Amoenitates academicae, seu dissertationes variae physicae, medicae, botanicae

51쪽

CENSURA SIMPLICIUM.

MUSCUS CANINUS tanquam specificus in Hγ- ropi bia, a Sio an eo & aliis proclamatus. MUSCUS CUM ATILIS contra Dermes intestinorum, rusticis nostratibus tritissimus & heroicus. MYRTI BR AB ANTICI Herba, in Scabie Euporiston Simonis Pauli. PEDICULARIS recens inprimis & viridis, qUondam in litιlis & ulceribus sirusis a Schwencksel-do demonstrata, nuperrime Vero in Adt. N. C.

confirmata.

PERAGUAE Folia, vomitoria, purgantia & sudorifera ratione Doseos, a Rob insono in Colica Nephritica & a Mario vio in Diabete tanquam specifica approbata, locum sane merentur. PHUTOL ICCAE Succus specificus in Cancro, per totam Europam nuper innotuit. PROFLUUII Radiae in alco fluente, confirmata a Societate Edilaburgensi, ex Asia petenda. RIBES NIGRUM, cujus vis pellens singularis plane & in Medicina Boum decantatissima, a Pharmacopaeis colligi debet. SABAD ILLAE Semina Pediculos infantum prae omni alia medicina Occidunt, ideoque non rejicienda, quam Vis planta, e qua desimanthir, lateat.

SAPONARI E Nuclei in Chlorosi Specifici, adoptari possunt. SCROPIlULARIIT AQUA CAE Herba, ut corrigens Sennae, e X Actis Parisinis, Boui ha avio aliisque laudata.

52쪽

CENSURA SIMPLICIUM.

SENEGAE Radix , e Virginia, contra febres insa maiorias X morsus Serpentum Valde praestans, satis superque demonstrata a Tenent. Laus ejusdem Medicamenti, a singulari suo sapore, acidulo nempe & calidistimo, confirmatur. SERPENTUM Radiae, Ophiorrhiga dicta, ligno Colubrino in Pharmacopoliis praeserenda, Amoen.

SOPHORA ex India, omnium praestantissimum in Cholera Pharmacum, a Rumphio demonstrata. UUAE URSI Folia tanquam Pharmacum corroborans & adstringens validissimum. VITIS IDAEAE Baccae indigenae quoque & maXime

refrigerant S.

VULVARIE vis in passione 'stirica a Fullero

LIII.

53쪽

LII L

CANIS FAMILIARIS,

SUB ΡRAESIDIO

D. D. CAR. LINN ΕΙ

pro situs

ab .

saliae d. - 2I. Dec. 17S3. I. IV. P.

manae magis delectentur, animique mortalium in admirationem eXcitentUr, qUam consideratio innumerarum illarum dotum, quibus Oinnipotens Creator Ortadrupedia instruXit; mirum itaque mihi videtur, quod illorum historia, fere in hunc usque diem, dum reliquae scientiae, recentiorum industria, Vsterum se exuprunt fabulis, Zoologia nempe Quadrupedum, adhuc coacta fuerit in pannosis suis vestirnentis sese ostendere. Animal illud noti stimum, quod merito Martyr Medicorum dicitur, CANEM scilicet, cujus descriptionem qualemcunque cum historia, heic trade

54쪽

CANIS FAMILIARIS.

re constitui, non ineptam esse materiam, speciminis Academici loco, edendam et a nemine mihi vitio Vertendam, puto; nec dubitavit illustrissima Regia Scientiarum Academia Londinensis Canem in suum insigne eligere. Hie idem Canis, apud omnes sere nationes, tantam invenit gratiam, ut in pedibus illarum adoptetur, & propriis earum eduliis nutriatur; immo nobiliores Domi cellae atque Matronae illum in deliciis gontis humanae sepe habent, cum Melit Pi catelli:, Clicntum instar ipssis sunt. Nec quisquam credat, hoc argumentUm sat esse pertractatum, quamquam C tis de Canibus Britannicis & Pntd-linus in onographin sua prolixe de Canibus scripserint, Ut alios taceam, quos Benevolus Leinor sibi familiares reddat, si multa hac in re. scire cupiat.

Instituti ratio jam mihi non permittit plura hac de

re proferre, quam quae inprimis ad historiam naturalem attinent, nam si omnia ad historiam Litterariam , an atomiam comparatam, Medicamentorum compositiones &c. pertinentia, commemorare Uellem, o pulla haec in Volumen adcresceret, & vix. finem attingerem.

f. LGENUS.

CANIS est quadrupes ordinis Ferini, cui Dentes

Molares superiores seni, in seriores septeni. Primores superiores sex: lateralibus Jonpioribus. in seriores seX: extimis, latere eXtimo, denticulo inlli tristis. Canini solitarii: superiores distantes a primoribus : in seriores distantes a molaribus.

