Opuscula physica et chemica. Pleraque seorsim antea edita

331쪽

Dh Attractionibus Electivis. 379

l phila cum sua basi militiam relaXetur Unio, facillum arsenici illud expellere valet. Aci-l duin x ero salis, quod duritim principium C On-litinet inflammabile, majorem ejUSdem qUan-ltitatem pertinaciter respuit, manet igitur linullo modo mutatum & acidum arsenici ni-llhil valet contra fortius sch. ST . QUOD metalla, etiam nobilia, quae Vials sicca pertinacissime resistunt, solutione in aci- dis, plus minus calcinentur, dudum Obser- Vavimus, jam de ferro, quod prie reliquisti huic mutationi obnoκium esse Videt Ur, non-s nulla addere debemus, praesertim de ejUS- idem in acido vitrioli solutione. Primum sphlogisti portionem sub ipsa solutione in Va-lpore inflammabili a Volare notamus. Si deini solutio saturata & sit tro trajecta, quae viridis est , in lagena plena & perfecte clausa ser- Vatiar, Clara manet, in 'ase Vero aperto, li- libero exposita alii, sensim, sed continue Ochram deponit, quod e duplici derivandum est fundamento. Acir namque vitalis & rei spirationi idoneus tanta vi phlogiston attra- hit, ut illud, quod ferro soluto ContinetUr, pedetentim minuat. Jam vero ita est Com- paratum acidum Vitriolicum, ut quo inflammabili materia pauperiUs ferrum, eo minorem ejusdem solvat quantitatem , unde fuit, quod acidum ferro parum dephlogisticato susticiens, successive in eadem ratione fiat insufliciens, qua separatur phlogiston, ideoque decidat oportet terra martiS, qUM ta

332쪽

3io De Attractoubus Eo rivis.

inen instillato novo acido iterum evanescit. Uaec decompositio Calore, praesertim ebullitionis, multum acceleratur, D tandem viridis cum fusco rubro committatur Color, totaque solutio naturam induit liXivii ultimi, crystallisationem respueritis, Uti egregie docuit Cel. D nus MONNE T. I. IXIVIUM hocce Ultimum, addito pauxillo alliati vegetabilis, in crystallos tamen redigi potest albas, adlii ingentes & aluminaribus haud dissimiles, unde etiam nonnulli hinc vitrioli in alumen transmutatione ni e Victam credunt, sed hic sal solutus alliali phlogisticato tollis quantus in caeruleum abit be-rolinense, ali alique communi non nisi ochram praebet, ne miculam quidem terrae aluminis, si nimirum ex ferro soluto confectum est vitriolum, illud vero, quod e pyrite extrahitur, saepe alumen Continet quum argilla pyritae compositionem laaud raro ingre

Hisc g cognitis facilis est responsio, si quispiam reciprocas demonstrare vellet de compositiones eκ alumine, cujus acidum terrestrem bassim mittere videtur, ferri limatura addita, metallicam suscipiens, dum Contra argilla in lixicio ultimo vitriolico solvitur, ochram dejiciens. In priori nempe casu adest ferrum, sibi propria phlogisti copia onustum, & hoc solutioni aluminis inditum , acido tarstum excedente suscipitur, laxius adhaerente, quam saturationi inserviens. Ex-

333쪽

cessi i autem sublato, argilla evacte satiata decidit insolubilis. Alio igitUr modo, quamlha 'tenus, confiderari debent haec phaenomestia, nam argilla exaes e satiata ferro non de

