장음표시 사용
301쪽
illis phaenomenis notis, Ut, quae jure elici queant consectaria, proponamus superest. Psti MARIA ignis sedes seu focus m rcamus in strato reperiri Videtiar, quod argillam, serram fliceam P calcaream contines, nam lavae, quae sine dubio igni proximae, eidemque ma-xxime eκpositae mertint, haec fovent princi-ssia 3 V. , quae alias mi κta margam con-lstituunt. Quod autem hoc stratum ingentem simul pyritor quantitatem possideat, martialis j in omni lava, & in quolibet incendio sulphviris vel integri, vel plus minus decompositi copia, innuit. NONNULLI Vulcani flumina fusa non eias fundunt, cineres tantum lapidesque jaculanites. Tales sunt plures in America meri-idionali Quum ejecta haecce nondum eXaminare mihi licuerit, num hoc d pendeat . a defectu materierum fusibilium in foci vicinia, an vero a camini altitudine, incertus sum.
que maris adjacentis libellam attingere videtur, & non numquam infra illam descendere. Plura momenta hane firmant sei
iro Accestis aqvm sine conritione necUarius est ad procreandas horrendas illas explOsiones, qUae eruptiones comitantur & efficiunt. Nota est fere incredibilis vis aquae, momento citius in vapores resolutae. Sed
302쪽
nonne a lita pluvialis seque ac marina hiscera effectibus susticeret λ Vix crediderim. Aqua nempe in nostris ossicinis pro depurandocta pro adfunditur metallo liquido ad refrige randam superficiem. Certe ingens fremitus e Vaportam copia oritur, sed nulli funesti esse. ' VS, qtatim nulla coorceatur resistentia. δ' si pauxillum ad fundum vel intra massam irrepit, violetitissima explosio susum disse. minat metallum, tectum aufert L quae 1 unt ire liqua maximae vehementiae mala. Accedet igitur necesiario aqua e loco inferiore vel saltim laterali, si totam, cujus capax est, lexercebit emcaciam. Hic autem introitus non semper pateat, in quo casu focus cito linundaretur, sed sub quassationibus aperiatur imoκ iterum claudendus. aro I alem aquae admissionem indicant l Xtraordinarii maris a facentis motus libellae lsubitaneus recessus, notabile absorptae copiae :sgnUm.
sucio communicationem evinCUnt.
4 O Immensa ejectorum moles focum alte de- mersim postulat. Obstupescit certe ani-
US adCUrata accumulationum vulcaniarum consideratione. Dis ita oppida cineribus Obrutantur, profundeque sepeliuntur; vicina Lloca comburuntur effusis lavae fluminibus, b
303쪽
suorum Unictam interdUm 2O, SCO, OCO pediam ubicorurn massam ei licit Vel superat. Ad mirationem augent tales eriaptiones in eo cem loco pluries repetit P. ita Vesuvius 699 annis 3 o incendia notabiliora manife-iavit; AEt a. 18, pnnis I9οθὴ Hel la 2ῖ, an-jiis 73; ; & se alibi. Hisce pensitatis nonnirabimur cavernosos este traditas, qui tan-
s: o Ingetis Vulcanorum ea tinctortim numerata, sui in annalibus ne verbulo quidem memoran- Ur antiqUissimorum incendiorum rudera esse ridentUr, qUM, recedente mare, pedetenti ni languerunt. Americani autem, qui etiamnum aer crateres saeViunt, ultra lineam perpetuae ni- is elatos, hoc est, ad altitudinem i6o oo pediam alpra mare, sententiam nostram turbare viden - ur. Ingenisi quoque fatemur, tantam heic f O-
cum demersionem non sine formidine Opposi-ji urgeri, quamdiu alia desiderantur docta menta, nisi forsan hinc lavae defectum .derivare liceat. Hi Vulcani lapidibus, cin ribus & immensis nivis lique saetae torrenti- bus nihilo minus crudeliter devastant.
6:o Qx o D sub ipso maris fundo Vulcani
erumpere queant, numero e novae in systodi in mari A garo, 'imino etiam in magno Oceano, e productis Vulcaniis ignitis & nam- amantibus constructae, demonstrant.
