장음표시 사용
391쪽
que rerum pendeant, quo Occurri, praecaueri, euerti consi- lla possint, nemo non videt, quantum in silentio momentum sit. fere enim hostilia sciuisse consilia,vicisse est. vi plus longc roboris in hac scientia, quam in armis statuam. Quo fit, ut prudentissimi Regum nullis, in hostilis confiij exploratione,sumptibus pepercerint. neque, si quid iudico,in
re alia utilius regia expenduntur aeraria, Vt etiam profundi in hac re velim. parcant in aliis Reges,hic prodigant. ab hac enim profusione regnis regibusque sua latus & aerario stabit. Et vero exiguo non raro milite occurri, quae praesciuntur, malis poteu,ac saepe nullo: nam& aliis aucrii mala possunt,& nouus aliquis hostis parari; & non magno molimine tumbae,hosti propinquiores, nobis remotiores excitari, & solo etiam noui motus terrore, hostilia in aliud flecti consilia. Vsi feliciter hac arte Imperatorcs, Aurelianus, Theodosius, Iustinianus,Iustinus, Zeno, Tiberius, Mauricius, alijque,cum Hunnis, Gothis, Turcis, Scythis, Persis, Saracenis, Abaris, mandatis, Pythis, Scia uinis, Carpis, Quadis, Dacis. Plura qui volet, ex PriscoRhetore,Malcho Philadelphiensi, Mena-dro Petro Patricio, Eunapio Sardiano, Dexippo Atheniensi intelliget. Ita plus semper hostilium consiliorum cognitio,. quam arma potuerunt. Centum ergo clauibus concredita sibi recondet Legatus, & ante Viram quam commissa pro- Lib. .c.3. fundet, Pompeium imitatus. de quo illud Valerij: Oidum luationis secto fungeretur , a Gent o Rege interceptus, cuν Senotus consitaprodere iuberetur,ardent, lucernae admotism digitum πι-
mandumpraebuit. Eaquepatientia Reg mulo' d erationem idi mentis quidquam ex se cognostendi excust, expetendae popul,
Romani amicitiae mal am cupiaitatem ingenerauit. Magnum
omnino virum, & Masni nomine dignissimum. Spe O sor stetit stillantis in foculo digiti; stetisset dexterae, i sus, linguae,& ante animam proiecis et, quam in legatio- ne concredita. Ingens in eliciendis rebus Alcibiadis felicitas, qui antequam legationcm exponerent, concredita a
392쪽
Spartanorum Legatis elicuit, eodemque astu auertit. Ad huius secreti fidem seruandam, cum sibi Legatus im- λ tae perauerit,ium in illius, qui ab epistolis sibi est, delectu magna vigilio; cura incumbat. nussa re magis periclitatur Le- ab eruulagatus: nulla,res maximae certius euetiar. Grauis hic vero e
ror aetatis nostr in primis quibusq; Regibus ac Principibus; grauis in Legatis, qui adolescentes prope ignotos asciscunt' in familiam. secretissima credunt; nec clausem illis quisquam. Hinc nihil prope apud quemqua Principum ac Legatorum secreti. Vix cogitata produntur. sane necdum de-- creta, cocta & cruda, & in primam deliberationem vocata, dum yltro adhuc citroque res aguntur, denuntiantur ii sti. Nemo mirabitur, qui primam talium cogitauerit adolescentiarib omniumq; plerumque egcnam. Et hostile aurum quid non potcst in egente quid non in iuuene digna Regi- bus munera ὶ cuius non iuuentutem dona flectant i cuius non aurum & opes Hispania, Germania, Gallia,Anglia, reliquaeq; Euroea tota prouinciae docuerunt. Et inuoluimur etiamnum iisdem erroribus. audiuimus auctores. accesserunt poenae;& ijsdem insistimus vestigiss. aut putamus pC nis auaritiam terreri acuimus praemioruin magnitudine. Quid ergo Legati deligantur, quales dixi. Nullini credant, Sua, tum nisi oculis manibusque suis, a quibus regnorum aut rerum-
