장음표시 사용
31쪽
Drro aut ora compede deorncti: Simitas, addit, eorum mmentia es, qui futili nuda opinionis adstringuntur Dinculo ad
- S. Itaque cum postea sero nimis & post vulne Misoνma ratam causam deprehenderent, quantis malis hoc ipso δε-- implicata fuerit ars Juris, varie de remediis cogitatum tu uitiis fuit, quibuS tolleretur in sero jus incertum, &sollieiti fisit, quam fuere decerta quadam norma, qua definirentur inde pr/xis in cisionibus causarum haec jura dubia ac controversa. Hanc ergo normam dixere praxin, omnisque ejus usus eo absolvitur, ut illa, tanquam filo Ariadnico, per inextricabilem. fere juris incerti labyrinthum feliciter perducamur, atque tuto non minus, quam certo jus ad fasti emergentia applicare queamuS.
SECTIO V. De Remediis juris dubii definiendi penperam adhibitis.
Ulneri huic generi humano quam atrocissmo medelam adlaiberi medio seculo Dd. visum fuit
V per authoritatem glossae& communis opinionis; '' an hoc est, ut in hoc jure dubio & opinionum conflictu, saltem quod a glossa, vel etiam a majori parte Dd. st tuitur, qui super casu, de quo ambigitur, scripsere, illud judicando & consulendo sit attendendum. AZZo-guid . d. Comm. m. I. R. cap. I. Et hanc communem opinionem ab omni poena iudicem excusare in syndicatu voluere, imo eam tanquam ipsum jus servandam
32쪽
. a. Hujus autem communis opinionis communis occasio haec fuit. Cum post glosam veteres Inter- --- -
pretes, egregii ac viri summi, inprimis Bariolus, Cus, Angelus, Imolensis, Salicetus, Socinus, Castrensis, immensa volumina injus edidissent, reliqui horum autoritatem caeco impetu secuti sunt. Erant si quidem minus securi de ipsa Jurisprudentia, satis sibi esse putantes,si vasta illa volumina,quae vix ab homine perlegi poterant, in indices resol verent, & in quo illi, vel
eorum plurima parS convenirent, pro lege, aut quasi ex tripode dictum haberent. Hoc Vocarunt nomine communis sententiae, & ab ea in foro recedere nefas duxere, legum ratione, ne dicam lectione, susque deque habita. Cum itaque hoc modo secuti fuerint antecedentium gregem, pergentes, non qua eundum, sed qu itare Senec. d. vii. btat. in pr. hinc augebatur quotidie in immensum scribentium numerus, moti magna illa describendi alios, ct ita libros cumulandi facilitate: sed cum deprehenderet variorum sententias varias in diversa S contraria vocantium , numerare coeperunt sententias, dc quae numero praeponderat, eam amplexi sunt; optimum rati id, quod magno assensu receptum est. Atque hoc praxin vocarunt. Quasi vero tam bene cum rebus humanis agatur, Ut meliora pluribus placeant; argumentum pessimi, turba es : Senec. d. vll. b
9. a. Verum omnibus hoc ipso facile apparet, nul- ρ- ιον Iam rem minus posse appellari iuris ambigui & incerti qnormam. Quid enim magis a Juris ratione alienum eae' si ris is eon cogitari potuit, quam ipsam illam S praecipuam juris Q -- incerti causam, Interpretum sic. dissensitones Sc collisiones infinitas, pro remedio ejus decidendi adhibere, quod
33쪽
quod ipsum adeo incertum est, quam quod incertiss-mumpsin M. 3. Liquet itaque quam miserrua a tunc fuerit juris conditio, ut fere de eo actum esse, &nil nisi nomen restare videretur, utpote quod definiendum erat ex infinito illo opinionum conniissu, quo nihil indefinitius. & cujus norma erat id ipsum , quod abnorme est quam maxime; cujus dubia s olvebantur cx opinionibus omnium maxime vagis & dubiis; Imo ubi justitia causae aestimabaturjudicio illorum, qui ipsi juris ignari, aliorum scrinii S compilandis unice Occupabantur. νοbatur 4. Nihil itaque incertius, nihilque adeo a certo Ju- re definiendo alienius esse,facili negotio ex sequentibus Mismo apparebit. Imo enim, ne quidem inter ipsos con-ποrmam ju- stat, quid sit Communis opinio. Variae siquidem in-.-- ter eos sunt dissensiones circa ipsam definitionem com. 2- 263., munis opinionis, dum alii definiunt, quod sit sententia de jure non aperto simpliciter probata ab omnibus; Alii hoc verbum rejiciendum esse putant, Jc dicunt eam eme plurium opinionem, licet non omnium: Alii denique requirunt sententias praeter plurium, etiam peritorium. Atque sic pro norma juris incerti adhibent id, de cujus definitione, & quid sit, inter ipsos ne quidem convenit. Uti latius ex Corat. d. com
mvn. spin. l. I. csp. I. apparet.