SIMILITER cuprum acida ferro cedit, Cro-Co Vero martis eadem eripit. Hinc laCile eκ- iplicatur, a D. MARGGRAF detesta citrioli martis, mediante cupro, decompositio, quae nequaquam reciproca eis, etenim Cuprum non1iisa ferrum, ultra jullum gradum dephlogisticatum, dejicit. I x vase aperto inflammabilis materia facile separatur, in primis accedente Calore rhinc necessario quovis fere momento indolem mutat solutio vitrioli martis Usque ad Certum gradum, infra quem hac Via progredi non licet. cuprum hete adeo facile solvatur eo mirandum est magis, quo Certius constat hoc metallum ab acido vitrioli aegerrime suscipi, nisi antea quodammodo calcinatum. In nostro atatem Casu, terram artis phlogiston cupri attrahit, quod mox iteriam mediante calore amittit. Haec inde dilucide confirmatur conjediura, quod CV priam calcinattam, eodem aC metallicum modo, in solutione Vitrioli martis ebulliente soldatur. Acidum vitrioli concentratum CV-prum quidem adgredittar, adjuvante calore susticiente, sed probe notetur Vapores Emanantes tum esse acidum vitrioli phlogi-ilicatum, quod inflammabilis portionem stab-

334쪽

3ia De Attractionibus EDDivis.

latam testatur. Qia ornodo alioquin rite intelligendae sint metallorum metalla deturbationes, inexplicabitur.

f. VII. R nona aliae apparentes e solubilitate.

Ac CIDIT interdum, ut initio nulla de compositionis vestigia appareant, etsi haec revera locum habet. A Lali si Xum minerale acidis unitum ad satietatem, & aqua solutum, addito alliati vegetabili puro manet in soluatione limpida, nulla congrumatio, nUlla Oh- servatur praecipitatio. Hinc magni nona inis Chenaici concluserunt, alliati vegetabile minerali nequa luam vi attracti Ua . praepollere,

sed ponamus tantisper alliali miner2le sede extrudi, an non inde solutio turbari debeat in Minime, nam a thali minerale est per su solubile, non igitur ullo modo limpiditatem impedire potest. Itaque ex hoc phaenomeno 1blo nihil sequitur certi, Vaporet vero scilUtio, & reperietur tandem ali ali minerale liberum seorsim crystallisatum, praeterea qUe tartarus vitrio latus, si sal Glataberi; nitrum prismaticum, si nitrum quadrangulare ; & sal denique digestivus, si muria tentamini fuit subjecta. Vide schema g.

METALLA nonnulla ex acidis dejecta nimio alliali facile iterum solutione evanescunt. Platina & aurum alliati vi κ ita dejici

eX acidis per alia sequentibus fusius

335쪽

ossunt, quin solutione S tinctae maneant. in CUIT, CUPrtim, argentiam, ni ecolum & co baltum alliati volatili superfluo nullum prae-lbent praecipitat Um, nili heterogenen con

taminata.

EsΥ aliud impedimentum, quod saepe dedo inpolitiones t celat. Scilicet, si materies

sede extrusa novam solvat Combinationem, vel . saltim non impediat aquam solutionis. Hoc cum acidis nitri di salis, alijs sortioribus e X pullis, haud raro loclam habet. Ita Q. g. acidum Vitrioli marino quidem magnesiam eripit, sed modo, quod Omnem oculorum effugit aciem . nam acidum salis liberatum, et quam solutionis acuens, mOX magnesiam vitriolatam suscipit, quae alioquin admodum facile solvitur, adeoque nulla ejusdem pro deunt signa, ante i Uam spontanca ex Apol altione eo usque fuerit diminutum menstruum itit omni solvendo stat impar. In sequentibus plura oecurrunt hujus generis exempla, &l simul docetur, quomodo huic obstaculo sit obviam eundum. HUC etiam quodammodo pertinent prae-icipitationes ex subdium solutionis aqua, ad id ita materia, qtaa: Combinationem pristinaminon mutat, aquam tamen eidem eripit, si

ita trique stria ut non susscit, unde in parvasi crystallos instar fere praecipitati, sul ito coni crescit. Hoc, me di 'nte acido Vitrioli pro-lbe concentrato, evenit si justa dolis instilla itur solutionibus saturatis tartari vitriol3ij, LI s alu-