publicarum sesus pendet. non illis qui ab epistolisὶ nulli. At satis ji-
graue onus L gatoru calamo cuiusta suo cxarare. imo leue:
neque enim summa illa, a quibus regnapendent & impe- .ri multa esse possunt.Haecpauca cur alteri quam sibi Leg ρει- tus credat Θ & quis labor in re tanta ὶ Graue hoc alicui estὶ non praeficiatur legationibus, non Regum Principumque epistolis. non deerunt viri magni,qui munia illa, maioribus etiam permista sudoribus, laeti amplectentur. Et sine misera Regum Principumque conditio, quibus nihil arcanum hosti est, quorumq; inimiςis scrinia patent. Narrant non
defuisse in Regibus unum,qui supra quadraginta aureorum T i a millia,
393쪽
millia, per Legatum uni ex his scriptoribus obtulerit, quo
consilium domini aperiret. Narrant alterum, quinquaginta aureorum millia iussisse est indi i in delatoris cognitione venire posset. Nil opus hac tam prodiga effusione non committantur ros magnae scriptorum horum fidei, & effugere delatores non poterunt, cum in uno aut altero stabit prodiatio. cuius defectu factum non semel, ut quidquid Legati fidei concreditum fuerat, id omne ante Lesati aduentum sciret is, ad quem mittebatur, etiam abditissima, & quae ignorari regni intererat . Infelix saeculi nostri conditio, ignaua circumspectio, stulta fiducia. Cum vero scriptionis mentio inciderit hoc dicam,nulli rei magis incumbendum Regi, in nullamque rem hilarius aurum profundendum,cum nihil securius regnis sitiquam hostilia nosse consilia; nihil magis noxium, quam sua prodi alijs. quo maiori cura huic uni inuigilandum. Exemplum. 'sub Zenone histemus . Comprehens uni, qMea,quae in Mess-cta erant,ad Theudericum scripserant, a themitu me tu , , t arcessim m Stephanus. Addit Malchus: TPe hu Senatoresq-stionem habuerunt, quos multis ιLatuplagu perpetuo embo condemna-
Nihil parcendum in hoc genere. perdit qui parcit. Pietas est patriς studere & consulere . conssilit,qui non parcit. Eo
publico etiam exemplo terrendos reliquos puto. audaciam Poena minuit,&aurum plerumque tormenta excludui. m gnum continentiae incitamentum certus mortis timor est .
Factum anno i I in Legato Galliae ad Burgundiae Ducem, cui cum qui illi ab epistolis erat,domini secreta prodidisset,. carcere serui crimen dominus luit. s .i, In scribendo vero sedulus erit, nec quidquam testatumi ν ήε omittet,quo Principi suo fidem probet. Quem si nactus se rit minutissimarum rerum auidum, nihil harum omittet. ita tamen ut minuta haec in singularos litteras conhciat, ire alias grauiora; nc misccantur ludicra scrijs, parua magnis.
