장음표시 사용
151쪽
FLORA AMBO INENSIS., POLYADELPHIA.
Ursica nivea 5-79. interrupta o- O. Morus indica T-5.
Amaranthias tristis 5-82. spinosus 5 - 83.
POLYANDRIA. Quercus motu Ca 3-56. NON DELPHIA.
152쪽
Lycopod. plegmaria 6- T. cernuum 6- O. canaliculat. 6 - 39. plumosum 6-39.
153쪽
Casuarina equisseti solia 3-57 Canarium indicum 2--7-5OLens phaseoloides 5- q
154쪽
Paucissimae per terrarum orbem regioneS Occuriarunt, aut caloris, aut frigoris Vehementia adeo infestatae, ut homines eas habitare, Ut tamque in illis sustentare nequeant. Vastissima deserta Lonae torridae, propter a litae penuriam quasit adusta, Pomonae ac Cereris ministeria quidem recusant, ita tamen sterilia non sunt, quin Pastores greges suos etiam in his possint alere. Et quamquam laetas segetes opimamque messem in horrea colligere, illis non licet, qui intensissimo Zonte Frigidae hieme Vexantur, aut in Alpibus, quae sub calidissima etiam Zona gelu rigent, sedes & domicilia collocarunt; pecuariae tamen rei feliciter operam dant, & armen o-rum opibus aluntur. Operosum nimis foret, adcurate instituta comparati9ne pronunciare, utrum felicio.
155쪽
cant . infelices judicant inrasque illas Gentus; mihi vero arduum vi letur & perdissicile, Voluptates atquecti a Pastor itiae Vit e cum labore & sudori luis Agricolarum ita conferre, Ut satis pateat, qUOdnam ex duobus Vitae generibus sit alteri praeserendum. Largior equidem Pallorem macilentum esse, pinguem contra & obesum agricolam; at est ille tamen liber sui dominus, dum hic contra quotidianae servitutis jugo atteritur & redeuntium quotannis laborum continua serie distinetur. Namque agros hic sepibus muniet, proscindet, resulcabit, stercorabit, Oceabit, lirabit, conseret, in arabit, complanabit, runcabit frugum manipulos colliget, exsiccabit, inferet, flagellabit, granorum acervos ventilabit & frumentum tandem dimetietur; atque in his omnibus,
summa licet adhibita diligentia & opera, Vel tota vel quod ad partem saepius irrita spes cadit si intempestivum gelu, humiditas nimia, siccior tempestas, grando, imber, VentUS , maturitas celerior, mures, aVes, insueta, aliique haud praevis casus ingruerint. Ut reticeam frumenta Uannandi, cribrandi, siccandi, molendi necessitatem, ceterorUmqUelaborum articulos, quibus toto anno Cereris cultores fatigantur, Ut solum panem obtineant. Secingsentiendum de Vagante, quorsum libuerit, Pastore, qui absque aratro & labore Vivit, cuique aliud fere agendum nihil est, quam ut tibiis ludat, ceterisque, dum in opimis pascuis sua comitatur pecora, in ΠΟ- centis vitae oblectamentis fruatur. Hinc, quoniam nullius ille rei magnopere appetens, animo tranqUillo aetatem degit, dum prementibus sub curis & molestiis quotidie gemit Agricola; mortalium antiquis simi ad aetatem argenteam, hoc eit beatiorem, Pa storitiae vitae genus retulerunt. Irim. IV. K
156쪽
tat, pecuaria res omnis ab animali pendet, quod Rheno Vel Rangi ser Vulgo appellatur, totaque illius Gentis oeconomia & Vivendi ratio eo nititur. Felicitatem hujus terrae & incolarum qui cognoscere Uoluerit, ante omnia sibi naturam di in dolona familiarem reddat Animalis, quod austra libris in partibus Europae, immo Patriae etiam nostrae, insolens & minus frequens solet occurrere . Amore igitur adductus, quo feror in Historiam naturalem & praecipue Zoologiam, Animal hocce potissimum mihi describendum elegi, qualecunqtie edituriis specimen; neque rem ad tam me acturum arbitratus sum, si de Animali agerem, quod a Sche fero quidem & ceteris ' , qui historiam Lapponiae tradidero, non adeo sussicienter descriptum est. Varia de natura hujus Animalis in Flora Lapponica eXposuit Nob. I). Praeses,& Itinerarium Lapponicum a Se consed hum in Manu cripto adhuc latens, mecum perbenigne communicavit, ut ex illo colligerem, quae ad hoc argu mentum spectant. Haec pro meo modulo in ordinem cum illis, quae mihimet ipsi observare licuit, redigere conatus sum. Si Historia succincta Alcis, quam dudrina Leopol lus dedit meruit applausum eruditi orbis, spero me non displiciturum eruditis, si Animal Alci proXimum CXpostero.
NOMEN.RPIENO ab antiquis etiam Rangifer & Tara ritus
nuncupari sue Uit: Synonyma ejus sunt: CERUUS cornibus ramosis teretibus : stiminitatibus
157쪽
Loppis Boetsii. g. II. GENUS. Quod Rheno sub genere FERVI militare debeat, adeo manifestum est & liqUidum, ut ea de re dubitare nemo umquam possiti Absentia enim primorum dentium in superiori maxilla, satis superque ostendit, ad pecora etam pertinere. Cornia a Vero, quae polyporum instar e PrescUnt, in apicibus primum mollia ' tota qCanta ObdUcta hirta cute, deciduaque ut induruerunt ipsa cornua, quaeque pariter quotannis decidunt & renascuntur, adfinitatem proximam Rhenonis cum CerUO eVidenter demon-
Species haec a congeneribus dissicillime distin guithir, ita ut alia haud facile occurrat disterentia, qua a reliquis Cervis distingUatUr, quam qUM COrnuum a structura dei umitur. Cornibus enim & mares di feminae. inter Rangi eros instruuntur, quum in aliis Europaeis Cea Vis obser Ventur seminae cornibus plane carere. Praecipua autem differentia specifica Rhenonis in eo consistit, quod cornua ejus ramosa, trunco non compressa, ut in Danais; sed K et summi.