G Materiir per se fusibiles, quae t nen pariun vel nihil mutata ejiciuntur, supm J0β ue cum
304쪽
cum ad eam distantiam collocatae fueruntiat ignis efficaciam eluserint. Hujus indolis sunt PoZZolaria, Tras 3. IV, nec non margacea, sol Ceria Cea micacea ejecta
3. IlI, B, D, E). Hsbesius quoque supra
melius, quam intra focum, acido vitrioli eophlogisticato in pumicem corrodi posse
D) Stratum calcar eum in foci vicinia a Lst oportet, nam acidi aerei ingentem copiam continue laxat ignis subterraneus. Silentio praetereamus omne illud, quod per lxoraginem clam fimo a Volat; quod in caverna canis & ejusmodi scrobibus emanat; quod Cham aqUa aerata per Craterem non numquam effunditur, aliisve viis exitum filii parat, qUUm quantitas aestimari nequeat, consideremus tantum illud, quod per sontes a Oratos quotidie erumpit, si e calcarei ustione suum unice haurirent pentam. Ponamus fontem, qui Viginti qUatuor horis Io, Co pedes cubicos aquae plene aeratae emittit, hic peI annum 3, 6so, Coo per saeculum 363, ODO, Ooo pedes cubicos aquae & totidem aci/iafrei dabit. Fontes, qui tantiam aqUae promunt & ultra saeclitum continia a Veriant, Inoti sunt plures. Quantum jam requiritUr calcaret, ut huic afrandae susticiat λ Quum ipollex cubicus spati clari circiter ait cen-llienarios docimasticos pondere essiciat, & hi lsum ciente igne 6ri pollices cubicos acidi laerei porrigant, facile patet calculo 3qῖ, 96s l
305쪽
ira edes cubicos talis calearet, ad plenam eva-ialuationem Usti, per saeotilum quantum satis ebituros, per duo saecula, si assi aliolantum dimidia ponitur, qui castas ad veritantem propitis a CCedit, nam acidum acueum in aliatural jbus aquis raro dimidi iam attingit vo-
Dinon, plorumque infra subsistit. Observati
tum quoque et , quod Calca reUS heteroge-aeis mi Xtus pro re nata minus aerei porrigat,
i ree non quod leni ad rubedinem ignitione
ad albedinem requiritur Candes Centia, Ut totum expellatur. Si acido per effervescentiam expulso aeratio perficietur, eamdem requirizalearei quantitatem, per se patet.
l VJ COMPARAT is vulcaniis productis &ὶ phaenomenis, quae dix ertis locis occurrunt, & ab illis retro temporibUS , qUO Oniamentia historica superficiei telluris notabiles multationes describunt. ComparUerlant, tanta elucet materierum & operationiam conveni-ientia, ut dubjtari nequeat, quin eadem ini omnibus vulcanis agat coli la, CUjUS pro re natat plus minus temperantur effectus. Si vero prismata bas altica a lava fusa det rivantur, illis certe temporibus, qUM Cognitorum annalium limites erecedunt, horum genetis peculiari obtemperavit Virtuti, nune sublatae thiae materias, ratione Compositio-l nis ab hodiernis lavis parum di fierentes, adeo tenuiter lique se Cit, Ut omnes e Uan Uerint bullae & sub refrigeratione regulares Ortiu
306쪽
284 De Productis I ulcaniis. l
fuerint si urae, idque sinu vitrea indole
luani modico jam igne recipit. Num vi trum aetate internam densitatem, glabritiem l& nitorem amittere potest, salva texturae lfirmitate: hi Co Ni C E congestiones vulcanitie toto Coelo disserunt ab alii r m0ntib , tam primaevis, l a stim junioribus sti at ossis. Qui internas struet aras, rnaterierumque naitaram, seque ac externas qualitates, rigorose examinat & comparat, magnam observabit discrepantiam. Verum quidem est, quod atmosphaerae vicissitudines per longam s. culorum seriem vestia gia delere conentur, sed ne quidem in superficie penitus obliterari potuisse monstrant exstincti Vulcani, quorum nullam omnino mentionem faciunt antiquissima monumenta his lorica, & sua tamen Canitie Originem ho- diu celare nCque Unt.
3. XVI. De ortu & progressit ignis subterranei.
POSi To igne centrali, qui hic illic exitum sibi parat, quodammodo intelligitur, 'Cur, ac Cedente aqUa, Uapores elastici incar- Cerati, e X Una in aliam penetrantes caver- nam stat terraneam in Ugiant, Viciniam qua- tiant, tandem obstacula Vincant, materias incumbentes diffringant ejiciantqUe, Vel pa-
307쪽
Uritibus multum irretitum in Uenittar murice
VIII, C); cur e sulphureis fossilibus la Xe ar tam sulphur f. IX. B quam ejusdemaeidum phlogisticatum Vlli, A), e calcaeeis aliisque ad ratis acidum aereum s . VIII, ;); cur sublimetur arseni Cum rubrum s . X, 8e sal ammoniaccis . VllI, D) Cur post
onsumtas Vel exoneratas materias maXj me
ombustibiles, tandem languescat incendium, fel numquam renasciturum, Vel ope pabuli donei, etia innum residui, repetitis vicibus AEVitUrtam; Cur, quae in abysso Vicino qUO-tumque modo colligunt ar aquae, si Cito e X-ttum inveniunt, Thermas offerant, efficaci-
aus Onustas particulis, vel salinis XII), vel ohlogisticis β. XIlI , si vero longius deve et
refrigescunt, acido tamen ac eo aliis Ue mo- eculis salutaribus gravidat. e erumpant, subii ces priubentes acidulas, & quae sunt reliqua. oed adeo jam eviluit haec hypothesis toties ex- losa, ut ulteriori non opus sit refutatione. Jod nucleus constantem fere serUet tempe- saturam, aestivali calore minorem & hiemali majorem, dubitari vix potest, sed aliud est de terminata temperatura, aliud calor in statu ignis. UT explicetur ignis suo terraneus, duae dilu cidentur oportet quaestiones, minime confun- cdendae , quomodo nempe oriatur ignis γ Et quibus ediis sustentetur In terrae gremio corpora non nisi an organica Occurriant. Percharramlas igi-ttur totum regnum fossilium, Ut videamus, qllaei reperiantur hisce finibus idonea.