Ptiuata vero in Principem suum dicta negligςt: publica scri
394쪽
bet, ne sors alius diligentia praeueniat. moderabitur tamen illa, non exasperabit. Sed neque alienas ad Regem litteras mittet rogatus, nisi eas legetit, ne fors displicitura domino contineant. Nec nouum hoc scriptori videri debet. neque eoim celandum quidquam Legatum, cui regni sui secreta
Rex commisit. tanti Raegi, ta dexteram porrigenti,tabe quas manu tenebat , S natinconsultum continentes tradit, atque omnium primum id let re iubet. Haesitantem vero Regem circumscripsit, ac prius quam ei
culo circumscripto erderetur, respondere iussit. Obstupefinio Rex, rubiparumper haesita , Faciam sinquit quodpop. Romanus iubet. . tum demum Popilius qui cum is erant Regis dexteram omnes prebendere,' comiter ipsum salutauere. Audacius an constantius nescio. aliquid sane insoleutiae prae sese stum tulit & temeritatis, nisi a Romano factum, & illius populi nomine, . . qui imperare didicerat Regibus. Et sane inter admiranda. potius,quam inter imitanda factum hoc reponam. Laudo. constantiam, temerarium hunc alisum laussare non possum. non damno tamen in populo orbis domitore; in alio damnem. Facile enim obliuilci sui insolenti hoc facto Rex potuit: paruit. modestiae & prudentiae fuit; & stupor facti nouitate natus regium perculerat animum. ubi vero se collegit, agnouit imperium,& fortunam suam. Constantis omnino animi exemplum a Polybio habemus in Flaminio Popilio Laenate, qui Legatus ad Ligures missiis, cum Ligustico agro
excedere iuberetur,contempsit. impedimentis exinde ex tus, perrexisset contemnere. Vulnere denique non uno saucius, vix pelli potuit.arbitreris opus fuisse exercitu, ut unum Legatum pellerent. Constantiam ergo in Legato desidero, qui pro concreditis sibi vitam audeat ponere, & ante sangui-ncm fundat quam commissa prodat. animi deinde excelsi,.
quemnon arma,non minae,non cormenta tareant. qui nub
Constantiam non minore animo quam facto colat.Prς- V.
stitit C. Popilius Legatus ad Moochum missus: Proeulsa
395쪽
334 CAR. SCRIBANI INsTITUTIOlis aduersis fransatur,nullis cedat, cuique per dura & aspera
tanquam per amicas exercitationes crescat animus, & cui
mens semper inter ardua maior;qui primam gloriae suae pam rem putet oppugnari, postremam inter secunda & mollia vivere. Unica nimirum huic vita ic decus, patriae Princili sue suo vivere, & interritum mori. Exemplum huius animi a Prisco Rhetore in Apollonio Orientis Legato habemus. dabo ipsa verba. Audas ira Ruans, quodsi tributum pendium a Theodosis, Us optimis quibusque rerum Imperatoru dissis.cupidis constitutum, non solueretur ; Legatum minime εὐmisit, eum ὰ quo missus erat ludibrio habens. to tempore Aposionis
magnanimi et ira sarinus ausius esse dicitur. Etenim quamuis Attilaaminime ratam haberet eius legationem, neque sevi conueniendi potestatem facere vegeti nihilo secius dona, quae ad eum ab Imperarare Apollinius attulerat , sibi tradipostulabat , ni daret, mortem iliaturum minabatur. Apollinius autem res uiui, non decere Scythas in aliqua dubitatione αυersari, utrum dona,an exuuivi accipιant, cum ea res estet in eorum arbitrisposita. iudicans dona quidem a luben albus.volentibus aecepturos , e tanquam Legatum admitteret;
sin minἰs, quae eripere seri potiusquam munera censeri debere, Barbare Attilas. quo generosius Apollonius, & vitaeco temptor magnus. terruitque inopinato response,& intent tae mortis contemptu barbarum hostem , tam facilem alioqui in unguinem,quam in psaedam. Imitetur Legatus fortis Legati exemplum fortc. Fortitudinem suauitate Valentinus Tiberij Legatus ad Turoxanthum Turcarum Ducem misscuit. rba illius x Menandro sunt: Nigrauissimum foret,
maxime nefandum nos a te occidi, ex quo nunquam interitura apud omnes homines te maneret infamia; ego ense tuo traiectas optarem extremum Hem eiadere potius, quam audire aut Imperatorem nostrum mendacio delectiari, aut nos dolum ac fraudeomere. Itaqudoxumus, mi irae tuae modumstatuas. acerbiorem animi motum
humanitate mitiges,.legi, quae sacrosanctis Legatos esse constituit, ρος sumMenivatas offerar Vministri e sancture sd pensandas
396쪽
andupraesumin. Pacauit efferam mentem Legatus robore &modestia, Imperatorem propugnauit, a se crimen auertit,. sanguinem obtulit, preces adhibuit, minasque, & intentatum ferrum fregit. Fuerunt illa animi magni signa &verbae regati Romani,cum urina respersus, Appiano teste, Accipio, ait, omen: plura enim datu quam petimus,' estem hanesangui. ne lauetu. nunc gaudete, Tarentini, breuiter, nam longum lugebitis- Inuictum in primis inter munera Legatum volo. magnu VLroboris huius exemplum in Curio est: ad quemcdm Samnitium Legati auripondiri putare missum attuli sint, b inuictis.
