Opuscula physica et chemica. Pleraque seorsim antea edita

321쪽

Nullae virgulae horiZontales pristinam combimationem intactam innutant. A dextro latere alia locum sustinere neqUit, quam quae in. tegra manet, sit enim haec itidem decomponi-ttur, alius prodit casus, in sequentibus reie-ii orandus g. V). Ignis in medio positus character operationes distinguit, quae Via per aguntur sicca

f. IV.Caloris diversitas attractiones olectivas

interdum Variat. SOLA e Xtra corpora, tentaminibus subjecta, Conditio, quae eorumdem adfinitates vel in-ffringit, vel omnino inVertit, est Caloris Uarrians intensitas. Haec vero causa in iis tantium valet calibus, Ubi idem gradus nomi ul-llas materias prae aliis notabiliter volatiles emcit.

ATTRAHANT tertiam materiae, fortitor in calore medio vi es, debilior vero vi b; sponatur simul prior igne Volatilior, ejUs- demque ad abitum nisus exprimatur per spolierioris autem per iι. Tribus hisce comi mixtis fortius occupat idque 'vi, differ n. iticeo - b aequali, intendatur vero fuccelli vel caloris emcacia, continue quoque iiiii ingestur supra memorata potentia, & quum V: magis qUam is crescat, erit tandem Π -bV--u. In hoc igitur statu aequilibrium adi est, quod tamen moκ tollitur igne vel tan- tillum aucto, & hoc modo tandem prJ'Vδ'

322쪽

lebit b , quae antea clebilior nihil potuit essee

re. Si altera materies omnino si Xa est, eritu o, & calas iit si inplicior. Exempla occurrunt in sequentibu S bene multa. iHi Ne quidem in genere patere arbitror, illas attractiones esse genuinas, quas materiae sibi relictae libere e Xercent: Vehementior caloris gradus est Causa CXterna, Uae ea- rumdem Veras adlinitates plus Uel minus vi infringit, immo et jam interdum penitus im- mutat. lnterim tamen , Cum multifariae operationes non nisi ignis Ope perfici queant, ideo a te subtilissimi laujus fluidi vis sit notatu 'dignissima, attractionum electi inarum tabu- lam in duas areas partiendarii eκistimo, quar in superior liberas, quae humida, ut dici solet, via exercentUr, inferior Vero igne , coactas, exhibeat. I loe quoque facile peragi potest, cum lio tenus nulla alia externa

conditio innotuer; t, quae, Ut heic in censum Ueniat, meretur: internae Vero, si quem Issensum pariunt, Vel apparentem tantum praebent, Vel etiam realem materierum inferunt mutationem. Non quidem negandum est, quin corpora Volatilia connubio mate-ii e calori S re vera mutentur, sed haec mutatii, raro durat, sub refrigeratione iterum tota 'V. es CDS, Peracta tamen de compositione desiderata.

Hi Ne patet, quid sit sentiendiam de variis contra ad sinitatum Constantiam argu

ruentis, petitis e destillatione, iubili natione Vel

323쪽

De Attractionibus silactivis.

vel sussione misturartim: immo tanta in-tterdum caloris est eis cacia, Ut vehemens digestio, vel etiam illa incalescentia, quae quarumdam materiet Um Unione solet pro creari, consueto ordini turbando susticiant

. f. U. Anomaliae apparentes ex attra Hone

duplici.

Trito fertur proverbio, nullam ege sine exceptione regiacam, nou tamen ideo sper-:raendas puto regulas, sed singulis exceptioni ibus rite erutis, ad justum redigendas valo- irem. Sub incudem Vero jam revocandi eme quidem exceptionum titulo sunt compre-lhendendae, nam 4 agunt materiae, qui longo: alius & magis compositus est Castas, quam iubi ; ex hypothesi operantur f. II. . Constra adfinitatum seriem perplurima, qu e in i medium proferri solent documenta, liujusi sunt frugis, iisdemque reciproca decompo- mendi virtus indubitata perhibetur, sed prospiore eXamine larVam detrahemus. TABULA Oeos Dolana acidis athalia fixat calce potentitas adhaerere innuit, idque j

ire meritoque Optimo, interim tamen hanc veritatem ludicro more taxant ratinnulli. Sci-l licet, Cretam, aqua forti solutam, tartarii vitriolati solutioni instillant, quo mOX gy- ipsum decidit, luculentum illis indicium, quod Jheic calcarea praepolleat materia. Sed ob -s servetur Oportet, cretam, ne quidem Ustam

324쪽

3oz De Attra tu, ibus nectit h.