55쪽

Ad hoc genus, praeter Canem nostrum domesti cum, pertinent quoqUe: Lupus Uulgaris, & ai reus , D'ana, Vulpes campe si is & Uulgaris atque alba, quos aliis relinquo; nam primam speciem mihi satis sua perque suffciat per tradiasse. Canis hic, in systemate naturae N. D. Praesidis, a reliquis speciebus hujus generis distinguitur citi asini rorseum recurva, quae nota character istica in hac specie tam singularis est, ut inter quadrupedia vix

unquam unum reperiatUr, quod caudam hoc modo reflectat; cum enim sub cursu non recta incedat, sed latus deYtrum antice Ob Vertat, necesse est, ut cauda a latere adverso seu contrario reflediatur, ne aeri resistat; sin autem Unus eX centum caudam dextrorsum sectat, non magis Variat rem, quam

homo digitis seX, suam speciem. EXempla CX anatomicis habemus, e quibus satis con Vinci possumus, quod structura corportam, tam animalium quam homin Um, praeterna Uralis & interdum plane inversa fuerit, idque eo Ordine, Ut VentriculUS COrdis sinister fuerit dextrorsum & dexter sinistrorsum, & sc per totum corpus reliquae partes ordinem ser-Varunt perversum. Nulla mihi data fuit occasio Husmodi Canem aperiendi, qui caudam fluctit dextrorsum, quapropter aliis ObserVandum relinquo, annon scilicet Ren dexter, qui alias sedem suam superne habet, apud tales inferius collocetur.

f. III.

VARIETATES canum sere innumerie sunt. &prorsua plures, quam reliquorum animalium. Pra cis ure

56쪽

ciptior apud auctores & quae communiter nominantur, sunt sicquentes: I. Canis domesticus s. villaticus, magnitudine

vulpis, Auriculis erectis, Cauda subtus fere lanata. Nostratibus Hushrm l. 2. Canis Sagax, Vulgo Vestigator, Auriculis pendulis, Cauda minus recurvata, Digito spitrio ungiticulato ad tibias posticas, occipite prominu-lo, Vulgo Venaticus dictus. Τό thr ud. 3. Canis Grajus magnitudine Lupi, Rostro attenuato, Dorso conveXo, Abdomine angustato, Cauda laevi, Pedibus angustis. Nostratibus IVinthund. Ob miram alacritatem in currendo licet minus latret, in venationibus magna festinatione

factis, usui est. 4. Conis Molimιs seu Molossus, magnitudine Lupi, Undique torosus, crassus, Labiis inferioribus ad latera laxis & propendentibus. Ejusmodi spepotnVeniuntur in macellis &' ad pecora a Lupis ser- Vanda apti. Nostratibus Blo hund. S. Canis aquaticus, apud nos Anglictis dictus, notabilis Pilo nigro longo crispo, instar OVis. Hic prae ceteris docilis & fidelis; faciliusque aquam intrat. Nostratibus Dogg. 6. Canis Melitviis, est pygmeus, magnitudin Scitari, Domicellarum oblectamentum, quem secum portant dum ambulant, in sinum eXcipiunt dum quiescunt & in lectum dum dormiunt. Nostratibus

Knubim . Hic parvus sit, dum catuli spina dorsalis spiritu vini & oleis acribus inungitur, & inedia

7. Canis fricator distinguitur Naso retuso, resimo, brevissimo, nigro; Corpore flaUO, breVi, qUadrato ; Auribus pendulis. Communiter reliquis mitior

57쪽

CANIS FAMILIARIS.

tior, & hoc se VO apud nos Vulgatissim tis eValat. No stratibus Mops.8. Canis Vert tis distinguitur Pedibus bi ex isti mis, curvatis & Trunc O longiore- in patriam introductus non ita pridem a gloriosissimo Regu FR1DΕ- Rico I; facilius cryptas & antra Ulpium, Melium,& Cuniculorum intrat. Nostratibus Han se. 9. Canis extrarius L. Hispanicus nil per etjam apud nos & inprimis ad aulas pro certim & magnatum gratiam invenit, distinctus Corpore parvo, laevi, attriculis longis, propendentibus, lanatis.

D. LVgol. IIJ. 1 G. Canis stoicillarius, Corpore saepius Uariegato, Cauda truncata, qVae catulo adolescente putredine et tabe corripitur ac decidit, superstite bassi ViX palmari. Nostratibus Rapphonshun . ΙΙ. G1ris orgyptius D Udus & depilatus, ει- pius absque omni pilo, Cute nigra instar Morionis. Nostratibus Nahenhimit. g. IV.

DESCRIPTIO.

Describendis quadrupedibus haud mediocris suseficit exercitatio nam saepissime apud auctores ob servo cetera animalia, qtiam accurat illime, Quadrupedi a Vero quam pessime est e descripta. Varietates Canum, ut tala per Ostensium, quan plurimae sunt; Permulti eam foverunt Opinionem, ab initio plures fuisse Species; alii uutem per partum hybridum & generationem ae qui I OCam Cum aliis Feris, tot varietates e X stitisse. Si Uero attentius inspiciamus speciem, hi nat' eandemque Usic , facile constabit Caput horigontale, ante oculos angustat Um, Pilis

58쪽

4t CANIS FAMILIARIS.

lis brevioribus Cranium elevatum . Vertice

carinato.