nignu merbu inuitanu,N eo et timetis multum risi stati proti- Αχ usque, peruacu inqui ne dicam ineptae,legationu ministri, nam rate Samnitibus, Curium malis locupletiorab imperare,quam ipsῖm fieri locupletem. atque istud Nipretiosum, ita malo hominum excogi
tatum munus refertote:'mementote me nec acie misci, nevem
nia corrumpi posse. Nec inferioris in Q AElio Tuberone: Cui
conseritum gerenti,cum AEtolorumgens omnis φυμ vasa argentea,
magno pon ere,in exquisita artefabricata, per Legatos misisset, qui superiori tempore ad eum gratulandi caussa profecti retulerant, fistiati in eius mens asa vidisse; monitos, ne eontinentiae qua aupertatisuccurrendum putarent, eumμιῶ areisu abire iust. Non premo silentio Fabricium Luscinum, de quo illud Valerij:A Samnitibus decem aeris, , quinque pondo argenti,totidemquese uos sibi missos, in Samnium remisi continent suae beneficio, sine pecunia praedives, sine is familiae abunde comitatuου. quia locupletemisium faciebat, non multa possidere,sed modica desiderare. Ergo δε-
mus ipsius, quemadmodum aeremargento'mancipiis Samnitium Dacua'. ita glori/ex his contemptu parta, refert vis. Haec a Con- .sulibus,in Legatorum populorumq; muneribus. Videamus Legatos ipsos. Q. Fabius Gurges, Cn. Fabius Pictor, c gulnius, Legati ad 'Ptolemaeum Reg m missi, munera, quae ab illa priuatim acceperant, in aerarium, quidem prilis, quam a senatum blationem referrent, detulerunt. de publicoscilicet ministerio, nihil cuiquam praeter laudem bene administrati okij, accedere δε-bere
397쪽
attentae maiorum Hsejuna indicium est. datasunt enim Legat quae in aerarium reposuerant,non solum Patrum conscriptortim deer
to,sed etiam populi permissu: eaque Legatu quaestores prompte mniamique distribuerunt. Ita in iisdem Ptolemaei tiberalitas, Legatorum abhinentia, Senatiu ac pop. Romani aequitas, debitam probabis
factiportionem obtinuit. Nihilo his inferior Seuerus Zenonis ad mandatum Legatus. de quo illud Menandri: Huisu etu. tam frugi es modestam admiratin, eius conssuetudine delectabatur.