s. .Porro& secundo si inspiciamus,ex quibus con-
eam faciant stituatur Sc perficiatur comunis opinio, rursum se apeia ... rit ingens disputatio aequaestio, nimirum quot Dd. re- ιυμ, quirantur ad id, ut communis opinio dici possit' Tres commu- enim & hic reperimus sententias & opiniones diversas. - τμ' Primam qui sequuntur, dicunt, glossam a Bariolo a P- probatam facere communem opinionem; secunda au-
34쪽
tem opinio est, quod glolia non solum a Bariolo approbata, sed etiam ab uno alio Doctore, eam constituat. arg. cap. cum esses x. de testam. quod in ore dum ram Dei trium consistat omnis veritas. Tertia senten.
tia est, quod glossa, cum qua consentiunt tres Dd.
constituat ipsam communem opinionem. Horum O-rrinium sententias rejicit, imo in aere fundatas esse dicit D. Corat. d. l. r. iit. a. Ir. sed saniorem meo quidem judicio non substituit, quando dicit; se diu con
derancro in eam incirisse sententiam, ut communis opinio coninitiatur numero septem m. ad minus ι si inter eos Aeglogis, Hostieni, Speculator, Baraolus, vel alius Doctor Miamiae autoritatis Isin minus, majori numero secundum pondus autoritatem. Quae omnia nullo fundamento nituntur: maxime, si ejus rationes inspiciamus: nimirum
quod' numerus septenarius sit perfectissimus: quod iste quoque in testamentis adhibeatur; quod, ubi de re maximi momenti agatur, septem testes requiram tur, exemplo Abraham i, qui pangens cum Abimm- lectio pacem, septem agnos in testimonium statuerit,& quae hujus farisae plura sunt; quae omnia, utpote JCro vix digna, recensere, nedum pluribus refellere supersedeo; sussiciat, ex his apparere, in hac lite nesciri, quae communior opinio sit dicenda. F. 6. Accedit tertio, quod communis opinio sae
35쪽
testatu rex πeseiabee. Consil. ra. n. ψo. lententiam illam, quod ob laesionem enormem ex L axis resi. Denae non sit rescindenda transactio, desiste esse communem. ΔΔ, 2 , 7 Quin quarto complure S reperiuntur ca- ω, is , -- sus, qui de jure aseo controversi sunt, ut adsit com-φ υ munis opinio ex utraque parte; unde Communes O tae sunt contra communes. In quo conflictu Communium contra communes ea oriebatur dii putatio, ct nova quaestio, quae sit maσss communiS; &unde magis sit aestimanda communis: quae&hactenus inter eos indecisa, & sic incertissima manserunt: aliis eam cognoscendam esse existimantibus, ponderatione utriusque partis Autorum; aliis, uulnerati On2 Doctorum. Corat. d tract. tib I. Iit. M. I s. Unde passim allegantur Comunes contra Comunes,&libi invice contrarias, quarum 6o9. collegit Hieron. de Carvall. instre. Comm. vis. conIr. comm. & pa Ssim reperiuntur apud Clarum in De.sentent. & Anton. Gabriel. in comm. Conesis Bubvatur T. 8. imo quinto inter eos adhuc dubitatur , ScE subjudice lis est , an, quando contra communem res. At δε nuit glossa, communis sit attendendli y Quidam enim
- . acriter defendunt, eo casu Glossam esse praeserendam, alii vero communem praeserendam volunt, & a Uroritatem glossar in dubio saltem admittunt; Unde dc Glossam Advocatorum Idolum vocabant, ad quod, . - eXemplo veterum Gentilium, in dubio recurrendum sit: Uid. Corat. lib. 2. tit. s. n. 2I. cssen. ubi 32. species quaestionum in dubium vocar. - - κὶ 9. Tandem lexio, etsi concedamus, illa. de ρα Puibus hactenus egimus. inter eoS certa esse, & defini A-.ia . , impossibile tamen est computare communiorem
Dd. opinionem: Plerique enim, & forte pri larissimi se Eorum
36쪽
taxum, sententiam suam de illa quaestione non pro diderunt. Quod duplici ex causa contingere potuit: vel quod inter scribendum in eam non tincderint, vel quod privatim docendo scripta in publicum de illa
