educturus, contendit ad trajectum Bosphori, eo tempore, quo navis ordinatim luebat in Anatoliam, dc feliciter tranSVectus, viam continuo cursu persequitur Isphalianum; ubi AbhJὸ, intra

definitum tempus, solvit prpmistam. Mire Rex exhil ratus fuit oblatione tam praestantis equi, cuius tergo nihil commodius,ungulis nihil velocius natura ulli unquam jumento dederat; ex quo dc nomen Gasel, sive cerus, proprium a Serenissimo posses re impositum meruit. Equum deinde, ab annorum aliquot decursu mortuum, ReX tumulari ad pedem cornutae turri S cura it, superstructo, quod turrim circumdat, aedificio duplicis contignationis, in sorma aestuarii, nunc propemodum desola-t0, prout Figura indicat a me ad vivum expressa.

332쪽

Amoenitatum exoticarum Kalenseri fgῆς - ' Lalaufeio multa extant gesta dictaque lepidissima, quibus praesertim&delectare Principem suum,& bene de aliis mereri studuerat: quo ipso sui desiderium dc posthumam sagacissimi ingenii gloriam, apud plurimos, reliquit. Non piget specimina narrare, ex quibus Viri genius patescat, Velut ex ungue leo. Abassus I, ut solers

in regionibus excolendis oeconomus, ita in expoliendis subditorum moribus censor perstrenuus,cum Opium,sive succum capitum papaveris, tam Vehementer eXpetitum

a civibus Videret, re pensitata, hoc pharmaci genus Reip. judicavit damnosum, quippe quod manducantes redderet socordes, stupidos & ad munia sua ineptos; quod plebs paupercula opii gustu effascinata nummos profunderet inutiliter & in sui detrimentum, a cibo quippe malens, quam ab ejus esu abstinere; tum quod agri, frugibus sexendis apti nati, dum papavere conseruntur, a Vero usu distraherentur in hominum perniciem. Sub poena igitur capitis, praeconibus emissis, Opii interdixit culturam, commercium, esum, in toto regno ; dira dc illi minatus, qui sanctioni intervenerit. Abstinentia a pharmaco na turae familiari, multa regno contagio & strages hominum incidit, ipsa peste atrociori Causam Serenissimo indicare, vel lupsicare pro lege reVocanda, cum nemo auderet, Ualen eius, a Senatu rogatus, consilium suppeditat: Cras, inquit, Principem, cum ad hortum equitave-. xit, non per pontem, sed secus eundem per alveum ducite ; ibi in foro scrutario stabo, causiam vestraim acturus. Quibus promissis, transportari in locum curat cumulos

panni gossypini, quo ex Lege Religionis funera obvolvi& oisto ejus ulnae pro adultis singulis adhiberi debent.

Mercibus Vendibili pretio eXpossitis , turba accurrit emptorum; quibus dum cinctus venditor, mistionando, volvendo, emetiendo strenue occupatur, praeter exilus Re

333쪽

cui his causam scitatur. Refert nuncius: Glena je- tum adesse, qui turba emptorum cinctus, lintea venund

rei pxo amiculis funebribus Ad equitans Re frustra abloquitur, quasi interpellari renuentem; ct instans, hoc demum responsi accipit: Serenissimel a quo Osium interdixisti, ad hane mercaturam me applicui ditescendi animo. Usr here succediti Unico die lucrariJossum, quantum in aula adulando nugando/parasitae munus prospicienter fungendo Vix anno licet. Haleas cum Tuis; ego in hoc genere perseverabo, quam diu Tua lex Uigebit

Dicto ReX consternatus, viam meditans persequitur; &m0Xa deambulatione citius solito reversus, rem a Praesit de perciunctatur. , Causam edoctus: promulgata jubet re-Vocari citra temporis dispendium, emissis qui Opii mercaturam, esum, culturam libera proclamarent. Quo fa

cto, cessavit contagio.

Aliquo tempore Rex ex aucupio reduX, falconem ubi magistro redderet: Curam, hujus suis gerite, quis nihil illa mihi carius f primus, qui mortuum mihi dixerit, morieturi Paucis post diebus falco moritur. Magister, consilii inops, invitatis Senatoribus ostendit cadaver,

avis sibi funestae, si1 primus mortuum num ximerit. De modo ambigui, Kalen elum advocant, qui referat. Is vero: quo O me Citae loenitebit,faciam, inquit. Gemebundi instantes, tandem impetrant. Ad Regem igitur ingressi is, curn quid novi vidisset, interrogaretur; histricis gestibus graphiceque narrat, quid spectaverit in Ornithotrophio, a morte falconis cautissime abstinens: nimirum, se vidisse, dicit,avem pulcherrimam, iacentemdnaulaeo, ad magnificentiam expansio , capite, alis cruribu que decore eXteissis; circumsedisse Senatores demissis vultibus suspirantes: plorantem vero falconum magi strum, de corio suo solicitum. Quo ipso ReYrem i'telligens : Euid, aut, nam falco meus mortuus est Θ Tut PK --

334쪽

Ammmcatum exoticarum

lena fetus: Indoleo, Rex, uae quia primus dixisti salconem mortuum. Ita declinato a Magnatibus fato, Principem inultus edocuit. Ipse Kalen eius salii saccularium quendam Regi familiarem substituunt Gratia aliquando eXciderat. ReX mortem illi minatus, cum intercederent adstantes: Tum,

in it, condonabo tibi delictum, si hoc frophiolum quod

gestabat ex Zona mihi abstuleris intra triduum. Interim nunc osage,stcave te videam. Dimissus, quod sciret Serenis1rnum, pro lustrandis armis, postridie disces surum esse in arcem, eremitae habitum induit, applicata barba pr*longa incana, qua senectam fingeret; augebat speciem gibbus in dorso formatus, vox submissa & anhela, incessiisque demita cervice trepidans ac scipione fultus. Sedentem , a Via Rex eminus conspicatur ue S dum appropinquans Penerabundam Viri tam decrepiti admiratur faciem, surgens eremita sic orditur: Descende Rex, ut revelata Tibi eloquari Rex devotione motus, cum descendisset, pergit falsiarius: Ego intra triduum in Paradisum discessurus, hoc caelitus accesimandatum, ut trino

circuitu benedicam Majolati Tuae: quo cedant feliciter uritiones contingat Cita longis cli: sequatur discrissus ex

hac vade beatust Quae recitans, dum Principem circUlmiret, strophiolum singulari astu surripit. Dolum Rex, nil suspicatus, non sentiebat; quin vero religione spectaculi & auditae revelationis, incredibile quantum,commotus, postulabat aMam ex patera Cucurbitina, quam eremita pro more religiosorum) ex femore gestabat, sibi propinandam; nam haec reverentiae dc suprema de Votionis tessera est. Postridie Kalensetus, quali expiata in Clementia; atrium ali lacter intrat, dc oblato Regi stro

phi'lo: redderes ait, capitis fui quo pri te in pa-

adisum migraturus absuleriit. - -

Scurrandi pariter haud imprudens, multa edidit per

face

335쪽

Fasciculus Vfaceta, praesertim in conviviis. Quandoquidem nil Principi gratius, quam si videret inter convivas reciprocari scommata, & pro genio quemque suo libere jocari. Sit venia exemplo: Aliquando mconvivio Kalen eius, Urgente alvo, discessum quaerebat. Videns gravatum Re retineri jubet. At nisi dimittatur, urgeri se, ait, ut eX- portanda deponat in atrium. Depone, inquit ReX. len eius justo Regis & naturae parens, lvit caligas. Rex ubi videt seria moliri: at Laze, inquit, ultra drachmam deponas. Unus ex nobilibus Kalen elum provocans, spondet pretio, eum pondus definitum non esie praestiturum. Sponsione inita, ingenti acervo se eXonerat. Exploditur a circumstantibus & provocante, tanquam sponsione victus. Kalensetus causam salvaturus,dum elaeni occasione ulciscitur,quos Regi invisos no vera respondet:

uuasi vero tibi soli cacaverimi capiat praesens Dominus Legatus Magni Mosolis libram unam, casiat hic M, isse N., sex,singuli unciam unam,sic remanebit pro partessonsoris drachma unica; id quod erat demonstrandum.

