장음표시 사용
71쪽
nec manus apprehendet: sunt autem partes corde nθn minussolidae: cur igitur earum functiones momento temporis intercipiuntur Z At,
inquit Glissemus, Cor functionem suam ratione solidioris substantiae ex equιtur. Verum nos hactenus credidimus membra suas functiones eXequi, non tantum ratione substantiae, quae per se non agit,sed etiam δc forte magis.ratione temperiei 5c con*rmationis. Mihi quidem videtur Cor non majs agere ratione solidi ris substantiae, quam pedem dc manum. Non advertit, credo, Glissonius Partem a Medicis definiri, Corpus toti cohaerens ct communi vita conjunctum, qua partes cohaerentia destitutaeno n amylius su ni partes nisi aeqv i voce. Praeterea nullamne efficaciam concedit naenae, seu, quod idem est, Pomae Glissonius, qua per ejusmodi evulsionem privatur Cor y cujus neces- 'sitatem si intellexisset in stas,non tam Minore formas ct qualitates, in tractatu de r-mentatione , .nanium fimentorum titulo ornasset. Nam profecto, ut hoc licet parergon)adjiciam, functionum in hoc casu frustratio non Salis, Sulphuris, Μercurii, Τerrae aut Aquae defectui, sed Animae seu rmae absentiae ascribi potest; nisi forte etiam animam rationalem , ut caetera quaecumque,ex suo prin- Cipiorum quinario conflari contendat Millis Uerum enimvero quo est animo Gllonius Hemente M pacifico, post fusas 8c fugatas hostiles copias, post hostes armi sic munimentis exutos,cum illis tamen in gratiam redire paratus est quantum rei veritas patitur: Quippe in
72쪽
in Peripateticorum putam, lenicis enim perennes inimicitias & bellum 6ωει , indiYit) si cor & arterias in sensu concreto intellia gant, quod Aristotelem fecisse putat verisimile, prout scit. sanguinem vitalem in se continent , libenter fatetur sanguimationis opus in cordis ventriculis primum institui , idem in arteriis continuari , ct poli plures circumactus in iisdem locis persei; ea tamen lege, ut inter dictas partes concretas operis principalitas solisantuini tribuatur, reliquis in auxiliarium
censu tantum aestimatis, trisueper modum org nrcum , non autem similarεm. Ego vero subvereor ne hanc Glisonis comitatem Peripatetici risu excipiant, eumque ad Categorias di Praedicabilia remittant, quid Concreti, quid Abstracti nomine intelligendum sit, denuo monendum; quippe qui dicant Concretum formam cum subjecti connotatione, Abstra- m eandem absolute significare: quod qua ratione cordi de arteriis sanguinem vitalem continentibus applicari possit, Aristotelem ignor isse fatebuntur. Mirum autem est Glis senissim adeo jam sui esse oblitum , ut sanguificatione , quam supra nervose contenderat actionem essesimilarem, jam per modum or-oraicum, nin autem Amitarem, fieri velit;
adeo R. parum in constat erroris cujuslibet defensio.