158쪽
i summitati bius tantum palmata sint, quodque anticus insuper ramus, ad basin supra frontem exsertus, itidem palmatus sit & in ramulos compressus.1 U.
Solum natale Rhenonis praeter Asiar & sorte Americae boreales partes, in Europa praecis ue est Lappo nia. Dividitur autem Lapponia in Alpinam &Sylvaticam. Alpes illae Vastae, Suecis JHellen, a Nor Uegia Sueciam disterminant, & ad Russam usque Versus Mare album eXtenduntur saepe ultra I 2. milliaria in latitudinem. Altera L orientalis pars, loatica est,& distinguitur a sinitimis Nori landiae provinciis Sylva lapidosissima, sterilissima, arboribus antiquis acer liliis dense testa, eo inprimis singularis, quod Pinetum maxime umbrosum Lichene filamentoso copiosillimo nigricat, dum terra subjacens ni Uea appareat, Lichonibus albis obducta. Inter hanc sylvam& Alpes interjecta regio, .Lal marchia sylVatica , L. deserta, SU. Lapinari , appellatur, quae ad XXX vel XL milliaria in latitudinem dissus a, horret inculta sylva, campis arenosis, siccisi in is, planis, iisque Uariis, interstinctis Vastis paludibus, montibusque assurgentibus. Per hunc asperrimum tradium, inprimis ubi fulmine aut sortuito incendio vastatus fuerit, terra intacunda candidum producit Lichenem rangi- ferinum, qui etiam humiliora tegit Alpium declivia. Itaque aesti Vo tempore versiatur Rangi sor in Alpibus,
supremo sub acre, inter aeternas ni Ues θ. perpetuos Vento S, quo non calor tantum & densitas pellis eum
ducit atque allicit, sed & cogunt Insidia diptera, Culices, Tabani & inprimis Oestri. At hieme hospitium ei amplius praebere nequeunt aerei & gelidis
159쪽
Rheno cicur, a calce ad extremitatem dorsi plerumque est ulnam altus; longitudo ejUs a cornibus ad caudam ulnarum 2; ab umbilico ad spinani dorsi ulme l. Pilos, quum primum deposuit, fuscus est, quo
propius autem ad Uenerint caniculares dies, eo magis incipit canescere, donec colorem albo quam proximum obtineat. Oculorum regio semper nigricans.
Collum subtus pilis longioribus, quam in reliquo corpore, hirtum est. Os albicat , Ut & Cauda cum perin eo & abscondita regione ani. pedes ubi inseruntur tingulae, a tho quodam annulo cincti sunt. Pili in corpore tam edense stipantur, ut si studiose separare annitaris, cutis A Usquam nuda appareat; qUapropter etiam, Ut in reliquis Cervis, erecti, licet multo densiores, eXstant; quumque quotannis cadunt, non dissuunt soluta bassi, ut in aliis quadrupedibus, sed reapse in fragili bassi abrumpuntur. Cornim ad ulnam in longitudinem eXtenduntur; in medio recurria, teretia cum brevi ramo in postica parte; Summitates compressae & plurimis digitis palmatae. Ante frondem ram Us unus, raro duo, e basi fere cornu, recti prominent, capitis saepe longitudinem aequantes, apice compressi & in plures ramulos divisi. In summitate a se invicem distant cornua spatio sequali ei, quod eorundem esticit longitudo. Feminis, cornua sunt ejusdem structurae cum maribus, minora tamen, tenuiora & minus ramosa. COrntia, cum Uerno tempore et Umptini, mollia sunt instar polypi, & eodem modo ac reliquum corpus, cute atque Illis obducta; In apicibus crescunt, non in basi, ut aliis pecoribus solemne est;
160쪽
que apices sensu exquisitissimo gaudent, ut ne levissimum quidem attactum serant; at circa aUctumnum, postquam induruere ipsa cornua nondum incepto Veneris aestu, rumpitur cutis & decorticantur cor-DUa. Mas cornua amittit mox a pruritu, sine Novembris: femina ad initium. Femina retinet cornua usque dum pariat; si Vero
sterilis sit, amittit ea hyeme; unde sterilitatem judicat Lappo.
Castrati amittunt raro cornua ante no UUm ann Um; quo melius Valent, eo prius amittunt, qUOque serius retinent, eo pejus; unde etiam judicat' sanitat in eorum Lappo. Quod Schefertιs & Hulden asserunt, castratos non amittere cornua, omnino erron est evidentissimus; uti etiam id, quod dum amisere cornua latebras sylvarum quaerant. Nares sunt oblique oblongae. Ungulae ratione reliquarum corporis partium sat magnae, interiori latere e X caVatae', ut extremitates margine se invicem contingant. Pedum Ungulae Verde & succenturiatae, ut in congeneribus. Cauda vix ad ulnae quartam partem eX crescit.
Proepistium maris propendens, cylindricum, duos pollices longum. Mammas semina IV habet veras, II spurias.' Rhenones seri, qui suae spontis sunt, cicuribus eVadunt multo majores, quemadmodum feri boves seu Uri, quibus tauri multo cernuntur &: mansuetiores & minore S.
stivo tempore, dum i fi alpibus Versantur Rangi feri, variis Vescuntur Vegetabilibus; intacta vero quae solent relinquere, haeci sunt: