장음표시 사용
101쪽
me praeserat, adeoque remedia ab Agyrtis de Mulierculis petita potiora illis asserat, quae juxta exactam methodum praestribuntur , operae pretis m fecisset si exactam illam metis. dum , sed parum e exstem, in scripta retulisset, ut e staret utrum arti an artifici culpa - esset tribuenda. Interim non possium non suspicari illum tantam quantam praedicat diligentiam non adhibuisse, in obse υ-- istis flarantibus exemptu: quod si focisset, comperisset proculdubio praesidia empiriea , 'utis cumque in levibus asseetibus aliquid praestent, . ideoque apud vulgus bene audiant, in assem-bus tamen paulo gravioribus ante debitam praeparationem adhibita , adeo non prodesse, ut graviter noceant i vel enim paroxysmos, quod ab illis unicδ expectatur, non fugant, ut alibi ipse agnoscit Missi ; vel si fugent, mom- ' bus cum majore atrocia propediem reverti- . . tur, humoribus interim, quorum nonnihil in paroxysmis exhauriri solebat, majorem visciditatem & malignitatem acquirentibus, unde 'morbi diuturnitas, ejusque nonnunquam in tabem, hydropem aut caehexiam metastasis
Enimvero fallitur aut fallit Willistis, dum
methodicam curandi rationem in selis eatharticis, emeticis; ac phlebotomia collocat. 'udentes enim Medici Dogmatici,omissi ut plurimum phlebotomia, quae in Febribus inre mittentibus locum non habet, nisi adsit inse' gnis plethora, etiam emeticis ali1sque catha ticis non nisi parce dc cum discretione utun-
102쪽
tur, sitiem in principio. sed in totius provisione praecipuam locant industriam,humores crudos coquendo, crassos attenuando, lentos incidendo, acres attemperando, j usto tenuiores ad mediocritatem reducendo, superfluos propriis elateriis per loca conferentia expellendo, meatus per ecphractica reserando, viscerum cacopra an alterantibus corrigendo , reliquias sudoribus dissipando,. aliasque id genus intentiones persequendo j a quibus si aberravit Missisius, non est mirum si aegros fieri excruciaverit, morbumque raro profligaverit , ut in myrtis de Mulierculis remedia emendicare fuerit coactus. Sed ec febrifugis Empiricorum Dogmatici feliciter in loco utuntur, quae tamen methodice di ad Artis leges usurpata in Empiricorum remediorum censu reponi non debent, cum essectus quos praestant non tam remedii salubritati quam usus opportunitati ascribi debeante quamvis interim negari non possit eorum utilitatem, ut & totius fere materiae medicae, empirice, id est fortuito, inprimis innotuisse.
Caeterum licet concederemus, quod certe concedendum non est, intermittentes. Febres
felicius Zc facilius curari per empirica quam rationalia praesidia, quum id fieri possit, si omnino fieri posset, materia morbifica non
minus in ramis venae portae, dc arteriis comitibus vel visceribus ab illis irrigatis conclusit, quam in vasis majoribus stabulante, quid inde lucratur Win ius, quam ut testatum faciat se in Helmontii aliorumque
103쪽
methodomastigm dissertatiunculis mansquam in proborum Authorum monumentis versatum esse ρ Interim licet ad praesentem controversiam parum pertineat,qua facultate remedia vulgo febri fuga dictalaroxysmos fe- . briles vel fugent, vel praeveniant; in eo tamen millisio assentiri nequeo, quod sanguinem aut humores frigore aut astrictione figendo, id
praesthnd: hoc equidem nonnulla eorum fixione praestare fatendum est: pleraque tamen vel vi diaphoretica materiam morbifi- Cam exhaurire, ut carduus, scordium;siaque quaedam eandem per urinae ddctus amandam, multa ad cutim attrahere, ut vesicatoria , tam
notum est quam quod notissimum. Conicis autem Indici quem Κina Κinam dicunt)facultas potius diaphoretica est quam fixoria, quum levem saltem sudorem semper eliciat, Iotiori cauis morbificae portione per insensiem transpirationem dissipata, secus quam sentire videtur musin in fine Capitis sexti. Ad extremum milliseus doctrinam suam, quam hactenus tot Argu mentis in Donte a malam exhibuit, jam Responsis ad Objecta
tamquam vallo a tergo munitam claudit. Ex multis tamen quae possint objici,unam saltem Objectionem seligit,qua quaeritur cur Febres intermittentes nunc simplices sint, nunc duplices : Addo ego & triplices, quod mirum est Millyiam, tam diligentem spirantium exemplorum observatorem, non vidisse. Si enim Febris v. g. ΩΘartana ab atrabiliaria pendet sanguinis diathesi, quae ad hoc ut succum alibi-
104쪽
Iem ad turgescentiam evehat, quartanam eX-igit periodum ; quomodo fieri potest,ut idem sanguis eadem diathesi imbutus,succum ali- bilem quatridui spatio bis vel ter pervertat, tamarianae insultum inducatῖVel enim ultimi paroxysmi materia ineunte paroxysmo in sanguine extitit, vel de novo advenit.Quod de novo advenerit, est contra suppositionem quatridui inclusivi spatium requirentem, Quartanae periodus compleatur. Si praefuit in sanguine dum accenderentur duo priores pa- Xysmi, quomodo potuit natura ruam inter incendia illibata conservare, ut ad legitimum Quartanae typum constituendum de veniret Hanc dissicultatem tanti fecerunt Veteres 3c Recentiores Medici, millisianam perspicaciam non assecuti, ut plures in visceribus mineor, constituere fuerint coacti, in quarum una aliqua unius paroxysmi materia incendio Corriperetur,reliquis intereia serias agentibus.
Sed millisiis Respondet primd, ejusmod Febres nihilo
seciussimplices esse; non duplices,in eoque Omnes errare,quia periodos non per horas,sed per dies computant: periodum enim Ruptidianae 'non semper esse 'exacte viginti quatuor horas, sed nunt faedecim,nune triginta:Tertianae autem circuitum non semper esse quadraginta octo,sed nunc quadraginta , num quinquaginta sex aut creciter horaae Unde contingere dicit alternos paroxymos nunc ante , nunc post meridiem evenire, ac
Medicis hullus supputationis ignaris duplicem videri Febrim, qua revera sit plex.
105쪽
Miser os dc caecutientes Medicos Dogmat, eos i qui cum innumeras Febrium tum comtinuarum tum intermittentium complicationes, easque tum ejusdem tum diversi generis, vel viderint, vel finxerint, horariam tamen millisii computationem videre non poterant. Et sane nondum quidquam de duplice Quotidiana vel comperimus, vel fando audivimus: , Et ejusmodi Febres non dari, vel inde constat, quia,fatente Millisio, aesidianae paroxysmus ad octodecim va viginti horas extenditur, quapropter duplicem accessum unius diei spatio admittere non potest; neque tota ejus periodus ad triginta horas extendi, clim de ratione periodi intermittentis sit, ut intra spatium illud a quo Febris denominationem sometitur, vel circiter, unum saltem paroxysinum Cum apyrexiae interstitio percurrat, altetrius paroxysmi initio apyrexiam proXime excipiente. Quod si aliter eontingat, di status periodorum recursus invertatur, Febris erit erratica;*uam licet Dogmatici frequenter conspexerint di observaverint, de illa tamen in hac quaestione sermo non est, sed de intermi tentibin duplicibus, quarum accessus iis pro se horu repetunt, ut non exactius hora-ώgicum, prout Milliss sicubi exprimere plueuit ; in quibus non raro contingit alternos paroxysmos sibi invicem exacte M regulariter Testondere,tertium O.quintum & septimum Primo, seXtum autem dc Octavum secundoctsic de caeteris,duobus paroxysinis unicam tertianam periodum exacte di regulariter obse ' vanti
106쪽
vantibus, di quotidie repetentibus, quod non simplicem, sed dupliram Tertianam ostendit,cujus causam investigamus .Quod adhuc clarius elucet in illa Tretiana duplice quae uniua diei spatio binos accessus inducit, quos excipit integri sequentis apyrexia in alium parox smum sub tertii diei initium desitura, ut in vivis de spirantibuae exemplis non potuit non observare Milfius. Quod ic ulterius in Nearta a duplice patet,cujus duo accessus primu mbiduu occueant, cum integra tertii diei apyrexia,ut omnium hominum doctorum juxta& indoctorum observationibus constat. Nec minus id ipsum in tripliea Leartanaetconsuuio, ut arbitror, a Millisio praetermissa perspicuum est, cujus accessius non minus quam
duplicis Tertianae aut legitimae Quotidianae quotidie repetunt, quas tamen sufficienter discriminant propria cri usque morbi Idea &mores, ut millisio satis compertum eme debet, Ungula spirantium exemplorum 1 mplomata diligenter perpendit,iaque in exacta diaria retulit. Millisius igitur in horaria ArithmetIca nullum inveniens subterfugium, ad errata iuvictu confugit,ex quibus Febrium replicati nem eodem vel diversis diebus contingenistem repetit. Sed quum non selum erratici parOXysmi, qui nullum temporis ordinem servant, sed etiam ordinatae paroxysmoruin replicationes contingant etiam exactas diaetae
regulas durante morbo observantibus;iaec ad praegressa ante morbum victus errata refugeret queat, tum quia illa e febrilium causarum
107쪽
censu jamdudum expunxerat di, tum quia diis versos cogeretur focos constituere, in quibus febrilis materia diversis temporibus ad orgaLmum exurgeret ; tum praesertim. quia Chylus seu succus nutritius, quem Febris intermittentis causam statuit, ex victu praesente non morbum praecedente gignitur: aliud adhuc latibulum ut excogitet necesse est, quod etiam in promptu habet.