336쪽

aluminis, vitrioli, mercurii sublimati Corrotivi, aliorumque salium, quos aqua di issiculter suscipit, & quorum principia proxima acidum vitrioli distrahere nequit. Vitriolum hydrargyri vere deComponitur acido salis, quod cajcem metallicam arripit, & sibimet finitam, defectu si ii Jicientis aquae, ad fundum trahit, sed acidum vitrioli conoen trat ina solutioni sublimati corrisivi instillatum vicisti in pulverem dejicit album, Unde mox de decompositione, quae reciproca Vocari solet, Concluserunt nonnulli, posterius autem praecipitatum e Xploratione nillil aliud esse reperitur, quam Verum sublimatum corrosi-Vtim, solutionis aqua spoliatum. Alliali fixum vegetabile, in primis causticum silccum, similia estidit, sub iisdem conditioniblas, erit nempe basis aeque firmiter Vel fortius acido adhaerens, quam ali ali adhibitum. Tartarus vitrio latus, nitrum, aliique nonnulli hoc medio sublidunt. Ha praecipitationes jam memoratae raro sunt perfectar, nam in liquido plerumque quid quain solutum remanet. TANDEM hele commemorare liceat pha

nomena anomala, quae CX apparente pendent solubilitate. Liquor silicum, uti notum, siliceum ope ali ali fixi aqua soluturn continet. Inil illato acido si liccum deturbari debet, quod . etiam re vera accidit, nisi liquor diluatur aqua, quae quater ia vigesiles circiter vel ultra ejus superat pondus, hoe

enim

337쪽

Dp Attractionibus Electivis. 3 3

1 l enim facto nulla sit turbatio. JUamvis etiam n acidum adfundatur Ultra qUantitatem, salili: aikalino saturando necesiariam. Hjc habi- utus silicet solutionem mentitur . sed vera ra- itio est , quod si liceae molectatae in Copiosaia aqua ita dividantur, Ut vi amplitudinis relli spe diu ponderis stibi idere nequeant. lium lili hoc fusius alibi explicaverim d), quam brevisi si me heiu rem extricandam existimo. Ad- η dam tantum, quod nec sali neutrali ortoi l sol Vatur liliccum, nam fili Oeae mole culte ebuli litione, quae alioquin solubilitatem auget, decidunt, idque ob auctam liquoris per tellum tepuitatem. Si quis Obji Cit, quod ex eodem fundamento aliae qUO ille terrae sus- pendi deberent paullo maturiore Considei ratione facile inveniet, qUOd i mo reliqua- rum terrarum primitivartim nulla sit ali alii solubilis, propter argillaceam, hanc x ero 1ii naui acidis solvi, adeo ut nullus a thalini vela acidi salis excessus sine solutione locum ha-l bere queat. et O qUOd terra Cal Carea, O meras struis acidis ali ali fixo caustico, probequer diluto, sensim eo usque instillato, donec in i liquore aikali ita abundet, Ut papyrus fer- nambucata eo Caertilescat, non praecipitetur et visibilis, si solutio antea diluatur aquae η - η 1lillatae volumine quinquagies majore. Cla- I rus manet liquor, sed in superficie cremo- rem pedetentim Contrahit. Solutio calcareau adhibita adeo dives esse debet, ut aqua cal-

338쪽

316 De Attractionibus si Divis.

cis sat iratissima ejusdem Voltiminis, tan- tum calcis fovere neqUeat, alioquin dici l potest, quod calcareum in solutione clara at halisata sit revera solutum & non susti ensum. Si solutio nil clarae allialdatae unica gutta salis allia lini aerati instillatur sine agitatione, moκ rati heculae albar in Conspectum venia liant, si autem aequalis gutta immis Cetur to- Itam quasiando massam, lasee nullo modo tur- hatur, nam motias impedit, ne moleculae se- sparatae coalescere postini. En igitur calca reum Certo suspens Lim. Jam contradicendi pratiunculas sublatas spero.

f. VIII.

