장음표시 사용
11쪽
t qui, de recti. propter quae merith debeamus eredere te nihil contra conscientiam a gere. Apud hunc igitur,apud te inqua, non optra erat consilia saec abscondere,& catholicae fidei co-ses ionem occulte, de inscio te edere: quod non aliud foret, quam indigna de te sentire. Arguit me iracudiae,& impotetiae animi quia non potuerim mihi tantisper teperare, ut vel prima congressione saltem, aliquam verae nransuetudinis,ac pie tatis notam ostentare. Haec de me est . clim econtra asserat,
confessionis tuae concinnatores simpliciter, & perspicuE, ac
citra ullius hominis columeliam,omnia recitasse.hoc animo, ut si ita rcs tulisset,cum bonis,& doctis viris de ea conferret.
Ab hs igitur criminationibus non aliter apud te erit lentissime princeps agam, tu in re ipsa,& verbis,quq ipse in siperiore libello , quem impugnat ille dixi ab impotentia animi, de
iracundia ipsa temporis mora poterat me fatis purgare. ennio enim fermὶ post editam consessionem tuam,edidi catho ιlicam nostram,& biennio integro, postquam meditari coeperam responsionem , me continui. solet dies sufficere ad in gnam animi impotentiam sedandam, multo magis credi poclest,annorum etiam tempus suffecisse. certo austin affirmare me attentὸ ,& sedulo curalle ne quid acerbὸ diruam audiretatur dedique impense operam, ne quid dicerem,quod ad cai sam necessarium non foret, ita ut in causam ipsam , non in
personas dictum apertὸ videretur, quicquid durius dici ii cessitas postulabat. multa huius rei exempla ostendere posissem,in quibus etiam viacri poteram nimius suisse in hac mota destia quum te loquentem dux illustrissime faciunt,atque diacentem,quod des operam pro agandae piae, vel Apostoli edoctrinae,& iuuandae Ecclesiae Christi. Ego dico, quid si haeddoctrina est impia quid 's Ecclesia, cui faues est congregatio Sathanae & addo ceria iudicio nostro catholicorum icilicet impia doctrina, & Sathanae Ecelesia est , quam promouesssicut tuorum iudicio nostra domina.& Ecclesia sunt Saathanae,atque ita dubiam do inam promoues. Quid hic ro
12쪽
D E D I c A τ o R I A- . ssed malui temperare, de agere argumentis, ut dicunt, ad hominem, ut ex datis a vobis probarem, merito dubiam h bendam esse fidem vestram:vt hac ratione impetum illum,&feruorem in hs sequendis moderarem, & retardarem, atque ita paulatim ad maturius expendenda, & cogitanda omni' adducerem. auum viderem hoc facilius esse, quam omnia rouocanda esse ac reticienda persuadere. hunc tenorem in t in confessione nostra, de scholiis tenui: usquequo tandem omni doctrina absoluta ad perorationem ventum est. in qua cum ex persona tua dicitur,quod nullius erroris vel in doctrina,vel in reliqua Ecclesiaeaaministriatione, tuorum conci natorum iis conscius ego aperte dico, illos se liuidamnatos
iamdudum in Ecclesia errores Arris,louiniani, Vigilanth, de
aliorum. hoc quis non videat,si verum est, maxime pertinere ad causam, de qua astimus ,re necessario dicendum fuisse mihi nisi vellem causaetides deesse)quantum habet ponderis, apud recte expendentes rationem taci suae, cum probatur a
liquid prius damnatum in Ecclesiarii non aperte probo, Au-
ustinum Epiphanium,Philae rium, Hieronymum, Bernar*cum inter damnatas haereses ab Ecclesia referre, negare ossi rendum sacrificium pro destinctis, ieiunia Ecclesiae obligare quenquam,coelibatum esse opus Deo gratum, de matrimoianio merito p serendum venerationem reliquiarum,di luminarium usum licita esse,& sancta,esse purgatorium, inuocati dos sanctos, orandum pro defunctis : Si haec inquam omnia, quae habet confessio tuo nomine edita, ab illis patribus non referuntur inter haereses damnatas ab Ecclesia, damnet ego,
ut contumeliosus conuiciatorcii vero tam aperta protero te
stim oma, non est quod reprehenda qui veritatem causae ne cessariam,& non nisi in fine,cum iam taceri non pol at, di M. Commendatille modestiam consessionis tuae,quando nutis contradicente edita est non est certe magnum,nullo resis tente,mansuete agere. Sed an veram mansuetudinem praeseruierit Brentius,cum a me contradictum est siuis, res ipsa ostendit.Certe si contumesiae, α comitia, de maledicentiae, Omarulentiae tollantii remedio prole monorum Bromii , iu
13쪽
tertia pars supererit,& non in metantum, sed in omnes unia
uersi Christiani orbis Epis copos . quod ut faciat, praefatur mihi imputandum esse , si quid durius in praelatos dici via detur sed de hs plus fatis. Illud praeterire non possum, quod paratos dicit se, de socios in hac consessione edenda ad conferendum cum bonis, & doctis, si res ita tulisset: ita scilicet
me a bonorum,& doctorum virorum numero excludens Et quidae,nee bonum,nec doctum me, aut credere, aut affirmare
ausim nec ullam mihi iniuriam seri reputo, si hoc ipsum de me ath senserint.Cupio saltem bonus, vel ex parte aliqua eicse,& doctus quantum gradus meus,& ingenium,atque studium patiuntur. Verum nolin te latere, optime princePs, quisiit Brentio boni,& docti, cum quibus paratus est de sua co- sessione conserre, idque ex verbis ipsius,audi, nec detrect
inius ait loco de ficia scriptura cu quibusvis modestis,& eruditis viris eo erre de doctrina pietatis: Asotus aute, & rellia ui eius,qui cum ipso consentiunt,praelati sciant, quod noriunt vera Ecclesia,nec ministri vera Ecclesiae , sed sint hostes Christi,& Ecclesiae eius, quare siue probent, siue improbent, scripta veterum patrum,nihil ad nos Et paulo post, collinii: Asoticorum praelatorum,non alio loco ducimus, quam synedrion Annae, & Cayphae. In quibus verbis, ut omittam summam conuiciandi licentiam & libertatem, illud tantum E in considerari volo, optime princeps, si omnes totius Christi ni orbis Episcopi, qui antiquam religione sequuntur, indiagni sunt,cum quibus Brentius quicquam conserre velit,si noinseriores impietate, de malitia, quam erucifixores Christi: Ideoque nee Aue dicEndum est eis et Cui sunt rogo reliqui, cum quibus eo erre posset Brentius, i qui cum illo cole riunt discipuli videlicet Lutheri Nam omnes alij sunt hostes Christi & Ecclesiae, nisi sorte Sacramentarios, Zuinglianos, ct Anabaptistas, similia monstra iudieat, dignos esse cum quibus conserat,& solos eatholicae,antiquae de semper agni tae Ecclesiie adhaerentes rehciat,ut Christi hostes, Non credo
14쪽
ro deesque his subdito eonferre ouicquam velle. Ego vero fateor me subditum esse illis, ad debere, de v lle. Quid igitur
mirum,si nee bonus sim nec doctus Brentio. eui omnes Epia scopi totius Galliae, Has panis.Germaniae denique, de Italiae, caeterorumq; Christianorum regnorum aequales sunt erucifia sentibus Christum. Hic animus Breni'. haee sententia tam constans satis ostendit,unde omnia alia eius verba proficia scantur,sontem, ex hoc thesauro eordis quid aliud proferri potuit,quam maledicentiae,& conuicia Quid opus est pluria Dus,hac unica ratione, luti spongia delebo quicquid nigrosso illo carbone Brentius contra me descripserit. Quid murum, quod in oculis Menti; tam deformis, de abominandus. videar viam me depingit, cum ei omnes inter se consentienotes,& agnoscentes Romanam Ecclesiam , omnes scilicet totius orbis Christiani Episcopi principes populi, praeter Pa cos quosdam Germaniae, idque vix a triginta annis, videantur ii stes Christi Quid ergo pluribus verbis in omni haecausa, criminationum Brentiu contra me, opus est hoc unico
verbo omnia diluuntur, non potuisse illum aliter iudicare de membro quodam infimo, qui de uniuerso corpore totius Christiani orbis talo duram apud se. & constantem sente tiam tulerit:vsqueadeo,ut Anabaptistas,Zuinglianos, de omnes alios ab Ecclesia alienos, visus sit illis preterre. Sed urget maximὲ aduersum me. de tibi iterum atque iterum ingerite quod nec nomini tuo pepercerim. Hoc enim agit manifest:
non alio consilio,quam ut hoc nomine, non tantum a me de
animum tuum : aures auertat sed etiam aduersum me conuertat,& quidem ut ego in me sententiam sexam, dignum certe est,ut &impudens, de imprudens iudicer i in te, cui co sulere: in seruire cupio,idque ago ouantum possum in illaeonsessione:&denique in quem nihil mihi auctoritatis usuria' pare possum,aut debeo contumeliosus sim, aut ostendam eii, apud quem audiri cupiam. Accusat Brentius, quod dixerim tibi,deciperis alleris, quia homo es, de falli potes . patere ut
15쪽
exaggerat iniuria & contumelia qua te aiscio accusante Brεtio .vertia negare non possum quae s cripti: Sed quam iniquE,&sinistre Bretius h c interpretatus sit,atq; traxerit in contumeliam,quae certa nulla in eis est sed potius laus te digna, rede qua merito gloriari debes. Iam audi primum vel ba mea truncata quidem & his quae praecesserunt,atque consequuntur, quibus muniuntur quodammodo, de illustrantur, de ilia tuta refert, quarn nisi ut in alios sensus trahi possint Z Ego, cum in vitiinis verbis perorationis tuae dicitur, daturum te operam, ut nihil desiderari in te possit officij quoi vera tramquillitas , &salus in Ecclesia conseruari possit, admonui te, quod quam diu auctoribus illius confesti is, dc quibus ut ris tanquam consiliari s credideris, nihil agere potuis quod ad salutem,& tranquillitatem Ecclesiae es le eoisit: idque tria
buo non malitiae tuae, non iniquitati animi, sed consili; se oria. Iraq; dixi cum tuo .omine diceretur, daturum te Cperam,
non desis tranquillitati salutis Ecclesiae, testimonium hoc xt fide dignum suscipui s. non dubitamus quod quae facis ci ca religionem, tranquillitati Ecclesiae prodesse speres. Haec
praemisi veraciter, c exanimo tibi credes, de ab omnibus credendum esse asserens, prout debebam ij verbis te iuxta conscientiam agere testatus mox addidi Sed audi obsecro,quod
synceriter dicimus, deciperis proculdubio, imponitur tibi ab ijs qui humanitate tua, ingenuitate, & candore abutun- . r. Sic itaque dixi, te decipi, de falli, ut illud humanitati, lynceritati dederim. Hae sent virtutes principum propriae, quibus cum abutuntur iniqui, iacilὰ eos decipiunt. de natim adi unxi,falleris quia homo es, Ic falli potes, patere,ut hoc ducam de te,quod tui de sanctissimis, & doctissimis patribus
passim dicunt. Quare igitur' hae . omnia omisit Brentius,quς plena sunt ossicius in te ,idi quisi' aperte osseuditur, quod quatinii fieri potuit Iaudaui, &,comendaui. in crrore, de quo tacere non poteram,ingenium, de indolem, de quantum potui excusaui. Errare certe,de decipi, malum est,sed no temper peccatum,aut peccato coniunctum, vel si peccatum est, noni
Parum caeculari ', quit circa illa est, qua in E perita t
16쪽
ad munus eius,qui errat.Propterea dixi,te circa ea errare, i: puibus non teneris pro ossicio doctus esse,& consummatus. aec pertinent ad te excusandum. sed fortὸ grauem iniuriam Brentius dicet illatam tibi, clim dixi, quod in ijs noncst doctus,& consummatus. Hanc vero ego potius laudem duco. quis non intelligat modestiae esse, etiam in i)s, qui perpetuo studio lectionis insistunt,& acquirendae sacrae scripturae agnitioni vacant, agnoscere fradum , ct eruditionem propriam, nec se credere in sacra doctrina consummatos, nec ab alijs Credi velle,qui delectantur opinione eruditionis, & sibi,vel