장음표시 사용
2쪽
SECTIO LDe dubia Voluntate in genere.
A tura ita comparatum est,ut simplex ac in animo latens con- ': :ra sensus non magis in vita CiVili fuat is iobligationem producere, aut ramo u formam negotio dare valeat, Quam facta illicita quae in mente retinentur . humanis legibus
l. 22s . . a. V. Agn. Cum enim ea lit hominis imbecillitas, ut interni ejus actus, quos mens sola secum cogitat,ab altero neutiquam per se dignosci possint, iidem uiae ab exteriorib actibus atq; signis quam longissime discrepare queant, inde nata est luris N. regula, Ex dis- possitione legit ima eatenus saltem jus nasci, quatenus apparet, quod quis in alium illud translatum volue- Tis: ar L 3. . t j. d O. es A. Indeque est quod Philosophi dixerint, cogitationem maxime propter hominem ipsum esse, signa autem propter alios, utpote cum illa insiit in animis, &,ut Cicero d. Osf. ait, in se ipsem
3쪽
ηδε prim/ s. a. Ut proinde in omni facto, quo de commmtando jure agitur, prima eaque praecipua quaestio este iisti uia is, debeat de disponentis voluntate, & num ea sussici. θ - enter exposita lit.
I; ' sa. Unde, si altius rem repetere licet, apparet,
V, i, hanc voluntatis declarationem, quae in omni obligat Mesar tur one necessaria est, non fieri nisi certis signis, quae sen- 'σf sus animi ita exprimunt, ut in aliorum sensus incumrere possint, faciis nimirum & verbis. Unde duplex voluntatis declaratio, una quae fit verbis, altera quae factis. Satis superque id innuit Cicero 3. Tuscul ao cum inquit : Verba quid audiam, eum facta ol eam s Et in Jure
Romano perpetuum fere est, ut, ubi de voluntate ejusque declaratione quaeritur, verba di facta conjungantur. Sic in L 32. . r. AELL. Julianus, Nihil interesse, ait, suffragio populus voluntatem suam declaret. an rebus ipsuta factss. Et cum de ultima testatoris voluntate agnoscenda quaeritur, in vel re vel Derbo declarari dicitur in Tult. LUt d. haer. qualis. Nec minus animum divortendi oel facti, Dei verbiis declarari vult. Ulpian. mi. M. . ult. f. d. Divort. ta repud. Add. l. s. s. ME. d. reb. creae L s.
Factu Nam f. 4. Licet autem utrumq;,&factum& verbum,
z. in eo conveniat quod utroque voluntas inter homines ita, . . declaretur, notabili S tamen in eo est discrepantia quod hoc ab instituto saltem hominum significet, illud vero ab ipla Natura. Ut enim taceam, Eum . qui ultro recum ratione agit, eo ipso velle illud quod agit, & quod actui isti necessario cohaeret; certo certius est, nullum hominis, qui sana mente utitur, & liberrime agit, ella actio
4쪽
actionem. quae fine suo careat, cum finis sit, qui mo. ventem impellat, & primum, ut Philosophi dicere amant, in tutentIoue V ultimum in executione. Ex eo itaque alitonis fine naturaliter dc omnium evidentissime voluntas demonstratur. Imo ex trita illa regula ; i
tis .m otio etiam media, sine quibus iste obtineri nequit,arg. L a.=. deIurisae l. 23 . de V. S. apparet, facta ex N tura voluntatem indicare. Hac enim regula posita,
dicendum est necessario, eum, qui voluit media, sine quibus finis obtineri nequit, ipsum quoque finem voluisse, & cum finis, uri dictum, sit propter quem quis agit, hoc ipso facto satis superq; voluntatem suam declarasse; quae cum satis appareant, pluribus ea demonstrare, quid attinet' q. s. At vero in verbis res secus se habet, quae vi ct ratione naturae voluntatem dicentis non exprimunt, qua de re integra eaque prolixa disputatio est apud A Gellium in Noct. Attic. l. Io. e. M. & apud Platonem in crat)lo. Nihil enim aliud sunt nomina,
quam rerum notae, ut Cicero l. t. d. sinu. dicit, adeoque consensio quaedam hominum, ad habendum quosdam lonos pro signis idearum, quae in mentibus existunt, qui soni pro variis gentibus varii sunt, &indiversis linguis diversis vocabulis res easdem denotant. Neque ulla aut ratio, aut vinculum dici potest . quod gentes obstrinxerit, quare rerum, quas habebant, ideas, huic potius quam illi sono allisaverint. lino reis pugnantia est dicere vocum significationes a Natura esse, di nihilominus concedere, eas quotidie immutari, veteres aboleri, novas rebus novis imponi, &suas quasi aetates illis esse, de quibus egregie canit Ho
5쪽
Signatum praesente vota producere nomen, O SVisae foliis pronos mulavitir in annoaes Prima cadunt, ita Derborem vetus interat Has, Et Iuvenum risu forent modo nata, vigentque.