Anomali tu eX Copula trium materiarum. NONNUI. I. E materiae ejias sunt indolis, Ut coalescant tres sine exclusione ullius. Unio triumpe duarum ita determinatam tertiae, limmo interdum pluritam qUantitatem appe- tit, ut aristisinio Connectantur Vinculo, vix lialla dein arte rumpendo. Viam in primis l1iccam hoc premit incommodum, terrae nam- lque tam invicem, quam Cum salibus miXtae, lcolliquescunt absque exclutione, quod itidem lcle pleris lite valet metallis. Non equidem l /7 aequali attrahunt vi a & b, sed potius lcum b, Vel cum a firmissime copulan- tur, quod tamen non impedit, quominus a letittractione electiva per se possit a b praepollere, licet union tam particularis natura exclusionem impediat. Athali volatile, aci- ldum

339쪽

De Atti atrionibus Electivis. 317

liu in salis & calx hydrargyri; aikali volati

te, acidum vitrioli & magnesia; ferrum, aci- dum vitrioli & magnesia, Ut alia taceam extrempla, determinatis proportionibus adeo pr- te Cohaerent, ut crystallisatione nequeantini velli, & aegerrime quoque alia ratione. Idem saepe valet de 4 ingredientibus: de bo

i, prace cum tartaro, de magnesia Vitriolatat Tum sale communi, de gypso clam sale com-si Uni, multis liae aliis. HUC pertinet etiam istilphuris hepar via sicca ex tartaro vitriolaia into & carbonum pulvere ortum: dum heic

t phlogiston primum concipit Ur separasse aci dum & sulphur generasse, quod dein allia-lli sollitum hepar praebet, ViX qta idem in tanno calore sine vel sublimatione, Vel des a

gratione perstitia rae Videntur novellae sulphviris mole Culae, sed nova connubia eodem fere momento perficiuntur. Ex hac quarumdam materierum natura speculiaria saepe Oritantur phaenomena. Si quis magnesiam Vitriolatam Vel hydrargy-irum salitum alliati volatili deturbare cona itur, parum habebit pr.ecipitati quaesiti, sed ino Utim nascitur connubium triplex, sal pro spriae naturae. Si saturatae solutiones calcis initratae & magnesilae nitratae Commiscentur, t praecipitatUm prodit minime exspectatum, i conflans sale triplici, Utraque terra & commu-ini acido composito, dissicilius solubili, quam, quilibet sal ingrediens, & eam ob causami fundum petens. Novus sal majori aquae doli susci-

340쪽

3is De Attractioniblis Hesmi vis.

suscipitur. Multa talia phaenomena sciens

praeterire cogor.

q. J X. Anomalim ex determinata alterutrius ingredientis abundantia. ME quidem non fugit quosdam chemicos Contendere vanam esse illam doctrinam, quae sales Delatrales Vel medios determinatam acidi abundantiam recipere poste adsit inat. Quod vero talis interdum locum habeat, luculentis lime plura monstrant exempla jam memoranda, haec tamen, rei natUrae ConUenienter, longe adhaeret laXius, quam quod saturationi est necectarium. Sol vatur ad saturitatem aqua destillata tartarus

tartarisatus perfecte neutralis, in si illetur dein acidum tartari genuinum fg. XXIlI), cito materia spongiosa alba secernitur fundum

petens, quae Collecta & e Xaminata verum praebet tartarum. Qtiae causa hanc singula- rem pro UOeat mutationem 3 Hoc haud difficile eruitur, si naturam materiertim confideramus. Est nempe tartarus nihil aliud, quam ali ali vegetabile, majori foetum acidi proprii quantitate, quam ad saturationem inecessaria. Qui tartari saporem, Cum alkalinis effervescentiam, succorum vegetabilium

caeruleorum rufescentiam, Cetera, novit, deabundantia acidi non potest dubitare, immo ad nostra usque tempora, tartarus totus in-