73쪽
Sanguinis ex quatuor Humoribus Compositio astruitur: contra Willisium a CAPuae VI. ABsoluto penso de Sanguinis facultate
sanguifica adversus Har-- & συμ-nium , cum Missisio denuo congredi, eumque percontari lullat qua inductus necessitate teriamiam Chymicorum in quinaris mutaverit λ qua ratione cum praedamnata. Peripateticorum biga Terra Zc Aqua) in gratiam redierit ξ quo exulatum damnaverit Ρyrotechnae prauidem nercurium y num etiam veterem Chymicae Medicinae structuram dirutum eat, novamque habeat sub incude ge- 'mentem Cujus erroris reos statuit Paraceia sum, Crassium, Gluchradu , Beguinum, Har mannum,si bavium, Caeterosque Chymicorum
antes vanos, qui Aquam sub Mercurio, Te ram sub Sale comprehendunt λ At vero A n lysi per ignem facta mixta quaecumque inquinarium Wilbfli resolvuntur. Uereor equi demine chymica corporum principia in inta
nitum excrescant, si eorum mi merus aesti metur secundum varietatem mutationum Saporis , Coloris, Consistentiae 'iliarumque qualitatum quas ab Igne patiuntur. At si Analysis per Ignem tantam explorationis certitudinem exhibet , jam in vado est non solum jam memorata biga, si tota etiam Peripateticorum quadriga, palmamque chymicae sensibilitati
74쪽
praeripiet. Nam ut Gluchradia exemplo ad oppositam illi doctrinam confirmandam utar, in ligni rambustione,pars, ut ait Bunctius, in Aerem abit ersum , altera in Aquam transit ex ligni extremitatibus resudantem ; pars voracis fulgore flammae luculentum proiit Iinem, residuum in Terram ct cineres mori r. ', a
Sed quid in Principiis universae Mixtorum multitudini communibus immoramur Z non enim Physicam hic, sed Medicinam excolendam suscepimus ; nec remota, sed proxima Sanguinis principia investigamus: in quibus indagandis si ad suum nos quinarium remiserit Missisius, haud aliter fecerit quam si quod ipse in Peripateticis reprehendit) Domusprim In Pr cipia quaerenti Mna ct lapides Ostendat. Perstat fur. tamen Mugi , ac follibus arreptis ignem T 'sufflaminat, fornacem pyrotechnicis organis is,
instruit, sudat, alget, sapores, odores, colores, consistentiam oculis, naribus, palato explorat; dc quamvis in omnes se vertat partes, nihil tamen praeter situm quιnarium deprehendit, id est, Spiritum, Salem , Sulphur, Aquam Sc Ter
At enim Dogmatici minore ut industria ita dc anxietate, citra ullam furnularii apparatus pompam, quatuor humores in hominis vel alterius animalis sanguine ad oculum conspiciendos exhibent ue in summitate s ut ait idem Billichius purpurascentem Sanguinem proprie dictum, in limbis flamioribus ae tenui ribus talem, in parte aquea ad albedinem nonnihil .
75쪽
nihil inelinante Pituitam sero permixtam , in funia seculentiam Melancholicam inon frusta
venantur ι adeoque Sanguinis principia proxima, non remota, compositionis, non stenerationis, partes stri. integrantes ta sensibiles, ac non tantum meticas, Oculata fide dignoscendas propOuunt.
4 Objicit millisius, ejusmodi Sanguinis partes, quales in Scholis sumtur , nullibi since-' ras reperiri. Fateor sane in Sanguine EXtracto vix omnino sinceras reperiri ; ita tamen Conspicuas,ut caecus sit qui eas nequeat distinguere: ab elective autem purgantibus humores sinceros nonnunquam excerni, imo dc in spontaneis excretionibus, 1dque fortasse se
quintius, idem contingere patebit in loco.Sed nec Millisi quinarius deprellectitur sincerior: Ipse fatetur Sulphuris substantiam nunquam ceram constiti, imo seorsim ab aliis non consisere, quin tenues vanescat in auras: Spiritum autem ,subsantiam, ut ait mili us, maxime subtilem, aetheream ct disinioris pineiculam aurae, ubi gentium sinceram ostendet 8 Sa- . Iem similiter sincerum non passe conspicipatet ex mili na Urinae Analome, cujus Cum latice aquoso ascenduntparticulae Salis ct . Sulphuris, quassequitur Phlegma non solitarium, sed Sale in niter aculeatum, relicta in cucu bitae fundo Salis portione non sincera, sed Terrae unita. Ita Chymici res in partes sensibiles determinare, dc veluti ad vivum dissecare, osten- tabunde magis quam vere pollicentur. Sanguinis ex quatuor humoribus compositio