Multa renascen r, quae iam e cidere, cadentquestuet nunc sunt in honore vocabula, si Dolet usus,
xuem penes arbitrium es ta ius o norma loquenni. R.sest ιι, g, 6. Neque hic scrupulum movet, quod rebus quibusdam iniit recta nominis ratio, ut voces ii natura rerum, quas designant, non abhorreant, quodque .sez vi conveniant rebUS nomina saepe suis, uti earum longam Fumtum. seriem exhibet A. Gel l .d L io. e. ψ. & doctissimus Joseph. Maliger. in Covectan. bbr. G. Nam etsi concedamuS, nonnullis rehus, nam de omnibus id assierere velle nimis esset temerarium) nomina esse indita ipsa- . rum Naturam exprimentia, ut in iis quali gestus qui- dam oris & Spiritus naturalis videatur, nihilominus tamen hoc perpetuum non est, cum piaereque pecu liarem sibi viam observent, & illa ipsa, ut vocatur, analogia rerum & vocum itidem ex arbitrio humano constituta sit. Quod cleganter exprimit Quintilian. In
Orat. lib. I. cap. ct 3Iemineramus non per omnia dici analogiae posse rationem, cum sibi ipsia psirimis in locis repugnet. Non enim, ei m primum fingerenIur homines, analogra rimis sa caelo formam loquendi dedit, sed inventa est, postquam loquebantur, votarum in sermone , quid quomodo caderet. Itaque non ratione nititur, sed exempo, nec lex es loquendi, sed observatro. φυκι-ὼ Utraque haec voluntatis nostrae declaratio,
deciar ti. & quae verbis & quae facitis fit, hoc ipso satis clara ac e-
6쪽
videns est, si aut verbi unicus sit sensus, aut factum, de quo quaeritur, non nisi unum significare potest: hanc tienim lolam vocis factique significationem per natu- vram intendisse credendi stant. Utroque ergo casu, cum disponentis voluntas declarata satis aperte sit, pro uti dispositum est inter eos. ita jus est per T. I. Nec inter-'pretationi voluntatis quidam locus esse potest, cum, Ut ait, modo laudatus Quintilian. deriam. 3I . super-cuum supplementum sit , ut contra verba interpretatio sequa
F. 8. Quo & reserendum est, si vox quidem non unum , sed plura significet, attamen sit vox generis,s quae plures seecies continead: uti vox hominis, quae et alium, M irim Sc. sub se complectitur. Cum enim certissimi juris sit, generi inesse seecies, Vox generis distia dicen non est, sed generaliter quoque intelli e X natura generis omnes species sub se quamdiu nondum apparet quasdam exceptas esse Vid. l. 23. F. de serDit. urb. praeae eranti exemplo firmatur: &L Io. de Reg. Dr. ite decisio quaestionis, . quae acerrime inter Romanos ventilata, α causa funθ-ll i Punici secundi fuit: Num scilicet sub illo foedere inter duos hos potentissimos populoS ' inito, quod utriusque papuli sociι ab utroque populo tuti esse obstant etiam Saguntini sint comprehensi, quos Romani post foedus hoc adstiverans: ubi rectissime de- , ffendit Livius i. 2I. cap ro Carthaginensium invasionem in Saguntinos fuisse iniustissimam, cum satis cautum fu-
rat Saetintinis, sociis utrorumque exceptiis, nam neque a L tum erat, qui tum essent, nec , ne qui postea assumerentur.