albs hoc appetunt videri,in ijs,quae professionis suae no sitiat: ut iurisperitus in re medica, hic in iurisprudentia scioli esse possunt loquaces, sibiq; fidentes . sapietes vero, aues, prudelesque minime. scientia vero scripturae Hieronvino teste,non ad omnes pertinet, sed proprios discipulos vult: non minusquam aliae disciplinae. In illa igitur velle doctos videri principes,nulla ratione modestiae esse credimus,quibus notum est 1nter temporales curas,qu in parum ocit ad vacandum studio relinquatur.Itaque,qui te in hac consiimmatum non effeasserit, nec studium eius,plenamque eruditionem ad te pertinere dicit,commendat in te moecstiam, & ostendit vanas laudes adulatorum, tibi non placere. Cur Brentius clim usque
ad illa mea verba, patere ut haec tibi dicam, quandoquidem tui de sanctissimis, de doctissimis patribus passim hoc dicunt: peruenit. postrema haec omisit, nisi quod aperte vide bat,illis se maniteste redargui asserit inhs protegomenis, esse
suos errores,in patribus,& alienas a sensu scripturae interpretationes,& secum frequenter pugnare. Hoc dicit de Augusti- . no,de Hieronymo,& Cypriano, merito itaque ab eo quaero, an hoc sit iniuria in hos patres,an non. si non ,nec ullam in te dixi iniuria, nec nomini tuo quicqua detraxi, qui errasse te multo modestilis retula quam Brentius de Augustino, & Hieronymo .Si vero haec cilcQntumelia,contum iosus est Brentius sua sententia in patres.Scio ego Augustinum,& reliquos non grauatim audituros,si redarguerentur errasse, ct deceptos fuisse circa scripturae sensum, modo, ut Augustinus ipse
17쪽
Inquit non temerὶ, sed certa auctoritate, vel ratione id astries possit .aliter autem id dicentem certὸ ut temerarium reis ceret. omitto inde, quod postea ago, quam firma ratione impingat errores patribus. Illud est certu iidci re scripturς doctrina magis ad illos,quam ad te pertinere,eosque huic studio multo magis insudasse, quam tu . Igitur non est dubium, mitilis haec de patribus dici posse,quam de te: qu bd scio te, nec ne laturum nec grauatim quidem auditurum. Verum igitur, i ignum de te sensi,cum dixi patere,ut dicam te falli, & deciapi Siquidem tui hoc dicunt de patribus. Agnosce obsecro te, ingenue princeps,quod haec non adulatoria sunt,non fraudi lenta oscula blandientis atque ideo quod merito dici potestodientis. Nam reuera odit quisque, quem immoderate lai dat. si quid habent verba illa,quod durum sit, cogita meliora esse vulnera diligentis, quam fraudulenta oscula odientis inimici. ostendit te amare,qui aperte imperfectum tuum tibi proponit,simulque te laudat clim significat,hoc tibi non su turum ingratum:illos potius time qui blandiuntur,de adulantur, & ut apertὸ dicam, nullus tibi nocentior inimicus est, quam Brentius. nullus inquam ulla maledicentia tantiim tibi nocere potuit,tantum incommodi, & detrimenti, non diacam iam animae, sed substantiae, gloriae, & nomini tuo inferri
potuit: nullus inquam coniuratus hostis tantum tibi nocere,
quatum Bretius in hs protegomenis,quibus maximὸ putauit tibi savisse.Hoc si non manifesse ostendero , idque ex ipsius verbis,habear mendax. Loco igitur primo de osticio princiapum secularium in Ecclesia sic proponit, quod assumit probandum : ostendemus, diuina clementia adiuti, quod non ad Praelatos illos tantum, imo ne quidem ulla ex parte ad idis os,quippe qui iam non Ecclesiae membra sint: sed praecipita ad pios principes,ct ad eos, qui tam ex ministrorum Ecclesiae numero,quam ex reliquo hominum , qui doctrinam Christi
agno icunt,coetu, in consilium adhibentur,pertinet de doctrina religionis cognoscere, & iudicare. Haec sunt eius verba, quae toto illo loco conatur multis rationibus confirmare.
