장음표시 사용
221쪽
iresolvantur albiam. HiC arenam primo intui-
u sem UlatUr, Vel Cineres antea memoratos
M. In aqua destillata coctias & siccatus e
feentenario S circiter libras amittit, quae alu minois indolis aqua susceptae reperitantur. 14olutio succum heliotropii rufat, uti solet,s quae alumen suspensum tenet. Residuum cum acido vitrioli rite tradiatum 4 pricterea terrael luminis libras mittit, quae alliati praecipjtari ossunt. Hoc facto, quod remanet, silice umrss. Ast proportio ingredientium sine dubio
oro re nata Variat, qUUm pluVia altamen
nixum dis luat & auferat, Unde quantitas ilicet respectu argillacei continue increscit,ti forsan alicubi eo penitus priVatUr. CETERUM haec terra alba cum aqua sub ista nullam adquirit tenacitatem, Unde, quod irgillae continet, humido impenetrabile esse ronstat, nec hanc facultatem nisi acidorum adminiculo recuperat. Est namqUe ea argillae mollis indoles atque natura, Ut in igne multum contrahatur, immo, sussciente ejusdem gradu, dimidio voluminis spolietur. Εκ
tanta particularum Compressione magna Ori-iatur oportet durities, quae etiam revera fit
silicea. Quod hinc pori valde coarct entUr per se patet, idque eo usque, Ut illos aqUa, ne quidem ebulliens, penetrare nequeat. QUUm praeterea materiae condensatio superficiei necessario adferat diminutionem, facile intelligitur, cur argilla satis usta emollitionem respuat, usque dum acida, potentiora men
222쪽
strua, solvendo pristinam restituant dilatationem, adeo ut poros ejusdem permeare iterum aquae liceat. Nullam heic aliam , prae- ter hanc mechanicam mutationem , essiciunt lacida, nam eumdem praecise eflectum, non lxinteum, sed singula privilant, quae argillam iinduratam suscipere possunt. Qui dubitat, tritim modo descripto lava nigra in allium resolvatur pulverem, sulphuris sagi antis halitibus frustulum per tempus sum ciens exponat & operationis, rite peractae, eventus ve- Titatem monstrabit. f. V.
LAVAE nomine veniunt flumina illa ignita lmaterierum liquefactarum, quae a Vulcanis levomuntur. Sunt autem haec secundum: materiae indolem & varios, quibus expositae fuerunt aestus subterranei gradus, diversae fa-
Ciei, sed in genere ad quadruplicem formam ireVOCari posse videntur. l D Lavae s uino se, quae defectu fluiditatis
satis tenuis aerem vel calore expulsium, Vel f otu irretitum, emittere non potUertint, ad- eoque instar spumae intumuerunt. Harum lplura sunt genera, respectu gravitatis specificae non parum disserentia, etenim nonnullae, quae levissimae sunt, aquis innatant & pumi-Ces mentiuntur, sed structura nequaquam fi- lamentosa haud disticulter discernuntur. Tales rarius occurrunt. Aliae, quamvis semper si ph9 -
223쪽
haericis vel irregularibtis impletae cavitatilibus, & sblidiori, si adest, lavae innatantes,
Cnithidine Variant. Inter notabiliores, quae t densioribus adnumerari potest, illa est, quae tertis ad Rhenum locis effringitur molen-llinis inservitUra. LAVAE spumosae Vivariensi frusta granitar,
laminae chrysolithicae in lacerere, reperillntUrn . B o Labas compactas voco, qUae qUidem foraminibus non penittis Carent, adeo tamen raris instructae, ut in laminas secari possint, superficie fere integra, &, si placet, polienda instar marmoris. Resens fraetura ViX nitet, sed obscura apparet, & praeterea internam contemplanti compagem Varia occUrrunt heterogenea, diversi saepe coloris, vel vaga, vel determinata figura praedita. Friastula amorpha interdum perlucida sunt, fla 'a, viridia, aliterve linota, quae claritate duritie- qtie quodammodo gemmas mentiuntur & Neapoli care divenduntur. Crystalli lamel
lari, prismatica vel sphaerica polyedrica for- ma gaudent. Sed de hisce heterogeneis mox t plura f. VI), hete praecipue substantiam con-liiderabimus, cui illa inhaerent. HaeC qUa CO- lorem differt, sed plerumque fusca vel ni- gra est, eamque possidet duritiem, ut cha-llybi more consueto allisa, scintillas eliciat.
224쪽
Magnete vix attrahitur, sed auum magneti- cam valide sollicitat.