76쪽
sitionem autopsia probatam exhibuimus: superest ut id ita iactum oportuisse, nec aliter fieri potuisse, ostendamus. Quod factu non erit arduum , si consideremus alimenta quibus in quotidiano utimur victu non unius eL se omnia , sed multiplicis naturae, ita ut alia aliis magis vel minus alteratricis .facultatis actioni resistant vel cedant ; imo pro diversa cujusque indole diversas subeant mutationum ideas, quemadmodum ab eodem Solis calore Cera liquefit Jc Lutum induratur. qui quid enim. recipitur, ad modum recipientis recipitur: ideo impossibile esse ex illis Sanguinem omnino homogeneum gigni posse: imo nec debuisse hinc liquet, quia cum Sanguis
commune sit totius corporis alimentum,c-pusq; multiplicis naturae ac temperiei partibus. constet, consentaneum est lapientem Naturae Architectum etiam alimentum illis partibus destinasse non homogeneum & unius modi, sed heterogeneum dc multiplicis temper emti , quo expeditius singulae partes tamquam ex communi promptuario nutrimentum sibi maxime proportionatum prolicere possint. Porro quod ejusmodi Sanguinis partos sint quatuor vulgo dim Humores, Hippocratis experimento confirmatur , qui L. de Nat. . ex elective purgantium essectu da. monstrat hominem, quoad vita fruitur, Sanguinem in se Pituitamoeta utramq; Bilem 'continere. Epoto enim medicamento phlegmagogo pituitam, cholagogo flavam bilem, melanagogo atram e emi ι hoc autem
77쪽
contingere quovis die ac nocte, hyeme . ac
4 Hippocratis experimentum eludit Arnelius, Physimi. l. 6. agnoscendo experimenti veritatem , sed dicendo ejusmodi humores nDn necessario alimentarios esse, aut e venis excludi, sed excrementitios,mex ventriculo, intestinis, hepate , aut vesicula fellea educi: bilem enim v. g. in venis non contineri, quia cum sit amara, omnino sit ad nutriendum inepta, eamque etiam in minima quantitate nulla concoctionis praessantia , nulla λ benigniorum admixtione , ad mediocritatem nutritioni aptam re uel posse ue non secus ac lapidis aut ferri tenuissimus pulvis, quantumvis cum pane accurate subactus, nutriendi vires consequi nequit. Quam explicationem ipsius Hippocra- aeris authoritate confirmat , 2. Aphor. 36. dicentis sanorum purgationes esse dissiciles; quod ideo contingere ait Lernelius, quia in sanis non sunt humores specifica pharmacorum virtute educibiles , unde fit ut pharmaca in parenchymatum & partium substantiam agant. Sed Fernelii explicationem optimo jure redarguit celebris memoriae popularis meus Nelianus Glacanius, Tholosae primum, nuper autem Bononiae in Cathedra eminente Medicinae Professbr primarius. Cum enim si4nquit Hippocrates dicat quatuor humores esse hominis natuum, eumque absque illis vivere posse neget, eosque ex elective purgantium effectu corpori inesse concludat, clarum est illum de ali mentariis, non autem de
78쪽
de excrementitiis esse intelligendum, cum absque his homo commode vivere possit. Praeterea ; nisi in sanorum catharsi electiva aliquid autile di alimentarium educeretur, sani non laederentur a catlairsi: At sani a catharsi laeduntur di Ergo propter succi Ilicujus utilis exclusionem ; non laederetur enim homo ab eductione humoris excrementitii: Nihil autem elective educitur praeter bilem
alterutram vel pituitam : Ergo illud quod eductum laedit, debet fuisse utile, seu, quod