Itaque non longe post,proposito exemplo David, Psalmo
18쪽
centesimo trieesimo octauo: nonne qui oderunt te, oderam: ct super inimicos tuos tabescebam Persecto odio oderam illos inimici facti sunt mihi ita ait: Rex suo ipsius exemplo Qgnificat,hoc esse verum officium regum,& principum,Vtimpiam doctrinam exanimo detestentur, de crudeles hypocriaras,qui sint viri sanguinum, persequatur .sed quomodo poterit princeps impiam doctrinam detestari, nisi antὸ cognou rit,& iudicauerit,quae doctrina sit impia de ultra progredies, Lex Moysis,inquit,Armat manus cuiusuis, etiam priuati ad uersiis eum,qui siladet idololatriam seruandam. Et loco illo
Deuteronomia citato. Si tibi voluerit persuadere frater tuus, aut filius,uel uxor, aut amicus, eamus, de serviamus db salienis,non acquiescas ei neque parcat ei oculus tuus ut miserearis,& occultes eum,sed statim interficies eii, de infert: Qubds maiores nostri exercuissent seueritatem legis huius, aduersus eos,qui primi deserta doctrina Prophetica, de Apostolica,introduxerunt aliena sacra, quae ignorauerunt patres nostri, nouas, de impias sectas monasticas, quas detestatur ve
bum Dei,nouam de Aristotelicam doctrinam religionis, qua abominatur Euangelion Christimo dubitamus , quin rectius se haberent res Christianorum, de tranquillior esset Ecclesia Dei.Vide igitur, illustrissime princeps, quanta fiducia hoc loco, Brentius principibus tribuit iudicium doctrinae fidei de armat illos ad persequendos etiam, atque interficiendos hypocritas, de falli,s doctores, eitatis verbis illis, statim intern
cies eum: atque affirmat aperia tranquilliorem futurum si tum Ecclesiae,si seueritas huius legis seruaretur, de hac ratione auctoritatem principum,atque ita tuam putat se defende re, de clamat aduersum me, quod vos omnes gradu deiecerim .ita se credit, magnam apud te inire gratiam , quod tam acer sit vindex, de propugnator auctoritatis principum . sed interim oblitus mihi estie videtur vestrorun supremorum principum,quos de clementissimos dominos Atemini,Caes ris scilicet,& Romanorum regis. Hos non potest negare veros principes esse,ix supremos dominos Germaniae. Quid illi circa religionem iudicarint: & scriptum Caesaris de damn tione
19쪽
tione Lutheri, in comitiis Vvormaciensibus, & aliorum c
mitiorum recessus, de decretum ill id consensu Otiam omnia ordinum Augustae editum de ordinatio fie circa relisionis,&Eeesesarum statum vique ad definitionem concilij seruanda, satis ostendunt: atque vita ipsa horum principum aperte coatra omnia loquitur,quae Lutherus circa sacramenta,& fidem mutauit,& vos sequimini.Si ergo ad eos pertinet iudicare,cuc . non vultis stare eorum iudicio)certὸ, teste Brentio, Dei ordinationem transgredimini, quotquot in religione contraria
eorum iudicio sequimini. si quidem neque ille negat, neque vos, illos esse principes legitiinos. nisi sortξ eos impios esse dicat Brentius & propterea addit semper, hoc iudicium pertinere ad pios principes. nescio an hoc sit dicturus. Quod si di xerit iustius ipse in omni iudicio rei ciendus est. Cur enim si vitam,mores, opera, & reliqua horum principum gesta spectemus illos impios,& vos qui contraria creditis pios iudic bimus)Si pietas cultus Dei, diuinarumque reritin obseruat tia est,quis inter principes magis pius, quam illi Z Ac denique cur credi potest, Deum stabtraxisse illis lucem, quam vobis dedit)Vertim utcunque sit, si impios illos dicat Mentius,atq;