Dctat Lalenseti hortus vastissimus, eXtra portam Derde st,muro in quadratum cinctus, aestuario instructus magnifico, & ditatus perfluente ramo insignis fluminis Senderuui. Ex quo locupletem fuisse cognosco; quanquam modo vastitate sua & possessoris incuria sterilescat. Sed pergo ad seria.

T RELATIO VI.

Monimenta campi Persepolitani , rupi

insculpta, quae vocantidi Simulacra Rustamica.

336쪽

198 Amoenitatum exoticarum passim montibus praeruptisque rupibus circumvallata, sub elevat. ΡOl. 33, longit. 9 , IS . Limites constituunt versus meridiem orygae dives tractus Lalbaar; ad occidentem flumen veteribus dictum; septentrionem versus moenia inter duo montium juga, nunc solo aequata; orientem claudunt petrossi montes Lubi Rehmed & K hi Achio-leb, quorum radices exhibent superba antiquitatis monumenta, Relationis nostrae argumentum. Longitudo campi, quae a borea in meridiem Vergit, para angas septem , latitudo ab oriente in occidentem omnino tres eX-hibet. Omnem hanc peramplam planitiem, nunc pagorum plurimorum compleXum, unica replevisse perhibe tur regni Persiarum caput,& urbs omnium sub sole ditissima, uti vocatura Diod. Sicul. L. XVII. c. 7O. Firmitatem ei tribuisse dicuntur septem castella, circa toti dem aditus in montium fastigiis locata, quorum, ceteris abolitis, tria spectanda praebent sua rudera. Situs campi

planus est, agris, pascuis, paludibus & memorabili pagorum numero ditatus; eX parte etiam fabulosius&sterilis, praesertim circa montium radices, utpote editiores Zc minime irriguos. Terra ibidem fert o Zam, hordeum, gossypium, melones, citrullos, uva' mala Persica, citrina, cydonia & granata, ut olera taceam; alit praeterea OVeS, Vaccas, CaproS, assinOS, mulOS & equos. Sylvae , vel domus ligneae, nullae uspiam oculos subeunt; velut has incendio deleverit M. AleXander,illas Cyrus eXsciderit, cum Persepolitanos ad militandum eXcitaret. Duo campum foecundant flumina : & Araxis. Pal Uaar amnis eX monte duobus a campo paras angis versus orientem dissito enatus, postquam pagis I aham me-niabaad, Metainobaad, Harum & aliis, liquore sito profuisset, inter praenominatos montes, Achiopeh dc Rahme campum illabitur; δc mox pro foecundando solo multifariam divisus, in occidentalem dc orientalem campi par

337쪽

tes silentiunda devolvitur, donec absumptis humoribus

evanescat, Vel cum eXundat, partem sui in Araxem eXOneret. Araxis profundo vastoque littore ex boreali parte appellens, occidentalem campi faciem magno strepitu lambit, dc ab incultis montibus separati oritur circa montem Longri, duabus diaetis hinc dissitum, & multis in decursu receptis amnibus turget; Merdestanos deinde limites emensa, ingentibus faxis in legem cataractae congestis, divellitur in plures meatus, qui per planissimi campi fundos ad fertilitatem inferendam distributi, duabus cimtra cataractam diaetis paulatim absumuntur. Irrigata his aquis tellus, omnium totius Regni provinciarum orymetam fert lautissimam, quae mensis principum dicata, inde aliorsinam distrahitur sub nomine Birini PS trajὶ, i. e. ory-Zae 'irasensis, mutuato a proXima urbe Sytraas: quamvis genuina irasenssis o eta, intra fines accumbentis