Dicit enim Sanguinis massam nonnunquam plus mate lae congerere , quam unicoparo μοί ri queat, unde contingere, ut partem ejus tenuiorem , ideoque promptius instam bilem, i miori parox mo tamquam velitatione quadam prius excutiat, crassiore adsequentem accessum
Haec responsio, ut prior,errata in victu supponit, quae tamen ab omnibus duplices ante mittentes patientibus non committuntur:
imo in duplice Tertiana aut triplice Quartana aegri nihil omnino alimenti, si potulenta exceperis , ad multos dies nonnunquam admi tunt, ac nihilominus ordinatas Febrium replicationes patiuntur. Praeterea, cum videamus secundum paro-xysmum reduplic tivum priore non raro esse multo leviorem, cujus contrarium continge re debere tum Misii is supponir, tum rei na-t a exigit, cum materia crassior tum intensorem caloris activitatem, tum diuturniorem accensionis moram, ut subigatur, postulet;
aliud adhuc diverticulum Missisio quaerendum est, quod, qua pollet sagacitate, sine dissicu
108쪽
tate ossendit; nervosum nempe genus, in quo
Pars materiae fermentativae, 1 uccus Q. nervosus, inter circulandum depravatus,ferias agar. dum reliqua in venis M arteriis cum sanguine accenditur, postridie easdem excandescentiae vices, altera feriante, subitura. Hucsc. reservaverat jamdudum profligatum Glissentio
cum nervosum, cujus nullum hactenus uium aflignaverat, nisi ut si quando a sangu ine I bem contrahat; Convulsionum, Delirii,Phrenitidis sit auctor. Sed cum succus nervosus cum sanguine vitiosis quotidie circulari supponatur, inde non potest labem non contrahere , proindeque tum in omni Febre reduplicare paroxysm . quod est contra experientiam, tum in singulis gravioribus saltem paroxysmis Convulsiones, Deliria. Phrenitidem accersere deberet. Dus. modi autem symptomata cum rarissime Febres intermittentes comitentur, nervosi certe generis ab illis immunitas vel hoc solo nomine evincere videtur, paroxysmi reduplicativi causam in illo non contineri. i Interim notatum velim,ex hoc subterfugio apparere ad reduplicationem paroxysmorum - diversitatem foci, nervos scilicet& vasa sanguinem continentia, etiam ex mente MEisii necessariam esse eumque cogente Veritate,
ad scopulum quem vitandum susceperat impingere , opinionemque illam vel invitum amplecti, in cujus negatione turn doctrinae basiin , tum famae aucupium collocaverat. Ubi utem gentium tertium inventurus
109쪽
sit repositorium, quod triplicis paroxysmi fomitem contineat, si viscera excludat, ego equidem divinare non possum.
Post novam labrilis Dialeipseos retioloisgiam expensim, a Missisii doctrinam de
continuarum Febrium Causis transire consentaneum esset. Sed quum in illis idem ferὸ cum plerisque aliis Medicis sentire videatur, quamvis, terminis ex torcularithepsirio, principiis autem partim ex Chymustarum vix dum satis adulta, partim ex At mistarum jamdudum obsoleta & explosilphilosophia mutuatis, novum aliquid Zc non vulgare attulisse videri velit; ad destinaturi Hippocratiω aetiologiae pensum festinandum duximus, si tamen prius in Therapeuticam mi ii methodum tamquam per transennam paulisper introspexerimus. Consilium enim nobis non est, omnia ab eo dicta refellenda assumere, sed paucula tantum , qude gravio- ribus in praxi erroribus ansam praebere pos
sunt. Cujusmodi inprimis est illud, quod in
j omnis Febris intermittentis principio phleboto- O. 1 gmiam ex brachio suadeat, in progressu damnet:. Cujus contrarium ratione dc experientia facile est astruere. Si enim, ut communis Mediucorum fert opinio, ὲ WEiss nondum, ut vidimus, enervata, continens intermittentium causa
110쪽
Causa in ramis venae portae di vitaribus ab illis irrigatis resideat, nec illi rami ullibi ad
rem nisi circa anum erumpant, frustra materiae peccantis eductio persectam in bra- Chio venam expectatur: Sed nec sine damno fieri potest . cum inde non leve immineat periculum metastatas Febris intermittentis in Continuam 3 exinanita enim persectam brachii venam vasa majora, sanguinem impu-
Tiam ex ramis venae portae sugunt, Febrem Continuam accensurum, ut observat expertissimus Platerus. Observarunt idipsum di nit. da Medici antiqui, licet veram ejus causam non 'β omnes expresserint, aut forte sint assecuti , y '' ideoque in intermittentibus phlebotomiam ante quartam saltem accessionem prohibent,
quam nec tum permittunt, nisi emisso praesagio de proximo accessu vehementiore futuro. In diuturnarum vero intermittentium progressu, secus quam dicit Missi si, postquam . sanguinis massa tot paroxysinorum conflagrationibus di inquinamentis incanduit &computruit, nihil sanguinis missione salutarius, ut cuilibet experiri promptum est, Mego tum in multis aliis, tum praesertim in filio primogenito Illustrissimi D. Arundelli, Sacri Imperii Comitis, di Baronis de Maria Gur, expertus sum, quem sanguine bis de tracto a Quartana liberavi, quae biennii fere spatio Clarissimorum Medicorum operam
elu serat. Caeterum,si simul cum Febre intermittente praesens sit plethora in vasis majoribus, Z s . ut