idem est, alimentarium: humores autem alimentarii contin titur in venis, non autem inventriculo, intestinis, hepate aut vesicula fellis. Ratio autem cur sani non ferunt catharsin non est illa qham adfert pernelius, quod scit. in corpore sano non sint humores elective
educibiles; sed quod justam proportionem
nullus eorum notabiliter excedat, cum sani-.tas in eorum aequilibrio & symmetria, tamquam causa saltem mediata, consistat, qua per catharsin soluta sanitas vitiatur: si vero humorum aliquis quantitate vel qualitate
peccet, sine noxa educituri Caeterum quod ait Fernesius, bilem amaram esse, adeoque ad nutriendum etiam in minima quantitate ineptam, ut nulla benigniorum temperatione ad mediocritatem re
duci possit; ut forte de bile excrementitia verum esse possit, de quo tamen ambigi potest de bile certe alimentaria, quae tantum calidior& siceior est pars sanguinis, verum esse nQn potest. Nec pulveris e ferro di lapide paritas
79쪽
nmectum juverit bilis enim cum reliquis suc. cis cognuionem habet 8c qualitates symbolas, quarum ratione a calore nativo ad unitatem ex mutua earum temperasione emergentem redigi queant, quod de pulvere ferri aut lapidis ac pane nullatenus dici potest. Nec tantum in statu fano, sed etiam modiboso , quatuor humores in homine reperiri,sdque non tantum in peculiarium receptaculorum ergastulis,ut inlisio placet,sed 3c in vusis δc habiti orporis . promptum est ostendere. Non inficiabitur, ut arbitror, Millisus in leucophlegmatia & cedematoso affectu habi, tum corporis pituita tumere, in Ictem utroque cutim bile flava M atra tingi ; quod non
nisi a dictortim humorum indebita cum mas. favi, nigri, virides, caerulei, aeruginosi: nam quum sudor sit serum a sanguinis vehiculo
reliquum, rationi consonum est, eum humorum qui i n corpore magis eminent tinetiaram aemulari. Sudorum in colore varietatem fuse persequitur Galenus, . de Sanit. tuenda; sed fusius eosdem secundum omnes disserentias considerat, dc variis humoribus secundum va- riam illorum miscelam adaptat Caesar Baricesius, a. de Natura Sudoris, quos consulat qui volet. Hic autem omittere nequeo casum insignem,quem ante aliquot annos Aquis calidis communicavit mihi Vir ornatissimus D. IDMsonus Medicus H gorniensis expertissimus,
de Infante valetudinario qui inter dormiendum
80쪽
dum perpetuo sudore dissiuebat, di lintea colore violaceo, seu inter violaceum & sapphirinum medio, quem Angli Coveutryzue senappellant,exacte tingebat:& memini me vidisse mulierculam proprium inmitem Iactantem, cujus lac iapphirinum colorem exquisite referebat s ambo autem paucis post mensibus
obierunt: quos colores in variam utriusque
bilis misturam de singularem coctionis ideam
referendos ego existimo. At huic controversiae finem imponere debent Febrium continuarum quarum causam in vasis majoribus stabulari non dissitetur miti itu excretionestum criticae tum symptomaticae, in quibus nunc pituita, nunc bilis flava, atra, vitellina, Porracea, aeruginosa glastea, nunc salubriter. nunc perniciose excernitur. unde sic argumentari possumus. Quod rite eductum Febrim solvit, de retentum, vel cum indebitis circumstantiis eductiIm, aegrum interimit , Febris causa saltem mediata dicenda est: At humores in venis contenti id faciunt: Ergo sunt Febrium causae. Major videtur clara Mi- . nori fidem faciunt omnium seculorum, gentium & Medicorum experimenta. Denique,bilem intra vasa Febrim e.citare, eaque eduis a Febrim solvi, ipse fatetur MLlisus in Febris tertianae cura, cujus causam dicit esse pravam sanguinis diathesin in naturam acrem & biliosam transeunris, Camque curari purgata per vomitum bile ex vesicula fellea, quam inanitam, receptaculu mevadere humorem biliosum, sive Salis M