maximum risia in in misium, quod, cum et Tarbariu cuni, laris giretur, is munera Legato digna daturus esset , reiecit, aerens nultam donum miro Legato dignius conuenientius, quam captiuos in ubertatem indicare. Hine omnes ra captiuos Parbarus dedit,
quisibi o mo obtuerant. animi dignum tr ium. Non
damno munera omiMa in Legato, & Vsu fece receptum, ne
indonati dimittantur. Palla, si dentur, miniss improbem. clam crogata non immeritam suspicionem ingenerant fi-dci, non dicam violatae, sed aliorsum flexae. Quae vero adtentandos corrumpendosque animos dona porriguntur, omni morte infestius fugienda. Exemplo est Phocion Α-theniensis: qui Alexandri Legatos rogans , cui, cum plurimi Athenienses essent, sibi soli duo, Regis sui nomine, talenta osterrent, cum ex iis audisset, unum se illum virum bonum di honestiam iudicasse: Ergo sinite, inquit, me talem haberi. Ο esse. 5c reiecit donum . Ncc minor Epaminon. das quem per Legatos Thessalorum Princeps, & Rex Persarum nequidquam tentauit. stetit quippe regijs donis maius infractum Epaminondae pectus , non ferro, non auro vinccndum. Eadem a Scipione habemus, qui ingentia Antiochi dona spreuit . eadcm in Xenocrate, Lysiandro, Pompeio. Neglexiste etiam Demosthcnem Philippi dona, adeoque dc reiecisse, sunt qui referant. Pulcrum uis lud, & omnis posteritatis memoria dignissimum , cum Cyneas Pytalii Ligaxus nemincm Romae inuenix, cuius domus
398쪽
muneribus pateret. Pulcrum etiam illud Menandri de B gano Persarum Duce. Itaque quamuis barbarus esset, maximis Maurici, pollicitati ibus minime aurespraebuit,neque derecto men- tu flatu deiectus, ab honesto decessis. Iustam enim es legitimam seruitutem erga eum qui regno praeerat, longe Huitiis bonorabiliorem duxit. Mauricius Tiberij Constantini Dux Biganum Persarum Legatum auro aggressus fuerat. resierit inuictum. Consueuisse vero Romanos,a Legatis munera natam ob- Munera alata accipere, variarum gentium Historiae tradicierunt. monis clypeum aureum admiserui,Carthaginensis&Hcr- Ωἰa Ronici Legati coronas aureas. aureas etiam coronas Euna Ditis
Sardianus, Iuliano ad Imperium cuccio oblataS liarratan Cpreti nec numero inferioris Valentiniano. Dare etiam munera legatione functis, tanquam hospi- Darim
talitatis quoddam pignus,sblitos Historiae docent Sic Massantiae sagulapurpurea cumsibulis aureis,equos phaleratos ctιδεμ duos bina equinria arma cum lorιcis, e tabernacula ilitaremque
supellictilem, danda c ferenda Regi decreuit. In singuhs mero Legatιs, non minus quinum missum,comitibus autem eorum mille aeris,o' vestimenta bina Legati singula Legatis vero Ptolemaei & Cleopatrae. Egypti Regum munera dari ιussit,insingulos quaternum missium aeris. Saguntinis muneris crgolos dari non minus decem missa aeris. Sed&moris Romae fuit amicorum Regum pophilorumq; Legatis, publicum ex senatusconsulto hospitium decernere. Nec Romae tantum haec muncra, sed J alibi. Hinc Iustinum Imperatorem Abarorum Legatos magnis donasic muneribus Menander narrat. & de A ttila Priscus: Omnes Scythiae Trincipes, quι In eius comitatu erant, donis OIaximinum ornare iusserat . in nusquisique certatim issi equum contulerat. At ilis cum frugi se probare, in mod rationisgloriam reportarestuderet, ex equis oblatu paucos acceperat. Vides munera,& Legati continentiam. Et de muneribus ab
Attila datis: Tribus deιnde diebus elapsis, muneribus ianati dimissi humuου. Narrat Malchus, iussiste Leonem ut Petro Saraceni V v Prin-
399쪽
Principis Legato,Senatorcs munera largirentur.praeitat ipse exemplo.Factum idem a plerisque Orientis Imperatoribus veteri exemplo. Et quidem amicorum Legatos liberaliter haberi, largaque manu excipi, largioreque dimitti,testandae
beneuolentiae & amicitiae, Volunt omnes. non abnuo.