Ies igne per se fluit & cum fluxu idoneo
quilibet centenarius regultam ferri 9-io libra- rum exhibet, sed via humida liκivium sangui- .riis is-zo interdum prodit hujus metalli libras. RI RALI minerale aegre illam adgreditur &fine notabili effervescentia, borax etiam tarde soluit, sed sal microcos inicus parum vel nihil Praestat. . Acida, praeter martiale, tria extricant principia, terram nempe si liceam , argillaceam & calcaream, qVarum prima raro dimidium masse esticit & Ultima ejusdem exiguam tantUm partem, quod etiam de lava spumosa praecedentis momenti Valet. In exploratis speciminibus nihil magnesiae indagavi. EκiGU , lavar scustula in Italia Lapilli d II brio vocantur, si haec arenae tantum ID. gnitudine gaudent, Sabbione vel Rena deli suom. Dum lava igne fluida vaporum Violentia dividitur disseminaturque, in hoc statu citius solidescit, & pro re nata massistas ge-
Nerat majores minore SVe, qUse tamen C Ums iratosa omnino conveniunt interna indole.
fHET EROGENEA, quae lava Vi Variensi mi - rius spumosa, in Voluta conspiciuntur, sunt s)athum calearetam, gypsum, grani te S tamianus, qUam igne mutatus, telis pathum, chrysolithus, alia O . ob P. FAUJA .
225쪽
cus & canales subterraneos Vestit, inde orta, quod lava liquefacta vel si ib dio fluens, vel cava implens loca, in CXtimo ambitu me di ante atmos pluerae temperatUra, Vel alio con tactu frigidiore, primum consolidellar, si vero interea mas e adhuc intus liquidae exitus forteia peritur, haec mox effluit & Canales Vel jam formatos, Vel Vetusta antra relinquit incru- stata, immo interdum e fornicibus pendent stiriae stat actiticae. Quum portio lavae restantis maκime fuida haereat in superficie, haec plerumque glabra & nitida reperitur. Talias antra in Hel la, talesque canales in Vesuvio, aliisque montibus ignivomis OCCUrrunt. D) Lava vitrea ex perfecta fusione faciem' naturam vitri nigri obtinuit. Fragmenta satis tenuia perlucent. non tamen Viridia, Ut maerito exspectari posset, nec fulva, sed ci- merascentia. An chalybem percussum scintillas elicit hoc vitriam. Plerumque nigrum est & amor- phum, perhibetur tamen & viride & caerulescens in Isiandia reperiri, & quod mi prandum est, etiam forma crystallina instru- ctum, sed tale, licet valde desideraverim, mondum mihi contemplari licuit. Si interdum figura determinata vere gaudeat, la Volenta rei rigeratione sine dubjo orta fuit, nam hoc medio etiam per artem vitri crystallosa adquirere licet. PER
226쪽
PER se igne disti culter liquescit: borax
fusionem paullum juvat, sed sale micro cosmi co fere nihil proficitur. Cum ali ali minerali
primo momento te Uis observatiar effervescen- tia, si eκ perimentum in Cochleari argenteo lope tubi ferruminatorii peragitur: granum lavae immissum in pulverem cito quidem dividithir, sed dein parum M tarde solvitur. PRINCIPIA hujus vitri proxima aegre separantur Via humida, nisi prius aikali fixo satis fuerit praeparatum, Ut acida partem eX trahere iqueant solubilem. Speciminis eκ insulis Liparis centenarius mihi dedit terrae illiceae 69 libras
argillaceae et a martialis - 9
CALCAREUM heic omnino desiderahatur, quod certe eX speetare non potui. In ipso frustulo examini subjecto plura puncta alba observavi, qualia interdum in vitro imperfecte fuso occurrunt. Tale granum separavi. Acida in illud nihil valebant: sal microcos micus nihil, sed alliati sodae cum effervescentia suscipiebat. Via RuM, Achnset Blanditi nomine notham, eadem exhibet principia, proportione partam diversa. Et huc forte pertinet Laris Ob - dianiss, Cujus PLINIUS mentionem facit p), &ille, qui in America meridionali Pie ira de Gallinaco audit, si horum frusta tenuia ulla gau-
227쪽
garideant periticiditate, quod e descriptioni- bus detegere non potUi, si alitem Omnino Opa- cca sunt, rediiUS ad basaltas referri videntur. ITA Q UE lax a vitrea a reliquis Varietatibus paullum differt qua principia, tam ratione eorumdem numeri, qUam proportionis. Veroi tamen est simile fusionis diversos gradus ma- gis deberi inaequali ignis vehementiae, quam
Λὶ Beterogenea lavis immixta nuper pluras memoravimus f. V, A, B), sed tantummo-ido crystallislata, qualia stant granatica polyeidra, & schoerlacea, tam lamellari, quam prismatica forma praedita, talia sunt, ut de illis dubitari possit, utrum in ipsa massa, ubi jam
reperiuntur, merint genita, an Vero ex alia matrice divulsa eidemque inserta 3 AB Una parte sequentes rationes OrtUm in ipsa lava credibilem faciunt. I O Numerus horum heterogeneo ruria in antiquissima Vesuvii la Ua tantus est, Ut ViX concipi queat, Unde ea copia hauriri potuerit, a magnitudine grani ad pollicares diametroS Varians, fateri tamen oportet, hortam generUm materias in montibus primae Vis ita non nUm JUam reperiri congestas, ut crystallis coalitis Unice
228쪽
Constare Videantur ingentes massae. et o Gra- nati vestiviani albi interdum instar aquae perlucent, eoque ab aliis notis differre videntur, qui semper tincti occurrunt martiali, ali metallicum colorans quamvis pleriamque adsit, non ad essentiam pertinet. 3 O I Ia C heterogenea nullas exhibent pristinae matricis reliquias, quod sane difficulter explicatur, nisi haec matrix fuerit vaporum impetu divisibilis, x et forsan ipsius lavae corpus fusa intra Verit. Α: o Lava istandica nigra granis abundat albis irregularibus, quae forma licet determinata careant, indolem tamen eamdem tubo ferruminatorio
explorata produnt, & solus fluiditatis gradus crystallinam faciem impedirisse videtur, nisi
potius granatis pulveratis horum ortum tribuere malimVS. AB altera parte non minoris momenti argumenta contrariam suadent sententiam. En notabiliora i o haec heterogenea indole &compositione congruunt fere granatis & schoeristis vulgaribus. Granati vestiviani tubo ferruminatorio per se fusi hiles sunt in carbone, vehementem tamen requirunt ignem: borace saleque micro cosmico tarde sol x tantur,& aikali sodae aegerrime, eodem fere modo ae granati orientales, eXccpto a marte Col Orss. Analysi chemica roo partes exhibent circiter sue silicet, argillacei 30 & 6 calcarei puri.