tartaro vitriolato aqua soluto additam, ut lain efficere dccompositionem sch. et) sed Contra cretae solutioni si instillatur acidum

vitrioli, dejici gypsum sch. 16), hinc ita

que manifeste patet, C linam maior Compeiatat attractio clectiva. Si vero Creta alio acido minerali prius fuerit soli ita, quatuor in scenam prodeunt substantiae, & quod antea e 1licere non potuit, hoc dein, acido si1-lii unito adjuta, valet. Ut haec planioratiant, schema et i Considerare juvat, in quo sinistrorsum sal neutralis, tartari vitriolati nomine notus, signo alliali fiκi vegetabilis, juxta vitrioli posito, indicatur, quod ita lego: aikali vegetabile vitriolatum, h. e. acido, quo scatet vitriolum, saturatum), qua denominatione mox simul principia proxima initotescunt, & haeo quoque suis seorsim expressa signis comparent, unum supra

alterum intra vicinam virgulam verticalei

A dextro latere calκ natariata facido salis sati

alab similiter symbolice significatur, ejusdemque principia proxima intra suam virgulam. IJum igitur tarίarus vitriolatus & calx acia do salis saturata eidem immiscentur aquae quod ej isdem signo in medio schematis exalarimitur), idem est, ac si ali ali fixum ve getabile, acidum vitrioli, acidum muri te &calcem puram determinatis eidem immisceamus portionibus, quae in materiae suis signis aquam in figura Circumdant, ita ordinaniadae, Ut ratim quam bina aelda in eadem horto Eontali linea collocentur.

325쪽

HABEMUs igitur materias ante miscelaria unitas, verticaliter dispositas, hartimque si jam dis luetur nexus, necessario requiritur major summa attractionum inter ea, quae horigon taliter, quam quae verticaliter sunt opposita, & hic est in priaesenti exemplo casus, nam licet acidum Vitrioli fortius appetat aikali fixum, quam calcem, addito tamen acido muriae, quod simul aikali sollicitat, ejus que Cum acido Vitriolico minuit cohaerentiam attractio inter aikali fixum & acidum muriae Una cum attra es ione inter acidum vitrioli calcem, majorem eniciunt summam, quam attractio inter aikali fixum & acidum vitrioli. Una cum illa , quae inter acidum murice &calcem locum habet. Vi GULAE horizontales novas Comprehendunt combinationes, quartam inferior suo deorsum verso apice subii dentiam innuit, at tera Vero apice sursum verso, quod haec in liquido maneat, UsqUe dUm evaporatione ad certum gradum minuatur. Ita peragitur haec decompositio. Ut brevius alia percurram exempla, heic semel indicasse sussciat me semper exprimere sales duplices qui duo bus gaudent principiis proκimis) signo basiis a sinistro latere potito juκta signum illius salis, e quo Ordinarie acidum expellitur, quod jam eidem junctum reperitur: eodem modo alia quoque designo ex duobus intime unitis

Composita. SIMILIA ac in exemplo examinato Creta,

magnesia quoque, variaque metalla praestant.

Vide

326쪽

3o De Attractionibus si Divis.

Vide soli. 22. Continet tab. I. schemata 64, quae oculis exhibent III experimentorum

cet hydrargyrum nitratum s ale ammoniaco secreto decomponi, sed etiam nitrum fam-mans & vitrioluna hydrargyri nus celam ferre absque ulla mutatione, & in genere, si, a dextro & sinistro latere designatae materiae, miXtae prinCipia sila invicem coma . mutant, hinc judicare licet, quae silpra infra indicantur, mixtione nullam pati distractionem. Cons. sch. ai. & 23, quibus '

constat tartarum Vitriolatiam & Calcem mUriatam principia Com latare, non Vero sa-

ATTRACTIO duplex in determinandis attractionibus simplicibus electivis saepe fallit artis magistros. Acidum phosphori re vera majori vi calcem, quam ali ali fixum appetit, Ut in sequentibus monstrabo s=.' XXX ill), sed nihilo minus Contraritam adseritur, qilum alliati ai ratum Calcem phosphoratam prae cipitet mediante duplici adfinitate. Praecipitat etiam athali fiXum causticum, quod magis probare videtur, at nihilo minus er-

327쪽

De Attractionibus Elactivi aos

ronea gignitur conciussio, si hinc Unice attractio maxima dijudicatiar, nam ali ali licio cxcellum tantum solutioni itecessarium tollit, unde calx phosphorata fundum petere cogitur . IX . Quanam agant differentia aikalia & terrae absorbentes, diam acido aereo vel scatent, Vel eodem spoliata adhibentur, in commentario de hoc Acido explicavi, adeo ut heie eadem repetere non sit opus b,

Qtiod ibidem de alliati volatili disseritur; in schemate 36 symbolice exprimitur, & distincte caulam monstrat, ob quam ali ali volatile causticum debilius agere Videatur, qUam mitigatum, quod alias rei natiarae repugnat. In genere tantum jam adnotasse juvat, allia linas, terrestresque substantias, acido foetas ad reo, non aliter, ac sales duplices esse considerandas, minime vero uti simplices, nisi causticae, quas etiam pUras vocare soleo. Vide solle. mata I - 8, 3a - 3T, SI, 6a, & 63. DUM metalia acidis soluta aliis deturbanitur metallis, hoc negoti una ratim quam fm

plici absolvitur adfinitate, sub ipsa enim sol lutione phlogisti portio avolat, quod alibi

extra dubitationis aleam politum spero t). Itaqtae, quum metallicae solutiones ita sint comparatae, Ut, quidquid solistum tenent, metallico nitore sine accessu novi phlogisti redidere nequeant, per se patet, & experientia