quaestione dubia non ediderint. Etenim hoc familiare illis esse solet, qui contenti aliorum scrinia encerpere, ut, quod omnium facillimum est, maxime scripturire soleant. g. Io. Ex his, quas hactenus allegavimus, aliis inque caulas, dottissimi probatιSssimique hujuS aetati Sstu minoia JCti, quibus in acceptis ferimus, quod ad pristinum id fini, fifere splendorem suum sit restituta ars duris , merito. st
ne aut legibus fundatam esse, rejiciunt, praeferuntq; fimo rationem & Leges. Hoc egregie profitetur Ta μ' sitis lib. r. segul. cap cursi glossemata nihil plus pon
deris habenι , quam alterius docti viri doctrinae , qtiuus utrisque fine textu, aut evidenti ratione nihil creditur. Ima error es, Is quidem periculosius, Accuso tantum tribui. quantum con irata Doctorum factione ei tribaitur, qui, etsi fueris vir doctus, ta omni veneratione dignus, tamen errare potuit , m. cs aditoritatem juris condendi non habet. Et modesta non minus, quam vera MuSd. Verba limi. l. a. fingial. cap. I. n. 2 1. NihIl apud me iser habet hartim i artim OpInionum, quae circumferantur, autoritas, nisi iuris scriptiveritas era ornet, cs ad id neutiquam adstrictus esse volo, ut curem, quid alii dixerint, sed postus. qtiid ex veritate dia
s. II. Et Reinkingius d. Reg. stetices Ecel l. a. e. Ir. Reis irast. n. s. ita inquit: Si juris sextus, vel ratio evidens contrarium urgeat, iudex a communi recedere potes , is m. debet.
I. Ia. Doctissimus quoque Thomingius in deris. τ mi μ
37쪽
ro. n. 23. 3 2 . idem amrmat, dum dicit : qtiod contra
communem σιuronem licite Iussicetur, quando legam cs rari. onum autoritate desituitur.CIdem decision. 38 .a . ex Cicerone lib. I. d. t.deortim: inquit, Neque enim apud nos valere debet commentatorum praeIudicata opinio, ut sine ratione valeat autor tas. Conferatur Idem, decis q. n. ra. ρο decis M. N. 2 . g. i3. Harim. Pistor. sib. I. quU. 2 . n. 3α haec refert : Non apud nos tantum valere debet auIor Ias intem
pretiam, ut veritatem investigare. cs errim ad Utilari nobis non sit integrum. Idem repetit lib. I. qmsion. Zo. n. 2 . S lib. 3. quaest. 28 n.22. Useqq. . t 4. Nicol. EverarduS in loc. ab autoris. num. I profitetur, non satis esse , opinionem aliquam esse commmnem , nisi etiam sit vera, non enim moυere debet autoritas dicentis, sed quid dicatur, atten endum.
R. aveo si. g. t S. Item solidissimus JCtuS Dn. Carpg. res'. lib. C est . res. o. n. ct f V. 'Dris Constitii autoritas octilos mihi ita non perstringit, ut, mancipii instar, ipsortim dicta
es opiniones contra rationem Itiriis amplectr cogar, quantum-υῶς etiam fuerint communes, a quibus alias in Iudicando ta consulendo nonoeilo es recedendum, Non enim magor aut ritus irritienda est opinioni commtivis quam rationi es Deria tuti Iuris , propter quam 4 communi opinione tutissime po
kid pseuel. 9 Frid. Pruamannus, JCtus clarissimus, ita ι. refert, pari. I. consit. I r. n. 32. csseq. Doctoris viritimsectiu- dum legem, quam astegat, intelligendum est, adeoque consistere non potes, si non habeat, quo fulciatur, textum. Et postquam consil. ro. n. a3 p. retulisset communem Dd. Opinionem, nulla lege aut ratione suffultam haec additnum. 23α. Si ergo m. monserosam hanc doctrinam ad extremas
38쪽
mas L tas usque, veluti monstrorum omnium matrem, depontara cinaturum, interim se sectaturum legum veritatisque
fovisti. Vid. Id. deinde num. - . T i 7 Georg. Adam. Struvius, Vir Celeberri- mus in Synt. Jur. Peud. Exere. III. r I. In Iurisprudentia' - peritorum iudicium magnam probabilitatem induxit: pote que interdum esse tanta, ut tutissime iudex legem ita intestigat, ta sieeundum illam interpretationem iudicet, M.
Non autem negamus, ob rarrones firmiores ac meliores a commani opinione recedendum esse, cum sq. 18. idem quoque profitetur Colerus ae proe.