Ex eadem ratione dicendum de eo, quod inter Pari-
7쪽
dem vel Trojanos & Menelaum convenerat, utVicto Vri Helena cederet; Postquam enim Paris fugatus erat, Iex sponsionis a Menelao impleta fuit, & i Trojanis fides turpi exemplo violata. Vox siquidem diserere est
Vox generis, sub qua continentur omnes species, & sic mati altis fit Qquoque, quod hostis fugatu S iit, etsi non occisus, quicquid in contrarium hic disputet Gror. d IB.ta P. l. a. cap. IO T. . nisis Mia I. 9. Et sic hactenus de certa voluntatis declarat Lia: tione constat. Verum enim vero quemadmodum ., M. longe plures sunt res & negotia, quam nomina; res siquidem sunt infinitar, verba finita, ct sicut finis acti nis , ex quo de intentione agentis constat, multiplex esse potest, adeoq; unius actionis plures esse possunt fi-
nes ; ita quoties contingit, ut quis voluntatem suam declaret istiusmodi verbis aut factis, voluntaS non amplius certa aut perspicua, sed incerta erit&dubia. Adique id ipsum est, quod conqueritur JCtus in l. a. t d.
P. V. Naturae rerum conditum esse, ut plura sint negotia, qtiam vocabula. Et Seneca debens. l 2. cap. 3 . Ingens, inquit, es copia rerum sine nomine, quas non propriss avecta- rionibus notamus, sed ahenis . commodatisque et Nec minus, graphice Cicero hanc verborum paupertatem depingit, cum pro caeci . cap. II. ita loquitur; An hoc utiliatim est, quin neque Perlorum tanta copia sit, non modo in v fra lingua , quet dicitur ese inops, μὰ ne in alia quidem ulti . res ut omnes suis certis ac proprris vocabulis nominen r
Pluribus etiam hoc prosequitur A. GA ME. Au. I o.
diis ἐπεκι g. Io. Hinc itaque orta est omnium operiosissima g in nostro, quid in dubio statuendum . . , yci Veterea quidem JCti Iollicite in eo laborarunt. ut rebus o
8쪽
rebus immiscerent, quae ad Uerborum significationes,
A, τω, ἐ-σκε, ν, Principium eruditionis esse intelligentia . .' . . - - am nominam. ex Socrate refert Epictet. lib. r. dig. Armiam . V e .i . Unde Labeoni Jurisconsulto summae laudi tri- uitur apud A. Gell. NM. Attic. lib. II. e. Io.quo scientiae , mi nominum ad enodandos plerosque Iuriis laqueos usus erit.
Nec aliud evincunt illi ZZlii Galli, L. Cintii, Santiae, mi liorumque plurimorum libri de Verborum Significa tione, quae adjus pertinent; quos passim a Festo, Gellio, aliisque citatos deprehedimus. Add. Gothosted. ad n d. V. gu.