Schoerii vestiviani igne forti in massam spumosam nigram abeunt: borace & sale microcosmico pedetentim suscipiutitur: ali ali
229쪽
itanea resolVuntur, Omnino Uti Vulgaris, qui
lisia humida genittas est q). Sehoerius pris ma- liticus e fusco rufens, insidens frustis e Vesuvio ejectis f. III, D), in centenario continet sili cel 48, argillacei io, calearei 3, magnetiae: 1 firmartialis s. Alius schoerius niger crystallinus e monte Albano eκhibet silicet 38, argillac ei aT , calcarei magnesiae i & martialis 9, quae
compositio schoeriis Vulgaribus Congruit. 2 OIUt via sicca crystalli oriantur tenuis requiri-ttur inasse fusio, alias enim particulae in or litne symmetrico qUserendo impediuntur. Jam Nero ambiens laVae substantia imperis stam pro
dit fusionem & mediocri igne longe melius Colliquescit, Unde colligere licet granatis &lschoeriis crystallis aridis necessarium defuisse gradum, & forte dubium est, num in ipso spe-
ctili caustici foco talem recipere queant fluidi-ltatem, ut sub refrigeratione determinatus sus-icipiant formas. 3 o Granati Vesuviani patrum vel nihil ferri continent, quod dissicul-lter e Xplicatur, quum massa, in εχ ex qua ligne orti ponuntur, hujus metalli sit admo- dum dives. 4 o Plerique granati Vesuvii opa- ci reperiuntur, & nonnumquam in pulveremi fere dissoluti, quamvis arcte clauii fuerint ab omni atmosphaerae vi in s nunes, sedi nihilo minus ea dem ac perlucidi gaudenti figura. Tales mutationes facile intelliguntur de
q) Observetur oportet me ubi lite per Schoeriis in intelligere idem, quod Nob. CRONSTEDT Ba alten Vocavit. Hae niateriae merito diilina uendae sim .
230쪽
de crystallis di0ulsis & massae ferventi subito linamertis, aegre Vero de illis, quae intra su claustra fusione forinatae sunt. FRUSTUM possideo lapidis ingentis ioco Circiter pedum cubicoriam), qui sub eruptione anni irru distantiam dimidii milliaris sue cani e voragine Vesurii ejedius fuit. Hic , densus est, nullaque praebet totius massae in- dicia fusionis, sed validissime Caluinatione is quamdam adquisivit fragilitatem. Nucleis ii parvis fartus reperitur duplicis indolis, quorum albi integri sanique videntur, sed nigri initidi, perfecte olim fusi, faeie gaudent picis limontanae. Nonne hoc frustum e petra prim- aeva fuerit divulsum, cujus pars schoerla- iCea Vel micacea igni resistere non potuit Z lNigrum nullam determinatam habet figu- iram, & sine difficultate fundi potest in vi- etrum, quod in tenui fragmento perlucet e fusco sul Uum, uti martiali exusto tinctum, in On Uero Cinerascens, ut vulgaria vitra vul- icania J V, D). Plerumque massulta nigrae compa 'se & irregulares sunt, interdum gut- ltas reserunt, & tum superficies est obscura, iinterdum memhranas nitidas ita dispositas, Ut cellulas forment. Album, fere semper lopaeum, nitet, figuras exhibet, quales in lava montis Somma eκ stant. Massa, quae nu-
oleos hosce fovet, est fusca, si licea, bullulis ffusionis omnino carens. Sine dubio inferio- ra corticis telluris strata multas adhuc recon-
dunt petrarum variationes, quae sub dio nondum visa sunt. CETE- i