. I9. Eadem quoque sententia est Schi sorde chero, Jutris Consulto egregio, lib. I. traei. II.prisc. ubi
ait: Se non tantum commoverι animo, sed G toto corpora perhorrescere, quando dicunt, communem veriori esse praes rendam. Add. quoque Thesaur. deers. m. n. Io. Costal. in
g. et . Denique Vir. Huberus Juris Consultus Q his lidissimus , vi prael. ad β. Ti. d. Intis test. num. I . egre gie ait, Mnquam in autoritate non authentica aequis cenδum est, nisi ratio constet, qtiae ex lege est: Et mox addit , αuam difficile sit contra commtinem Doctortim cs prae-DHeia Curiarum, quod veri ci meri Iuris est, obtinere, noni noramus Ged non quo tur, qtiis in usu trituraque Porrprae leat, verum quid lex ta ratio per nubem autoritatum ει praestiriciorumpersuadeat. mai Ac proinde contra communem opinione plimbus praIudiciis firmatum respondere non dubi--s.- ωostarunt JCti praestantissimi. Sic contra commune Dd.μ -
opinionem, pro primo quoque furto valorem V. χ-'E 3 lido
39쪽
linorum excedente, furem esse suspendendum, pro nuntiarunt apud CarpZOV. p. ψ. cons. 32. aes indi in ipsa Camera saepius contra communeS Opinimnes esse judicatum, rc statur Mynsing. r. OUaa. LPaS- sim, Rem Gail. I. Oblero. V. n.ρ. Addatur quoq; Harim. Pistor. sis. η. qu st. --M- F. aa. Equidem si adeo utrinque sit dubia quaestio, paribusque librata rationibus, ur neutra pars praeponderet, sed omnia caetera utrinque sint paria, com- Pr munem sequendum esse, non negamus cum praedictis Dd. Eo enim ca su recedere ab illa Velle, secundum Reinhing. d. t a. cap II. n.' etpius supere quam oportes. Quin imo adminiculum non leve afferet communis
Dd. opinio ad firmandam magis sententiam, si ad alias rationes di alia juris praesidia illa accesserit.
SECTIO VI. De Remediis veris interpretandi
ἀπ a a jam instituti ratio, ut veros & genuinos quoque πιε α suppeditemus: quorum primus habetur in
pomerisa ira LL. S est, Rerumperpetuo trajudicaturum avitoritas. Nam ibidem dicitur. Imperator noster Severus rescri ι, in ambietiitatibus. quae ex legibus proficiscuntiar . consuetudianem , aut rerum strepetuo Driliter judicatarum autoritatem, vim legis obtinere debere: Has siquidem es judicatas publica autoritate valere constat ; qui enim rates
seu praxeos modis pluribus egimus ; postulat
40쪽
judices ad judicium admovent, & judicandi faculta
tem illis concedunt, etiam facio iplo contentille dicendi sunt in id, quod judicaturi illi sunt iis r
. a. Si x ero illa non appareat, recurrendum est in Iegibus dubiis ad Consuetudinem. Si de reterpre- eonf- tatione legiis quσratur inpramis inspicienatim est, quo Iure civitas retro in vusmodi casibus ti fuisset. Optima enim legam interpres consuetudo est. l. V. J. d LL.
g. g. illa autem nihil aliud est, quam jus non scri- m Mptum, quod se tacita voluntate, rebus nimirum aut ae factis , s r. sect. I. F. 3. I M. declarata Mus , qui juS m.
facere potest. est introductum. Vid. 0pomn Jur. rvr Per-Illustris D n. Pranid. lib. I. Tit. 2. θῖ ro. Ex quo BP- Paret, ad essentiam consuetudinis nihil aliud requiri, quam tacitum summae potestatis consensum; L t ita. que frequentia actuum necessario ad eam non requi- rariar. cum etiam ex unico actu evidenti Sc solenniter
gesto de tacita voluntate constare posit r. V. gr. ii quid Dat prae ente eo, cujus interest maxime. & cujus prae judicium vertitur, hoc calia ex ejus facto seu taciturnitate consensus elicitur; cum finis actionis fit intentio
agentiS , t r. sect. I. .F. M. Unde Cicero I. Catthnar. Vide ne, inquit, te gravissimo taciturnitati s itiduis condemn
tum esse Ex quo porro sequitur . nec rem poris diuturnitatem ad essentiam consuetudinis requiri, cum & brevissimo tempore iste actus insignis conringere possit, qui ad declarandam tacitam Legislatoris vinluntatem , dc sic ad consuetudinem introducendam sufficit. Uerum tamen est. & negari nequit, quod regulariter & plerumque actuum frequentia, atque hinc quoque temporis diuturn iras. ad consuetudinem requirantur,cum regulariter ex ilno actu non appareae