. o. Recentiores non minus operosissime in Imn μειώni k gitimae interpretationis regulis Iudarunt, quo definiri πιο --. possit, quid in dubiojustum sit; indeque orta sunt im- is, ' mensa praesumtionum volumina Alciati, Menochii,ali- ιionis i. δε-orumque JCtorum sed quod Pace tantorum ac de lu- ει risnrudentia nostra egregie meritorum Virorum hic γ' edi i . . :dictum volo, nobilissimam hanc materiam dc quae seresis . . in infinitum patet. si casus specteS, vix eXhauserunt, quae tamen positis rite principiis in pauca reduci
T ia. Mihi itaque in praesens sussiciat pro dispu- distis. ι a , latione Inaugurali materiae hujus fontes digito saltem ostendere,quo appareat,quam egregie& eleganter ex 'ipsa Natura ICti Romani pleraque hic, sicut in aliis plurimis luris Nateriis, deduxerint. SEct IL
9쪽
De Eo quod justum est in dubia Volunata te, ubi de legitimis interpretatio-
SECTIO IΙnis regulis eXJure Gentium.
Ais... 9- , omni enim Voluntatis declaratione, quo ν usque in profundis tenebris sere absconsa est ejus cer. si . . titudo, init hic saltem venia vocio nullum jus, nulla
Postquam itaque superiori Sectione prolixius de
monstravimus unde dubia Voluntas oriatur paucis hac sectione de legitimis interpretationis regulis , quatenus sunt ex Jure Gentium, agendum ve- . obligatio nascitur. Cum enim moraliter idem fiat, non 'Vue esse&non apparere, ex voluntate autem, quae decla
rata nondiim est, nullum jus oriatur per seri I. I . non magiSex hac,quae dubia est, quam ex illa, quae non est, obligatio nasci potest. d
g. 3. Cum autem ertitudo plenaria vix sperari
're .possit, talis in jure su incit, & admittitur, qualis inter
di, i. ''' tali computari solet. Ut proinde, sit de interpretatio-ει-λ- . ne voluntatiS dubia quaeramus, qua mediante volun- tas hactenus obscura & dubia certa reddi possit, ac debeat, nobis hoc loco nomine certi veniat. quod in vira
'Civili inter homines pro indubitato haberi solet & debet. Primarse A. . Ut ergo ordine singula petractemus, videa-
10쪽
' . . H. . bia Iunt. Quae tota quaestio tribus, ut videtur, absolvi potest regulis, quarum prima est; Verba debens intestiti
. . Atque hoc Naturae convenienter; cum enim de ejus solius voluntate per ipsum explicanda quaestio ' ' sit, per naturam non potest illa aliter ut aliis indiciis declarari, quam quibus&qualiter ipse iis ad id uti consuevit; ut itaque naturaliter hoc casu inspiciatur, quid
ipse illis verbis soleat indigitare, aut quem usum VOX
ia apud eum habeat. 6. Neq; aliter est intelligenduSCicero,cum in orat pro D semistis
Caecinu. at tαurd verbis hoc latiis cautum erat e minimes cur autoris'. igitur et aluit oriuntas mi sc.aliter illa apparet)-ta. σε citis nobiis intePlipossit, verbis omnino non uteremur, quia non cipiis. potes, verba reperiasunt, non qua impedirent, sed qtiet indicarent Poluuialem. Nec aliud est, quod habet Idem
lib. I. d. O sic ras de quid senseris, neu quomodo solitus 2 iis eXprimere sensiaso non quid dixeris, cogitandum. Hinc 'quoque in Jure Romano egregie dispositum est, si de
dubia legislatoris & testatoris voluntate ambigitur, ut inspiciatur, quid apud eos nomine isto venire soleat. Ularumque enim,& praeceptum superioris & testamentum aut dispositio testatoris, a solius loquentis dispositione valorem suum accipit. Sio uidem legem superior solus facit, & est dispositio unius, ex qua Cives ebiam in viti & reluctantes obligantur. Nec minu S testamentum est actus. qui a solo testatore fit de haereditate tranSserenda. Hoc itaque est, quod dicitur in I. c. . isse . r. fu ambiguis orationibus legis nimirum, aut testatori S maxime sententiam Joctandam essa ejus quis emprotulisset. Item in L so. F n. d. leg. I. Sinum