campi nata, nusquam transvehatur. Debetur cataras' aestructura cuidam sive Principi, a quo ea famosam apud indigenas nomen Bende Emiir, i. e. cataractae Principis obtinet. Duobus flumen pontibus sternitur sageis ingentibus: uno Merdestano, qui littora jungit circa medium campum, & quatuor paras angis a remora Emiseriana dissidet; vetustus & rudioris structurae, longUS I FOpassus, &ob duos, qui medium fulciunt, VastioreS arcUS, insolenter altus, a 1 tructore quondam suo dictus oliGaan, i. e. pons Gubernatoris: Altero, qui praedictum ab intervallo quatuor paras angarum, & eXtra campUm anti Cipat, eX quadratis lapidibus recentiori artificio magnifice & ad pompam eYtructus, vulgo ad prioris di flerentiam appellatus oli noo,i. e. pons novus. Hunc ISBahano,illum eX campo Persepolitano venientes Mirasum, transeunt. Amnis universus nomen proprium apud Persas non habet, sed ad modum aliorum, astructuris incumbentibus, vel locis adsitis, appellationem sortitur : adeoque circa

338쪽

3oO Amoenitatum exoticarum

pontem novum Vocatur Rud oueb mii noo, i. e. flumen pontis noVi; circa pontem Merdes anum Rudchoneb DIi Chaon, i. e. flumen pontis Gubernatoris; circa cataractam Rudchones bend Emiir, id est, flumen temorae Emirianae. Obiter insero, postremum hoc nomen recte notari ab Hor-nio Orb. Pol. Lib. . p. m. 68; perperam vero,quod flumen illud Spirafum alluat; cum haec urbs Vastis, quibus circumvallatur montibus, procul a flumine disjungatur,videt icet a proximo ponte Merdestano leuciS noVem, a cataracta Emiriana omnino duodecim; quod equidem non

miror, Cum eundem errorem viatores quidam in hodce-

poricis hallucinati sint. Nobis cum G urtio Lib. 4. dc

Strabone 1s. placuit adoptare nomen quam

vis hoc appellativum sit, quo Perta antiqui velut Brah-menes in Indra Gangis, & Gothi Albis, sive oebe vocabulis) majora quaevis numina designabant; cum geniUS VO-cis abundantiam, vim & rapacitatem aquarum insinuet; prout idem nuper ostendit in etymo vocis Ararat, Cl.

Otro os in Orig. Hung. P. a. g 66. O seqq. Hinc idem

quoque nom en Herodotus in M. L. 1. 3c y linus Lib. I. Uxo Usbeciae, Sc Ptolemaeus, Mela & Plutarchus τῶ Aras Armeniae, fluminibus tribuunt. Geographi Merdestanum flumen in mappis protrahunt usque in Sinum Persicum, praeeunte Ptolemaeo,qui illud appellat Rhogomanes) . decepti equidem alio prorsus flumine, quod ultra montes illos, citra quos desierat, eX plurimis fontibus coalescit; vel seduct i ab ipsis accolis, qui aquas in Kulba-rensi solo absorptas, ultra montes, velut in loco depres siori, resurgere perhibent, ac redivivum flumen constituere. Atqui haec demum Araxis nova, cum priori haud continua, binum Persicum, quinque a portu Bender Rii Versus Eurum paras angis, illabitur, post quam urbem Αιῖ-ser un, quinque a cataracta diaetis dissitum, deinde K