Dentes Primores superiores sex, recti, paralleli: lateralibus remotis. - - Primores inferiores si, paralleli: exterioribus Iobulo laterali instructis. - - Canini udique solitarii; subulati, majores: superiores utrinque remoti; inferiores tantum postice remoti . - - Molares superiores sex utrinque; inferiores septem, acuti, sublobati. Labium superius obtusum, fornicatum, lateribus tegens inferius, antice lacuna longitudinali

- - , Inserius margine laterali occultato; nudo, molli, obtuse denticulato instar cristae. M laces labii superioris ex vibri ius rigidiusculis, antrorsum fleXis, quinque vel seX ordinum ho-rigontalium, insidentibus papillis Verrucosis: superiore ordine remotiore. Labium inferius antice plurimis papillis setiferis adspersum est. Notis prominet ultra labium, obtusus, nudus, rugosus, humidiusculus. Narium foramina rotunda , eXtrorsum recurvata sinu lunari. Oculorum Iris grisea, Pupilla Membrana Nictitans intra canthum oculi majorem, breUis. Supercilia Vix ulla, quamvis pili in palpebra superiori, Versus canthum minorem, promineant. Auricula pilosae, oblongo-OVatae, margine baseos superiore refleXO, margine postico Versus basin duplicato: interiore bilobo. VERRUC E faciei septem. ab Unica utrinque supra canthum Oculi majorem.

59쪽

CANIS FAMILIARIS. 49

D Unica utrinque in medio utriusque malae. O Unica utrinqlle e X tra dentes molares.

Unica impar, sub gula. L rιa laevis, ob thisia, planiuscula, longitudinaliter canaliculata. Palatcim trans Versim profunde sulcatum.

Collum teretiusculum, longitudine fere capitis. Truncus teretiusculus, Versus abdomen posti

ce attenuattim.

SUTUR E llaris di 1tinctissimae & singulares sunt XIII.

α) Unica utrinque ab aurichila, per latera colli, sexuosa descendit ad basian sterni, &connectitur cum Oppos ta, ibi Vorticem non minus format, quam in medio itinere ad latus utrinque colli. Unica impar a basi sterni ad ejusdem apibcem ducta, adne Xa priori. Utarica a flexura cubiti ad palmam. Θ Unica ad anum bre Vis, transversalis., b cingit anteriora attriS, arcuata.

O Unica ab umbilico, latera abdominis utrinque ambiens, ad inguina desinens. ε) Unica ab ano ad poplites. ξ) Unica brevissima ad canthum oculi minorem. Suturae & Verrucae totidem, Canem familiarem a Lupo diversissimam speciem, & Omnes varietates ejusdem speciei csse, absolute e Uincunt. Pedes antici Digitis quinque, semipalmati, Vestiti: Digitis duobus intermediis aequalibus, longioribus; duobus lateralibus aequalibus, brevioribus; Pollice ad latus interius tarsi brevissimo. Calcaneum sub basi carpi, digiti forma, nauticum, apice laudUm. Pedes postici anticis simillimi, sed absque pollice. om. IV. D Ungues

60쪽

so CANIS FAMILIARIS.

Ungues conUeXi, modice compressi, obtusi, in omnibus digitis fixi, quos vix retrahit, hinc obtusiores e Uadunt.

Cauda cylindrica, pedum fere longitudine, sinistrorsum re cui Vata, pilis vestita, quam hilaris recurvat, timidus Vero inter femora inflectit. Scrotum Vestitum quoad partem. Praeputium prominulum, Vestitum. Mammae in Femina decem, quorum sex in abdomine, quatuor in pectore. At in Masculo Mammae tantum sex in abdomine, in pectore Vero nullae. Tot notae speciales Canis, satis superque ostendunt, varietates datas non constituere distinctas species. Ex datis edam colligitur, Verrucas naturales& Suturas .Velleris, minime, uti hucusque a Zoologis omnibus factum, in descriptione Animalium

Praetereundas esse.

f. U.

INGESTA.

Ex dentium structura facile concludere possumus, quod animal sit carni Uorum; non Vero omnes appetit Carnes; testatur quotidiana eXperientia, eum Aves viroso odore infectas non tolerare: e. g. Obm-hils urcticus globo perfossus, eX aqua non apportatura Cane aquatico, qui quidem primo insultu avide illum prehendit, moX tamen Ob odorem adversum demittit; sic ossibus anserum non Vescitur, & multo minus Accipitre, Corvo, Cornice, aliisque. Naturae Auctor sapienti Rime hoc modo odoras has aves, &imprimis rapaces, a morsu Ferarum con Ui Uarum& rapacium liberavit, quae alias illis saepissime cibus essent commodus. Teste D. D. HAssΕΙ - QUI ST, itin. palaest. 232. in urbe Cairo, singu- lis annis,. canibus stipendia dantur, quibus quotidie