308쪽
INSTITUTO examine, non nisi Unicum detegitur corpus, qUOd in certis circlam stin-
tiis ignem sponte accendere potest, pyrites inimirum sulphureus. I idis constat observa- tioniblis, quod lith anthraces fis chilii alumina ires ibi, dio eoacervati, adveniente nece aria Taquae dossi, non raro sponte incalescant, im- imo eo Usque, Ut flammae erumpant violentae. ISi materiae ad curate examinantur, nucleis , pyritaceis diversae magnitudinis fartae repe- iriuntur, qui fatiscendo haec provocant pluae-
DOrnena. Haec Operatio multum illustratur tLEM MERII e X perimento, quo limatura mar-ltis, sulphuris admiret a pulveri & rite humectata, post paucas horas non fumum tantum insignemque aestum, sed etiam incendium generat. Ferrum cum aqua copiosa in Ethiopem martialem, cum parca in ferruginem resolvitur: sulphur cum aqua iners est: ferrum & sulphur commixta, quamdiu deest aqua, modicam communicans humiditatem, se invicem nullo modo adgrediuntur. Necessario igitur haec tria simul requiruntur, &quidem justa quantitate, alias nullus prodit calor sensibilis. ET IOLOGIA hujus mutationis hactenus multum habet obscuritatis, sed posito, quod
numerosa alia phaenomena innuere. VidentUr, materiam nempe caloris nihil esse aliud,
qUam aerem vitalem determinatae phlogisti portioni adunatum, eo non parum , illustrabitur. lSCIL1-
309쪽
SCILiCET, teste eXperientia, aqUa e ferro inflammabilis principii quidquam expellit XIV), quamvis modus hactenus lateat. DAb alia parte sulphur vehementer attrahit cerrum ita modice pauperatum, quod etiam
ine dubio segregationem phlogisti egregie
'romo Vet. Usroque ii ista in superficie singuiarum mole cularum ferri phlogiston accum Uratur, qUOd ambientis atmosphaerae partem Uitalem vel respirationi idoneam allicit & materiam Caloris generat, quae pro sua quantitate Calefacit, etiam rite aueta accendit sulphur in massa obvium, & instignis materiae commiXtae copia sepulta tremulationes emcit, terr e mO
IN pyrite & ferrum, & sulphur intime
iunita adsunt sine aqua, annon igitur hac ad veniente, itidem calor orietur λ Haec conje- idtura , sulphuris & ferri copiosa praesentia ini omnibus 1 Ulcanis, firmatiar. PONAM Us igitur sulphur accensum ini subterraneis cavernis, quo autem modo inicendium subsistet, quantum immensi enisectus postulant, augeri potest λ Sulphur ignem
male nutrit, immo saepe suffocat. In toto fossilium regno praeter petroleum huic scOpo adcommodatum nihil hactenus innotuit. Qua vehementia olea ardeant tam
segregata, quam basi terrestri inhaerentia, notum est & litharathraces accensi quotidie monstrant. Copiosus fumus hanc deflagrationem semper comitatur & vero videtur ii mi-
310쪽
si inite, quod densi Tinnis ille niger, quem crateres Vulcanii interdum tu abunde & vehe m Crater eriactant, e petroleo sit derivandus. Non equidem ignoro, quod Vapores aquae et jam densum mentiri pose at fumum, sed numheic ibit suificiant, merito dubitatur.
PRAETEREA, quum pluribus locis sum,na naphtae di bituminis liquidi in lucem prodeant, in terra: rnaeandris hujus materiae desectum objicere vix licet. Sed alius Occurrit gorditas solutia longe disticilior. Scilicet ignis sine acre vitali nec oriri, nec perdurare potest. Quomodo igitur in profunde demersis iocis, hoc sine conditione
ritur, Copia accedet λ. Quomodo in loca ipsius Oceani fundo subjecta, ad quae alta& gravis aquae marinae columna introitus claudit In loco quidem clauso nitrosa ac-Censa ardere possunt, quit,pe quae sibi ipsi' afris vitalis iusicientem extri ant quantitatem. Sed hi sales in abysii, deiiderantur& in supersicie tantum teli Uris generantur. Verum quidem est, quod stupendus terrae motus , die I Nox embris anni ars sa Capite bonae spei ad Isiandiam, minimiam per io 8 gradus latitudinis & 4o longitudinis, intra undecim minuta progredienS, CX Cavationes profundas & longisti me concatenatas innuere videatur, sed si ctiam tales ponantur, non omnis cessat dissicultas. Profunda nempe antra non nisi acidum adreum Vel