328쪽

3o6 De Attractionibus Electivis.

quoque confirmat, calcibus additis nihil profici. Si igitur solutioni vitrioli Cupri ochra ferri immittitur, nihil tamen Cupri dejicitur, ferrirna vero inditum mori cuprea pellicula vestiri observatur, nam partem phlogisti reductioni necessariam praebet, & haC privatione ipsum sit solubile, absque cmistione vaporis inflammabilis vide schem. 9 .

Argentum, acido nitri scit miram si dii Dis

Calcinatur, quod Vap percipitUr, ideoque non Chapro Calcinato,

sed metallico deturbari potest sch. 38). Idem

valet de aUro, reliquisque metallis, quae singilla, qtaacumque separentur methodo, modo nullum accedat phlogistori, calcinata comparent & ita re vera sunt: sola, quae eadem intercedit disserentia, est privatio inaequalis, quam nobilia fusione sola in ivasculis ignitis resarcire possunt, ignobilia vero praeterea phlogiston additum necessa rio requirunt. Sed de hac re in sequenti- ibus plura. lIM aliis cassibus non raro phlogiston itidem duplicem excitat adfinitatem, ubi non nisi simplicem agere vulgo credimus. In destillando butyro antimonii, e merciario sublimato corrosivo & regulo mixtis, eXemplum petamus. Observamus primo nec mer- Curium, neC antimonii regUlum, acido marino esse solubiles, nisi antea certa inflam-

mabilis dosi spoliatos. Hoc cognito, ope-

co odore, Variisque

329쪽

Dὸ istractionibus Elect s. 3o T

irationis neκus facillime e X plicatur duplici ati tractione. Scilicet, calx hydrargyri in sub-llimato corrosii 'o Vivisi Catur eo phlogisto, quod necessario perdere debet regulus, aci do salis solvendus. Vid. schem. 58. Subli-imati corrosivi balis per se quidem, aeque

ac nobilium metallorum calces, igne sololmetallicam recuperat indolem, per Vasa ignitia hauriendo, quod deest, haec Vero ope- iratio longe Vehementiorem postulat ignis gra- dum, quam in destillando butyro, tibi mox ab initio leni incalescentia surgit Mercurius vivus. Cum arsenico albo & sublimato coriairo si vo nulla locum habet decompositio, quum desit phlogiston, hydrargyro reducendo ne cestarium, sed cum auripigmento, quod

phlogisto leatet, operatio succedit

VI. Anomaliae apparenteS e mutatione successiva materiorum. SI alterutra materies sensim pristinam mutat indolem, ejusdem sine dubio attractio-mes vicissitudinibus erunt obnoxiae. Plura exempla ne Xum illustrabunt.

QUOD acidum nitrosum e basi allia linas mariti tim e X pellat, diu notum fuit, sed quod hoc vicissi in illud extrudat, Celebris

di salis indole, hoc phaenomenon omnes eludit explicationes, haz vero Cognita, HO-

330쪽

3o8 De Attractionibus Electivis.

dus haud dissicile solvitur. Scilicet, nitrosum e Xpellit marinum vi simplicis adfinitatis, vide schema ha), marinum Vero instar principii proximi phlogiston continet, & illud fortiori attra ' ione aliis porrigit, praesertim acido nitri j. XVII), quod, lidet alliati

saturatum vegetabili, inflammabilis materiae est avidissimum, etenim nitrum per Unam alteram Ve horam probe ignitum, omnino quidem neutrale reperitUr, Unde omne acidum restare constat, s ed eo usque phlogisticatum D debilitatum . Ut aceto conCCH-trato possit expelli g. XXXVII). Hinc fluit,

quod pars acidi marini nitro adfusa, mediante calore suum nitroso exhibeat phlogiston, eo vero onustum mox expellatur acido salis adhuc integro. Vide schema 33. Ita negotium peragi, & ipsa dictitat rei natura, & proportiones necessariae, & quod in excipulo Colligitur, constans acido nitroso phlogisticato & marino tam integro, quam dephlogisticato. Ex eodem fundamento arsenicum album in destillatione decomponere valet sales neUtrales, qui acido scatent nitroso, non Vero illos, qui marinum continent. Est nempe arsenicum album nihil aliud, quam sulphuris species; acido arsenici & determinataphlogisti quantitate composita vid. g. XX). In nostro igitur casu ii agunt materiae, Vide schina s6), & quum acidum nitri phlogiston facile attrahat, ejusdemque hac Co-