ideo eos hac auctoritate priuet: nonne ad seditionem, & r bellionem excitat populos Summi hi principes attentό,de s rio, te salute sua,& oim vestriim cogitates danant Omnes nouas Lutheri doctrinas. Rebelles ergo sunt, qui non obediunt. Rursum si exemplo regis David,& mandato legis, principes debent,Brentio teste, aduersarios eius doctrinae,quam piam iudicant,odio persequi, & interficere . Cur non Caesar, Ic R manorum rex, si huc egerint iniusta egisse iudicandi sunt Itaque his verbis, quibus tuam auctoritatem Brentius put uit stabilire, excitauit, de armauit aduersum te potentiam, de vires horum principum, de simul definiuit, te, atque omnes tenere eorum qui iudicium. Finita est igitur tota causa religionis de omn ,, qui illorum iudicium non sequuntur, Obnoxi) sunt irae eorum, & morti. ubi nihil restabat iam vobis refugh,quam ad eorum clementiam. Hanc vero sententia Breth subtrahit, eum, inquit, offici uillorum esse detestari, Ze s
20쪽
ueriter persequi impia iudicio eoru sequentes doctrina sine quam sint pernicioIa tibi ipsi,Breno, & omnibus nouit sequetibus Euangelium, se nidica,&vide.an non vltimae damn tionis sentenitam in vos omnes protulerit Verum ahquid re- .stat, quod his responderi possit in Bi entii doctrina, delia e omnia effigere. tique eludere quis valeat sequens nouum E. uange intra Eodem enim loeo de principum auctoritate, nos ollim ait, ad uniuersam Ecclesiam Dei, de ad eum coetum, qui in nomine Christi publica auctoritate,convenit, Urum etiam ad uniri tamque hominem priuatum, qui est Ecclesie membrum,pertinet de doctrina relligionis iudieare, de veram, ac falsam internoscere Et post pauo quaedam aperia dicit,quod confirmato Euangelio miraculis, nullo mocio veraba enim eius iam referam siritum est, in causa aeternae saluatis, alienae sententiae ita haerer' ut eam sine nostro ipsorum iudicio ampi ectamur. Itaque priuatis omnibris auctoritatem dat dubia fidei ita definiendi apud se,ut non solum possint a liorum non sequi iudicium,euin suo repta at: sea etiam, veteneantur nullius iudicium sequi . quod suo non conuenit,etia principis sui.neq; enim principes excipit sed nullius, est..iudicium licitum est, in causa aeternae lalum sequi, sine suo. Itaque iubct omnibus,ri diligenti iudicio expendant,virum,
quaecunque doctrina,vel praedicatio,etiam Apostoli, vel . seli conueniat vel pugnet cum Euangelio, quod praedicatis est,& eonfirmatum diuinitusAgitur auxia haec priuatus tene tur,non sol, ni potest, iudicium siti principis pendere, de an consonet Eu*ngelio, vel repugnet iudicare: etsi repuias recogno' Σi non obedire Potest ergoqinlibot,quod sit visum me seqtri, principi suo liter praecipienti, libem resipondere,quod aliter iudicet,& iuxta hanc rationem libereris tu,& reliqui principes, qui nouum Euangelium sequimi . ni,in causa religionis,a legibus Cesaris , dicentes, ut iam dii coepistis,n5 poise vos coto consci tia agere. sed vide obsecro, quid tale fitieertὸ, ut ita ui tui similiter tibi non pareant, cum de ipsi idem excipere possint: se scilicet non possc contra conscientum obedire. quo verbo omnium sissidit B - rum