339쪽

Fasciculus V

pagos minuS famosia altasset, ante illapsum intensa salsugine, a montibus, quos lambit, nitrosiS, inquinata. Uxbs ipsa, inter Persiae, post Orbis diluvium,antiquis' mbypo, simas, recensenda videtur; sive ab ipso Noae nepo- te, a quo Persias Hebraei Elamitas vel Elymaeos vocant, rudimenta acceperit; sive condita Κbuumerti; Semi nepote quodam, quem primum Persarum Regem fuisse, ac primo post diluvium seculo vixisse refert Persarum Clarisimus Chronologus, Mirchondi in suo Tariich; sive aedificari ceperit, quod vulgo conjiciunt, a Forti, filio filio . Sem filio . Noae quem Gentis Con

ditorem ac primum Principem esse, a quo ea dc nomen sortita, dc linguam Fahlu quam Arabicam putant) receperit, multis contendit recentissimus auctor

Utraos nomeb, sive historia novae Persepolis. Quis autem fuerit Fares, an unus ex Arphaxadi in SS. ii nominatis filiis, aut nepotibus ἶ quis Famu,an Phalegi non dixerim.). Non enim absurdum est exis imare,ab eo conditam esse, a quo gens & regio, velut a capite ac primo Prin cipe suo, appellationem nactae sint; cum prima procul du'bio cura fuerit Principi,ut Regiam sibi,3c regno emporium conderet. Verum, qui tot gentium meminere, Moyses Ebraeorum, & Homerus Graecorum, primi & antiquissimi Scriptores, nomen hujus gentis nunquam attigerunt: eX quo dubium non est, regnum gentemque multis a diluvio seculis latuisse, sub nomine nobis ignoto, USqUe adorum, primum Persarum Monarcham. A DO te Ore Persarum nomen tum sacris, tum profanis historiis, satis in v ulgatum. Quo minius ex Graecis credimus vel M nophonti, qui gentem a Graeco Rege Perseo seculis, qui tribus ante Homerum, septem ante Cyrum ViXerat) ap'

340쪽

3Or Amoe totum exoticarum

pellatam tradit L. i. de Paed. Cyri, l. m. 2 ; Vel Herodoto, quia praedicti Persei Danaes filii, dc Andromadae Cephei filiae, utriusque ob sapientiam inter sidera relati parentis, filio Perses dicto, Persas cognomen sortitos refert; cum antea a Graecis Cephenes, a se ipsis de accolis Artaei vocarentur Lib. VII. num. I 7. pag. m. 38. Critici nostri appellationem ducunt ab Hebr*o s dlaras equite, quod Arabico bis & tum Germanico consonat, quasi Regio sit i. e. equitum, adscit0 nomine, sub Cyro, primo Monarcha, decimo octavo demum seculo post diluvium; de quo prolixius Boch ri L. IV. cap. IO. Geograph. Sacrae Part. I. Verum, hae derivationes saepe

luxuriantium ingeniorum figmenta sunt, eX quibus nihil certi eoncluditur. Lente urbem multorum Prin- Lipum ac seculorum opera increvisse Videtur, antequam ad summam pervenisset magnitudinem ac splendorem, quo ante exitiolam Graecorum adventum inclaruit. Inde in veterum Manuscriptis a populari traditione diversia obtruduntur ex diversis seculis conditorum nomina: quOxum alios saltem fuisse amplificatores urbis, Vel noVorum in ea operum aedificatores, verisimile est. Praefatus auctor Serri huub multas ex aliorum Manuscripti S eXcerpsit notitias, quarum aliquas, quae magis ad rem praesentem faciunt, hic transcribemus: In Per , ait, antiqui,tzs quinque clarui is urbes, plerasque d Rege fundatoremmeu adeptas: videlicet Lurei I chr, sive Pedi

-IT Artaxerxe, sive Ahasvero, Estheris marito Hurei *apuur G Sapore quodam .Rurei Lobaad; quarum omnium primam atque celeberrimam fuisse Issachr, hoc nomine appellatam ἀ ba filici marmore . cujus etiam

kodie locus se rudera appetantur Isachr. 4'egem

SEARCH

MENU NAVIGATION