Verum & hostium Legatos non minore munificentia haberi velim, eoque maiore,quo cultus ab illis maior. quem tamen premi velim,ac quasi muneribus integi: hostilitatem simulari, si simulationi locus; sin mimis, generosos &infractos animos ostendi, metum non ostendi. Quid Z quod munerum largitas metum minuat,si non dantis,accipientis animo. Sed & obstrictum hunc tenet,& cum admirationem prouocet&amorem, hostilitatem exuit. incipimus enim
amare,cuius munera amamus. abit enim in donatorem munerum amor. ita, quari mari flumina, in mare redeunt. Sic
liberalitatem Tiberi; Abarorum Legati cxperti, adnitente Ioanne Tiberi j Legato, arma ab Imperatore in Sclaui nos verterunt . pari Zeno munificentia in Theodorici Lega tos,arma a s e in Balamerum vertit. Chagani Abarorum Legarum, a quo in Romanum bellum impulsus fuerat donis expuFnauit Tibcrius. Cum vero Principi liberalitatem in exteros Legatos suadeo,tum auehor Legato sim, Ut donati acceptique muneris certiorem Principem, a quo missus, faciat, ne quid eelasse voluisse videatur. tenera enim in hoc genere Principum ingenia sunt, &in timorem ac sus icionem prona. adnatum diademati etiam tuta timere, dc in summa felicitate trepidare. ipsa nimirum altitudo attonitos facit, & magnis praecipitiis coniunctus metus est: Vt sola rupium montiumcpie
cacumina etiam e valle .lla tuto intuentibus,horrorem iniiciant. quo magis Principibus, cum c fastigio suo hendula Praecipitia intuentur,magnorum, fors & maiorum suorum, languine purpuratar Nihil ergo comittet Legatus, quod vel in minimam ita dae mentis suspicionem adducat, memor,
400쪽
non stare,sed crescere sub iademate su iciones solere ,& e
tenui filo montes intexere; ut, quod sole occidente digitalis de torrente lapis fuerat, oriente Alpium superet iuga. Ne fide meritis quisquis Legatus es, non nudae innocentiae. sit spicionum caussae vitandae sent. imprudens,& nimis recti conscius incurrit in illas. ita nimia non raia innocentiae fiducia, in poenitenda dominum coniecit. Timere discat quisquis sceptris minor est. nam & illa extra metum nunquam sunt, nec in filio quidem dc thori secta. Sed neque Principum in te affectui nimium tribuat. rarus amor purpurae est. Si est; sibi cst. tange vel leui sceptra Ver- L fatis
bo, ex amico hostis es. ostende Verbo, praeteritorum, et- PMηcipi
iam fusi sanguinis, memoria nulla est. ne mirere. sibi nata sceptra sunt. extollunt ad magna' magis time . quo quisque sceptro propior, hoc & ruinae est. Ita incendio propior, qui ignibus est; & praecipitio vicinior, qui montium vertici inambulat. Ne fido,non didicerunt sceptra parcere,non magis quam ignes incendia extinguore. Vide an filijs pepercerint.
Constantinus nos docet. & nullum orbe roto, Iane exemplo in filio, in coniuge, regnum est. & e leui plurimum sulpicione, aut falsa improborum delationc,itum m sanguinem est. Nil opus veterum exemplis. saeculum nostrum taceo. posteritas sine inuidia,&in exemplum referet,& inci minit,Ne fide purpurae. Nihil vero Legatus, nisi ex Principis sui mente faciet. ac vIs. in liberis mandatis, cum prudentiae Legati multa commit-runtur, conabitur res ad ingenium Principis sui dirigere. in reliquis fortiter imperatis insistot. Peccauerunt in hoc genero Rodoaldus 5 Zacharias, Nicolai Pontificis ad Mi chaelem Legati: Missentis etiam & Vitalis, Felicis Papae III. Legati. Damnati proinde a Pontificibus ingloriam vitam duxerunt. Peccauerat olim Carthaginensis Hanno, qu cm triumphalem morte condemnarunt, quod sic natus edicto minus obtemperaste videretur. Fuit illud in Atheniensibus